Trong những năm qua, được sự quan tâm của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, Bộ Tư pháp, công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung, tuyên truyền phổ biến Luật nghĩa vụ Quân sự, Pháp lệnh về lực lượng Dự bị động viên, pháp lệnh Dân quân tự vệ nói riêng đã có sự chuyển biến tích cực, các ngành, các cấp đã quan tâm triển khai sâu rộng đến nhân dân bằng nhiều hình thức như:
Tổ chức hội nghị; Thi tìm hiểu pháp luật bằng các hình thức thi viết và sân khấu hoá; Tuyên truyền pháp luật trong trường học; Biên soạn tài liệu; Xây dựng tủ sách pháp luật; Tuyên truyền pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng; Thông qua hoạt động thông tin lưu động, hoà giải ở cơ sở; trợ giúp pháp lý miễn phí cho người nghèo và đối tượng chính sách; trả lời, giải đáp các câu hỏi liên quan đến pháp luật trên Cổng giao tiếp điện tử của tỉnh; qua mạng lưới thư viện; câu lạc bộ pháp luật, Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý đã thu hút sự quan tâm của đông đảo cán bộ, công chức, đảng viên và nhân dân. Việc tuyên truyền các văn bản pháp luật đã giúp người dân nhận thức rõ thêm về quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi công dân từ đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.
1. Kết quả triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến Luật nghĩa vụ quân sự, Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, Pháp lệnh dân quân tự vệ
Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Tư pháp Lào Cai là cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của tỉnh hàng năm đã xây dựng và ban hành kế hoạch tuyên truyền pháp luật mới được thông qua tại kỳ họp Quốc hội, trong đó có Luật nghĩa vụ quân sự, Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, Pháp lệnh dân quân tự vệ và nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác cho các đối tượng là cán bộ, công chức và nhân dân trên địa bàn toàn tỉnh. Hàng năm vào thời điểm tuyển quân đã tập trung tuyên truyền theo chuyên đề tại khu dân cư, thôn, tổ dân phố, Các đơn vị như: Tỉnh đoàn Lào Cai, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh đã tuyên truyền cho hơn 100.000 lượt người tham gia học tập qua đó nâng cao nhận thức của đội ngũ lãnh đạo các ngành, các cấp, quần chúng nhân dân và cán bộ chiến sĩ trong lực lượng vũ trang trên địa bàn toàn tỉnh về đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước trong tổ chức thực hiện Luật nghĩa vụ quân sự, Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, Pháp lệnh dân quân tự vệ........ Góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự - quốc phòng trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Kết quả công tác tuyên truyền từ năm 1996 đến nay đạt được như sau:
- Tổ chức tuyên truyền Pháp lệnh về lực lượng Dự bị động viên đã tuyên truyền pháp luật cho 50.000 lượt người; Tổ chức tuyên truyền Luật nghĩa vụ Quân sự và Pháp lệnh Dân quân Tự vệ cho 546.941 lượt người, 11.918 buổi cán bộ, công chức tham gia học tập; in ấn và cấp phát 150 cuốn sách pháp luật, 150 bộ đề cương; Xây dựng Kế hoạch liên ngành số 390/KHLN-BCHQS-STP ngày 13/3/2006 với Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh về phổ biến, giáo dục Luật Quốc phòng và các văn bản pháp luật có liên quan đến nhiệm vụ quốc phòng trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2006 - 2010. Nội dung tập trung chú trọng vào các kiến thức cơ bản về Luật Quốc phòng, Luật sửa đổi bổ sung Luật nghĩa vụ Quân sự, Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Pháp lệnh về Lực lượng Dự bị động viên, Pháp lệnh về Dân quân Tự vệ (sửa đổi bổ sung), Pháp lệnh về Bộ đội Biên phòng; các nghị định của Chính phủ, Thông tư của các Bộ, liên bộ về lĩnh vực quân sự, quốc phòng; Sở Tư pháp Lào Cai đã phối hợp với Bộ chỉ huy quân sự tỉnh biên soạn in ấn và phát hành 500 cuốn tài liệu Hỏi đáp về Luật nghĩa vụ quân sự. Mở chuyên mục "Tìm hiểu pháp luật" Báo, Đài ở địa phương.
2. Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện luật nghĩa vụ quân sự, pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, pháp lệnh dân quân tự vệ.
- Kết quả thực hiện luật nghĩa vụ quân sự: Thực hiện các quy định của Luật NVQS với trách nhiệm là đơn vị thành viên Hội đồng nghĩa vụ quân sự, Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai đã triển khai thực hiện theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao. Thường xuyên kiểm tra, theo dõi, giúp đỡ cơ sở thực hiện luật NVQS theo sự phân công của tỉnh, chỉ đạo giải quyết kịp thời những vướng mắc trong tổ chức triển khai thực hiện tại cơ sở.
