Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Kế hoạch số 52- KH/TU ngày 02/02/2004 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân
Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007 của Chính phủ, của Chủ tịch UBND tỉnh; Quyết định 212/2004/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình hành động quốc gia phổ biến, giáo dục pháp luật và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn từ năm 2005 đến năm 2010; các cấp, các ngành, các địa phương đã xây dựng và triển khai thực hiện chương trình phổ biến giáo dục pháp luật phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ tình hình thực tế của ngành và của địa phương phục vụ nhiệm vụ chính trị chung của tỉnh. Công tác phối hợp PBGDPL đã được các ngành quan tâm chú ý và tổ chức thực hiện. Hoạt động PBGDPL của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật năm 2007 đã đạt những kết quả:
1. Xây dựng, củng cố tổ chức và cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Với vai trò là cơ quan thường trực của HĐPHCTPBGDPL tỉnh, Sở Tư pháp đã phối hợp với các cơ quan, ban, ngành duy trì hoạt động của đội ngũ báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh gồm 63 đồng chí là cán bộ, công chức các Sở, ban, ngành, Trưởng Phòng Tư pháp các huyện, thành phố; đồng thời tham mưu cho HĐPHCTPBGDPL tỉnh chỉ đạo HĐPHCTPBDGPL các huyện, thành phố thường xuyên xây dựng, kiện toàn đội ngũ báo cáo viên, truyên truyền viên cơ sở gồm 185 báo cáo viên pháp luật cấp huyện và 995 tuyên truyền viên cơ sở. Các báo cáo viên pháp luật đều có trình độ đại học hoặc cao đẳng, có kiến thức pháp luật, có khả năng tuyên truyền pháp luật trước công chúng, có phẩm chất chính trị vững vàng và tư cách đạo đức tốt. Đội ngũ báo cáo viên luôn được quan tâm củng cố, kiện toàn, tập huấn nghiệp vụ và được trang bị các tài liệu tuyên truyền pháp luật cần thiết để thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền. Hoạt động của đội ngũ báo cáo viên pháp luật đã góp phần tạo chuyển biến trong việc nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng pháp luật và chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân, góp phần ngăn chăn và hạn chế vi phạm pháp luật, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Để không ngừng nâng cao hiệu quả của công tác PBGDPL, Hội đồng PHCTPBGDPL tỉnh thường xuyên được củng cố, kiện toàn với 22 thành viên là lãnh đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh; HĐPHCTPBGPL cấp huyện có 169 thành viên. Hoạt động của Hội đồng cấp huyện được thực hiện theo hướng dẫn của HĐPHCTPBGDPL của tỉnh và sự chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương, có phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên. HĐPHCTPBGDPL các huyện, thành phố đã chỉ đạo hoạt động của HĐPHCTPBGDPL cấp xã, đến nay 100% xã, thị trấn đã thành lập HĐPHCTPBGDPL cấp xã với 2167 thành viên và hoạt động thường xuyên, có hiệu quả.
2. Các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được tập trung thực hiện
a) PBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng lưới truyền thanh cơ sở
Thực hiện Kế hoạch hoạt động của Hội đồng năm 2007, các ngành thành viên đã phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng thực hiện tuyên truyền pháp luật phù hợp với từng ngành, lĩnh vực chuyên môn thuộc ngành mình phụ trách đảm bảo việc PBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng được thực hiện thường xuyên, liên tục và hiệu quả. Năm 2007, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh phối hợp chặt chẽ với cơ quan thông tin đại chúng để tuyên truyền những hoạt động của ngành, đồng thời lồng ghép nội dung tuyên truyền pháp luật phục vụ cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XII. Báo Bắc Giang đã đăng tải 328 tin, bài, ảnh nội dung PBGDPL. Sở Tư pháp đã thực hiện 05 chuyên trang "Tư pháp với cuộc sống” chuyên đề tuyên truyền pháp luật bầu cử đại biểu Quốc hội; công tác công chứng, chứng thực và hộ tịch trên địa bàn tỉnh, công tác đấu giá tài sản, hướng công tác Tư pháp về cơ sở, triển khai thi hành Luật Cư trú. Công an tỉnh đã xây dựng các chuyên trang tuyên truyền về cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XII, chương trình phòng, chống tội phạm, phòng chống ma tuý, về công tác đảm bảo trật tự ATGT; Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ đã tuyên truyền phổ biến pháp luật và giới thiệu văn bản mới trên bản tin thông báo nội bộ cho đối tượng là cán bộ, đảng viên trong các chi Đảng bộ tại các kỳ sinh hoạt chi bộ hàng tháng…Trên sóng phát thanh tỉnh đã phát 112 chương trình giới thiệu “Chính sách mới, quyết định mới” và 63 chuyên mục “tìm hiểu pháp luật”. Trên sóng Truyền hình tỉnh phát trên 152 tin, bài về phổ biến giáo dục pháp luật trong các chương trình thời sự và 24 chuyên mục “Pháp luật với đời sống”, 12 chương trình giới thiệu “Chính sách mới, quyết định mới”.vv..
Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh, các Đài truyền thanh huyện, thành phố và hệ thống loa truyền thanh cơ sở đã dành thời lượng thích hợp để tuyên truyền về các văn bản pháp luật mới được ban hành, đặc biệt là tuyên truyền pháp luật phục vụ cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XII, duy trì đều đặn và nâng cao chất lượng các chuyên mục pháp luật với nội dung sát thực với cuộc sống, thu hút đông đảo người xem.
b) PBGDPL thông qua các Hội nghị, lớp tập huấn
Thông qua các Hội nghị, lớp tập huấn tuyên truyền luật và việc lồng ghép nội dung tuyên truyền phổ biến pháp luật trong các hội nghị. Năm 2007, Sở Tư pháp đã phối hợp tổ chức được 25 Hội nghị, lớp tập huấn cho hàng nghìn lượt người tham gia như: Hội nghị tuyên truyền về Luật bầu cử đại biểu Quốc hội, Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, Luật Hôn nhân gia đình, Luật Phòng, chống ma tuý, Luật Đất đai, Hội nghị tập huấn về Công tác xây dựng và kiểm tra văn bản, Luật Công chứng và Nghị định 79/2007/NĐ-CP về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký... Ban Dân tộc tỉnh đã tổ chức 45 lớp tập huấn thực hiện chính sách dân tộc cho 2000 lượt người. Tỉnh Đoàn thanh niên đã tổ chức 10 lớp tập huấn cho 300 cán bộ cơ sở. Các cấp Hội phụ nữ đã tổ chức 785 cuộc tập huấn Luật Đất đai, Bộ Luật Dân sự, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội, Luật phòng, chống ma tuý... Các cấp Hội nông dân đã tổ chức được 533 lớp tuyên truyền phổ biến pháp luật cho 38.286 hội viên nông dân. Uỷ ban Dân số gia đình và trẻ em đã tổ chức 06 hội nghị tuyên truyền luật, pháp lệnh về công tác dân số, gia đình và trẻ em cho 400 người, tổ chức 06 lớp tập huấn nâng cao năng lực cán bộ truyền thông chính sách, pháp luật về dân số, gia đình và trẻ em cho 530 lượt người. Hội Cựu Chiến binh tỉnh tổ chức 7 lớp tập huấn cho 800 hội viên. Thông tin pháp luật được lồng ghép trong các buổi nói chuyện thời sự cho cán bộ, hội viên Cựu chiến binh với 400 buổi tuyên truyền cho hơn 50 nghìn cán bộ, hội viên. Uỷ ban Mặt Trận Tổ quốc tỉnh đã tổ chức 260 hội nghị, lớp tập huấn về Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và các văn bản hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí...
c) Giáo dục pháp luật trong nhà trường
Sở Giáo dục- Đào tạo đã ban hành Kế hoạch PBGDPL trong ngành giáo dục. Năm 2007, Sở Giáo dục - Đào tạo đã tổ chức tập huấn bồi dưỡng cho cán bộ chủ chốt tại các Phòng Giáo dục, giáo viên dạy GDCD các trường THPT, đồng thời chỉ đạo phòng Giáo dục cấp huyện tổ chức tập huấn về giáo dục pháp luật cho giáo viên ở các trường THCS. Giáo dục pháp luật trong nhà trường được tổ chức với các hình thức phong phú, đa dạng như tổ chức tập huấn, hội nghị giao ban để giới thiệu văn bản pháp luật mới; PBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng; PBGDPL thông qua các phong trào thi đua, các cuộc vận động lớn, thông qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật. Bên cạnh đó hình thức PBGDPL trên website của ngành giáo dục đào tạo và các văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến cán bộ, giáo viên và học sinh lồng ghép vào các tiết học chính khoá đạo đức ở tiểu học, môn giáo dục công dân ở THCS và THPT qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt câu lạc bộ, chào cờ đầu tuần, sử dụng phần mềm giáo án điện tử... đã được sử dụng và đạt hiệu quả. Tình hình vi phạm pháp luật của cán bộ, giáo viên trong ngành giáo dục ít, số học sinh vi phạm pháp luật, mắc tệ nạn xã hội giảm, tình hình đơn thư khiếu nại tố cáo trong ngành giáo dục không nhiều, số vụ việc phức tạp rất ít do ngành tập trung chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức giải quyết những vụ việc ngay từ cơ sở, tránh phát sinh thành vấn đề lớn của ngành. Năm 2007, công tác PBGDPL trong trường học có nhiều chuyển biến tích cực góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh, củng cố và giữ vững nền nếp, kỷ cương trường học, tạo môi trường giáo dục lành mạnh.
