Trong buổi sáng ngày 09/9/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Người lao động phản ánh: Trong cuộc họp vào sáng 8-9 tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm hoàn thiện dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về một số cơ chế, biện pháp ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp, thành phần kinh tế đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, người lao động tại các KCN, KCX.
Theo thống kê, hiện có khoảng 1.063.800 lao động đang làm việc tại các KCN, KCX và khu kinh tế trên toàn quốc. Trong đó, có trên 700.000 lao động là người ngoại tỉnh hoặc ngoại huyện có nhu cầu thuê nhà ở trong thời gian lao động. Tuy nhiên, các khu nhà ở tập trung (xây dựng từ nguồn ngân sách Nhà nước hoặc từ doanh nghiệp) mới đáp ứng khoảng 7%-10% chỗ ở cho những người lao động này, trên 90% số người lao động còn lại phải tự thu xếp chỗ ở.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có báo cáo đề nghị Chính phủ giao 13 dự án phát triển nguồn điện với tổng công suất lên tới 13.800 MW cho nhà đầu tư khác, do EVN không thể thu xếp được nguồn vốn.
Theo báo cáo, EVN đã đàm phán với nhiều ngân hàng trong và ngoài nước, nhưng do giá điện thấp và tình hình lạm phát tăng cao, nên tình trạng thu không đủ chi của EVN sẽ không đảm bảo khả năng trả nợ và các ngân hàng từ chối cho vay. Tổng vốn đầu tư các dự án điện của EVN năm 2008 ước tính hơn 43.000 tỷ đồng, nhưng hiện tại, EVN mới chỉ cân đối được xấp xỉ 36.000 tỷ đồng. Thiếu vốn cũng là lý do được EVN lý giải về tình trạng chậm tiến độ của nhiều dự án phát triển nguồn điện năm 2008 - 2009. Điều này cũng có nghĩa là tình trạng thiếu điện có thể sẽ tiếp tục tiếp diễn.
3. Trang web Đài truyền hình VTC phản ánh: Bà Dương Liên Châu, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương cho biết, từ nay đến cuối năm, vẫn còn 3 - 4 đợt nắng nóng ở miền Trung và miền Bắc.
Theo bà Châu, miền Trung có thể còn 3 - 4 đợt nắng nóng, miền Bắc còn 2 - 3 đợt, mỗi đợt diễn ra trong 1 - 2 ngày trên diện hẹp với nhiệt độ trung bình dao động từ 35-36 độ. Riêng ở vùng núi khu vực miền Trung và miền Bắc, có nơi nắng nóng lên tới 37 độ nhưng không gay gắt như đợt nắng nóng cao điểm trước đó (38 độ).
Bà Châu nhận định, năm nay không phải là năm nắng nóng gay gắt so với năm trước (2007). Hà Nội lúc nóng nhất cũng chỉ lên tới 37,8 độ. Tại miền Trung, nhiệt độ dao động khoảng 36-38 độ, có lúc chạm ngưỡng 40 độ (Vinh, ngày 23/6). Các khu vực, vùng miền khác, nhiệt độ ở mức cao nhất là 38 độ.
4. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Chiều 8-9, tại khu công nghiệp Cầu Diễn huyện Từ Liêm (Hà Nội) đã xảy ra một đám cháy lớn thiêu rụi toàn bộ kho giấy của công ty TNHH Trần Thành có xưởng sản xuất trong khu công nghiệp, khiến hàng trăm công nhân làm việc tại xưởng sản xuất của công ty này hoảng sợ.
Một số công nhân cho biết khoảng 2g30 phút có nghe thấy tiếng nổ tại khu vực kho giấy của công ty. Sau đó ngọn lửa bắt đầu bùng lên, lan nhanh và bén cháy vào khu vực chứa giấy trong kho. Những công nhân làm việc trong kho kịp thời thoát ra ngoài và hô hào cứu cháy nhưng toàn bộ vật liệu chứa trong kho toàn là giấy cuộn lớn nên ngọn lửa mỗi lúc một cháy to.
