Vấn đề thi hành và bảo vệ Hiến pháp trong các tòa án quân sự >Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Có thể nói, đây là một sự kiện chính trị-pháp lý có tính chất lịch sử, mở ra một thời kỳ mới trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Có lẽ trong lịch sử lập hiến của nước ta hiếm có một cuộc sinh hoạt chính trị-pháp lý nào được nhân dân trong và ngoài nước tham gia một cách đông đảo, dân chủ, sâu rộng và thực chất như lần này. Điều đó chứng tỏ Hiến pháp đã phản ánh được ý chí và nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân. Ý Đảng lòng dân đã được thể hiện, hòa quyện sâu sắc trong bản Hiến pháp. Đó là đảm bảo chính trị-pháp lý vững chắc cho dân tộc ta vững bước tiến lên trước những thách thức mới của thời đại; là nhân tố để cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đồng lòng đưa Hiến pháp đi vào cuộc sống, thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.Hiến pháp năm 2013 đã mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử nước nhà - thời kỳ đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Để cho bản Hiến pháp thực sự phát huy vai trò, tác dụng thì yêu cầu phải có sự thi hành đi đôi với việc bảo vệ. Tại lời nói đầu của Hiến pháp: "...Nhân dân Việt Nam xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp này vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". Nhằm mục đích triển khai thi hành Hiến pháp Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 64/2013/QH13 ngày 28/11/2013 quy định một số điểm trong việc thi hành Hiến pháp, Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 03/01/2014 của Ban bí thư về việc triển khai thi hành Hiến pháp, Nghị quyết số 718/NQ-UBTVQH13 ngày 02/01/2014 của Ủy ban thường vụ Quốc Hội ban hành kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp, Quyết định số 251/QĐ-TTg ngày 13/02/2014của Thủ tướng chính phủ ban hành kế hoạch của Chính phủ tổ chức thi hành Hiến pháp. Tại Hội nghị toàn quốc triển khai thi hành Hiến pháp ngày 08/1/2014, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: "đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả một hệ thống chính trị trong năm 2014"Vậy, để việc triển khai thi hành và bảo vệ Hiến pháp có hiệu quả Nhà nước và mỗi người dân cần có trách nhiệm gì và làm như thế nào? - Đối với Nhà nước:Trước hết, cần phải rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật có nội dung phù hợp với Hiến pháp: Theo đó, cơ quan Trung ương và địa phương phải tiến hành rà soát toàn diện, đồng bộ các văn bản pháp luật đã ban hành để sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới văn bản pháp luật có nội dung phù hợp với những quy định mới của Hiến pháp. Thứ hai: Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan Nhà nước, các thiết chế hiến định như Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước...hoạt động theo đúng chức trách, nhiệm vụ sau khi Hiến pháp có hiệu lực vào ngày 01/01/2014; Tổ chức và hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp; gương mẫu tuân thủ Hiến pháp; thực hiện đúng đắn và đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn và nhiệm vụ được giao trong Hiến phápThứ ba: Tuyên truyền sâu rộng nội dung của Hiến pháp, chỉ khi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân hiểu sâu sắc về Hiến pháp thì Hiến pháp mới được thực thi nghiêm túc và hiệu quả. Vì vậy, việc học tập, nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân và các tầng lớp nhân dân, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài về Hiến pháp là nội dung có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; Nâng cao khả năng tiếp cận quyền của người dân, Hiến pháp đã ghi nhận các quyền cơ bản nhưng việc người dân có thể tiếp cận, sử dụng Hiến pháp, pháp luật để bảo vệ quyền của mình hay không phụ thuộc rất lớn vào sự hiểu biết, cơ chế, thủ tục bảo đảm thực thi các quyền. Đồng thời, phải tuyên truyền, phổ biến làm cho toàn dân quan tâm đến việc thực hiện Hiến pháp, trong đó có việc thực hiện và bảo vệ quyền lợi hiến định của chính họ, vì nhân dân chính là chủ thể thực thi và giám sát việc thực thi Hiến pháp. Mặc khác, Hiến pháp là văn kiện chính trị-pháp lý có vai trò đặc biệt quan trọng, không những đối với Nhà nước mà cả hệ thống chính trị. Các thế lực thù địch luôn lợi dụng để chống phá Đảng, Nhà nước. Vì thế, các cơ quan làm công tác tư tưởng, văn hóa, báo chí, xuất bản, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức Đảng, các nhà khoa học cần đi đầu trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù định, góp phần tạo sức đề kháng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân phê phán những nhận thức sai trái, lệch lạc, mơ hồ về Hiến pháp. Thứ tưTriển khai các biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo thi hành Hiến pháp (bảo đảm các điều kiện cần thiết về nguồn nhân lực, kinh phí, cơ sở vật chất, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm Hiến pháp; huy động các nguồn lực xã hội tham gia thi hành và bảo vệ Hiến pháp và pháp luật; xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện cơ chế bảo vệ Hiến pháp. Đồng thời chỉnh lý, biên soạn lại sách giáo khoa, giáo trình, tài liệu nghiên cứu, giảng dạy về Hiến pháp và pháp luật; Đẩy mạnh việc phổ biến, tuyên truyền Hiến pháp phục vụ công tác đối ngoại. Vì triển khai thi hành Hiến pháp là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, nên các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức, đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch việc thực thi ở cấp, ngành, cơ quan, đơn vị mình; thường xuyên đôn đốc, kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh, uốn nắn những biểu hiện lệch lạc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Hiến pháp để các quy định của Hiến pháp được thực hiện nghiêm minh, sớm đi vào thực tiễn.