d) Tổ chức các hình thức thi tìm hiểu pháp luật
Hội đồng PHPBGDPL tỉnh đã xây dựng kế hoạch và phát động triển khai Hội thi “Cán bộ Tư pháp - hộ tịch giỏi năm 2007” cho đối tượng là cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã trong toàn tỉnh. Hội Nông dân tỉnh tổ chức cuộc thi “Nông dân với pháp luật ” cho hội viên Hội Nông dân trong toàn tỉnh. Các cấp Hội phụ nữ đã tổ chức 31 cuộc thi tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, Luật Hôn nhân gia đình, pháp luật an toàn giao thông...
e) Xây dựng, quản lý và khai thác Tủ sách pháp luật
Công tác xây dựng, quản lý, khai thác Tủ sách pháp luật đã thu được những kết quả thiết thực và đi vào nề nếp. 229 xã, phường, thị trấn của tỉnh đã có Tủ sách pháp luật, mỗi Tủ sách pháp luật có hơn 200 đầu sách các loại. Năm 2007, Sở Tư pháp đã tiến hành rà soát nhu cầu sử dụng sách pháp luật và cấp mới 34 đầu sách pháp luật bao gồm những văn bản pháp luật mới được ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung cho tủ sách pháp luật xã, phường, thị trấn. Đến nay, 10/10 huyện, thành phố trong tỉnh đã thực hiện tốt việc luân chuyển sách pháp luật từ tủ sách pháp luật ở UBND các xã, thị trấn đến Điểm Bưu điện văn hoá xã, qua đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ và nhân dân tra cứu, tìm hiểu pháp luật.
Thực hiện Thông tư liên tịch số 02/TTLT-BTP-BCA-BQP-BGDĐT-BLĐTBXH-TLĐLĐVN ngày 07/6/2006 về hướng dẫn việc xây dựng, quản lý và khai thác tủ sách pháp luật ở cơ quan, doanh nghiệp, trường học. Các huyện, thành phố đã xây dựng tủ sách pháp luật ở các cơ quan, doanh nghiệp, trường học và tiến hành sơ kết 1 năm thực hiện Thông tư 02. Cho đến nay, nhiều cơ quan, đơn vị đều đã có tủ sách pháp luật hoặc ngăn sách pháp luật phục vụ việc nghiên cứu, làm việc của cán bộ, công chức và nhân dân.
f) PBGDPL thông qua sinh hoạt Câu lạc bộ pháp luật
Toàn tỉnh có 176 Câu lạc bộ “Phòng, chống tội phạm” với hơn 5000 hội viên tham gia, 38 Câu lạc bộ Trợ giúp pháp lý. Các cơ sở Đoàn tiếp tục duy trì hoạt động của các Câu lạc bộ tuổi trẻ với pháp luật và phòng, chống tệ nạn xã hội thu hút hơn 2000 hội viên tham gia. Các cấp Hội phụ nữ đã thành lập mới 07 Câu lạc bộ phòng, chống tệ nạn xã hội, 01 Câu lạc bộ phụ nữ với pháp luật với 16 hội viên tham gia; 01 Câu lạc bộ an toàn giao thông với 16 hội viên. Hội Nông dân đã thành lập mới 10 Câu lạc bộ " Nông dân với pháp luật", 03 “Câu lạc bộ nam nông dân” với 150 hội viên. Thông qua Câu lạc bộ, các hoạt động như in phát tờ gấp, tài liệu pháp luật, phối hợp với Công an phường, xã, Hội phụ nữ, Hội Cựu chiến binh.vv.. giáo dục cảm hoá được nhiều đối tượng nghiện ma tuý, phát hiện nhiều tệ nạn xã hội giúp các cơ quan chức năng xử lý. Hoạt động của các câu lạc bộ đã góp phần nâng cao hiểu biết của hội viên về chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước. Hình thức sinh hoạt Câu lạc bộ trong đó có lồng ghép tuyên truyền pháp luật đã có tác dụng tích cực cho việc tuyên truyền PBGDPL trong toàn tỉnh, góp phần làm giảm các tệ nạn xã hội và hành vi vi phạm pháp luật khác.