Khoảng hơn 3g chiều, lực lượng cứu hỏa mới có mặt và đã huy động tới 9 xe chữa cháy cùng lúc của các khu vực Từ Liêm, Giảng Võ, Bắc Thăng Long và các huyện xa như Đông Anh, Thanh Trì để nỗ lực khống chế ngọn lửa. Một số xe ủi cũng đã được huy động để ủi bỏ toàn bộ khu vực tường bao quanh kho giấy để lực lượng cứu hỏa xả nước vào giữa kho.
Tới hơn 6g chiều, ngọn lửa tại khu vực kho giấy mới được khống chế. Có mặt tại hiện trường vụ cháy, phó chủ tịch UBND huyện Từ Liêm Nguyễn Kim Vinh cho biết hiện cơ quan công an đang điều tra nguyên nhân gây cháy. Ông Vinh cũng cho biết theo thông tin ban đầu, trước khi xảy ra vụ cháy, tại khu vực kho giấy đang có một tốp công nhân hàn xì và than nóng từ ngọn que hàn rơi xuống ống dẫn gas gây nổ nhưng không có ai bị thương.
5. Báo Gia đình xã hội phản ánh: Tạo điều kiện để phục vụ nhân dân tốt hơn, từ tháng 8/2008, mỗi cán bộ, công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Vĩnh Phúc làm ở bộ phận “một cửa” được hưởng phụ cấp 160.000 đ/tháng. Mỗi cán bộ công chức thuộc UBND huyện, thành phố, thị xã làm việc trong lĩnh vực đất đai được hưởng 190.000 đ/tháng. Cán bộ, công chức thuộc UBND xã, phường, thị trấn được hưởng 190.000 đ/người/tháng.
Dù đã được tạo điều kiện, nhưng công tác “một cửa” tại Vĩnh Phúc vẫn còn nhiều bất cập. Ví dụ, trong lĩnh vực đất đai, cơ quan nhà nước quy định chỉ tiếp dân và trả kết quả trong 2 ngày là thứ 2 và thứ 4 trong tuần trong khi nhu cầu giao dịch của công dân là suốt 5 ngày trong tuần. Các sở như xây dựng, giao thông vận tải, công thương chưa có phòng làm việc riêng của bộ phận “một cửa”. Công dân đến giao dịch vẫn phải đến từng phòng chuyên môn trong cơ quan. Một số công việc khi giải quyết cần có nhiều ngành tham gia như đăng ký kinh doanh có điều kiện, cấp đất đai, làm các thủ tục trong xây dựng cơ bản... công dân vẫn phải tự đi liên hệ với từng cơ quan liên quan để được giải quyết.
Nên chăng cần có quy định về một đầu mối tiếp nhận hồ sơ rồi liên hệ các ngành liên quan để trả hồ sơ tại phòng “một cửa” giúp công dân được hưởng sự tiện ích thực sự. Một số cơ quan trong tỉnh đã tổ chức phòng “một cửa” nhưng vẫn còn tình trạng có nơi không ra phiếu hẹn, trả kết quả chậm so với quy định...
Báo cũng phản ánh: Hải Dương là tỉnh dẫn đầu cả nước về thực hiện cơ chế “Một cửa liên thông” trong cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (ĐKKD), con dấu và mã số thuế. Thời gian cho cả 3 kết quả trên cũng được rút xuống còn 5 ngày.
Từ khi thực hiện phối hợp liên ngành cơ chế “Một cửa liên thông” (3/2007) đến nay, ở Hải Dương đã có gần 1.000 doanh nghiệp được thành lập mới, với tổng vốn đăng ký lên tới gần 6.000 tỷ đồng, hơn 900 doanh nghiệp thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh.
Từ thực tiễn của Hải Dương, nhiều nội dung trong đó đã được quy định tại Thông tư liên tịch số 05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA, dùng để áp dụng chung trong toàn quốc.
