Triển khai thực hiện Kế hoạch công tác trợ giúp pháp lý năm 2008 đã được Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai phê duyệt tại Quyết định số 209/QĐ-STP ngày 28/12/2008, các nhiệm vụ công tác trợ giúp pháp lý trong năm đề ra rất cao trong đó đặc biệt chú trọng đến hoạt động triển khai thực hiện Luật trợ giúp pháp lý, hoạt động trợ giúp pháp lý hướng về cơ sở theo 02 chương trình 135 giai đoạn II, chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và hoạt động tham gia tố tụng để bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng trong các vụ án.
Tuy nhiên, với sự cố gắng, nỗ lực của toàn thể đội ngũ cán bộ trung tâm và các cộng tác viên, sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan trên địa bàn tỉnh trong việc triển khai chính sách trợ giúp pháp lý… Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lào Cai đã thực hiện đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch đặt ra cụ thể như sau: Đã tiếp nhận và thực hiện tổng số: 2.767 vụ việc trợ giúp pháp lý của 2.783 đối tượng là người nghèo, đối tượng chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số và trẻ em vị thành niên (tăng 1.486 vụ, gấp 2,1 lần so với năm 2007). Các vụ việc phát sinh chủ yếu trên các lĩnh vực pháp luật: Dân sự và tố tụng dân sự 728 vụ việc; Hình sự và tố tụng hình sự 407 vụ việc; Đất đai, nhà ở 502 vụ việc; Hôn nhân gia đình 463 vụ việc; chế độ chính sách 306 vụ việc; Hành chính - khiếu nại, tố cáo 29 vụ việc; Dân sự khác 320 vụ việc. Lao động 12 vụ việc. Trong đó, số vụ việc tư vấn pháp luật là 2.463 vụ việc; đại diện, bào chữa là 301 vụ, kiến nghị 03 vụ. Trung tâm đã thực hiện xong 2.767/2.767 vụ, tỷ lệ giải quyết đạt 100 % so với tổng số yêu cầu đã tiếp nhận, không có vụ việc nào gây thiệt hại cho đối tượng trợ giúp.
Hoạt động trợ giúp pháp lý lưu động về cơ sở được đẩy mạnh và tăng cường. Với tổng số 66 đợt trợ giúp pháp lý lưu động về địa bàn 81 xã (tăng 35 đợt so với năm 2007), Trung tâm và các chi nhánh đã thực hiện vượt chỉ tiêu kế hoạch đặt ra từ đầu năm (174%) cụ thể như sau: Huyện Bảo Yên: 09 đợt tại các xã Bảo Hà, Kim Sơn, Cam Cọn, Tân Tiến, Xuân Hoà, Tân Dương, Xuân Thượng, Thượng Hà, Điện Quan, Minh Tân; Huyện Văn Bàn: 11 đợt tại các xã Nậm Tha, Chiềng Ken, Khánh Yên Hạ, Khánh Yên Thượng, Dần Thàng, Nậm Xé, Thẩm Dương, Minh Lương, Nậm Chày, Nậm Xây, Nậm Xé; Huyện Bảo Thắng: 08 đợt tại các xã Xuân Giao, Bản Cầm, Thị trấn Phố Lu, Gia Phú, Trì Quang, Thái Niên, Gia Phú; Huyện Si Ma Cai: 07 đợt tại các xã Nàn Sín, Lử Thẩn, Mản Thẩn, Lùng Sui, Sín Chéng, Cán Cấu, Thào Chư Phìn, Sán Chải, Bản Mế, Si Ma Cai, Nàn Sán, Cán Hồ; Huyện Bắc Hà: 06 đợt tại các xã xã Tả Van Chư, Bản Cái, Nậm Lúc, Bản Già, Na Hối, Cốc Lầu, Nậm Mòn, Bảo Nhai; Huyện Mường Khương: 07 đợt tại các xã Cao Sơn, Nấm Lư, Lùng Khấu Nhin, Tả Gia Khâu, Thanh Bình, Nậm Chảy, Tung Trung Phố, Tả Thàng, La Pán Tẩn, Bản Xen; Huyện Bát Xát: 09 đợt tại các xã Nậm Chạc, Nậm Pung, Cốc Mỳ, Tòng Sành, Bản Qua, Pa Cheo, Bản Xèo, Bản Vược, Phìn Ngan; Huyện Sa Pa: 09 đợt tại các xã Lao Chải, Hầu Thào, Bản Phùng, Thanh Kim, Tả Giàng Phình, Bản Khoang, Suối Thầu, Nậm Sài, Trung Chải, San Sả Hồ, Tả Phìn, Sa Pả, Sử Pán, Tả Van.
