Trong buổi sáng ngày 08/9/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo VNExpress có bài: "Nhiều doanh nghiệp tăng lương để giữ nhân viên". Bài báo viết: Kết quả sơ bộ khảo sát lương Việt Nam 2008 của Navigos Group cho thấy, lương tăng 19,5%, mức tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây. So với 2006 và 2007, những năm có sự bùng nổ kinh tế tại Việt Nam, mức tăng lương cũng chỉ đạt lần lượt là 9% và 12,6%.
Kết quả khảo sát dựa trên phân tích số liệu lương thưởng từ tháng 4/2007 đến tháng 3/2008 của hơn 180 công ty hoạt động trong 15 lĩnh vực quan trọng, như: sản xuất, tài chính, công nghệ thông tin, hàng tiêu dùng, xây dựng, kỹ thuật ứng dụng, du lịch và khách sạn, dược phẩm, hóa chất…
Kết quả sơ bộ cho thấy có nhiều doanh nghiệp điều chỉnh lương từ 2 đến 3 lần trong một năm và tăng lương ở nhiều mức. Động tác này chủ yếu là để ứng phó với tình hình lạm phát và giữ chân nhân viên.
Giải thích về thời điểm lựa chọn khảo sát, bà Winnie Lam, Giám đốc bộ phận Tư vấn nhân sự của Navigos Group, cho biết, thời điểm điều chỉnh lương hàng năm tại các công ty phổ biến nhất là từ tháng 3 đến tháng 4. Báo cáo khảo sát lương được công bố vào tháng 9 sẽ giúp các công ty có cơ sở để lên kế hoạch điều chỉnh lương cho năm sau.
Bản báo cáo khảo sát lương Việt Nam 2008 đầy đủ sẽ được công bố vào cuối tháng này. Với những thay đổi về lương trong những tháng còn lại của năm, Navigos Group sẽ cho ra một bản báo cáo phụ lục khảo sát lương để cập nhật những thay đổi (nếu có) trên thị trường.
Là công ty hàng đầu của Mỹ trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp nhân sự và tuyển dụng tại Việt Nam, nhiều năm qua, Navigos Group đã tiến hành khảo sát lương độc lập để giúp các công ty đưa ra những quyết định lương thưởng đúng đắn, phù hợp với xu hướng thị trường.
2. Báo Thanh niên Online có bài: "TP.HCM thí điểm tổ chức điều trần". Bài báo viết: Chủ tịch HĐND TP.HCM Phạm Phương Thảo cho biết những cuộc điều trần liên quan đến ô nhiễm môi trường, tái định cư, nếp sống văn minh đô thị sẽ được tổ chức trước khi diễn ra kỳ họp HĐND thành phố vào đầu tháng 12 tới. HĐND TP.HCM sẽ triển khai thí điểm tham vấn cộng đồng nhằm lắng nghe ý kiến nhân dân - người chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi những chủ trương, chính sách sắp ban hành, để người dân có chính kiến, giúp chính quyền cân nhắc, xem xét trước khi ban hành quyết định một vấn đề nào đó.
Lần tham vấn cộng đồng này, TP.HCM sẽ khảo sát chỉ số hài lòng của người dân về 8 loại hình dịch vụ công gồm: y tế, công chứng, vận tải hành khách công cộng, thu gom rác, cấp phép xây dựng, cấp giấy tờ nhà đất, kê khai nộp thuế hộ cá thể, giáo dục. Sau đó HĐND TP.HCM sẽ tổ chức các cuộc điều trần với 8 đơn vị liên quan trực tiếp. Việc tổ chức tham vấn cộng đồng sẽ thông qua các kênh như hội thảo, khảo sát thực địa, họp với phường - xã, đối thoại với công chúng, khảo sát chuyên đề, điều tra xã hội, điều trần, kênh tiếp nhận thông tin của người dân qua thư từ, internet, báo chí...
3. Báo Tuổi trẻ có bài: “Về thực trạng nhà báo bị hành hung… Cần phải đưa ra xét xử”. Bài báo cho biết: Trước tình trạng trong khoảng thời gian gần đây các vụ hành hung nhà báo xuất hiện khá nhiều, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Ông Đỗ Quý Doãn - Thứ trưởng Bộ TT&TT - về vấn đề này.