6. Báo điện tử Vitinfo phản ánh: Posco E&C vừa đề xuất với UBND TP Hà Nội dự án cầu Tứ Liên bắc qua sông Hồng, nối liền với một hầm đường bộ qua hồ Tây nhằm chia sẻ lưu lượng giao thông với cầu Chương Dương và tạo lập một hướng giao thông mới sang Đông Anh (Hà Nội)... Theo Posco E&C, đây sẽ là một dự án hợp tác giữa tư nhân và nhà nước, mà cụ thể là chính quyền Thành phố Hà Nội và Posco E&C cùng hợp tác đầu tư, thực hiện dự án và cùng chia sẻ lợi ích theo tỉ lệ vốn cổ phần. Trong đó, Posco E&C sẽ "đảm trách" vấn đề tài chính, qui hoạch, thiết kế và xây dựng, còn TP Hà Nội có trách nhiệm chấp thuận, đền bù, thu hồi đất, tái định cư và giải phóng mặt bằng.
Dự án này được chia làm 2 phần chính: cầu Tứ Liên, hầm đường bộ qua hồ Tây và kế hoạch phát triển đất phía đông Đông Anh (được coi là dự án phụ trợ để thu hồi vốn xây cầu và hầm kể trên bởi Posco E&C cho rằng cầu Tứ Liên sẽ không dễ thu phí giao thông và không có nguồn thu từ phí dịch vụ).
Cầu Tứ Liên, theo mô tả của nhà đầu tư này trong đề xuất sơ bộ, là một cầu cáp dây văng có vị trí theo sát Qui hoạch tổng thể TP Hà Nội 1998, một đầu là khu vực đường Nghi Tàm (quận Tây Hồ) và đầu kia tại quốc lộ 3 (huyện Đông Anh) với tổng chiều dài 6.810m. Tuy nhiên, phần cầu chỉ dài khoảng 2.590m và phần đường dài 4.220m.
Nối liền với cầu này, Posco E&C đề xuất xây dựng một hầm đường bộ qua lòng hồ Tây kéo dài, một đầu nằm trên phố Văn Cao (quận Ba Đình), đầu kia ở đường Nghi Tàm (kể trên). Nhà đầu tư cam đoan đường hầm này sẽ không can thiệp vào bán đảo Quảng An và có tổng chiều dài 3.020m (trong đó, chiều dài phần đường là 760m, phần cầu 2.260m).
Song song với việc xây dựng cầu Tứ Liên và hầm đường bộ trên, Posco E&C đề xuất kế hoạch phát triển 2.170ha đất phía đông huyện Đông Anh thành một đô thị đa chức năng và cho rằng "cần sớm tiến hành bán đất nhằm giảm thiểu thiếu vốn và giảm lãi suất" dự án này.
Nhà đầu tư tính toán rằng, bây giờ và cả tương lai, 2.170ha đất dự kiến phát triển đô thị để hoàn vốn BT của họ sẽ nằm trên trục giao thông chính Thái Nguyên - Đông Anh - nội đô Hà Nội - Hà Tây, khu vực vành đai 2, 3 và quốc lộ 5 kéo dài. Hơn thế nữa, nó có mặt nước rộng, kế cận sông Hồng, sông Đuống và đường thủy chạy dọc trục giao thông...
Dự án đất này cũng được Posco E&C chia làm 2 giai đoạn: 420ha giai đoạn 1 đầu tư 210 triệu USD và 1.750ha giai đoạn 2 đầu tư 875 triệu USD. Nhà đầu tư cho rằng nếu dự án được thực hiện theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao) sẽ giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho Chính phủ.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Thông tấn xã Việt Nam có bài "Hết đất cho "cò" công chứng". Bài báo phản ánh: Sau hơn 1 tháng triển khai, các văn phòng công chứng tư tại Hà Nội bước đầu đã tạo được sức ép cạnh tranh đáng kể lên hoạt động của các phòng công chứng Nhà nước.
Một số văn phòng tư còn được đặt trụ sở ngay gần các phòng công chứng công như trường hợp Văn phòng công chứng Hà Thành (có trụ sở tại 165 Trần Đăng Ninh, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội) ở cùng dãy phố của Phòng công chứng Nhà nước số 3 (cũng trên phố Trần Đăng Ninh).