Đối với mỗi người dân:Hiến pháp thể hiện ý chí của nhân dân, nói một cách khác chính nhân dân đã ban hành ra Hiến pháp nhưng đồng thời nhân dân mà ở đây là mỗi người dân cần có trách nhiệm trong việc bảo vệ và thi hành Hiến pháp. Để làm được điều đó mỗi người dân cần phải có trách nhiệm chủ động học tập, tìm hiểu nhận thức đầy đủ nội dung, tinh thần của Hiến pháp để nâng cao ý thức, xây dựng tình cảm tôn trọng, chấp hành Hiến phápthực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Hiến pháp và các văn bản pháp luật đã được chuyển hóa thành các quy định cụ thể, mỗi người dân cần phải nâng cao ý thức: "Sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật"; Hiểu biết đầy đủ các quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; vận dụng nội dung, tinh thần của Hiến pháp để thực hiện và bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mìnhTham gia tích cực vào công tác quản lý, giám sát hoạt động của các cơ quan Nhà nước thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan khác của Nhà nước; Tham gia thực hiện quyền bầu cử, ứng cử theo quy định, lựa chọn người xứng đáng đại diện cho mình tham gia vào bộ máy nhà nước; Tham gia góp ý các văn bản pháp luật và các vấn đề khi được Nhà nước tổ chức lấy ý kiến, tham gia khi được tổ chức trưng cầu ý dân; Đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, lao động cần cù, sáng tạo góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước...- Đối với quân đội:Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, là đội quân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ, sẵn sàng chiến đấu hy sinh “vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân”. Việc thực thi và bảo vệ Hiến pháp của quân đội thể hiện ở chỗ: Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; thực hiện tốt 3 chức năng: là một đội quân chiến đấu, một đội quân công tác và là một đội quân sản xuất; chủ động, tích cực tham gia giúp dân xóa đói giảm nghèo, cứu hộ, cứu nạn trong bão lũ, giúp ngư dân gặp nạn trên biển Đông, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân an tâm sản xuất, kinh doanh, doanh nhân nước ngoài đầu tư vào phát triển kinh tế - xã hội. Đó là nhiệm vụ vẻ vang, song cũng hết sức nặng nề. Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thực thi và bảo vệ Hiến pháp các cơ quan, đơn vị cần tăng cường hơn nữa công tác xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật; coi đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên phải triển khai toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm trong từng giai đoạn, từng thời điểm, bằng giải pháp đồng bộ, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của từng quân nhân. Chỉ huy đơn vị trực tiếp chủ trì công tác xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật ở từng đơn vị gắn với việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một số cán bộ, đảng viên. Đồng thời, tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị số 317-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; chú trọng phát huy nhân tố tích cực và chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc vi phạm xảy ra. Đội ngũ cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực đấu tranh với các quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch; gương mẫu trong rèn luyện và chấp hành Hiến pháp, pháp luật, phát huy dân chủ, tăng cường đoàn kết, giữ nghiêm kỷ luật quan hệ quân - dân, giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”.- Thi hành và bảo vệ hiến pháp trong các Tòa án Quân sựCùng với sự ra đời của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa sau thành công của Cách mạng tháng 8 năm 1945, ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 33C thiết lập Tòa án quân sự trêncả ba miền Bắc, Trung, Nam của nước taToà án Quân sự ra đời là tiền thân, đánh dấu sự ra đời của Tòa án nhân dân ngày nay. Cho đến nay, Tòa án Việt Nam bao gồm hệ thống Tòa án nhân dân được tổ chức từ Trung ương đến cấp huyện và hệ thống Tòa án quân sự từ Tòa án quân sự Trung ương đến các Tòa án quân sự Quân khu và khu vực đang không ngừng hoàn thiện, thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.Hệ thống Toà án quân sự được tổ chức thành 3 cấp, bao gồm: Toà án quân sự Trung ương, Toà án quân sự Quân khu và tương đương, Toà án quân sự khu vực. Mỗi Toà án quân sự còn là một đơn vị quân đội, ngoài việc thực hiện chức năng xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền, các Toà án quân sự còn phải thực hiện các nhiệm vụ hành chính - quân sự khác theo quy định của Quân đội. Thời gian thực hiện các nhiệm vụ quân sự chiếm khá nhiều trong tổng quỹ thời gian làm việc của cán bộ Toà án quân sự. Số vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của các Toà án quân sự không nhiều (khoảng trên dưới 400 vụ/năm). Đây là một thuận lợi của các Toà án quân sự so với các TAND nhưng cũng là một băn khoăn mà lãnh đạo Toà án quân sự Trung ương đã đặt vấn đề nghiên cứu thu gọn các đầu mối tổ chức và hiện nay đang trên lộ trình thực hiện.Nhìn lại chặng đường 70 năm phát triển có thể thấy rằng các Tòa án quân sự đã góp phần hiệu quả tích cực trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo vệ nền chính trị nội bộ, bảo vệ chế độ, bảo vệ pháp chế Xã hội chủ nghĩa góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước trong từng thời kỳ.