Trong buổi sáng ngày 11/11/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Thể thao và văn hoá phản ánh: Dịch sốt xuất huyết (SXH) đang diễn biến rất khó lường, so với những năm trước, năm nay dịch bùng phát sớm từ đầu tháng 6 và chưa có dấu hiệu giảm.
TP.HCM vẫn là trung tâm dịch bệnh, dẫn đầu cả nước về số ca nhiễm SXH. Tính đến hết tháng 10/2008, TP.HCM đã có hơn 11.000 bệnh nhân SXH, gần tương đương với cả năm 2007. Trong khoảng thời gian đó, bệnh viện Nhi Đồng 1 đã tiếp nhận khoảng 4.500 ca SXH (tăng khoảng 1.000 ca so với cùng kỳ năm 2007). Trong khi đó bệnh viện Nhi Đồng 2 cũng điều trị cho một số lượng lớn không kém: 4.200 ca. Ở các tỉnh phía Nam, gần 70% bệnh nhân SXH là trẻ dưới 15 tuổi. Trong đó, nguy hiểm nhất là nhũ nhi dưới 12 tháng tuổi đang có chiều hướng gia tăng. SXH ở người lớn cũng tăng mạnh.
Báo cũng phản ánh: Theo ông Phạm Minh Huân, Vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương (Bộ LĐ TB&XH), việc giảm ngân sách cho cải cách tiền lương sẽ khiến thời gian thực hiện mức lương tối thiểu mới 650.000 đồng/tháng bị chậm lại tới tháng 5/2009 ở khu vực hành chính sự nghiệp.
Thông tin này được đưa ra khi cơ quan báo chí đặt vấn đề với Bộ LĐ TB&XH xung quanh việc điều chỉnh lương năm 2009 theo Nghị định 110/2008/NĐ-CP và Nghị định 111/2008/NĐ-CP, sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về dự toán Ngân sách Nhà nước năm 2009. Riêng đối với khu vực doanh nghiệp, đối tượng điều chỉnh của 2 Nghị định 110 và 111 nêu trên, thời điểm tăng lương tối thiểu không thay đổi theo đúng quy định của Thủ tướng Chính phủ (bắt đầu từ ngày 1/1/2009).
2. Báo Giađình.net.vn phản ánh: Từ tháng 1/2009 bất động sản sẽ giao dịch qua sàn, ông Nguyễn Mạnh Hà, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, Bộ Xây dựng đang hướng dẫn các doanh nghiệp và địa phương để hình thành các sàn giao dịch bất động sản.
Hiện rất nhiều sàn đã hình thành, đặc biệt là ở các thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Hải Phòng, vì vậy hoàn toàn có đủ điều kiện để tháng 1/2009 tổ chức các giao dịch trong bất động sản.
Theo ông Hà, người dân khi tham gia giao dịch sẽ có được nhiều thông tin hơn, sẽ được tư vấn một cách cụ thể hơn. Nếu chuyên nghiệp hoá từ người bán cho đến người mua và cả trong quản lý sẽ hạn chế được rất nhiều tranh chấp trong hợp đồng và việc huy động vốn trái pháp luật.
3. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Hôm qua 10-11, Bộ Công thương đã chủ trì cuộc họp bàn các biện pháp tháo gỡ khó khăn trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thép với đại diện các doanh nghiệp (DN) và Hiệp hội Thép Việt Nam.
Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, cho biết: trong tháng 9 và tháng 10, tình hình sản xuất, kinh doanh thép ngày càng khó khăn hơn do các DN không tiêu thụ được thép, lượng bán hàng vẫn chỉ bằng 1/3 mức bình thường, nên lượng tồn kho nguyên liệu và sản phẩm rất lớn. Các đơn vị sản xuất trong hiệp hội luôn tồn kho lượng phôi thép từ 540.000 đến 550.000 tấn, thép phế xấp xỉ 300.000 tấn, sản phẩm thép xây dựng 400.000 tấn.