Điều này sẽ góp phần giảm tải và cải cách hành chính theo hướng gọn nhẹ, giảm bớt các thủ tục gây khó khăn, phiền hà cho người dân… khi đi công chứng. Theo Sở Tư pháp Hà Nội, từ khi có thêm các phòng công chứng tư số lượng “cò” xung quanh các phòng công chứng nhà nước, hầu như không còn xuất hiện.
2. Báo Thanh niên có bài "Tố cáo vợ trưởng phòng công chứng lừa đảo". Bài báo phản ánh: Người bị tố cáo là bà Võ Hoàng Minh Khoa (SN 1966, ngụ tại P.An Cư, Q.Ninh Kiều, vợ của Trưởng phòng Công chứng số 1 TP Cần Thơ), với số tiền theo đơn tố cáo lên đến gần 25 tỉ đồng.
Một trong những "nạn nhân" của bà Khoa là bà Huỳnh Thị Thanh Chi (ngụ P.An Hòa, Q.Ninh Kiều). Bà Chi từng là nhân viên của Phòng Công chứng số 1, nên mối quan hệ với bà Khoa khá thân thiết. Bà Chi cho biết đã nhiều lần đưa bà Khoa mượn tiền có lấy lãi, với tổng số tiền lên đến 2,4 tỉ đồng.
Lúc đầu, bà Khoa đóng lãi đầy đủ hằng tháng theo cam kết, khiến bà Chi vô cùng tin tưởng. Khoảng tháng 2.2008, bà Chi nhờ bà Khoa bán giùm 2 miếng đất diện tích 210m2 tại khu dân cư 586 (P.Phú Thứ, Q.Cái Răng) trị giá gần 1,5 tỉ đồng. Khi bà Khoa dẫn người mua đến để thỏa thuận giá cả và đề nghị làm thủ tục sang tên cho người mua trước, còn phần thanh toán tiền bạc sẽ do bà Khoa chịu trách nhiệm theo thỏa thuận, bà Chi đồng ý mà không nghi ngờ gì. Thế nhưng, từ khi làm thủ tục sang tên (tháng 3.2008) đến nay, bà Chi không nhận được đồng nào từ số tiền bán 2 miếng đất trên. "Tính chung, tôi đã bị bà Khoa chiếm dụng số tiền lên đến gần 4 tỉ đồng. Tôi phải bán ngôi nhà của mình để trả nợ cho ngân hàng, hiện phải thuê nhà trọ để ở cùng với 3 đứa con còn nhỏ" - bà Chi nói trong nước mắt.
Người bị bà Khoa "huy động vốn" nhiều nhất có lẽ là ông Chung Hồng Bảo (ngụ P.Hưng Lợi, Q.Ninh Kiều). Ông Bảo là bạn của chồng bà Khoa. Biết ông Bảo có tiềm lực tài chính, bà Khoa nhiều lần đề nghị ông hùn hạp để kinh doanh bất động sản, hỏi vay tiền của ông Bảo để "đáo nợ ngân hàng".
Cũng như trường hợp bà Chi, lúc đầu bà Khoa rất sòng phẳng trong việc thanh toán, nhưng về sau thì luôn tìm cách lẩn tránh. Theo đơn tố cáo, tổng số tiền bà Khoa đang "cầm" của ông Bảo là trên 12,5 tỉ đồng. Đau lòng nhất là trường hợp của bà Trần B.H (ngụ P.Tân An, Q.Ninh Kiều). Hiện bà H. đang có dấu hiệu bệnh tâm thần, vì toàn bộ tài sản gần 5 tỉ đồng đã đem cầm cố lấy tiền cho bà Khoa vay để "đầu tư nuôi cá" hơn một năm nay, chưa thu hồi được đồng nào kể cả vốn lẫn lãi... Đến nay, đã có ít nhất 6 người đến cơ quan chức năng tố cáo bà Khoa chiếm dụng tổng cộng gần 25 tỉ đồng. Điều đáng nói là khi trình báo với cơ quan chức năng, hầu hết những người tố cáo chỉ xuất trình được giấy nhận nợ viết tay rất sơ sài, dù số tiền họ báo bị giật lên đến hàng tỉ đồng. Như trường hợp bà B.H chỉ xuất trình được có 2 biên nhận nợ bà Khoa viết trên 2 tờ giấy nhỏ, tổng số chữ viết trên giấy biên nhận nợ chưa được 25 chữ (kể cả con số), với số tiền lên đến 3,8 tỉ đồng...