Phải đấu tranh, lên án
* Thời gian gần đây, các vụ hành hung nhà báo xuất hiện khá nhiều. Vừa có thêm hai nhà báo thường trú tại Quảng Bình nói rằng họ nhận được tin nhắn đe dọa. Đây có phải là điều bất thường trong hoạt động báo chí và đời sống xã hội không, thưa ông?
- Qua thông tin trên báo chí và phản ánh trực tiếp của một số cơ quan báo chí thì đúng là gần đây số vụ việc cản trở, đe dọa, hành hung đối với một số nhà báo đang hoạt động nghiệp vụ diễn ra khá nhiều. Thậm chí có trường hợp cản trở, thu giữ, đập phá phương tiện, thu hủy tài liệu của nhà báo một cách trắng trợn.
Tôi cho rằng tất cả hiện tượng, hành vi vi phạm pháp luật đều không bình thường và đáng bị lên án, xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Vì vậy, chúng ta chưa nên vội quy kết các hành vi đe dọa, hành hung nhà báo trong thời gian qua là hiện tượng quá đột biến trong xã hội mà nên coi đó là hiện tượng vi phạm pháp luật như các vi phạm về trật tự, an ninh xã hội mà hàng ngày chúng ta phải đấu tranh, lên án, loại trừ.
Theo ông, làm gì để giải quyết triệt để tình trạng này?
- Pháp luật của chúng ta, đặc biệt là Luật Báo chí đã quy định rất cụ thể: Nhà báo được pháp luật bảo hộ khi hoạt động nghiệp vụ, không ai được đe dọa tính mạng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhà báo, không ai được cản trở, phá hủy phương tiện, thu hủy tài liệu của nhà báo hoạt động đúng pháp luật. Quy định như vậy là đã rất rõ. Cho nên những hành vi hành hung, đe dọa nhà báo vừa rồi xảy ra ở nhiều nơi như báo chí đã phản ánh là những hành vi vi phạm pháp luật.
Các cơ quan chức năng cần căn cứ vào quy định của pháp luật để xử lý thích đáng. Quan điểm của tôi là phải xử nghiêm để răn đe nhưng quan trọng hơn là phải tuyên truyền pháp luật để người dân, xã hội hiểu và tôn trọng hoạt động báo chí.
Xét xử để răn đe
* Thưa ông, đối với các vụ việc gần đây mà báo chí nêu rất cụ thể, với tư cách cơ quan quản lý, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có hành động gì để bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhà báo?
- Một số vụ việc khi các cơ quan báo chí thông báo và có văn bản đề nghị thì với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, chúng tôi căn cứ các quy định của pháp luật để đề nghị các cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý. Những vấn đề mang tính hình sự thì yêu cầu cơ quan điều tra làm việc, những vấn đề mang tính chuyên môn thì yêu cầu cơ quan quản lý xử lý nghiêm minh. Với trách nhiệm của mình, khi nhận được các thông tin như vậy, chúng tôi đều có yêu cầu bằng văn bản gửi các cơ quan chức năng.
Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý, có những vụ việc chúng tôi nhận được báo cáo của cơ quan báo chí có phóng viên bị đe dọa, hành hung nhưng có những vụ việc chúng tôi chưa nhận được báo cáo hoặc đề nghị từ phía cơ quan báo chí. Tôi đề nghị các cơ quan báo chí có phóng viên bị hành hung cần có báo cáo đầy đủ vụ việc với cơ quan quản lý để chúng tôi căn cứ vào đó phối hợp giải quyết cho thỏa đáng.
* Đối với các vụ việc liên quan đến những đương sự cụ thể mà báo chí đã phản ánh thì Bộ Thông tin và Truyền thông và cụ thể là cơ quan thanh tra của Bộ có quyền trực tiếp xử lý không, thưa ông?
