I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Chính phủ đưa tin: Nhân dịp Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người Anh Cả của Quân đội nhân dân Việt Nam tròn 100 tuổi (25/8/1911 - 25/8/2011), chiều 24/8, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã đến thăm, chúc thọ và tặng quà mừng sinh nhật Đại tướng.
2. Trang thông tin chính thức của Đài Truyền hình Việt Nam đưa tin: Tổng cục Thống kê vừa công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng 0,93% so với tháng trước. Đây cũng là lần đầu tiên chỉ số CPI tính theo tháng tăng dưới 1% trong vòng 1 năm trở lại.
Trang cũng có bài Bắt 5 đối tượng bán phụ nữ sang Trung Quốc. Bài báo phản ánh: Công an huyện Từ Liêm (Hà Nội), phối hợp với công an 2 tỉnh Đăk Lăk và Quảng Ninh vừa bắt đường dây mua bán phụ nữ sang Trung Quốc. Các đối tượng phạm tội hoạt động trên địa bàn rộng từ miền Trung Tây nguyên đến khu vực biên giới huyện Móng Cái (Quảng Ninh), thực hiện trót lọt nhiều vụ mua bán phụ nữ. 5 đối tượng trong đường dây buôn bán phụ nữ vừa được dẫn giải về nơi tạm giữ tại Công an huyện Từ Liêm với tội danh mua bán người. 3 trong số này có địa chỉ thường trú tại tỉnh Đăk Lăk, 1 ở Quảng Bình và 1 ở Quảng Ninh.
Hiện Công an huyện Từ Liêm đang đề nghị phối hợp với Cảnh sát nước bạn để làm rõ danh tính của đối tượng Nguyễn Thị Dung, đang sinh sống tại tỉnh Giang Bình (Trung Quốc). Đây là đối tượng đã chuyển tiền, đặt hàng và tiếp nhận những phụ nữ ở bên kia biên giới.
3. Báo VnExpress có bài Kiến nghị đình chỉ điều tra bà Ba Sương. Bài báo phản ánh: Ông Vũ Trọng Kim (Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) vừa ký văn bản dài 3 trang gửi Viện trưởng VKSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao kiến nghị xem xét, đình chỉ vụ án “lập quỹ trái phép”; đồng thời đình chỉ điều tra bị can đối với bà Trần Ngọc Sương (62 tuổi), cựu giám đốc Nông trường Sông Hậu.
Theo Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, quỹ được cho là “trái phép” tại Nông trường Sông Hậu có từ năm 1994, nhưng đến năm 2000 bà Sương mới thay cha làm giám đốc nên người phụ nữ này không phải là người “lập quỹ trái phép”. Ở thời điểm này, đây là nguồn quỹ do Công đoàn cơ quan lập ra, không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước nhằm để hỗ trợ cho các hoạt động của nông trường.
Văn bản kiến nghị cũng chỉ ra rằng, vào thời điểm 6 năm trước khi bà Sương làm giám đốc không có quy định nào cấm hình thành một nguồn quỹ tương tự như quỹ đời sống ở Nông trường Sông Hậu. Trong suốt thời gian quỹ đời sống tồn tại (từ năm 1994 đến năm 2007) có rất nhiều thay đổi trong lĩnh vực pháp luật, kinh tế cũng nhưng quản lý nhà nước nên cần phải vận dụng pháp luật cho phù hợp với từng thời điểm đổi mới.
Vì vậy, theo Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, không có cơ sở pháp lý để cáo buộc bà Sương phạm vào tội “lập quỹ trái phép”.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Người lao động có bài Một trưởng văn phòng công chứng tư bị chém. Bài báo phản ánh: Ngày 24-8, ông Trần Minh Mẫn, Giám đốc Sở tư pháp tỉnh Long An, cho biết việc anh Trần Văn Châu (29 tuổi, trưởng Văn phòng công chứng tư thị trấn Đức Hòa, huyện Đức Hòa, Long An) bị chém có thể xuất phát từ việc anh từ chối chứng thực các hợp đồng mua bán đất không phù hợp. Cũng theo ông Mẫn, hiện nay có rất nhiều người sang Campuchia đánh bạc thua “cháy túi” phải cầm cố tài sản nhà cửa đất đai, các chủ nợ buộc con bạc phải ký giấy sang nhượng tài sản. Những trường hợp như vậy, công chứng viên phải xem xét kỹ lưỡng trước khi chứng thực hồ sơ mua bán. Đây cũng có thể là nguyên nhân của vụ chém anh Châu để trả thù.
Trước đó, ngày 23-8, anh Châu bị hai đối tượng lạ mặt, đi trên xe honda (không rõ biển số) dùng mã tấu chém trọng thương ngay trước cửa Văn phòng công chứng ở thị trấn Đức Hòa, huyện Đức Hòa.