Nhiều khuất tất cần được làm rõ
Ngoài kiểu huy động vốn bằng cách vay tiền với lãi suất hấp dẫn, theo tài liệu chúng tôi có được, bà Khoa còn nhiều "chiêu" huy động vốn đầy khuất tất khác. Đơn cử, vào tháng 6.2008, khi các chủ nợ ráo riết đòi nợ và không còn cách nào để "huy động vốn", bà Khoa dùng giấy tờ photo của căn nhà số 86/33 Lý Tự Trọng (P.An Cư, Q.Ninh Kiều) để vay vốn ngân hàng.
Trước đây, bà Khoa có hùn tiền với ông Bảo mua căn nhà trên của vợ chồng ông N.Đ.P với giá 6 tỉ đồng, nhưng do còn thiếu lại 2 tỉ nên chưa sang tên. Sau đó, bà Khoa xin rút lại phần hùn. Vậy nhưng không hiểu bằng cách nào mà bà Khoa lại có toàn bộ hồ sơ căn nhà trên (đang thế chấp tại ngân hàng), sau đó nhờ vợ chồng ông N.Đ.P cùng đến Phòng Công chứng số 2 ký tên giúp để bà Khoa vay ngân hàng.
Phần không biết bà Khoa đã rút phần hùn mua nhà, phần quá tin tưởng vào lời nói của bà Khoa, vợ chồng ông P. đã đến Phòng Công chứng số 2 để ký tên mà không đọc nội dung công chứng. Sau khi ký xong, vợ chồng ông P. mới tá hỏa khi biết nội dung công chứng vợ chồng ông đã ký không phải để giúp bà Khoa vay nợ, mà là hợp đồng bán căn nhà số 86/33 đường Lý Tự Trọng cho vợ chồng bà Trần Thụy K.N (ngụ P.Tân An, Q.Ninh Kiều) với giá 5,5 tỉ đồng. Vợ chồng ông P. đã làm đơn trình báo với cơ quan điều tra, đồng thời gửi đơn đến Phòng Công chứng số 2 đề nghị hủy hợp đồng mua bán nói trên...
Chưa dừng lại ở đó, trong quá trình xác minh các đơn tố cáo của người dân, chúng tôi còn được Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất Q.Ninh Kiều và một ngân hàng thương mại cổ phần tại Cần Thơ cung cấp hồ sơ căn nhà số 88/31 đường Cách Mạng Tháng Tám (P.Cái Khế, Q.Ninh Kiều) mà bà Khoa đã mua với giá 650 triệu đồng, hợp đồng có công chứng và làm thủ tục tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất Q.Ninh Kiều. Thế nhưng, sau đó cũng chính hợp đồng trên khi đem đi thế chấp vay tiền tại ngân hàng lại được bà Khoa "phù phép" nâng giá ngôi nhà lên thành 1,65 tỉ đồng.
Cuối tuần qua, trao đổi với PV Thanh Niên, thượng tá Nguyễn Văn Thuận, Trưởng phòng CSĐT tội phạm về quản lý kinh tế và chức vụ (PC15) Công an TP Cần Thơ, cho biết PC15 đã nhận được nhiều đơn tố cáo bà Khoa có dấu hiệu lừa đảo và PC15 đang khẩn trương tiến hành xác minh làm rõ vụ việc.