- Có những vụ việc ở mức độ cần xử lý hành chính thì cơ quan thanh tra có thể thanh tra và xử lý theo đúng quyền hạn của mình. Nhưng ở những vụ việc vừa rồi mà một số báo phản ánh, nó đã chứa đựng yếu tố cấu thành tội phạm thì cần phải có biện pháp mạnh mẽ hơn để xử lý. Ví dụ như có yếu tố đánh người vô cớ, đe dọa giết người, thu giữ phương tiện vô cớ thì cần điều tra và đưa ra xét xử để có tính răn đe.
* Báo chí của ta là báo chí của các cơ quan Đảng, nhà nước và các tổ chức xã hội. Nhà báo là người của các tổ chức đó và thực thi nhiệm vụ được giao. Vậy thì khi nhà báo tác nghiệp có được coi là hoạt động công vụ và việc hành hung nhà báo có phải là hành vi chống lại người thi hành công vụ không?
- Tôi nghĩ chưa cần phải viện dẫn đến những quy định tại các đạo luật khác, với những quy định như trong Luật Báo chí cũng đã có đầy đủ cơ sở để xem xét những hành vi đe dọa, ngăn cản, hành hung nhà báo tác nghiệp đúng pháp luật.
Bài báo cũng cho biết: “Hàng loạt giải pháp chấn chỉnh công tác đấu thầu”. Bài báo đưa tin: Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành chỉ thị yêu cầu các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện gấp rút hàng loạt giải pháp chấn chỉnh công tác đấu thầu.
Theo đó, các bộ, ngành và địa phương phải khẩn trương rà soát để sửa đổi, bãi bỏ các văn bản hướng dẫn thực hiện đấu thầu không phù hợp, trái với quy định của Luật đấu thầu. Chỉ thị nêu rõ: Thực hiện nghiêm chỉnh quy định về các mốc thời gian trong đấu thầu từ khâu cung cấp thông tin, đánh giá, trình, thẩm định và phê duyệt các nội dung trong đấu thầu. Tăng cường vai trò trách nhiệm của chủ đầu tư theo hướng tạo sự chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức thực hiện đấu thầu. Chấn chỉnh việc lập, thẩm định và phê duyệt kế hoạch đấu thầu, không chia nhỏ gói thầu để tổ chức chỉ định thầu...
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát chặt chẽ hoạt động đấu thầu trong phạm vi bộ, ngành, địa phương để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm pháp luật về đấu thầu (nếu có). Kiểm điểm, xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định của pháp luật về đấu thầu.
4. Báo Sài gòn giải phóng có bài: “Cấp giấy hồng: Gỡ “vướng” có hết “mắc”?”. Bài báo phản ánh: Sau hơn 1 năm thực hiện cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất (gọi tắt là giấy hồng) theo Quyết định 54/2007/QĐ-UBND ngày 30-3-2007 của UBND TPHCM (gọi tắt là QĐ 54), việc giải quyết hồ sơ xin cấp giấy hồng tại TP đã được cải tiến hơn nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc. Để có thể cấp thêm khoảng 113.000 giấy hồng vào cuối năm 2008 và phấn đấu đến tháng 6-2010 sẽ hoàn thành cơ bản việc cấp giấy hồng trên địa bàn TP, Sở Xây dựng vừa có một số kiến nghị sửa đổi QĐ 54 nhằm giảm phiền hà và tránh lãng phí cho người dân.
Theo QĐ 54, đối với dạng nhà ở trong các dự án (nhà ở) thì một trong các giấy tờ về tạo lập nhà ở phải có trong hồ sơ xin cấp giấy hồng là biên bản nghiệm thu hoàn thành đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật và bàn giao cho UBND quận- huyện hoặc Sở GTVT để đưa vào sử dụng theo đúng quy định của pháp luật về xây dựng. Thực tế có khá nhiều dự án nhà ở, chủ đầu tư (CĐT) đã bán nhà ở cho người dân nhưng chưa thực hiện bàn giao hệ thống hạ tầng kỹ thuật cho cơ quan có thẩm quyền quản lý, nên hiện nay việc cấp giấy hồng cho trường hợp này đang bị ách tắc.