g) PBGDPL thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý
Để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý, thời gian qua các ngành đã tích cực triển khai thực hiện có kết quả Chương trình phối hợp trong hoạt động trợ giúp pháp lý như: Sở Tư pháp, Hội liên hiệp phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân... Trong năm 2007, Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đã thụ lý, giải quyết 892 vụ việc tại trụ sở, đã tổ chức trợ giúp lưu động được 29 đợt tại các xã, thị trấn, các thôn, bản, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người; tư vấn, đại diện, bào chữa, tham gia tố tụng cho 73 đối tượng chính sách. Đồng thời, phối hợp với Đài PT- TH tỉnh thực hiện 4 chuyên mục “Pháp luật với cuộc sống” với chuyên đề trợ giúp pháp lý khác nhau. Các cấp Hội Phụ nữ đã tổ chức 59 cuộc trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật cho 6.310 đối tượng, đã tạo điều kiện thuận lợi cho các chị em phụ nữ tiếp cận được các thông tin pháp luật cần thiết. Hội Nông dân đã phối hợp trợ giúp pháp lý cho 12.811 hội viên.
h) PBGDPL thông qua hoạt động hoà giải ở cơ sở
Năm 2007, các ngành thành viên như Tư pháp, Công an phối hợp chặt chẽ cùng Uỷ ban Mặt Trận Tổ quốc tỉnh có văn bản chỉ đạo việc củng cố, kiện toàn về tổ chức, hoạt động các tổ hoà giải và tổ chức bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho đội ngũ hoà giải viên ở cơ sở. Toàn tỉnh hiện có 2544 tổ hoà giải với 15.923 thành viên; Hoạt động hoà giải góp phần quan trọng vào việc giải quyết những vụ việc, tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư, hạn chế các đơn thư vượt cấp; Kết quả cụ thể: năm 2007, các tổ hoà giải đã tiếp nhận 3011 vụ việc, tổ chức hoà giải thành 2376 vụ việc, đạt 79%. Đến nay, 10/10 huyện, thành phố đã kiện toàn và tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ hoà giải cho các thành viên tổ hoà giải. Thông qua hoạt động hoà giải ở cơ sở giúp các bên tự nguyện giải quyết với nhau những mâu thuẫn, tranh chấp giữ được tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư, ngăn ngừa và hạn chế những vi phạm pháp luật, khiếu kiện kéo dài.
i) PBGDPL thông qua biên soạn tài liệu
Trong năm 2007, Sở Tư pháp đã biên soạn và phát hành 16.250 tờ gấp tuyên truyền pháp luật về bầu cử đại biểu Quốc hội với các nội dung liên quan đến quyền, nghĩa vụ công dân trang bị đến cơ sở; hàng ngàn tờ gấp pháp luật về phòng, chống ma tuý, 1300 cuốn hỏi đáp pháp luật về phòng, chống tội phạm, biên soạn và phát hành 06 số Bản tin Tư pháp, qua đó đã tuyên truyền, phổ biến đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước và các văn bản của Tỉnh uỷ, UBND phục vụ nhu cầu tìm hiểu pháp luật của cán bộ, nhân dân; Các cấp bộ Đoàn đã biên tập và phát hành 2.000 tờ rơi tuyên truyền về an toàn giao thông, 10.000 bản tin Thanh niên truyên truyền, phổ biến pháp luật về bầu cử đại biểu Quốc hội, 3000 cuốn tài liệu " bầu cử Quốc hội - những điều bạn trẻ cần biết", Luật Giao thông đường bộ, Luật Hôn nhân gia đình...; Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã phát hành bản tin theo quý trang bị đến 10 huyện, thành phố, 229 xã, phường, thị trấn, 2.398 Ban công tác mặt trận khu dân cư. Uỷ ban Dân số gia đình và trẻ em đã phát hành 45.000 tờ rơi, tờ gấp về quyền, bổn phận của trẻ em, 3.300 tờ tin dân số, gia đình và trẻ em. Hội Nông dân tỉnh đã phát hành 5.600 cuốn tài liệu sinh hoạt chi hội. Hội Phụ nữ tỉnh phát hành 11.484 cuốn tài liệu hướng dẫn sinh hoạt hội viên hàng quý ( trong đó có trang phụ nữ với pháp luật)
Ngoài các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật nêu trên, hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật qua kẻ vẽ pano, khẩu hiệu, tổ chức diễn đàn giao lưu, ra quân tình nguyện cũng được một số cơ quan, ban, ngành áp dụng rộng rãi và thu được hiệu quả cao. Hiện nay, hệ thống Báo điện tử, trang trên mạng Internet, đĩa luật cũng được một số cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh khai thác, sử dụng có hiệu quả.
Hà Thanh Thuỷ