Sau khi nhận được tin báo, Sở Tư pháp tỉnh Long An đã cử người đến thăm hỏi, động viên anh Châu, đồng thời đã chỉ đạo các bộ phận chuyên môn rà soát nắm lại toàn bộ quy trình hoạt động của các văn phòng công chứng; tư vấn cho các công chứng viên về các thủ tục công chứng.
Công an huỵên Đức Hòa đang tiến hành truy xét đối tượng gây án.
2. Báo Pháp luật & Xã hội có bài Thí điểm Bộ Tiêu chuẩn tối thiểu Hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Bài báo phản ánh: Theo Cục PCTNXH, nạn nhân bị buôn bán khi trở về thường không còn các giấy tờ tùy thân. Họ cũng thường mắc các bệnh liên quan đến đường tình dục, bị kỳ thị, rối loạn tinh thần. Trong khi đó với trình độ học vấn thấp, việc đào tạo nghề, dạy văn hóa cho họ để tìm một công việc đảm bảo ổn định cuộc sống không phải dễ dàng.
Khắc phục tình trạng kể trên, việc ban hành và thực hiện thí điểm Bộ Tiêu chuẩn là một trong những giải pháp tích cực nhằm hỗ trợ nạn nhân bị buôn bán ra nước ngoài. Cục PCTNXH cho biết, thời gian tới, Cục sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện Bộ Tiêu chuẩn tối thiểu Hỗ trợ nạn nhân và ban hành bằng văn bản quy phạm pháp luật để tạo hành lang pháp lý cho công tác hỗ trợ, bảo vệ nạn nhân bị mua bán. Cũng theo Cục PCTNX, dự kiến sẽ áp dụng thí điểm Bộ tiêu chuẩn tối thiểu Hỗ trợ nạn nhân ở một số tỉnh miền Bắc.
3. Thời bào kinh tế Sài Gòn có bài Quy định về vốn góp nhiều kẽ hở. Bài báo phản ánh: Quy định chưa chặt chẽ trong các văn bản quy phạm pháp luật về vốn điều lệ, về việc góp vốn thành lập doanh nghiệp đã tạo ra những kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng, lừa đảo đối tác, tạo ra vốn “ảo”. Khi xảy ra sự cố, việc khởi kiện để đòi quyền lợi trong nhiều trường hợp lại không có tác dụng khi bản án do toà phản quyết không thể thi hành.
Đây là thực tế được nhiều luật sư phản ánh tại hội thảo: “Hoàn thiện báo cáo rà soát Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Thương mại” diễn ra ngày 24-8 tại TPHCM. Hội thảo là một hoạt động nằm trong Dự án rà soát 16 Luật liên quan đến doanh nghiệp do Văn phòng Chính phủ phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện trong năm 2011.
Ông Nguyễn Đức Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty cổ phần tư vấn thương mại Độc Lập dẫn chứng, điều 30 của Luật Doanh nghiệp 2005 quy định: “Thành viên phải góp đầy đủ và đúng hạn như đã cam kết. Trường hợp chưa góp đủ thì số vốn chưa góp được xem là nợ đối với công ty”. Trên thực tế, theo ông Nghĩa, rất nhiều cổ động sáng lập và là thành viên công ty TNHH không góp đủ vốn và doanh nghiệp hạch toán ghi nợ cho cổ đông. Điều này đã dẫn đến tình trạng bán cố phẩn khi chưa góp vốn thực sự, nhiều người thành lập công ty nhưng thiếu khả năng tài chính, có thể đi lừa đảo người khác… Cũng theo ông Nghĩa, việc cho phép ghi nợ vốn góp rất khó giải quyết khi có sự cố xảy ra. Ông Nghĩa cho biết, từng có khách hàng đến tư vấn trường hợp như sau: người cha góp vốn thành lập công ty nhưng số thực góp chưa đủ với cam kết và được ghi nợ. Tuy nhiên, khi người cha này chết, cô con gái với tư cách là người hưởng thừa kế lại phải đóng một khoản tiền rất lớn là thuế thu nhập cá nhân (10% trên tổng số tiền góp vốn trên giấy tờ) trong khi thực tế số tiền thực góp còn thấp hơn số tiền thuế phải đóng. "Việc xác định giá trị tài sản thừa kế là phần vốn góp trong doanh nghiệp với kiểu ghi nợ này rất phức tạp", ông Nghĩa nói.
Luật gia Cao Bá Khoát, Giám đốc Công ty TNHH tư vấn doanh nghiệp K và các cộng sự - một thành viên trong nhóm rà soát Luật Doanh nghiệp - nêu ý kiến cần làm rõ vốn góp và vốn điều lệ. Theo quy định tại điều 4.6 Luật Doanh nghiệp 2005, vốn điều lệ là số vốn do các thành viên, cổ đông góp hoặc cam kết góp trong một thời hạn nhất định và được ghi vào Điều lệ công ty. Trong khi đó, Nghị định 102/2010 quy định về vốn điều lệ cho công ty TNHH là tổng giá trị số vốn đã góp hoặc cam kết góp trong một thời hạn cụ thể. Những quy định như trên đã tạo ra kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng việc được phép cam kết góp vốn (chứ không phải thực góp) để lừa bên thứ ba khi tạo ra một nguồn vốn rất lớn nhưng thực chất là ảo.