Ông Quang Bùi, sống tại Khu dân cư Sông Giồng quận 2, cho biết, ông mua khu đất do Công ty Phát triển nhà quận Phú Nhuận làm CĐT (đất đã có GCN quyền sử dụng đất hay còn gọi là giấy đỏ). Hiện nay, hạ tầng toàn bộ khu vực này đã hoàn tất, khoảng 300 hộ xây nhà được xác nhận nhà xây dựng đúng quy hoạch nhưng vẫn chưa làm được giấy hồng. Ông đã nộp hồ sơ lâu rồi vẫn chưa được cấp GCN với lý do CĐT chưa bàn giao xong cơ sở hạ tầng.
Tương tự, ông Lê Đình Vũ (ngụ tại 323/B10-B12 Đào Duy Anh quận 2) cho biết, gia đình ông mua một lô đất trong một dự án tại phường Thảo Điền quận 2, sau đó được cấp phép xây dựng nhà và đã xây dựng theo đúng giấy phép được cấp, thế mà bao năm qua vẫn không thể xin cấp GCN. “Việc hạ tầng là trách nhiệm của CĐT, không lẽ họ làm chưa đến nơi đến chốn, trong đó có trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, lại bắt chúng tôi gánh chịu?”- ông Vũ bức xúc.
Không riêng gì quận 2, hiện có hàng trăm dự án với hàng chục ngàn hộ dân bị “treo” giấy hồng vì lý do trên. Cũng có thực tế là nhiều doanh nghiệp, sau khi thu hồi được vốn đã “bỏ chạy” nên không bàn giao. Chỉ riêng quận Gò Vấp đã có hơn 70 dự án đang dở dang vì được phân lô, bán nền trước đây, đến nay các CĐT vẫn chưa làm xong hạ tầng, thậm chí không ít trong số đó đã bỏ “chạy” mất. “Lỗi của các CĐT mà lại ảnh hưởng đến nhu cầu chính đáng của người dân là không hợp lý”- Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Đỗ Phi Hùng nhận định.
Vì vậy, sở đã có kiến nghị trình UBNDTP giải quyết những trường hợp nhà ở - đất ở thuộc các dự án mà các CĐT chưa xây dựng hoàn chỉnh và bàn giao hệ thống hạ tầng kỹ thuật cho cơ quan chức năng quản lý. Theo đó, sở đã đề xuất cấp GCN cho các trường hợp trên giống như các trường hợp trong dự án tái định cư mà TP đã chấp thuận.
Tuy nhiên, theo ông Hùng, cần phải có văn bản xác nhận của UBND quận-huyện về hoàn thiện cơ bản các hạng mục như: điện, nước, chiếu sáng, bó vỉa, đường nội bộ (thảm nhựa thô)… để đảm bảo nhu cầu tối thiểu cho người dân. “Sở cũng sẽ kiến nghị UBNDTP có biện pháp chế tài đối với những CĐT thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện dự án và kiến nghị không giao đất các CĐT đó làm dự án mới”- ông Hùng nói.
Một lãnh đạo Sở Xây dựng thừa nhận, việc cấp giấy hồng theo QĐ 54 còn quá nhiều vướng mắc. Bên cạnh đó, sau khi Chính phủ ban hành NĐ 84/CP quy định bổ sung về việc cấp GCN quyền sử dụng đất, thực hiện quyền sử dụng đất và giải quyết khiếu nại về đất đai thì một số quy định trong QĐ 54 không còn phù hợp. Sở cũng đã trình UBNDTP dự thảo lần 2 về sửa đổi QĐ 54 trên cơ sở góp ý của UBND các quận-huyện và các sở-ngành.
Theo đó, những trường hợp chưa được xét cấp GCN như nhà đất đã có giấy tờ tạo lập nhà ở-đất ở được cơ quan công chứng chứng thực chứng nhận giao dịch (mua, bán, đổi-tặng-cho, thừa kế…) nhưng diện tích nhà đất trên thực tế khác với diện tích trong giấy tờ tạo lập sẽ được giải quyết. Tương tự, đối với các trường hợp giao dịch nhà, đất bằng giấy tay sau ngày 1-7-2004 (ngày Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực) hoặc ngày 1-7-2006 (ngày Luật Nhà ở năm 2005 có hiệu lực) mà phần diện tích chưa có chủ quyền hợp pháp hiện không được thừa nhận, Sở Xây dựng và Sở Tư pháp cũng thống nhất kiến nghị UBNDTP cấp GCN.
