Với mục đích nhằm nâng cao nhận thức pháp luật, chính sách của nhà nước cho nông dân, qua đó giúp nông dân thực hiện đúng đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, giáo dục phân tích cho hội viên Hội nông dân thấy rõ khuyết điểm sai phạm của việc không chấp hành pháp luật, tháo gỡ được những vướng mắc pháp luật trong cuộc sống giảm bớt các khiếu kiện vượt cấp, đồng thời tạo điều kiện cho nông dân tham gia quản lý Nhà nước, phát triển kinh tế xã hội ở địa phương thông qua việc kiến nghị với chính quyền, các tổ chức xã hội liên quan nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật trong việc giải quyết khiếu kiện nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho nông dân.
Ngày 12/7/2002, Sở Tư pháp Ninh Bình đã tham gia buổi lễ ký kết Chương trình phối hợp thực hiện Chỉ thị số 26/2001/CT-TTG của Thủ tướng Chính phủ ngày 9/10/2001 về việc tạo điều kiện cho hội nông dân các cấp tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo. Sau 5 năm thực hiện (2003-2007) công tác phối hợp tuyên truyền phổ biến giáo giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ hội viên nông dân trên địa bàn tỉnh.
I. Công tác chỉ đạo phối hợp:
Để chương trình phối hợp thực hiện Tuyên truyền phổ bíến giáo dục pháp luật giữa Sở Tư pháp với Hội Nông dân tỉnh thực sự tạo được chuyển biến về nhận thức và ý thức thực hiện, chấp hành pháp luật cho hội viên nông dân trên địa bàn tỉnh, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh triển khai thực hiện Quyết định số 13/2003/QĐ-TTg ngày 17/01/2003 về Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật giai đoạn 2003-2007 trên phạm vi toàn tỉnh, trong đó chú trọng việc phổ biến, tuyên truyền nội dung của Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành đến đối tượng là nông dân, người quản lý, người sử dụng đất, theo yêu cầu của nội dung Đề án Phổ biến, tuyên truyền pháp luật về đất đai giai đoạn từ năm 2004 đến năm 2007.
- Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết liên tịch số 01/1999/NQLT-TP-VHTT-NNPTNT-DTMN-ND về việc phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân ở nông thôn, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người.
- Với vai trò của cơ quan thường trực, định kỳ hàng năm căn cứ vào yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị tại địa phương, Sở Tư pháp xây dựng các kế hoạch Tuyên truyền PBGDPL cho Hội đồng Phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên của hội đồng, đồng thời tăng cường sự phối kết hợp giữa các ban ngành đoàn thể trong công tác tuyên truyền pháp luật, giữa Sở Tư pháp với các tổ chức chính trị xã hội, các đoàn thể. UBND các huyện thành phố thị xã, các sở ban ngành đoàn thể căn cứ vào kế hoạch chung xây dựng kế hoạch tuyên truyền cụ thể cho đơn vị cơ quan mình.
- Thực hiện Dự án ‘Hỗ trợ hệ thống Trợ giúp pháp lý ở Việt nam” tại Ninh Bình, tạo điều kiện cho các hội viên, đoàn viên của các tổ chức chính trị xã hội được thụ hưởng các chính sách trợ giúp pháp lý của Nhà nước, Sở Tư pháp đã tiến hành ký kết Chương trình Trợ giúp pháp lý với: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên và Liên đoàn lao động tỉnh.