Các công ty thương mại cũng tồn lượng nguyên liệu và thành phẩm thép trên 1 triệu tấn trong khi lãi suất phải trả cho ngân hàng hàng tháng rất cao với mức xấp xỉ 20%. Đến nay đã khoảng 6 DN đã phải dừng sản xuất, số còn lại sản xuất cầm chừng, hiệu quả của các DN sản xuất đều lỗ. Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang, các DN cần rà soát, điều chỉnh chiến lược của mình, phải cải tiến công nghệ, hạ giá thành, cải thiện sức cạnh tranh. Ông Quang cũng đề nghị Hiệp hội Thép đưa ra số liệu chính xác về số tồn kho của các DN trước khi cơ quan chức năng có biện pháp hỗ trợ thích hợp.
Báo cũng phản ánh: Chiều 10-11, với đại đa số tán thành, Quốc hội (QH) đã thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2009.
Theo nội dung Nghị quyết được thông qua chiều 10-11, QH quyết định tổng thu cân đối ngân sách ở TƯ năm 2009 là 273.141 tỷ đồng; tổng thu cân đối ngân sách địa phương là 130.859 tỷ đồng; tổng chi cân đối ngân sách là 314.544 tỷ đồng (chưa kể khoản 45.897 tỷ đồng dành chi điều chỉnh tiền lương tối thiểu năm 2007-2008 chuyển sang). Như vậy, tổng chi cân đối ngân sách TƯ năm 2009 là 360.441 tỷ đồng. Nghị quyết nhấn mạnh nguyên tắc tiến hành đồng thời việc đa dạng hóa, xã hội hóa nguồn chi cho các lĩnh vực y tế, văn hóa giáo dục, sự nghiệp môi trường... song song với ưu tiên phân bổ ngân sách cho các lĩnh vực này.
QH yêu cầu Chính phủ giao nhiệm vụ thu - chi cụ thể cho từng bộ, ngành ở TƯ và từng địa phương; đồng thời, chỉ đạo các cơ quan ở TƯ và địa phương triển khai thực hiện đúng nội dung nghị quyết, để vốn ngân sách được đưa tới từng đơn vị trước ngày 31-12-2009. QH yêu cầu Chính phủ và các cơ quan chức năng thực hiện nghiêm nghị quyết, các quy định về sử dụng ngân sách; triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, cắt giảm các khoản chi không cần thiết; hoãn, dừng những hội nghị, hội thảo, việc đi nước ngoài không thật cần thiết.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Hà Nội mới có bài "Đã cần thiết ban hành Luật Lý lịch tư pháp?". Bài báo phản ánh: Trong phiên họp ngày 10/11, Quốc hội đã thảo luận về một số nội dung còn có ý kiến khác nhau của dự thảo Luật lý lịch tư pháp. Hai nội dung còn gây tranh cãi nhiều là phạm vi điều chỉnh, phạm vi quản lý và đối tượng quản lý lý lịch tư pháp, việc phân công giữa các cơ quan trong khâu quản lý và cấp phiếu lý lịch tư pháp.
Đã cần thiết phải ban hành luật lý lịch tư pháp?
Đó là vấn đề mà đại biểu Trần Thị Hoa Sinh (Lạng Sơn) đưa ra. Bà Sinh đề xuất 2 phương án: Thứ nhất, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu xem xét ban hành thành pháp lệnh; Thứ hai, đề nghị Chính phủ quy định nghị định, ta thực hiện trong một thời gian nữa và sau đó ta tiến hành ban hành thành luật. "Tôi thấy như vậy khả thi hơn, vì qua thảo luận tổ cũng như tại Hội trường hôm nay tôi thấy còn nhiều vấn đề ý kiến còn bất đồng chưa đi đến điểm chung nhất. Chính vì vậy cá nhân tôi đề nghị như vậy, còn có ban hành luật không, nếu được thì tốt nhưng chưa nên ban hành vào thời điểm này, cần phải nghiên cứu tiếp", đại biểu Sinh nói.