Ông Hoàng Văn Sơn, Trưởng văn phòng luật sư VNC cũng đồng tình, quy định về vốn góp và vốn thực góp không rõ ràng đã làm cho tình trạng "vốn ảo" quá nhiều. Theo ông Sơn, có khách hàng của ông đăng ký vốn 10 tỉ đồng do nhiều cá nhân và doanh nghiệp góp nhưng trên thực tế không được bao nhiêu, việc đăng ký vốn cao chỉ là lấy danh và làm cho vui. Ông Sơn cho rằng, hậu quả của thực tế trên rất đáng lo ngại khi nhiều hợp đồng, giao dịch vẫn được ký kết giữa những doanh nghiệp "vốn ảo" này với đối tác. Khi có vấn đề xảy ra, những người bị lừa không thể được bồi hoàn dù đã khởi kiện ra tòa. Ông Sơn cho biết, thời gian vừa qua, nhất là trong thời điểm các doanh nghiệp khan vốn như hiện nay, văn phòng luật VNC nhận các yêu cầu khởi kiện của khách hàng để đòi nợ đối tác tăng hẳn. Và hơn một nửa trong số các vụ kiện này, sau khi có phán quyết của tòa án cũng không thi hành được vì tài sản của bị đơn bằng 0. “Tuy nhiên, nếu tính cả số lượng những khách hàng đã từ bỏ ý định khởi kiện sau khi chúng tôi đề nghị nên xác minh về tài sản thực của bị đơn, về khả năng thi hành án thì con số này còn cao hơn nữa. Nguyên nhân là nhiều người sau khi xác minh thấy con nợ không có tiền đã từ bỏ ý định khởi kiện để đỡ tốn thời gian”, ông Sơn nói. Cũng theo ông Sơn, nguyên nhân của thực trạng trên nằm chỗ công tác hậu kiểm của các cơ quan chức năng về việc đăng ký vốn của doanh nghiệp chưa được thực hiện đầy đủ, dẫn đến những hậu quả không nhỏ.
Theo luật sư Phan Thông Anh, Giám đốc Công ty Luật hợp danh Việt Nam, bản thân các văn bản quy phạm pháp luật hiện có về vấn đề góp vốn cũng không có những cơ chế vận hành để cơ quan tố tụng có thể áp dụng khi giải quyết các vụ việc tranh chấp, khiếu kiện dạng này. Ông Anh dẫn chứng, theo Nghị định 102/2010, cơ quan chức năng có nhiệm vụ hậu kiểm về đăng ký vốn, góp vốn của doanh nghiệp. Trong trường hợp thực hiện kiểm tra, nếu số vốn không đúng như đăng ký sẽ thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh và cấp lại giấy khác với số tiền thực tế. Vậy, vấn đề đặt ra là khi có tranh chấp xảy ra liên quan đến doanh nghiệp bị kiểm tra này (chẳng hạn như doanh nghiệp trên trước thời điểm kiểm tra có ký hợp đồng giao dịch với khách hàng) thì ai sẽ chịu trách nhiệm tài chính, con số để tính thiệt hại là con số trước hay sau kiểm tra? “Hiện không có quy định, văn bản nào nói về trường hợp này”, ông Anh nói.
Các chuyên gia kiến nghị, Luật Doanh nghiệp cần phải được điều chỉnh, sửa đối các điều luật liên quan đến vốn góp, vốn thực góp cũng như những vấn đề liên quan để chặn các kẽ hở hiện có, đảm bảo lợi ích hợp pháp của người kinh doanh.
Ông Sơn của VNC đề xuất, nên có một bộ phận chuyên trách ở các sở kế hoạch và đầu tư làm nhiệm vụ kiểm tra, xác minh về vốn của doanh nghiệp chứ không để tình trạng không thực hiện nổi như hiện nay. Kiểm tra tốt sẽ giúp các doanh nghiệp khi làm ăn, hợp tác kinh doanh sẽ có những thông tin chính xác trước khi quyết định.
Ông Nghĩa của Công ty Độc Lập cho rằng, vốn chủ sở hữu chỉ ghi nhận trên số vốn thực góp và không chấp nhận ghi nợ vốn góp của các thành viên. Luật gia Cao Bá Khoát kiến nghị nên quy định rõ là vốn điều lệ là số vốn do các thành viên, cổ đông đóng góp hoặc cam kết góp đủ trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh...
Hội thảo “Hoàn thiện báo cáo rà soát Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Thương mại” trước khi được tổ chức tại TPHCM cũng đã diễn ra tại Hà Nội vào tuần trước để lấy ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các chuyên gia luât. Các ý kiến đóng góp sẽ được tập hợp để trình lên các bộ ngành liên quan, Chính phủ và Ủy ban Quốc hội để có những điều chỉnh cho phù hợp trong thời gian tới.