Tuy nhiên, đối với các trường hợp giao dịch bằng giấy tay sau ngày 1-7-2004 đối với đất và sau ngày 1-7-2006 đối với nhà thì vẫn còn cân nhắc. Theo ông Đỗ Phi Hùng, nếu kiến nghị trên được UBNDTP chấp thuận thì sẽ giải quyết được rất nhiều hồ sơ đang tồn đọng. Nhưng nếu UBNDTP chưa chấp thuận kiến nghị trên thì các hồ sơ này phải chờ cho đến khi Luật Đất đai và Luật Nhà ở được sửa đổi.
TPHCM là địa phương có số lượng nhà đất chưa có giấy tờ hợp lệ nhiều nhất cả nước (hiện còn khoảng 300.000-400.000 nhà đất chưa có giấy chủ quyền) do nhiều nguyên nhân như thủ tục, quy định xin cấp giấy chủ quyền còn nhiều rườm rà, phức tạp... Phần khác do việc đô thị hóa quá nhanh làm cho nhu cầu xin hợp thức hóa chủ quyền nhà đất rất lớn. Các vướng mắc trong việc cấp GCN đang được các cơ quan chức năng tháo gỡ, thế nhưng để có thể hoàn thành việc cấp GCN cho người dân vào năm 2010, các thủ tục và quy trình giải quyết hồ sơ cấp GCN cần phải được cải tiến theo hướng đơn giản hơn nữa.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tuổi trẻ Online có bài: "Giấy triệu tập không ngày tháng!". Bài báo phản ánh: Cơ quan thi hành án dân sự quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng vừa phát giấy triệu tập vợ chồng ông Đỗ Xuân Hiền và bà Lê Thị Em (tổ 34, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu) do chấp hành viên Trần Hữu Sơn ký với nội dung mời đến trụ sở cơ quan thi hành án dân sự Liên Chiểu để “giải quyết việc thi hành án”.
Điều đáng nói là giấy triệu tập không hề ghi số, không ghi rõ giờ, ngày tháng năm đương sự cần phải có mặt và không hề ghi rõ nội dung vụ việc phải thi hành (ảnh).
Đã vậy, dòng cuối của tờ giấy triệu tập này lại ghi: “Yêu cầu ông, bà có mặt đúng thời gian, địa điểm và mang theo giấy triệu tập. Không được vắng mặt, nếu không chấp hành sẽ bị xử lý theo luật định”.
Theo phó chánh thanh tra Sở Tư pháp Đà Nẵng Huỳnh Kim Đông, giám đốc Sở Tư pháp đã chỉ đạo phòng thi hành án dân sự TP xử lý, rút kinh nghiệm chung, đồng thời báo cáo kết quả xử lý cho giám đốc Sở Tư pháp biết.
Báo cũng đưa tin: "Được sử dụng công cụ hỗ trợ khi thi hành án". Bài báo phản ánh: Ngày 4-9, đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM đã tổ chức lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật thi hành án dân sự. Nhiều ý kiến đồng tình với quy định của dự thảo cho phép chấp hành viên thi hành án được sử dụng công cụ hỗ trợ trong khi thi hành công vụ.
Thực tế thời gian qua, nhiều chấp hành viên khi đi xác minh tài sản, giải quyết việc thi hành án đã bị đương sự chống đối quyết liệt, thậm chí bị tấn công bằng hung khí gây thương tích. Việc cho chấp hành viên sử dụng công cụ hỗ trợ thi hành án là cần thiết, nhằm phòng ngừa và tự vệ khi có sự chống đối, tấn công của đương sự.