Lý giải cho sự chưa cần thiết ban hành dự luật này, đại biểu Nguyễn Thanh Toàn (Thừa Thiên - Huế) cho rằng, luật này trong nội hàm chỉ đề cập một nội dung rất đơn giản, tức là cấp một giấy xác nhận một công dân chưa có tiền án. "Nếu luật này chỉ đề cập đến một nội dung rất đơn giản như thế nào thì chưa cần thiết, trong lúc đất nước chúng ta có quá nhiều vấn đề cần phải đưa ra Quốc hội thì chúng ta lại không đẩy lên, ví dụ như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai hay Luật bảo hiểm tiền gửi...", đại biểu Toàn nói.
Đại biểu Trần Đình Nhã (Bà Rịa - Vũng Tàu)trong phát biểu của mình cũng đã "lưu ý Quốc hội một điểm là trong Báo cáo tập hợp ý kiến thảo luận tại tổ, đoàn thư ký có đưa ra một thông tin là có 19 ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu đồng ý với sự cần thiết ban hành luật này và có 17 ý kiến không đồng ý ban hành luật này".
Nghiêng về quan điểm chưa cần thiết phải ban hành luật, đại biểu Nhã nói: "Thật ra đây là một mẫu trong mục mà một người công dân khi khai lý lịch thì khai vào mục hình thức kỷ luật, trong đó mức kỷ luật cao nhất là có tiền án, tiền sự hay chưa. Thông tin này thì ai cần? Thực ra với tư cách là một công dân, tôi không cần thông tin này, chẳng qua do trong một số luật của chúng ta đặt ra là khi bầu cử, ứng cử, khi đi du lịch, đi học, định cư nước ngoài, đi lao động nước ngoài, cần phải có mẫu để chứng minh anh trong sạch. Vấn đề đặt ra là tại sao tôi phải chứng minh? Tôi khai là tôi được anh hùng, khen thưởng thì ông không bắt tôi chứng minh, còn khai đến mục này thì ông lại hỏi giấy tờ kèm theo là tiền án, tiền sự đâu phải đưa về đây. Đây là vấn đề tôi phải suy nghĩ: nhà nước phục vụ dân như thế nào?". Từ quan điểm này, đại biểu Nhã cho rằng, lý lịch tư pháp như trong dự luật chỉ là cái mẫu nhỏ trong tất cả thông tin dữ liệu cá nhân mà các nhà nước quan tâm, cho nên nếu xây dựng luật thì chúng ta nên xây dựng luật về thông tin, dữ liệu cá nhân, trong đó lý lịch tư pháp chỉ một mẫu nhỏ thôi. Trong những trường hợp hãn hữu các cơ quan nhà nước, công dân cần thì có thể đến đó xin trích lục theo một nguyên tắc nào đó. "Mặc dù những vấn đề Ban soạn thảo đưa lên rất có giá trị để chúng ta suy nghĩ và cũng rất nhiều công sức bỏ vào đây rồi. Nếu không thông qua thì cũng ảnh hưởng đến chương trình làm luật của Quốc hội, nhưng chúng ta mạnh dạn thử xem", ông Nhã kết thúc ý kiến.
Nên cân nhắc việc thành lập Trung tâm lý lịch tư pháp
Dẫn chứng về sự chưa quá bức thiết để thành lập trung tâm này, đại biểu Vi Thị Hương (Điện Biên) dẫn Báo cáo số 150 của Bộ Tư pháp tổng kết 9 năm thực hiện Thông tư liên tịch 07, việc cấp phiếu lý lịch tư pháp chủ yếu tập trung ở 34 tỉnh, thành, là những tỉnh có số lượng giải quyết các phiếu lý lịch tư pháp nhiều nhất nước, trên 5.000 trường hợp/tỉnh qua 9 năm. Tính trung bình 1 năm 1 tỉnh giải quyết khoảng 555 trường hợp và trung bình một tháng chỉ giải quyết khoảng 46 trường hợp. "Việc thành lập Trung tâm lý lịch tư pháp ở các tỉnh đã cấp thiết và thực sự cần thiết hay chưa khi hiện nay chúng ta đang thực hiện cải cách hành chính, một trung tâm lý lịch tư pháp thành lập thì cả nước sẽ tăng vài trăm biên chế. Phải chăng nên giữ mô hình tư pháp như hiện nay và giao thêm chức năng, nhiệm vụ cho phòng hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp hoặc phòng hộ tịch, quốc tịch lý lịch tư pháp như ở một số tỉnh", đại biểu Hương đưa vấn đề.