3. Báo Vietnamnet có bài "Nguyên trưởng phòng Thi hành án TP.HCM bị truy tố ra toà". Bài báo phản ánh: VKSND TP.HCM cáo buộc ông Lương Vĩnh Phúc, nguyên Trưởng phòng Thi hành án (THA) dân sự TP.HCM tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Thuộc cấp của ông, Bùi Liên Hiệp bị truy tố về hành vi lạm dụng quyền trong thi hành công vụ.
Liên quan đến sai phạm tại phòng THA dân sự TP.HCM về việc thực thi các bản án dân sự trong vụ án Minh Phụng - Epco, vào tháng 1/2000 TAND Tối cao tại TP.HCM tuyên “giao cho Công ty TNHH Epco thu hồi số tiền do Liên Khui Thìn đã đầu tư trên số đất tại quận 2 và quận 9 để trả lại Ngân hàng Công thương chi nhánh TP.HCM”. Ngày 7/3/2000 đại diện sở Giao dịch II, Ngân hàng Công thương Việt Nam có công văn gửi phòng THA TP.HCM để thực thi bản án nói trên.
Trong tháng 3/2000, ông Nguyễn Huy Hoàng, nguyên Trưởng phòng THA TP.HCM ban hành quyết định THA số 220, và ký duyệt thành lập tổ công tác thi hành bản án, gồm: Hà Thái Dũng, Bùi Liên Hiệp, Phạm Thị Thanh Loan, Lê Thị Thanh Xuân, Nguyễn Thị Thanh Hồng… giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cá nhân và phải báo cáo về lãnh đạo phòng sau khi hoàn tất công việc.
Đến cuối năm 2000, ông Nguyễn Huy Hoàng chuyển công tác, ông Lương Vĩnh Phúc được điều chuyển về giữ quyền Trưởng phòng THA TP.HCM, một trong những nhiệm vụ ông Phúc tiếp nối là chỉ đạo tiếp tục thi hành bản án vụ Minh Phụng - Epco.
Trong quá trình thực thi nhiệm vụ, với tư cách là chấp hành viên (CHV) của đoàn công tác, Bùi Liên Hiệp đã “quên” Công ty TNHH Epco, tùy tiện thu tiền của các hộ dân không đúng với căn cứ pháp lý, trái với bản án đã được tuyên. Thông qua các văn bản của cấp trên là ông Lương Vĩnh Phúc, CHV Bùi Liên Hiệp đã tự thu tiền của 5 hộ dân trong khu đất 10ha tại xã An Phú, huyện Thủ Đức, trong dự án xây dựng khu nhà ở, công trình văn hóa, thể thao, du lịch và các công trình dịch vụ của UBND Q.3 (sau này được chuyển sang cho Công ty TNHH Epco kế thừa).
3 trong số 5 hộ dân trên đã “móc nối” với Hiệp, để chỉ nộp cho THA dân sự 40.000 đồng/m2 (theo giá gốc được đền bù năm 1992, trong khi giá trị thị trường từ 5 triệu đồng/m2 trở lên), tổng cộng hơn 1 tỷ đồng (số tiền đã ứng đền bù trước từ Công ty TNHH Epco) và sau đó chuyển nhượng cho ông Trương Đình Hưng với giá 250.000 đồng/m2. 2 hộ dân còn lại đã ký hợp đồng chuyển nhượng các lô đất nói trên cho Công ty TNHH Thắng Lợi, do ông Trương Đình Hưng làm giám đốc, trước khi toà tuyên án. Vì vậy, ông Trương Đình Hưng đã thay mặt 2 hộ dân để làm việc với THA và ông Hưng cũng chỉ nộp lại 40.000 đồng/m2. Ngoài ra, CHV Bùi Liên Hiệp còn tạo ra các văn bản, tờ trình để thực hiện sai phạm của mình. Với hành vi đó, Bùi Liên hiệp đã gây thiệt hại cho Công ty TNHH Epco số tiền hơn 3,6 tỷ đồng.