Nhiều ý kiến thống nhất với dự thảo về quy định công nhận quyền sở hữu tài sản ngay tình của người mua trúng đấu giá. Thời gian qua nhiều người mua trúng đấu giá nhà đất thi hành án thiệt thòi vì khi bản án đã thi hành xong lại bị hủy do sai sót dẫn đến kết quả đấu giá bị hủy theo. Điểm mới của dự thảo Luật thi hành án lần này là khi tài sản thi hành án đã chuyển dịch hợp pháp (qua đấu giá) qua người thứ ba thì dù bản án bị hủy, người chủ tài sản cũng không được lấy lại tài sản mà chỉ được bồi hoàn giá trị tài sản. Nếu có xảy ra thiệt hại thì chủ tài sản có quyền yêu cầu cơ quan ra bản án, quyết định sai dẫn đến bị hủy, sửa đó phải bồi thường.
2. Báo Thanh niên Online có bài: "Không bỏ án tử hình đối với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ", Bài báo phản ánh: nhiều đại biểu đại diện các cơ quan pháp luật Trung ương và TP.HCM khi tham gia góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 1999, do Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM tổ chức vào chiều 5.9, đã kiến nghị quyết liệt về vấn đề này.
Ông Nguyễn Đăng Trừng, Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM, cho rằng, việc chống tham ô, chống nạn nhận hối lộ đang là một trong những quyết tâm chính trị lớn của Đảng và Nhà nước, tình hình tham nhũng đang diễn biến phức tạp nên cần giữ hình phạt nghiêm đối với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ. Ông Trừng đề nghị không bỏ hình phạt tử hình đối với hai tội danh trên. Đồng tình với luật sư Trừng, Chánh án TAND TP.HCM Bùi Hoàng Danh, đề nghị cần cân nhắc thận trọng việc bỏ áp dụng hình phạt tử hình đối với loại tội phạm tham ô tài sản và nhận hối lộ, vì trong tình hình hiện nay có thể sẽ không có lợi về mặt chính trị, làm giảm lòng tin của nhân dân.
Nhiều đại biểu đề nghị cần luật hóa các hành vi tội phạm mạng, đồng thời tăng mức hình phạt đối với tội danh này. Ngoài ra, các đại biểu cũng nhất trí nâng mức định lượng tối thiểu về giá trị tài sản hoặc giá trị thiệt hại để truy cứu trách nhiệm hình sự từ 500 ngàn lên 2 triệu đồng (cá biệt từ 1 triệu lên 5 triệu đồng đối với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản), cho phù hợp với tình hình trượt giá hiện nay.
3. Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh có bài: “Góp ý sửa BLHS: Giữ án tử hình với tội tham ô, nhận hối lộ”. Bài báo phản ánh: Mới đây, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM đã mời đại diện công an, VKS, TAND TP, Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường... góp ý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS.
Theo tờ trình của Bộ Tư pháp, trong dự luật sẽ bỏ án tử hình đối với 12 tội danh, trong đó có hai tội tham ô tài sản và nhận hối lộ. Đây là điểm mà các đại biểu phản đối nhiều nhất tại buổi tọa đàm.
Chánh án TAND TP Bùi Hoàng Danh “phát pháo”: “Cả nước đang đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, chúng ta lại bỏ hình phạt tử hình với hai tội này là chưa ổn. Tham nhũng diễn biến phức tạp, phải giữ án tử để răn đe”. Đồng tình, Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP Nguyễn Đăng Trừng nói: “Chúng ta bị liệt vào nước có nạn tham nhũng cao. Cả nước đang quyết tâm đẩy lùi quốc nạn này, không nên bỏ án tử”.
Đại diện Công an TP cảnh báo: “Nhân dân đóng thuế để nhà nước điều tiết, phát triển kinh tế nhưng cán bộ lợi dụng chức quyền tham ô, không những gây thiệt hại tài sản mà còn lấy đi cái quý nhất là niềm tin của nhân dân. Vì thế cần trừng trị nghiêm, không nên bỏ hình phạt tử hình với tội tham ô và nhận hối lộ”...
Giáo sư Trần Đông A thì ví von: “Tại các nước, có câu nói “Có tiền mua tiên cũng được”. Nếu chúng ta mà bỏ án tử hình với loại tội này, hậu quả lớn lắm đấy!”. Đại diện VKS quân sự Quân khu 7 cũng thiết tha: “Trước khi đến đây, anh em trong cơ quan nhắn rằng phải thuyết phục các đại biểu Quốc hội là giữ cho được hình phạt tử hình với hai tội trên”...