Đại biểu Hồ Trọng Ngũ (Ninh Thuận) đưa ra một số câu hỏi: "Một trung tâm như trong dự án nêu ra có hợp lý chưa, xét về mặt tính kinh tế, tính hiệu quả? Tôi thấy nếu như mà giải quyết mỗi nhiệm vụ đặt ra như trong dự án thì thông tin hiện nay mà hệ thống tàng thư căn cước, rồi hệ thống cung cấp cơ sở dữ liệu hộ tịch công dân của ngành cảnh sát cũng có thể bảo đảm được, phối hợp với phòng hộ tịch bên Bộ tư pháp hiện nay thì hệ thống này vận hành tôi thấy chưa có vấn đề gì lớn để phải đặt vấn đề có một đạo luật để thay đổi nó. Hơn nữa là hơn 60 năm qua là ngành cảnh sát làm việc này tôi thấy rất hiệu quả".
Đại biểu Nguyễn Văn Thuận (Quảng Nam)cũng băn khoăn trước những ý tưởng về thành lập Trung tâm quản lý về dữ liệu tư pháp như trong dự thảo luật thì mới chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết. Còn về mặt thực tiễn, "trong vòng 10 năm tới không thực hiện được". Ông Thuận giải thích, do 2 nguyên nhân rất cơ bản hiện nay: Một là để có được nguồn dữ liệu và để cung cấp được một lý lịch tư pháp theo đúng ý nghĩa của nó thì chúng ta phải có nguồn nhân lực đi theo, không phải đơn giản chỉ một vài chuyên viên, cán bộ, đánh máy lưu vào hồ sơ, mà nó phải cần có những nghiệp vụ rất cần thiết, chứ không đơn giản. Điều quan trọng hơn, nguồn kinh phí cho trung tâm này rất lớn, nó phải có hệ thống cơ sở dữ liệu, có mạng thông tin nối mạng giữa các cơ quan Nhà nước với nhau...Từ đó, đại biểu Thuận đặt vấn đề: "Việc ban hành một đạo luật có đồng nghĩa với việc lập ra một bộ máy mới không? Trong khi bộ máy cũ, cả một hệ thống tàng thư căn cước của Bộ Công an, cả hoạt động của tòa án hoàn toàn có thể cải tiến, giao thêm nhiệm vụ để rồi chúng ta có dữ liệu, có trung tâm tốt phục vụ cho hoạt động này".
"Chỉ có việc quản lý án tích mà chúng ta thành lập một Trung tâm quốc gia về lý lịch tư pháp và 63 tỉnh, thành lại có 63 trung tâm nữa. Tôi thấy đây là vấn đề hết sức cân nhắc. Khi chúng ta làm pháp lệnh sau này nâng lên thành luật là Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí thì tiết kiệm là số một, trong đó hết sức quan trọng đó là tiết kiệm về bộ máy và biên chế. Việc thành lập ra các trung tâm này để làm một việc là xây dựng dữ liệu và cung cấp cho các người có nhu cầu về phiếu chứng nhận đã xóa án tích thì chúng tôi thấy đây là điều hết sức cân nhắc, tránh sự lãng phí trong ngân sách của Nhà nước", đó là ý kiến của đại biểu Trần Thế Vượng (Hải Dương).
2. Trang web VTC.vn có bài "Nhận con nuôi mới đẻ để… bán". Bài báo phản ánh: Lợi dụng các cô gái lỡ mang bầu ngoài ý muốn, các đối tượng buôn bán trẻ sơ sinh cho họ tiền rồi chờ tới khi sinh con thì tới mang đi với lời hứa nhận cháu về làm con nuôi.
Đang bế trên tay một trẻ sơ sinh “mua” được ở xã Thạch Bằng huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh), tên Bình đã bị công an tóm gọn. Sự việc hé lộ một đường dây buôn bán trẻ sơ sinh có tổ chức trên địa bàn Nghệ An, Hà Tĩnh. Sau một thời gian mai phục, tối qua (9/11), Cục cảnh sát điều tra tội phạm trật tự xã hội (C14) Bộ công an đã bắt quả tang một đối tượng có dấu hiệu buôn bán trẻ sơ sinh. Đối tượng tên là Bình thường trú ở Hà Nội đang bế một trẻ sơ sinh từ xã Thạch Bằng huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh ra Nghệ An.
Bước đầu Bình khai nhận đã tham gia vào một đường dây buôn bán trẻ sơ sinh ở các địa phương thuộc 2 tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An để đưa lên biên giới Trung Quốc. Thủ đoạn của đường dây này là lợi dụng hoàn cảnh cơ nhỡ của các cô gái lỡ mang bầu ngoài ý muốn, tìm cách tiếp cận dùng lời lẽ cảm thông rồi đưa cho các cô một ít tiền gọi là tiền “mắc võng”. Số tiền này được dùng để trang trải cuộc sống 2 mẹ con cho đến ngày sinh nở. Đến ngày sinh, chúng xuất hiện và đưa con đi với lời hứa là nhận cháu về làm con nuôi.
Trước đó vào cuối tháng 10, công an cũng đã bắt đối tượng Lê Thị Hiền (còn gọi là Hiền Đức), 48 tuổi, quê ở huyện Hương Sơn, trú tại TP Hà Tĩnh đang bế một trẻ sơ sinh rời xóm 4 xã Thạch Bằng. Đối tượng Lê Thị Hiền là một mắt xích môi giới, giới thiệu mua bán trẻ sơ sinh trên địa bàn Hà Tĩnh.
Vụ việc đang hé lộ một đường dây buôn bán trẻ sơ sinh quy mô, có tổ chức trên địa bàn các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Hiện cơ quan công an đang tiến hành lấy lời khai và mở rộng điều tra.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Bình Dương: Mỗi huyện sẽ có một văn phòng công chứng". Bài báo phản ánh: UBND tỉnh Bình Dương vừa thông qua đề án phát triển hành nghề công chứng. Theo đó, trong giai đoạn 2008-2012, mỗi huyện, thị xã sẽ có một tổ chức hành nghề công chứng (văn phòng hoặc phòng công chứng).
Riêng huyện Bến Cát và Tân Uyên dự kiến tách địa giới hành chính thì mỗi huyện sẽ có hai tổ chức hành nghề công chứng. Sau năm 2015, mỗi huyện sẽ có từ hai đến bốn tổ chức hành nghề công chứng. Đề án cũng chỉ rõ, kể từ 1-11 năm nay, tỉnh xóa thẩm quyền địa hạt công chứng nên người dân, tổ chức có thể đến công chứng tại bất kỳ tổ chức hành nghề công chứng nào.
Ngoài ra, tỉnh đã quyết định giao cho Phòng Tư pháp các huyện, thị xã chứng thực các việc thuộc thẩm quyền chứng thực của UBND cấp xã. Tỉnh cũng giao các tổ chức hành nghề công chứng được công chứng toàn bộ hợp đồng, giao dịch thực hiện quyền của người sử dụng đất (ngoài khu công nghiệp) và tài sản gắn liền với đất. UBND các xã, phường, thị trấn thuộc các huyện Thuận An, Dĩ An, thị xã Thủ Dầu Một không được chứng thực các trường hợp này.
Hiện nay, tỉnh Bình Dương có hai phòng công chứng và văn phòng công chứng tư Dĩ An vừa mới thành lập.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 11/11/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.