- Kết quả thực hiện pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên: Thực hiện và triển khai pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, Lực lượng DBĐV của đơn vị được đăng ký và quản lý chặt chẽ, thường xuyên bố trí cho đi bồi dưỡng, giáo dục, huấn luyện theo kế hoạch của tỉnh. Kết quả 100% cán bộ sĩ quan, hạ sĩ quan binh sĩ dự bị động viên của đơn vị luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, luôn có ý thức tự giác chấp hành thực hiện pháp lệnh, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
- Kết quả thực hiện pháp lệnh về lực lượng dân quân tự vệ: Căn cứ pháp lệnh về lực lượng dân quân tự vệ, hàng năm đơn vị thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức biên chế lực lượng dân quân tự vệ của cơ quan theo quy định. Kiện toàn Ban chỉ huy quân sự cơ quan biên chế đủ 03 chức danh: Chỉ huy trưởng, Chính trị viên, Chỉ huy phó, Tiểu đội trưởng Tiểu đội tự vệ và đội ngũ cán bộ chiến sĩ dân quân tự vệ nòng cốt. Hàng năm Tiểu đội dân quân tự vệ của đơn vị đều có kế hoạch huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ trị an, kế hoạch bảo vệ cơ quan, đơn vị sát với tình hình thực tế.
3. Những khó khăn vướng mắc trong thực hiện luật nghĩa vụ quân sự, pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, pháp lệnh dân quân tự vệ, kiến nghị - đề xuất
* Khó khăn vướng mắc: Trong quá trình thực hiện luật nghĩa vụ quân sự, pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, pháp lệnh dân quân tự vệ cho thấy một số những nội dung bất cập, vướng mắc cụ thể như sau:
- Việc đăng ký quản lý phương tiện kỹ thuật theo Nghị định số 168/1999/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 1036/2000/TT-BQP của Bộ quốc phòng hướng dẫn quy định: "Đăng ký lần đầu, đăng ký bổ sung, đăng ký di chuyển, xoá đăng ký. Quy định chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày nhận đăng ký quyền sở hữu phương tiện kỹ thuật, chủ phương tiện phải đến cơ quan quân sự huyện (thành phố) xuất trình giấy tờ và đăng ký phương tiện kỹ thuật theo quy định. Nhưng trên thực tế khi có đăng ký quyền sở hữu các chủ phương tiện chưa chủ động thực hiện các quy định này.
- Việc quản lý quân nhân dự bị theo Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên so với luật cư trú hiện nay còn nhiều điểm chưa thống nhất, chưa được điều chỉnh bổ sung kịp thời.
- Tại điểm e khoản 2 điều 14 Pháp lệnh dân quân tự vệ và khoản 2 điều 2 Nghị định 184/2004/ NĐ - CP ngày 01/11/ 2004 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành luật pháp lệnh dân quân tự vệ thì cơ quan thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở xã, thị trấn được gọi chung là Xã đội tuy nhiên theo khoản 1 điều 58 Luật nghĩa vụ quân sự thì cơ quan này lại được gọi là Ban chỉ huy quân sự xã. Do đó về tên gọi của cơ quan thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở xã, phường, thị trấn là chưa thống nhất.
* Những kiến nghị - đề xuất
- Đề nghị các cơ quan có thẩm quyền cần sửa đổi bổ sung Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên cho phù hợp với Luật cư trú và có văn bản hướng dẫn thống nhất việc đăng ký và quản lý quân nhân dự bị.
- Kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung pháp lệnh dân quân tự vệ, nghị định 184/2004/NĐ - CP hướng dẫn thi hành pháp lệnh dân quân tự vệ và luật nghĩa vụ quân sư cho thống nhất về tên gọi của cơ quan thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở xã, thị trấn để địa phương triển khai thực hiện.
- Đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét tăng mức phụ cấp cho đội ngũ cán bộ tham gia Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức và cán bộ phụ trách công tác tự vệ; tăng mức hỗ trợ cho cán bộ tham gia các lớp tập huấn, huấn luyện thực hiện nhiệm vụ quân sự - quốc phòng cho phù hợp với tình hình giá cả thị trường hiện nay.
Để công tác tuyên truyền pháp luật những năm tới đi vào chiều sâu và đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới cần quan tâm thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản như sau:
- Tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ, Đảng, của các cấp, các ngành đối với công tác tuyên truyền pháp luật. Coi giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ của công tác giáo dục chính trị tư tưởng đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong việc tuyên truyền, phổ biến luật nghĩa vụ quân sự, pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, pháp lệnh dân quân tự vệ và các văn bản hướng dẫn ở các cơ sở,ban, ngành, địa phương, xây dựng kế hoạch, chương trình tuyên truyền, phố biến pháp luật ở từng cơ quan, đơn vị, các địa phương, các hình thức tuyên truyền phải phù hợp với đặc điểm của mỗi đơn vị, mỗi địa phương ở từng thời kỳ, từng giai đoạn.
- Trong những năm tới đề nghị các cấp các ngành cần tiếp tục xây dựng kế hoạch, đầu tư kinh phí để triển khai thực hiện các hình thức tuyên truyền pháp luật nói chung và các hình thức tuyên truyền pháp luật và nghĩa vụ quân sự, pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên, pháp lệnh dân quân tự vệ nói riêng theo hướng mở rộng quy mô, nội dung cũng như số lượng cán bộ tham gia làm công tác tuyên truyền pháp luật được tham gia tập huấn, học tập, nghiên cứu pháp luật. Các ngành, các đoàn thể triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật theo hướng lòng ghép với các hoạt động chuyên ngành, các sinh hoạt đoàn thể để đưa pháp luật vào cuộc sống tiến tới xã hội hoá công tác phổ biến giáo dục pháp luật.
Ngọc Khánh