Vấn đề gây ô nhiễm môi trường nhưng khó xử lý hình sự cũng được các đại biểu mổ xẻ. Theo ông Danh, môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng, luật hiện hành cũng quy định 10 tội danh về môi trường nhưng thực tế chưa có ai bị khởi tố cả bởi cấu thành tội phạm của loại tội này còn chung chung. Ông Danh cho rằng luật cần xác định hậu quả như thế nào là nghiêm trọng, đưa ra “định lượng” cụ thể như ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất đai... ra sao thì khởi tố chứ cứ chung chung là không ổn.
Bà Ung Thị Xuân Hương (Sở Tư pháp TP) hiến kế: Luật nên đưa vào trách nhiệm của người đứng đầu tổ chức hoặc người ra quyết định làm ô nhiễm môi trường...
Giáo sư Trần Đông A bức bối: “Môi trường mà nhiễm độc, có khỏe như voi cũng chết! Chúng ta đang phải đối diện với bài toán kinh tế và môi trường. Nếu chỉ chú trọng kinh tế mà không bảo vệ môi trường là chúng ta đang đầu tư mạo hiểm”. Ông dẫn chứng: “Ở Nhật, phải mất 12 năm họ mới tìm ra nguyên nhân của bệnh não nhỏ, bệnh tim bẩm sinh là vì các nhà máy thải chất thủy ngân ra môi trường. Hoặc việc bán heo bệnh, gà thối... là hành vi “sát nhân sinh học”, phải xử lý hình sự chứ không nên đợi đến khi có hậu quả xảy ra”.
Ở góc nhìn khác, đại diện Công an TP cho rằng để xử lý tội phạm về môi trường thì cần có định lượng về mức thiệt hại nghiêm trọng nhưng phải có lộ trình, bước đầu chỉ cần phạt tiền thật nặng là được.
Trong một số buổi góp ý dự án luật trước đây, rất nhiều người đã cho rằng với các tội chiếm đoạt tài sản và một số tội liên quan đến tài sản, cần nâng mức định lượng tài sản bị thiệt hại tối thiểu để xử lý hình sự lên.
Tại hội thảo, mọi người đều đồng tình với quan điểm trên. Theo đại diện Công an TP, luật hiện hành đã lạc hậu: “Ăn cắp tài sản có giá trị 500 ngàn đồng thì xử lý hình sự, tôi e làm không xuể. Với tình hình hiện nay, cần nâng mức này lên năm triệu đồng”. Bà Phạm Thị Thúy (Trường Đại học Luật TP) bổ sung: “Nếu đã nâng mức tiền cũng cần nâng mức định lượng tối đa mới đồng bộ, khoa học”.
Cạnh đó, các đại biểu đều thống nhất là nên bỏ hẳn tội sử dụng trái phép chất ma túy trong luật. Bà Ung Thị Xuân Hương nói: “Phải xem những người sử dụng trái phép chất ma túy là nạn nhân cần giúp đỡ chứ không nên xử lý hình sự họ. Hiện có khoảng 10% số người tái nghiện sau cai, nếu chúng ta đưa trở lại trường sẽ vi phạm pháp luật hình sự vì đây là trường hợp tái phạm nhưng xử lý hình sự thì không ổn. Vì thế, khi sửa đổi cần bỏ hẳn tội danh này”.
Các đại biểu cũng đồng tình với dự luật là ngoài việc xử lý hình sự hành vi mua bán phụ nữ, trẻ em thì cũng nên đưa đối tượng bị mua bán là nam giới vào. Tuy nhiên, các đại biểu góp ý là nên sửa cụm từ “buôn bán người” thành “mua bán người” sẽ bao hàm hơn, dễ xử lý hơn...
Kết thúc hội thảo, ông Trần Hoàng Thám - Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP cho biết: “Chúng tôi sẽ cân nhắc, tổng hợp các kiến nghị này để trình Quốc hội ở phiên họp vào tháng 10 tới”.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 08/9/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp.