Trong buổi sáng ngày 29/5/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Quân đội nhân dân phản ánh: Ngày 28-5, trên địa bàn xã Phước Hòa, huyện Tân Thành (Bà Rịa – Vũng Tàu), Liên doanh giữa Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, Cảng Sài Gòn và Tập đoàn APM Terminals (Đan Mạch) đã khởi công xây dựng cảng quốc tế Cái Mép. Đây là cảng quốc tế nằm ngay cửa ngõ khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam.
Cảng có diện tích 48ha với tổng mức đầu tư 250 triệu USD, cầu cảng dài 600 mét. Công suất cảng đạt 1,1 triệu TEU/năm và có thể tiếp nhận tàu trọng tải tới 160.000 tấn. Theo kế hoạch khoảng quý 4-2010, cảng Quốc tế Cái Mép sẽ chính thức đi vào hoạt động.
2. Báo Vietnamnet phản ánh: Tại cuộc họp báo chiều 28/5 của Thanh tra Chính phủ (TTCP), Phó Tổng TTCP Nguyễn Văn Sản cho hay đã có kết luận về vụ xuất khẩu than lậu ở Quảng Ninh.
Theo kết luận của TTCP, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh có 3 sai phạm. Thứ nhất, làm thủ tục xuất khẩu than không đúng quy định, đặc biệt là than không chứng minh được nguồn gốc. Thứ hai, giá than xuất khẩu do doanh nghiệp xuất khẩu thông báo thì bất hợp lý ở chỗ giá tính thuế xuất khẩu không đúng quy định. Thứ ba, trách nhiệm của Tổng cục Hải quan và Cục Hải quan Quảng Ninh là không kiểm soát, gây thất thoát.
Kết thúc thanh tra ngành hải quan, TTCP khẳng định: Gần 400 mẫu tờ khai hải quan gửi đi giám định đều là giả. Thanh tra đã kiến nghị chuyển cho cơ quan điều tra làm rõ. Theo Phó Tổng TTCP Nguyễn Văn Sản, đã phát hiện ở 3 đơn vị: Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan Hà Nội và Cục Hải quan TP. HCM có những sai phạm sau: nợ thuế quá hạn còn lớn, văn bản hướng dẫn áp mã thuế, phân loại chưa đúng quy định…
3. Báo Dân trí phản ánh: Cuối buổi họp chiều nay (29/5), các đại biểu Quốc hội sẽ quyết định vấn đề điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội và một số tỉnh. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ có giải trình băn khoăn của đại biểu trước khi Quốc hội tiến hành biểu quyết.
Theo Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Trần Đình Đàn, Thủ tướng sẽ giải trình rõ, vì sao, lý do nào mở rộng địa giới hành chính Hà Nội, quy mô bao nhiêu là hợp lý và việc quyết định sẽ do đại biểu Quốc hội.
Theo chương trình làm việc ban đầu, Quốc hội ra nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội và một số tỉnh vào ngày 22/5. Nhưng sáng ngày 22/5, Quốc hội đã quyết định lùi thời điểm ra nghị quyết vào cuối kỳ họp. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, việc chưa thông qua nghị quyết là để có thời gian cho các cơ quan hữu quan tiếp thu, giải trình và chỉnh lý nghị quyết. Trước đó, trong buổi thảo luận tại hội trường (ngày 19/5) về việc điều chỉnh địa giới hành chính Hà Nội và một số tỉnh, đã có hai luồng ý kiến khác nhau từ phía các đại biểu. Trong buổi thảo luận, các Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng đã tham gia phát biểu ý kiến nêu lên sự cần thiết, hợp lý của việc mở rộng Hà Nội.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Nguyễn Hồng Quân, trong trả lời báo chí sau đó cho rằng, Chính phủ sẽ có giải trình rõ thêm về mô hình thủ đô đa chức năng, vấn đề được nhiều đại biểu đề cập. Thêm nữa, theo ông Quân, những mối lo ngại của đại biểu về thời điểm thực hiện mở rộng chủ yếu xuất phát từ sự lo lắng về nguồn kinh phí thực hiện, bộ máy, con người và những vấn đề này cũng sẽ được giải trình.
4. Báo Thanh niên phản ánh: Bên cạnh những hạn chế, bất cập và những thách thức không nhỏ về kinh tế 5 tháng đầu năm (công nghiệp tăng trưởng chậm lại, lạm phát cao, nhập siêu lớn, thiên tai dịch bệnh diễn biến phức tạp...), thì đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lại là điểm sáng nhất, không chỉ trong 5 tháng đầu năm mà còn là điểm sáng nhất từ trước tới nay. Điểm sáng nhất thể hiện trên nhiều mặt, từ tổng lượng vốn, quy mô vốn bình quân một dự án, cơ cấu vốn, tốc độ tăng vốn thực hiện đến kết quả hoạt động của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.