II. Kết quả phối hợp trong công tác tuyên truyền PBGDPL và TGPL cho Nông dân.
Xuất phát từ thực tế nhiều hội viên nông dân nhận thức về chính sách pháp luật còn hạn chế dẫn đến tình trạng khiếu nại tố cáo sai, vượt cấp, một số trường hợp do nông dân không có đầy đủ các thông tin pháp luật cần thiết nên khi có những vướng mắc pháp luật xảy ra thì quyền và lợi ích hợp pháp của họ dễ bị xâm hại. Bên cạnh đó do tính chất địa lý, điều kiện kinh tế của từng vùng miền trong tỉnh khác nhau đã ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu tìm hiểu , nhu cầu được cung cấp các thông tin pháp luật của Hội viên hội nông dân. Do vậy trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình phối hợp, Sở Tư pháp đã chú trọng thực hiện nhiều hình thức phương pháp tuyên truyền có hiệu quả thiết thực, dễ hiểu dễ tiếp thu, phù hợp với từng đối tượng hội viên ở từng vùng miền khác nhau. Ngay sau khi triển khai Chương trình, Sở Tư pháp đã phối hợp với Hội Nông dân, mở các lớp tập huấn với mục đích xây dựng đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên pháp luật của hội đối tượng tham gia các lớp tập huấn là các Chủ tịch, phó Chủ tịch Hội nông dân của 147/147 xã, phường, thị trấn, cán bộ chủ chốt hội Nông dân các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh. Nội dung tài liệu tập huấn là những kiến thức cơ bản về chính sách pháp luật có liên quan thiết thực đến nông dân, nông nghiệp nông thôn, chính sách dân tộc miền núi.
Qua 5 năm, công tác phối hợp đã kịp thời chuyển tải được các văn bản pháp luật quan trọng đến đông đảo cán bộ hội viên, cung cấp những kiến thức pháp luật cần thiết tạo điều kiện cho hội viên nông dân có thể tham gia công tác giải quyết khiếu nại tố cáo ngay tại đơn vị mình.
- Năm 2003: Sở Tư pháp phối hợp với Hội Nông dân tập trung tuyên truyền phổ biến: Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính về đất đai, Luật dân sự, Luật hình sự, Luật Môi trường, Luật Khiếu nại tố cáo, Luật hôn nhân gia đình, Quy chế dân chủ ở cơ sở, Bộ luật Tố tụng hình sự, Pháp lệnh hoà giải ở cơ sở.
- Năm 2004: Công tác phối hợp tập trung tuyên truyền: Luật đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành, Luật bầu cử HĐND và UBND, Luật biên giới quốc gia, Luật giao thông đường thuỷ nội địa, Luật giao thông đường bộ, Luật hợp tác xã, Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo.
- Năm 2005: Công tác phối hợp tập trung tuyên truyền: các văn bản pháp luật về đền bù giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất, Luật đất đai, Bộ Luật dân sự, Luật phòng chống tham nhũng, Luật thực hành tiết kiệm chống lãng phí, Luật nhà ở, Luật bảo vệ và phát triển rừng, Luật khiếu nại tố cáo,
- Năm 2006: Pháp lệnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, Luật đường sắt, các chính sách về xoá đói giảm nghèo
- Năm 2007: Luật trợ giúp pháp lý, Luật đất đai, Luật bảo vệ môi trường…
Để việc chuyển tải các văn bản pháp luật trên đạt hiệu quả, Sở Tư pháp đã phối hợp với các ban ngành thực hiện một số hình thức phổ biến tuyên truyền sau:
- Biên soạn, in ấn và cấp phát miễn phí cho các tầng lớp nhân dân 33.560 loại tờ rơi tờ gấp tuyên truyền các loại với nội dung: một số quy định về kiện hành chính, một số quy định về dân số, Bạn với một số quy định pháp luật về tài sản và quyền sở hữu, một số chế độ chính sách đối với gia đình liệt sỹ, một số chính sách về bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; Đã in sao 303 băng, đĩa hình, đĩa tiếng các loại tuyên truyền pháp luật với nội dung: câu chuyện pháp luật về quyền sở hữu, câu chuyện pháp luật về lao động, hỏi đáp pháp luật về bảo hiểm xã hội, câu chuyện pháp luật về bồi thường thiệt hại … cho Ban Tư pháp các xã, phường, thị trấn làm tài liệu tuyên truyền trên hệ thống Đài truyền thanh cơ sở.