* Về kết quả thực hiện nhiệm vụ xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền Như đã trình bày, do số lượng vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của các Toà án quân sự không nhiều và với đội ngũ cán bộ hiện có; đồng thời quán triệt đầy đủ, nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị và chính sách hình sự của Đảng, nghiên cứu và áp dụng pháp luật đúng đắn trong xét xử và giải quyết án. Cho nên, Toà án quân sự đã thực hiện tốt công tác xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền. Chất lượng xét xử được nâng lên, luôn bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; không kết án oan người không phạm tội; số án bị huỷ, sửa chiếm tỷ lệ thấp và chủ yếu vì lý do khách quan; hoạt động xét xử của các Toà án quân sự đã góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm trong Quân đội, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và quân sự quốc phòng. Cụ thể:Tất cả các vụ án được giải quyết và đưa ra xét xử kịp thời, đúng thời hạn luật định. Thủ tục và trình tự tố tụng được tiến hành nghiêm túc, đúng pháp luật; bảo đảm đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng; không có vi phạm nghiêm trọng pháp luật tố tụng hình sự; các quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, đình chỉ vụ án, đình chỉ xét xử đều có căn cứ.Về cơ bản, các Toà đã nhận thức và áp dụng đúng đắn, thống nhất các quy định của pháp luật hình sự, đường lối xét xử phù hợp với quan điểm và chính sách hình sự, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Việc cá thể hoá trách nhiệm hình sự phù hợp pháp luật, bảo đảm công bằng, đạt được mục đích của hình phạt. Nhiều Toà án đã quán triệt quan điểm tăng cường áp dụng hình phạt không phải là hình phạt tù đối với các bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ (khi xét thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt tù). Hầu hết các trường hợp cho hưởng án treo đều bảo đảm đầy đủ điều kiện theo luật định, có ý nghĩa giáo dục, phòng ngừa cao. Các ý kiến tham mưu, đề xuất của các Tòa án quân sự về cơ bản được các cấp ủy Đảng và Quân ủy Trung ương nhất trí.Khi giải quyết trách nhiệm dân sự phát sinh trong vụ án hình sự, các Toà đã tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và tố tụng dân sự, tạo điều kiện để các bên đương sự thực hiện quyền tự định đoạt việc bồi thường thiệt hại nên việc tự thoả thuận bồi thường giữ các đương sự chiếm tỷ lệ cao. Việc xử lý vật chứng, quyết định về án phí bảo đảm đúng quy định của pháp luật.Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ ngành Tòa án Quân sự đã vượt qua khó khăn, thử thách, tích cực và chủ động đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, 70 năm qua các Tòa án quân sự không có trường hợp nào xử oan người vô tội, không có oan sai.Hiện nay, hệ thống Tòa án Quân sự Việt Nam có 27 Tòa (gồm 9 Tòa án Quân sự cấp quân khu, 17 Tòa án Quân sự khu vực và Tòa án Quân sự Trung ương.) Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, 70 năm qua, Tòa án quân sự đã khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu hoàn thành toàn diện các mặt công tác mà trọng tâm là công tác xét xử. Thông qua việc giải quyết hàng ngàn vụ án (nhất là trong những năm gần đây tình hình tội phạm diễn biến hết sức phức tạp), các Tòa án quân sự hàng năm đã tập trung xét xử kịp thời các vụ án theo quy định của pháp luật, trong đó có một số vụ thuộc các loại tội trọng điểm như: Gián điệp; Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng; Giết người; Cố ý gây thương tích, Tham ô tài sản; Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm quân nhân. Thông qua hoạt động xét xử, các Tòa án quân sự đã phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của Quân đội, giữ gìn trật tự, kỷ cương xã hội, kỷ luật Quân đội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tận thu nhiều tiền, nhiều tài sản cho công quỹ quốc phòng.Ngoài hoạt động xét xử, các Tòa án quân sự đã tích cực tham gia góp ý kiến và trực tiếp xây dựng hàng trăm dự án luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định, thông tư có liên quan đến hoạt động của Bộ, ngành như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng Hình sự, Bộ luật Dân sự…Tham gia đóng góp, xây dựng hàng trăm dự án luật, pháp lệnh và nhiều văn bản pháp luật khác do Quốc hội, TAND Tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị giao phó. Phối hợp với các cơ quan chức năng của Nhà nước, Quân đội nghiên cứu soạn thảo nhiều thông tư, hướng dẫn liên tịch làm cơ sở cho việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tố tụng, tham mưu giúp Bộ Quốc phòng xây dựng các dự án luật, pháp lệnh được giao... Với những thành tích đạt được, Tòa án quân sự Trung ương đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì, Huân chương Độc lập hạng Ba, nhiều tập thể, cá nhân được tặng thưởng nhiều Huân, Huy chương, được Chính phủ, Chánh án TAND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng khen thưởng và tặng cờ thi đua.Trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền, và công cuộc cải cách tư pháp, triển khai thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Đảng ủy Quân sự Trung ương, các Tòa án quân sự đang có những biện pháp tích cực nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xét xử và thi hành án, củng cố tổ chức theo hướng tinh gọn, nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, tăng cường bảo đảm cơ sở vật chất, góp phần xây dựng Quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Nhận thức sâu sắc quan điểm của Đảng về phòng chống tội phạm, lấy việc phòng ngừa các vi phạm và tội phạm là chính, các Tòa án quân sự đã thực hiện tốt công tác phổ biến giáo dục pháp luật thông qua các phiên tòa xét xử lưu động và xét xử điển hình. Hàng năm, hơn 90% số vụ án thụ lý được tổ chức xét xử lưu động nên hiệu quả phòng chống tội phạm cao, góp phần làm giảm tình hình vi phạm, tội phạm trong quân đội và trên địa bàn. Thực hiện công tác xây dựng và quản lý các Tòa án quân sự theo quy định của Pháp lệnh Tổ chức Tòa án Quân sự, Tòa án quân sự Trung ương đã tập trung xây dựng chế độ, nề nếp hoạt động của các Tòa án quân sự, tích cực xây dựng, ban hành các quy chế, hướng dẫn. Tòa án quân sự đã phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tập trung xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn chức danh cán bộ, quy hoạch cán bộ và kế hoạch tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ một cách hợp lý, có hiệu quả. Trong quá trình hoạt động, Tòa án quân sự đã rút ra những bài học kinh nghiệm chủ yếu, đặc biệt là luôn nắm vững chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm của Tòa án quân sự, hướng mọi hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị của Quân đội; Xây dựng tổ chức vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ về mọi mặt, "giỏi một việc biết nhiều việc" như lời dạy của Bác Hồ: "Phụng công thủ pháp - Chí công vô tư".Những thành tựu to lớn mà Tòa án quân sự đã đạt được trong 70 phát triển đã và đang tiếp tục góp phần tích cực trong việc xây dựng một nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa "của dân, do dân và vì dân". Đồng thời, đó cũng là minh chứng cụ thể cho việc thi hành và bảo vệ hiến pháp qua các thời kỳ nói chung và Hiến pháp năm 2013 nói riêng. Để tiếp tục thi hành và bảo vệ bản Hiến pháp mới có hiệu quả thiết thực và đưa những nội dung của bản Hiến pháp sớm đi vào thực tiễn thì trước hết các Tòa án quân sự vẫn cần phải xác định nâng cao chất lượng xét xử là nhiệm vụ chính trị trung tâm. Về phía các Tòa án quân sự trong toàn quân cần có sự phối hợp đồng bộ trong việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đã được cụ thể hóa trong nghị quyết và chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tòa án quân sự trung ương; Nâng cao chất lượng xét xử gắn với việc thực hiện Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa; thực hiện nghiêm lời dạy của Bác Hồ: "Phụng công thủ pháp - chí công vô tư", tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", xây dựng những điển hình tiên tiến để nhân rộng ra toàn hệ thống các Tòa án quân sự. Đồng thời, tiếp tục rà soát, bãi bỏ các văn bản trái với hiến pháp cũng như ban hành mới các văn bản hướng dẫn có nội dung phù hợp với hiến pháp mới được banh hành; Tòa án quân sự Trung ương cần có chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ cụ thể để các Tòa án quân sự cấp dưới và đội ngũ cán bộ, nhân viên thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bảo đảm tuân thủ, chấp hành nghiêm các quy định của Hiến pháp; Tổ chức học tập, tuyên truyền sâu rộng những nội dung của hiến pháp nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành hiến pháp trong đội ngũ cán bộ nhân viên... Đối với mỗi cán bộ, đảng viên nhân viên trong các Tòa án quân sự, cần tích cực, chủ động học tập, tìm hiểu; nhận thức đầy đủ nội dung, tinh thần của Hiến pháp để nâng cao ý thức, xây dựng tình cảm tôn trọng, chấp hành Hiến pháp, thực hiện "Sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật"xây dựng nếp sống văn minh, ý thức "Thượng tôn pháp luật". Đối với đội ngũ cán bộ thẩm phán, thư ký cần không ngừng nâng cao trình độ mọi mặt về chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng với yêu cầu trong tình hình mới; tích cực cập nhật, học tập, nghiên cứu đóng góp ý kiến đối với các văn bản của trên; chấp hành nghiêm chỉnh mọi chủ trương, đường lối của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, kỷ luật quân đội, quy chế của Tòa án quân sự cũng như nội quy của cơ quan...Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, bản Hiến pháp sửa đổi là sự đảm bảo chính trị-pháp lý vững chắc để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đồng lòng vững bước tiến lên trong thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Phát huy những truyền thống đã đạt được trong 70 năm qua, tập thể cán bộ, đảng viên, nhân viên các Tòa án quân sự luôn đoàn kết nhất trí, khắc phục mọi khó khăn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.Hồ Nguyễn Quân
Vấn đề thi hành và bảo vệ Hiến pháp trong các tòa án quân sự
30/06/2015
Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Có thể nói, đây là một sự kiện chính trị-pháp lý có tính chất lịch sử, mở ra một thời kỳ mới trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Có lẽ trong lịch sử lập hiến của nước ta hiếm có một cuộc sinh hoạt chính trị-pháp lý nào được nhân dân trong và ngoài nước tham gia một cách đông đảo, dân chủ, sâu rộng và thực chất như lần này. Điều đó chứng tỏ Hiến pháp đã phản ánh được ý chí và nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân. Ý Đảng lòng dân đã được thể hiện, hòa quyện sâu sắc trong bản Hiến pháp. Đó là đảm bảo chính trị-pháp lý vững chắc cho dân tộc ta vững bước tiến lên trước những thách thức mới của thời đại; là nhân tố để cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đồng lòng đưa Hiến pháp đi vào cuộc sống, thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.
Hiến pháp năm 2013 đã mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử nước nhà - thời kỳ đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Để cho bản Hiến pháp thực sự phát huy vai trò, tác dụng thì yêu cầu phải có sự thi hành đi đôi với việc bảo vệ. Tại lời nói đầu của Hiến pháp: "...Nhân dân Việt Nam xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp này vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". Nhằm mục đích triển khai thi hành Hiến pháp Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 64/2013/QH13 ngày 28/11/2013 quy định một số điểm trong việc thi hành Hiến pháp, Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 03/01/2014 của Ban bí thư về việc triển khai thi hành Hiến pháp, Nghị quyết số 718/NQ-UBTVQH13 ngày 02/01/2014 của Ủy ban thường vụ Quốc Hội ban hành kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp, Quyết định số 251/QĐ-TTg ngày 13/02/2014 của Thủ tướng chính phủ ban hành kế hoạch của Chính phủ tổ chức thi hành Hiến pháp. Tại Hội nghị toàn quốc triển khai thi hành Hiến pháp ngày 08/1/2014, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: "đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả một hệ thống chính trị trong năm 2014".
Vậy, để việc triển khai thi hành và bảo vệ Hiến pháp có hiệu quả Nhà nước và mỗi người dân cần có trách nhiệm gì và làm như thế nào?
- Đối với Nhà nước:
Trước hết, cần phải rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật có nội dung phù hợp với Hiến pháp: Theo đó, cơ quan Trung ương và địa phương phải tiến hành rà soát toàn diện, đồng bộ các văn bản pháp luật đã ban hành để sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới văn bản pháp luật có nội dung phù hợp với những quy định mới của Hiến pháp. Thứ hai: Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan Nhà nước, các thiết chế hiến định như Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước...hoạt động theo đúng chức trách, nhiệm vụ sau khi Hiến pháp có hiệu lực vào ngày 01/01/2014; Tổ chức và hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp; gương mẫu tuân thủ Hiến pháp; thực hiện đúng đắn và đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn và nhiệm vụ được giao trong Hiến pháp. Thứ ba: Tuyên truyền sâu rộng nội dung của Hiến pháp, chỉ khi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân hiểu sâu sắc về Hiến pháp thì Hiến pháp mới được thực thi nghiêm túc và hiệu quả. Vì vậy, việc học tập, nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân và các tầng lớp nhân dân, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài về Hiến pháp là nội dung có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; Nâng cao khả năng tiếp cận quyền của người dân, Hiến pháp đã ghi nhận các quyền cơ bản nhưng việc người dân có thể tiếp cận, sử dụng Hiến pháp, pháp luật để bảo vệ quyền của mình hay không phụ thuộc rất lớn vào sự hiểu biết, cơ chế, thủ tục bảo đảm thực thi các quyền. Đồng thời, phải tuyên truyền, phổ biến làm cho toàn dân quan tâm đến việc thực hiện Hiến pháp, trong đó có việc thực hiện và bảo vệ quyền lợi hiến định của chính họ, vì nhân dân chính là chủ thể thực thi và giám sát việc thực thi Hiến pháp. Mặc khác, Hiến pháp là văn kiện chính trị-pháp lý có vai trò đặc biệt quan trọng, không những đối với Nhà nước mà cả hệ thống chính trị. Các thế lực thù địch luôn lợi dụng để chống phá Đảng, Nhà nước. Vì thế, các cơ quan làm công tác tư tưởng, văn hóa, báo chí, xuất bản, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức Đảng, các nhà khoa học cần đi đầu trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù định, góp phần tạo sức đề kháng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân phê phán những nhận thức sai trái, lệch lạc, mơ hồ về Hiến pháp. Thứ tư: Triển khai các biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo thi hành Hiến pháp (bảo đảm các điều kiện cần thiết về nguồn nhân lực, kinh phí, cơ sở vật chất, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm Hiến pháp; huy động các nguồn lực xã hội tham gia thi hành và bảo vệ Hiến pháp và pháp luật; xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện cơ chế bảo vệ Hiến pháp. Đồng thời chỉnh lý, biên soạn lại sách giáo khoa, giáo trình, tài liệu nghiên cứu, giảng dạy về Hiến pháp và pháp luật; Đẩy mạnh việc phổ biến, tuyên truyền Hiến pháp phục vụ công tác đối ngoại. Vì triển khai thi hành Hiến pháp là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, nên các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức, đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch việc thực thi ở cấp, ngành, cơ quan, đơn vị mình; thường xuyên đôn đốc, kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh, uốn nắn những biểu hiện lệch lạc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Hiến pháp để các quy định của Hiến pháp được thực hiện nghiêm minh, sớm đi vào thực tiễn.
- Đối với mỗi người dân:
Hiến pháp thể hiện ý chí của nhân dân, nói một cách khác chính nhân dân đã ban hành ra Hiến pháp nhưng đồng thời nhân dân mà ở đây là mỗi người dân cần có trách nhiệm trong việc bảo vệ và thi hành Hiến pháp. Để làm được điều đó mỗi người dân cần phải có trách nhiệm chủ động học tập, tìm hiểu, nhận thức đầy đủ nội dung, tinh thần của Hiến pháp để nâng cao ý thức, xây dựng tình cảm tôn trọng, chấp hành Hiến pháp; thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Hiến pháp và các văn bản pháp luật đã được chuyển hóa thành các quy định cụ thể, mỗi người dân cần phải nâng cao ý thức: "Sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật"; Hiểu biết đầy đủ các quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; vận dụng nội dung, tinh thần của Hiến pháp để thực hiện và bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình; Tham gia tích cực vào công tác quản lý, giám sát hoạt động của các cơ quan Nhà nước thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan khác của Nhà nước; Tham gia thực hiện quyền bầu cử, ứng cử theo quy định, lựa chọn người xứng đáng đại diện cho mình tham gia vào bộ máy nhà nước; Tham gia góp ý các văn bản pháp luật và các vấn đề khi được Nhà nước tổ chức lấy ý kiến, tham gia khi được tổ chức trưng cầu ý dân; Đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, lao động cần cù, sáng tạo góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước...
- Đối với quân đội:
Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, là đội quân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ, sẵn sàng chiến đấu hy sinh “vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân”. Việc thực thi và bảo vệ Hiến pháp của quân đội thể hiện ở chỗ: Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; thực hiện tốt 3 chức năng: là một đội quân chiến đấu, một đội quân công tác và là một đội quân sản xuất; chủ động, tích cực tham gia giúp dân xóa đói giảm nghèo, cứu hộ, cứu nạn trong bão lũ, giúp ngư dân gặp nạn trên biển Đông, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân an tâm sản xuất, kinh doanh, doanh nhân nước ngoài đầu tư vào phát triển kinh tế - xã hội. Đó là nhiệm vụ vẻ vang, song cũng hết sức nặng nề. Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thực thi và bảo vệ Hiến pháp các cơ quan, đơn vị cần tăng cường hơn nữa công tác xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật; coi đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên phải triển khai toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm trong từng giai đoạn, từng thời điểm, bằng giải pháp đồng bộ, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của từng quân nhân. Chỉ huy đơn vị trực tiếp chủ trì công tác xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật ở từng đơn vị gắn với việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một số cán bộ, đảng viên. Đồng thời, tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị số 317-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; chú trọng phát huy nhân tố tích cực và chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc vi phạm xảy ra. Đội ngũ cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực đấu tranh với các quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch; gương mẫu trong rèn luyện và chấp hành Hiến pháp, pháp luật, phát huy dân chủ, tăng cường đoàn kết, giữ nghiêm kỷ luật quan hệ quân - dân, giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”.
- Thi hành và bảo vệ hiến pháp trong các Tòa án Quân sự
Cùng với sự ra đời của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa sau thành công của Cách mạng tháng 8 năm 1945, ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 33C thiết lập Tòa án quân sự trên cả ba miền Bắc, Trung, Nam của nước ta. Toà án Quân sự ra đời là tiền thân, đánh dấu sự ra đời của Tòa án nhân dân ngày nay. Cho đến nay, Tòa án Việt Nam bao gồm hệ thống Tòa án nhân dân được tổ chức từ Trung ương đến cấp huyện và hệ thống Tòa án quân sự từ Tòa án quân sự Trung ương đến các Tòa án quân sự Quân khu và khu vực đang không ngừng hoàn thiện, thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Hệ thống Toà án quân sự được tổ chức thành 3 cấp, bao gồm: Toà án quân sự Trung ương, Toà án quân sự Quân khu và tương đương, Toà án quân sự khu vực. Mỗi Toà án quân sự còn là một đơn vị quân đội, ngoài việc thực hiện chức năng xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền, các Toà án quân sự còn phải thực hiện các nhiệm vụ hành chính - quân sự khác theo quy định của Quân đội. Thời gian thực hiện các nhiệm vụ quân sự chiếm khá nhiều trong tổng quỹ thời gian làm việc của cán bộ Toà án quân sự. Số vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của các Toà án quân sự không nhiều (khoảng trên dưới 400 vụ/năm). Đây là một thuận lợi của các Toà án quân sự so với các TAND nhưng cũng là một băn khoăn mà lãnh đạo Toà án quân sự Trung ương đã đặt vấn đề nghiên cứu thu gọn các đầu mối tổ chức và hiện nay đang trên lộ trình thực hiện.