Qua trợ giúp pháp lý lưu động, trung tâm đã tuyên truyền về Luật trợ giúp pháp lý, Luật đất đai, Luật hôn nhân và gia đình, chính sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất, Luật bảo vệ và phát triển rừng, Bộ luật dân sự…, cấp phát trên 10.000 tờ gấp pháp luật, 2.657 băng catset, đĩa CD với các nội dung thuộc các lĩnh vực pháp luật khác nhau được dịch sang tiếng dân tộc Mông cho nhân dân trong các xã. Trực tiếp tiếp nhận và tư vấn pháp luật cho 1.018 trường hợp có vướng mắc về pháp luật đất đai, hôn nhân gia đình, chế độ chính sách, dân sự, hình sự, hành chính…(chiếm 37% trên tổng số vụ việc của Trung tâm).
Hoạt động triển khai Luật trợ giúp pháp lý tiếp tục được Trung tâm thực hiện có hiệu quả như đẩy mạnh hoạt động truyền thông về trợ giúp pháp lý, tham mưu giúp lãnh đạo Sở Tư pháp: quyết định cử 03 chuyên viên của trung tâm tham gia khóa đào tạo Luật sư do Học viên Tư pháp tổ chức tạo nguồn bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp lý, trình Uỷ ban nhân dân tỉnh quyết định bổ nhiệm 04 Trợ giúp viên pháp lý, ban hành Quy chế tổ chức hoạt động của Trung tâm và thành lập Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng theo quy định tại Thông tư số 10/2007/TTLT ngày 28/12/2007. Hội đồng phối hợp đã tổ chức lễ ra mắt và chính thức đi vào hoạt động từ 01/8/2008 đảm bảo sự phối hợp thường xuyên, thống nhất giữa Trung tâm với các cơ quan tiến hành tố tụng tại địa phương trong việc thông tin về đối tượng trợ giúp pháp lý cũng như việc cử Trợ giúp viên, Luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng được kịp thời, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật, do đó số vụ việc đại diện bào chữa trong năm 2008 tăng 109 vụ so với năm 2007.
Trong năm, Trung tâm tiếp tục kiện toàn và tổ chức ra mắt, đưa vào hoạt động các Chi nhánh trợ giúp pháp lý số 3, 4, 5, 6, 7 theo Đề án đã được UBND tỉnh phê duyệt. Các Chi nhánh tuy mới đi vào hoạt động nhưng đã chủ động tổ chức được nhiều đợt trợ giúp pháp lý lưu động về các xã, thôn bản trong huyện, số vụ việc thực hiện chiếm 24 % tổng số vụ việc của Trung tâm, các chi nhánh cũng tích cực tuyên truyền về hoạt động của Chi nhánh thông qua các cuộc họp giao ban…. để nhân dân trên địa bàn biết và tiếp cận khi có vướng mắc về pháp luật. Củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cộng tác viên trợ giúp pháp lý thông qua 02 Hội nghị tập huấn kiến thức pháp luật và kỹ năng trợ giúp pháp lý, trình Giám đốc Sở Tư pháp ra quyết định công nhận và cấp thẻ cho 80 cộng tác viên trợ giúp pháp lý trên địa bàn toàn tỉnh.
Tuy nhiên việc thực hiện công tác trợ giúp pháp lý của Trung tâm còn một số tồn tại như hiệu quả hoạt động của một số Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý được thành lập trong chương trình 135 giai đoạn II và chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo còn hạn chế; một số cộng tác viên trợ giúp pháp lý tại cơ sở còn lúng túng trong việc thiết lập, hoàn thiện hồ sơ vụ việc, số vụ việc tư vấn pháp luật ít, một số đợt trợ giúp pháp lý lưu động hiệu quả chưa cao, số yêu cầu tiếp nhận ít do tổ chức trùng với thời vụ đồng bào các dân tộc sản xuất nông nghiệp và vào mùa mưa lũ…Trong thời gian tới, Trung tâm tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy và ổn định cơ sở vật chất, trụ sở làm việc của trung tâm, đảm bảo trung tâm có trụ sở làm việc ổn định lâu dài, triển khai thực hiện hiệu quả các hoạt động nghiệp vụ trợ giúp pháp lý đặc biệt là hoạt động trợ giúp pháp lý hướng về cơ sở theo quy định của Luật. Tiếp tục triển khai thực hiện tốt Thông tư liên tịch số 10/2007/TTLT về phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng, thường xuyên theo dõi và hưỡng dẫn về nghiệp vụ cho các chi nhánh, Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý trên địa bàn toàn tỉnh…
Trần Thị Chinh