- Đã in ấn, phát hành 24.000 cuốn Bản tin tư pháp cấp phát miễn phí cho các sở, ban ngành, các cơ quan đơn vị, 8/8 các huyện, thành phố, thị xã và 147 xã, phường, thị trấn trong tỉnh. Nội dung bản tin đăng tải các văn bản pháp luật, các tin bài phản ánh hoạt động thực thi pháp luật của các tổ chức, cá nhân cơ quan đơn vị trên địa bàn, hướng dẫn nghiệp vụ về công tác hoà giải cơ sở, xây dựng khai thác tủ sách pháp luật, công tác giải quyết khiếu nại tố cáo. Trong đó có 1200 cuốn chuyên đề về triển khai thực hiện Chỉ thị 26/2001/Ct-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tạo điều kiện cho hội nông dân các cấp tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo.
- Đã thực hiện 48 chuyên mục Pháp luật và đời sống trên sóng Đài phát thanh và truyền hình tỉnh Ninh Bình (1 tháng 1 chuyên mục) nội dung là các tin bài, phóng sự phản ánh tình hình thực thi pháp luật, tình hình triển khai Chỉ thị 26/2001/CT-TTg, kết quả thực hiện mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26 trong tỉnh, tập trung giải đáp những vướng mắc pháp luật của bạn xem truyền hình về các vấn đề xử lý vi phạm an toàn giao thông, chính sách đền bù giải phóng mặt bằng, những quy định liên quan đến Luật nhà ở, Luật dân sự, Luật hình sự, Luật khiếu nại tố cáo qua đó có tác dụng tích cực tuyên truyền và vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện tốt các quy định của pháp luật.
- Trực tiếp hướng dẫn nghiệp vụ về xây dựng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật tại các xã, phường thị trấn trên địa bàn. Đến nay toàn tỉnh đã xây dựng được 182 tủ sách pháp luật ở 147/147 xã, phường, thị trấn. Sở Tư pháp đã thường xuyên cấp phát miễn phí các tài liệu sách báo theo chương trình hỗ trợ của Vụ phổ biến giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp. Ngoài ra, Sở Tư pháp còn phối hợp với Hội Nông dân xây dựng 16 tủ sách pháp luật của Hội ở các xã, phường , thôn, xóm cung cấp kịp thời sách báo pháp luật, kiến thức khoa họ kỹ thuật giúp cho nông dân học tập tìm hiểu pháp luật được thuận tiện, điển hình như 3 tủ sách pháp luật ở xã Khánh Phú được đặt tại 3 thôn. Đây được xem là mô hình tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả. Thực tế nhiều tủ sách pháp luật đã được khai thác có hiệu quả, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân đến tra cứu và tìm đọc. Trong điều kiện nguồn kinh phí còn hạn chế đối với các hoạt động của hội, tủ sách pháp luật ở cơ sở đã bước đầu đáp ứng được yêu cầu tra cứu, tìm hiểu kiến thức pháp luật của đại đa cán bộ Hội và nông dân.
-Về việc thành lập và tổ chức sinh hoạt các Câu lạc bộ: Sở Tư pháp đã phối hợp với Hội nông dân thành lập thí điểm mô hình Câu lạc bộ ‘Nông dân với pháp luật” tại xã Yên Nhân huyện Yên Mô theo đó thành viên là các hội viên hội nông dân, câu lạc bộ có ban chủ nhiệm, quy chế hoạt động riêng. Thực tế cho thấy hoạt động của Câu lạc bộ đã trở thành sân chơi bổ ích cho các hội viên nông dân, giúp các hội viên cùng tháo gỡ những vướng mắc pháp luật củng cố và phát huy được các phong trào của hội viên tại cơ sở. Bên cạnh đó thực hiện Dự án “Hỗ trợ hệ thống trợ giúp pháp lý Việt Nam” tại Ninh Bình, Sở Tư pháp ra Quyết định thành lập 10 Câu lạc bộ Trợ giúp pháp lý có thành viên là cán bộ, hội viên của Hội nông dân tại các xã, phường tham gia. Định kỳ mỗi tháng một lần Câu lạc bộ tổ chức sinh hoạt nhằm tư vấn giải đáp những vướng mắc pháp luật của các thành viên, cung cấp những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho các thành viên trong việc giải quyết những vướng mắc phát sinh ngay tại khu dân cư mình sinh sống. Thành viên của các Câu lạc bộ đồng thời là lực lượng cộng tác viên, tuyên truyền viên pháp luật, lực lượng cốt cán nắm bắt tâm tư nguyện vọng của hội viên và nông dân đồng thời tuyên truyền vận động cho nông dân và các đối tượng khác tại địa phương cùng tham gia thực hiện pháp luật. Mỗi Câu lạc bộ Trợ giúp pháp lý được cung cấp gần 40 loại đầu sách pháp luật các loại, 01 số báo Pháp luật Việt nam phục vụ cho nhu cầu tham khảo nghiên cứu và sinh hoạt của các hội viên. Điển hình như Câu lạc bộ Trợ giúp pháp lý xã Yên Lộc huyện Kim Sơn, xã Khánh Thượng huyện Yên Mô, phường Trung Sơn thị xã Tam Điệp.
- Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật: Sở Tư pháp đã phối hợp với Hội Nông dân tổ chức thành công cuộc thi “Nông dân với pháp luật” được tổ chức tại xã Khánh Phú huyện Yên Khánh và xã Ninh Vân huyện Hoa Lư vào năm 2007.
- Công tác phối hợp tuyên truyền thông qua hình thức trợ giúp pháp lý được chú trọng. 5 năm qua Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước - Sở Tư pháp đã tiến hành 143 cuộc trợ giúp pháp lý lưu động tại 147 xã, thị trấn trong tỉnh, trực tiếp tư vấn giải đáp vướng mắc pháp luật cho 10.712 lượt hội viên của các tổ chức xã hội đoàn thể, đối tượng chính sách người nghèo, người có công với cách mạng. Nội dung trợ giúp giải đáp những vướng mắc pháp luật của các tầng lớp nhân dân về Luật đất đai, chính sách đền bù giải phóng mặt bằng, chính sách xã hội đối với người có công. Tổ chức 231 cuộc phổ biến giáo dục pháp luật được lồng ghép vào hoạt động trợ giúp lưu động, giao lưu văn hoá pháp lý.
- Với mục đích tạo điều kiện cho Hội Nông dân tham gia giải quyết khiếu nại ngay tại cơ sở, Sở Tư pháp đã hướng dẫn cho Phòng tư pháp, UBND các xã, phường, thị trấn kiện toàn, củng cố về tổ chức và hoạt động hoà giải ở cơ sở, theo đó mỗi một tổ hoà giải viên thường có ít nhất 1 thành viên là Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch hội Nông dân của xã hoặc thôn, xóm, bản, làng tham gia với tư cách là tổ viên tổ hoà giải. Hiện nay toàn tỉnh có 8100 hoà giải viên. 5 năm qua, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp các huyện, thành phố thị xã, thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ nâng cao kỹ năng hoà giải ở cơ sở cho đội ngũ hoà giải viên.Xây dựng đội ngũ Hoà giải viên đủ về số lượng và từng bước đáp ứng về yêu cầu chất lượng khi tham gia hoà giải các vụ việc phát sinh tại địa phương.
Có thể nói 5 năm qua, Sở Tư pháp đã chủ động phối hợp và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước đến các tầng lớp nhân dân nói chung và hội viên hội nông dân nói riêng trên địa bàn tỉnh. Qua đó giúp cán bộ, hội viên, nông dân hiểu biết về pháp luật, ứng xử phù hợp với pháp luật, bước đầu trang bị nhưng kiến thức pháp luật cần thiết, động viên khuyến khích được toàn bộ hội viên của hội nông dân tích cực hưởng ứng, tham gia tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, mâu thuẫn trong nội bộ nông thôn, nông dân, góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, từng bước giảm thiểu và đẩy lùi tiến tới xây dựng địa bàn tỉnh Ninh Bình không còn tình trạng khiếu kiện kéo dài và khiếu kiện vượt cấp, nhằm mục tiêu đưa Chỉ thị 26/2001/CT-TTg vào cuộc sống
Thiều Tú