Theo kết quả điều tra, mặc dù thu tiền giúp cho Công ty TNHH Epco để trả cho Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh TP.HCM, nhưng sau khi thu được tiền, Bùi Liên Hiệp không báo với đại diện của Công ty TNHH Epco, không trình với CHV Hà Thái Dũng Minh, cán bộ được phân công tổng hợp thủ tục trả tiền cho Ngân hàng Công thương Việt Nam.
Với các sai phạm trên, VKSND TP.HCM đã quyết định truy tố CHV Bùi Liên Hiệp về hành vi lạm quyền trong thi hành công vụ. Đối với Lương Vĩnh Phúc, người trực tiếp chỉ đạo công việc nhưng không kiểm tra, xác minh mà phê duyệt chấp thuận, để Hiệp gây ra sai phạm. Ngoài ra, ông Phúc còn duyệt chi sai đối tượng để cấp dưới ký, ban hành văn bản không thuộc thẩm quyền nên ông Phúc bị truy tố với tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Vụ án dự kiến được đưa ra xét xử vào ngày 9/9.
Báo cũng có bài "Sẽ tính đến xoá bỏ hoàn toàn công chứng Nhà nước". Bài báo phản ánh: "Khi xây dựng Luật Công chứng, chúng tôi không hình dung ra các văn phòng công chứng (VPCC - công chứng tư) lại được người dân đón nhận nhiệt tình như thế này. Hiện chúng tôi đang tính đến việc đẩy nhanh tiến độ để chỉ còn loại hình công chứng tư", Vụ trưởng Vụ Hành chính tư pháp, Bộ Tư pháp Trần Thất nói tại buổi khai trương VPCC thứ 2 của huyện Đông Anh, ngoại thành Hà Nội sáng 8/9.
Ông Trần Thất cho biết trong những ngày tới, Bộ Tư pháp sẽ đi kiểm tra một số VPCC tại Hà Nội, sau đó sẽ làm việc với Sở Tư pháp để nắm được những khó khăn mà các VPCC gặp phải, nhằm giúp tháo gỡ. "Cuối năm nay hoặc chậm nhất vào đầu năm 2009, sẽ xúc tiến thành lập Hiệp hội Công chứng Hà Nội, để tiến tới lập Hiệp hội trên phạm vi toàn quốc", ông Thất nói.
Đến thời điểm này tính riêng ở Hà Nội đã có 19 VPCC có quyết định được thành lập. Việc các VPCC nối tiếp nhau ra đời liệu có đẩy nhanh tiến độ "chỉ còn một loại hình công chứng tư" như chủ trương ban đầu không, thưa ông?
Chúng tôi đang tính đến chuyện đó, trước mắt ở các thành phố lớn sẽ sớm chuyển hết các phòng công chứng Nhà nước sang thành VPCC. Bước tiếp theo sẽ là sửa một số luật như Luật Đất đai, Bộ Luật Dân sự… rút hết thẩm quyền xác nhận giao dịch bất động sản của các xã, phường, thị trấn giao cho công chứng làm, khi đó sẽ tính đến việc xóa bỏ hoàn toàn mô hình phòng công chứng Nhà nước.
Thưa ông, hiện nay có tình trạng các VPCC thu lệ phí không cao, tuân theo quy định chung nhưng thu phí dịch vụ khá cao, như vậy có bình thường không?
Hiện nay, Bộ Tư pháp và Bộ Tài chính đang bàn và sẽ có thông tư hướng dẫn về mức phí công chứng, theo đó mức phí sẽ tăng gấp 2-2,5 lần so với hiện nay. Còn việc các VPCC thu phí dịch vụ cao, đó là thỏa thuận dân sự, nếu người dân thấy rằng mức phí ấy tương ứng với chất lượng dịch vụ mà họ được cung cấp thì họ chấp nhận. Không ai đánh giá tốt bằng người dân.
Thực ra, lâu nay người dân không phàn nàn về mức phí nhiều bằng phàn nàn về chất lượng dịch vụ. Có người nói với tôi rằng, thà cứ như VPCC, họ đưa ra mức phí dịch vụ rõ ràng, chấp nhận được thì làm, không chấp nhận thì thôi. Như vậy dễ chịu hơn là phải "đi đêm" hoặc phải thông qua "cò" như trước đây.
Ngay cả khi làm Luật Công chứng, chúng tôi cũng không hình dung ra các VPCC lại được người dân đón nhận nhiệt tình như thế này.
Chưa được bảo hiểm, công chứng tư vẫn an toàn
Hiện các công ty bảo hiểm từ chối bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các công chứng viên (CCV) của các VPCC. Vì vậy, người dân lo ngại về tính an toàn của hoạt động này. Ý kiến của ông?
Việc đã mua bảo hiểm hay chưa không ảnh hưởng đến chế độ trách nhiệm của CCV khi chẳng may có rủi ro xảy ra. Có 2 lý do. Thứ nhất, trách nhiệm của CCV phát sinh ngay từ khi chứng hợp đồng giao dịch, dù anh mua bảo hiểm hay không. Nếu đã mua bảo hiểm khi có rủi ro xảy ra thì có bảo hiểm bồi thường đỡ, còn nếu không mua bảo hiểm thì CCV viên phải bỏ tiền túi mà đền.
Như vậy, lẽ thứ hai, bảo hiểm thực chất chỉ là phương thức đền bù chứ không có nghĩa rằng chỉ những người mua bảo hiểm mới có trách nhiệm đền bù, còn người chưa mua bảo hiểm thì không phải đền bù.
Nhưng liệu cá nhân CCV đứng ra bồi thường thì sẽ không khả thi trong trường hợp giá trị bồi thường quá lớn?
Hiện nay, theo quy định, có 3 lĩnh vực mua bảo hiểm bắt buộc: phương tiện giao thông, luật sư và công chứng. Ô tô, xe máy thì rõ rồi, còn luật sư thì theo tìm hiểu của chúng tôi mới có một số rất ít luật sư của TP Hồ Chí Minh mua bảo hiểm mà mức mua của họ cũng rất thấp. Và trên thực tế rủi ro của công việc này cũng rất ít.
Còn công chứng, tất nhiên luật pháp phải đặt ra cơ chế bảo đảm 100% trách nhiệm CCV nhưng trên thực tế kinh nghiệm 20 năm công chứng, trường hợp rủi ro trong chứng hợp đồng là không đáng kể. Bởi lẽ, CCV chỉ chịu trách nhiệm về 2 vấn đề, một là tính xác thực của hợp đồng giao dịch, hai là tính hợp pháp.
Về tính xác thực, trong Bộ Luật Dân sự đã quy định, các bên giao kết hợp đồng phải chịu trách nhiệm về tính xác thực của giao dịch. CCV tất nhiên phải kiểm tra về tính xác thực trên giấy tờ, thậm chí là trên thực tế nhưng không phải là người chịu trách nhiệm tất cả. Về tính hợp pháp thì các CCV đã là chuyên gia về hợp đồng giao dịch, họ đủ sức kiểm tra xem giao dịch đó có trái pháp luật hay không. Tất nhiên, tới đây chúng tôi sẽ làm việc cụ thể với các địa phương để bàn về một số vướng mắc của VPCC, trong đó có bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp CCV.
Tại Hà Nội có trường hợp phòng công chứng Nhà nước chứng chúc thư sai, kiện lên kiện xuống mười mấy năm nay có ai đền đâu. Nếu chuyện này xảy ra với VPCC thì ra tòa là xong. Đừng nghĩ rằng công chứng Nhà nước mới bảo đảm còn tư nhân, rủi ro ai đền. Kiện Nhà nước khó hơn kiện tư nhân nhiều. Xét về góc độ này, công chứng tư vẫn đảm bảo hơn.
Thưa ông, tại TP Hồ Chí Minh, để khắc phục việc các CCV chưa mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, các VPCC phải ký quỹ 100 triệu đồng để được cấp phép hoạt động, như vậy đúng hay sai?
Luật không quy định như vậy và như tôi phân tích ở trên thì cũng không nhất thiết phải làm như vậy.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 09/9/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.