Nhìn lại chặng đường 70 năm phát triển có thể thấy rằng các Tòa án quân sự đã góp phần hiệu quả tích cực trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo vệ nền chính trị nội bộ, bảo vệ chế độ, bảo vệ pháp chế Xã hội chủ nghĩa góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước trong từng thời kỳ.
* Về kết quả thực hiện nhiệm vụ xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền
Như đã trình bày, do số lượng vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của các Toà án quân sự không nhiều và với đội ngũ cán bộ hiện có; đồng thời quán triệt đầy đủ, nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị và chính sách hình sự của Đảng, nghiên cứu và áp dụng pháp luật đúng đắn trong xét xử và giải quyết án. Cho nên, Toà án quân sự đã thực hiện tốt công tác xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền. Chất lượng xét xử được nâng lên, luôn bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; không kết án oan người không phạm tội; số án bị huỷ, sửa chiếm tỷ lệ thấp và chủ yếu vì lý do khách quan; hoạt động xét xử của các Toà án quân sự đã góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm trong Quân đội, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và quân sự quốc phòng. Cụ thể:
Tất cả các vụ án được giải quyết và đưa ra xét xử kịp thời, đúng thời hạn luật định. Thủ tục và trình tự tố tụng được tiến hành nghiêm túc, đúng pháp luật; bảo đảm đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng; không có vi phạm nghiêm trọng pháp luật tố tụng hình sự; các quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, đình chỉ vụ án, đình chỉ xét xử đều có căn cứ.
Về cơ bản, các Toà đã nhận thức và áp dụng đúng đắn, thống nhất các quy định của pháp luật hình sự, đường lối xét xử phù hợp với quan điểm và chính sách hình sự, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Việc cá thể hoá trách nhiệm hình sự phù hợp pháp luật, bảo đảm công bằng, đạt được mục đích của hình phạt. Nhiều Toà án đã quán triệt quan điểm tăng cường áp dụng hình phạt không phải là hình phạt tù đối với các bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ (khi xét thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt tù). Hầu hết các trường hợp cho hưởng án treo đều bảo đảm đầy đủ điều kiện theo luật định, có ý nghĩa giáo dục, phòng ngừa cao. Các ý kiến tham mưu, đề xuất của các Tòa án quân sự về cơ bản được các cấp ủy Đảng và Quân ủy Trung ương nhất trí.
Khi giải quyết trách nhiệm dân sự phát sinh trong vụ án hình sự, các Toà đã tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và tố tụng dân sự, tạo điều kiện để các bên đương sự thực hiện quyền tự định đoạt việc bồi thường thiệt hại nên việc tự thoả thuận bồi thường giữ các đương sự chiếm tỷ lệ cao. Việc xử lý vật chứng, quyết định về án phí bảo đảm đúng quy định của pháp luật.
Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ ngành Tòa án Quân sự đã vượt qua khó khăn, thử thách, tích cực và chủ động đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, 70 năm qua các Tòa án quân sự không có trường hợp nào xử oan người vô tội, không có oan sai.
Hiện nay, hệ thống Tòa án Quân sự Việt Nam có 27 Tòa (gồm 9 Tòa án Quân sự cấp quân khu, 17 Tòa án Quân sự khu vực và Tòa án Quân sự Trung ương.) Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, 70 năm qua, Tòa án quân sự đã khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu hoàn thành toàn diện các mặt công tác mà trọng tâm là công tác xét xử. Thông qua việc giải quyết hàng ngàn vụ án (nhất là trong những năm gần đây tình hình tội phạm diễn biến hết sức phức tạp), các Tòa án quân sự hàng năm đã tập trung xét xử kịp thời các vụ án theo quy định của pháp luật, trong đó có một số vụ thuộc các loại tội trọng điểm như: Gián điệp; Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng; Giết người; Cố ý gây thương tích, Tham ô tài sản; Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm quân nhân. Thông qua hoạt động xét xử, các Tòa án quân sự đã phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của Quân đội, giữ gìn trật tự, kỷ cương xã hội, kỷ luật Quân đội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tận thu nhiều tiền, nhiều tài sản cho công quỹ quốc phòng.
Ngoài hoạt động xét xử, các Tòa án quân sự đã tích cực tham gia góp ý kiến và trực tiếp xây dựng hàng trăm dự án luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định, thông tư có liên quan đến hoạt động của Bộ, ngành như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng Hình sự, Bộ luật Dân sự…Tham gia đóng góp, xây dựng hàng trăm dự án luật, pháp lệnh và nhiều văn bản pháp luật khác do Quốc hội, TAND Tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị giao phó. Phối hợp với các cơ quan chức năng của Nhà nước, Quân đội nghiên cứu soạn thảo nhiều thông tư, hướng dẫn liên tịch làm cơ sở cho việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tố tụng, tham mưu giúp Bộ Quốc phòng xây dựng các dự án luật, pháp lệnh được giao... Với những thành tích đạt được, Tòa án quân sự Trung ương đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì, Huân chương Độc lập hạng Ba, nhiều tập thể, cá nhân được tặng thưởng nhiều Huân, Huy chương, được Chính phủ, Chánh án TAND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng khen thưởng và tặng cờ thi đua.
Trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền, và công cuộc cải cách tư pháp, triển khai thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Đảng ủy Quân sự Trung ương, các Tòa án quân sự đang có những biện pháp tích cực nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xét xử và thi hành án, củng cố tổ chức theo hướng tinh gọn, nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, tăng cường bảo đảm cơ sở vật chất, góp phần xây dựng Quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Nhận thức sâu sắc quan điểm của Đảng về phòng chống tội phạm, lấy việc phòng ngừa các vi phạm và tội phạm là chính, các Tòa án quân sự đã thực hiện tốt công tác phổ biến giáo dục pháp luật thông qua các phiên tòa xét xử lưu động và xét xử điển hình. Hàng năm, hơn 90% số vụ án thụ lý được tổ chức xét xử lưu động nên hiệu quả phòng chống tội phạm cao, góp phần làm giảm tình hình vi phạm, tội phạm trong quân đội và trên địa bàn.
Thực hiện công tác xây dựng và quản lý các Tòa án quân sự theo quy định của Pháp lệnh Tổ chức Tòa án Quân sự, Tòa án quân sự Trung ương đã tập trung xây dựng chế độ, nề nếp hoạt động của các Tòa án quân sự, tích cực xây dựng, ban hành các quy chế, hướng dẫn. Tòa án quân sự đã phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tập trung xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn chức danh cán bộ, quy hoạch cán bộ và kế hoạch tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ một cách hợp lý, có hiệu quả. Trong quá trình hoạt động, Tòa án quân sự đã rút ra những bài học kinh nghiệm chủ yếu, đặc biệt là luôn nắm vững chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm của Tòa án quân sự, hướng mọi hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị của Quân đội; Xây dựng tổ chức vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ về mọi mặt, "giỏi một việc biết nhiều việc" như lời dạy của Bác Hồ: "Phụng công thủ pháp - Chí công vô tư".
Những thành tựu to lớn mà Tòa án quân sự đã đạt được trong 70 phát triển đã và đang tiếp tục góp phần tích cực trong việc xây dựng một nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa "của dân, do dân và vì dân". Đồng thời, đó cũng là minh chứng cụ thể cho việc thi hành và bảo vệ hiến pháp qua các thời kỳ nói chung và Hiến pháp năm 2013 nói riêng. Để tiếp tục thi hành và bảo vệ bản Hiến pháp mới có hiệu quả thiết thực và đưa những nội dung của bản Hiến pháp sớm đi vào thực tiễn thì trước hết các Tòa án quân sự vẫn cần phải xác định nâng cao chất lượng xét xử là nhiệm vụ chính trị trung tâm. Về phía các Tòa án quân sự trong toàn quân cần có sự phối hợp đồng bộ trong việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đã được cụ thể hóa trong nghị quyết và chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tòa án quân sự trung ương; Nâng cao chất lượng xét xử gắn với việc thực hiện Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa; thực hiện nghiêm lời dạy của Bác Hồ: "Phụng công thủ pháp - chí công vô tư", tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", xây dựng những điển hình tiên tiến để nhân rộng ra toàn hệ thống các Tòa án quân sự. Đồng thời, tiếp tục rà soát, bãi bỏ các văn bản trái với hiến pháp cũng như ban hành mới các văn bản hướng dẫn có nội dung phù hợp với hiến pháp mới được banh hành; Tòa án quân sự Trung ương cần có chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ cụ thể để các Tòa án quân sự cấp dưới và đội ngũ cán bộ, nhân viên thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bảo đảm tuân thủ, chấp hành nghiêm các quy định của Hiến pháp; Tổ chức học tập, tuyên truyền sâu rộng những nội dung của hiến pháp nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành hiến pháp trong đội ngũ cán bộ nhân viên... Đối với mỗi cán bộ, đảng viên nhân viên trong các Tòa án quân sự, cần tích cực, chủ động học tập, tìm hiểu; nhận thức đầy đủ nội dung, tinh thần của Hiến pháp để nâng cao ý thức, xây dựng tình cảm tôn trọng, chấp hành Hiến pháp, thực hiện "Sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật" xây dựng nếp sống văn minh, ý thức "Thượng tôn pháp luật". Đối với đội ngũ cán bộ thẩm phán, thư ký cần không ngừng nâng cao trình độ mọi mặt về chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng với yêu cầu trong tình hình mới; tích cực cập nhật, học tập, nghiên cứu đóng góp ý kiến đối với các văn bản của trên; chấp hành nghiêm chỉnh mọi chủ trương, đường lối của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, kỷ luật quân đội, quy chế của Tòa án quân sự cũng như nội quy của cơ quan...
Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, bản Hiến pháp sửa đổi là sự đảm bảo chính trị-pháp lý vững chắc để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đồng lòng vững bước tiến lên trong thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Phát huy những truyền thống đã đạt được trong 70 năm qua, tập thể cán bộ, đảng viên, nhân viên các Tòa án quân sự luôn đoàn kết nhất trí, khắc phục mọi khó khăn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Hồ Nguyễn Quân