Tính riêng tháng 5 đã đạt 7,5 tỉ USD, đưa tổng số 5 tháng lên 14,7 tỉ USD, cao gấp trên 2,6 lần cùng kỳ năm trước. Nếu kể cả 0,6 tỉ USD của các dự án tăng vốn thì tổng lượng vốn đăng ký mới và bổ sung đạt trên 15,3 tỉ USD, cao gấp 2,3 lần cùng kỳ năm trước, không những lớn nhất so với cùng kỳ từ trước tới nay mà còn lớn hơn mức cả năm từ năm 2006 trở về trước, bằng trên hai phần ba lượng vốn của cả năm 2007. Điều đó chứng tỏ bất chấp những khó khăn của nền kinh tế, Việt Nam vẫn là điểm thu hút FDI hấp dẫn, tạo ra khả năng cả năm có thể đạt mức lớn nhất từ trước tới nay.
Cơ cấu vốn của các dự án mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư có một số điểm đáng lưu ý. Theo nhóm ngành kinh tế, lượng vốn FDI tập trung chủ yếu vào dịch vụ (83,4%). Trong 32 nước và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư mới đứng đầu là Canada, tiếp đến là quần đảo Virgin thuộc Anh, Singapore, Malaysia... Trong 36 tỉnh, thành phố có vốn đầu tư mới, dẫn đầu là Bà Rịa - Vũng Tàu, tiếp đến là TP.HCM, Đồng Nai, Kiên Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Cần Thơ,... Những địa phương trước kia ít xuất hiện trong danh sách hoặc thu hút được ít vốn, thì 5 tháng qua đã có lượng vốn khá, như Hà Nam, Lào Cai, Bắc Giang, Kon Tum, Gia Lai... Tổng lượng vốn FDI thực hiện trong 5 tháng ước đạt 3,95 tỉ USD, tăng 25,4%. Đây cũng là tốc độ tăng khá cao.
5. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Trong hai ngày 28 và 29-5-2008, tại TP. Đà Nẵng, Ủy ban quốc gia phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy (MT), mại dâm (MD) Việt Nam và Ủy ban kiểm soát ma túy Thái Lan tổ chức hội nghị song phương lần thứ ba về hợp tác phòng chống tội phạm ma túy (PCTPMT).
Việc hợp tác giữa các nước, cụ thể là Việt Nam - Thái Lan trong việc chống TPMT là hết sức cần thiết. Đã hơn 10 năm kể từ khi hai nước có hợp tác song phương về PCTPMT phần nào hạn chế hoạt động của TPMT.
Trong năm qua, hai nước đã chia sẻ nhiều thông tin về các hoạt động liên quan đến buôn bán MT, xuất khẩu tinh dầu xá xị, trong đó điển hình có vụ điều tra ba container hàng tinh dầu xá xị bị Hải quan hoàng gia Thái Lan bắt giữ... Thiếu tướng Vũ Hùng Vương, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an), Trưởng đoàn Việt Nam cho biết, MT là mặt hàng siêu lợi nhuận nên bọn tội phạm ngày càng hung hãn. Thời gian gần đây, tại Việt Nam và Thái Lan lại nổi lên tình hình khá phức tạp. Hai nước có điểm chung là chịu sự tác động trực tiếp các điểm nóng MT của khu vực. Chúng lợi dụng tập quán sinh hoạt, sự phát triển của công nghệ thông tin, tính toàn cầu hóa... để hoạt động. Về phần mình, Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp, huy động sức mạnh toàn xã hội; dần hoàn thiện hệ thống pháp luật về PCMT; tuyên truyền đi vào chiều sâu; “đánh” mạnh bọn tội phạm này.
6. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 28-5, Bộ Công thương tổ chức hội nghị giao ban xuất khẩu gạo năm 2008 tại tỉnh Tiền Giang. Hội nghị đã nhấn mạnh các vấn đề liên quan đến đảm bảo sự hài hòa giữa quyền lợi người sản xuất, người tiêu thụ và xuất khẩu; tuyệt đối không để xảy ra “sốt” gạo vì lý do xuất khẩu…
Theo Bộ Công thương: 4 tháng đầu năm 2008, nước ta xuất khẩu gạo được trên 1,6 triệu tấn, trị giá 816 triệu USD, tăng hơn 19% về số lượng và 81% về giá trị so với cùng kỳ năm 2007. Thị trường xuất khẩu sang châu Á chiếm 57%, châu Phi 21%... Bộ Công thương dự kiến trình Chính phủ cho xuất khẩu gạo năm nay là 4 triệu tấn; đến nay các doanh nghiệp đã ký hợp đồng xuất khẩu 2,4 triệu tấn và đang đề nghị cho ký hợp đồng tiếp 1,6 triệu tấn. Tuy nhiên, theo các đại biểu dự hội nghị, lượng gạo xuất khẩu như trên là quá “dè dặt” khi tình hình sản xuất lúa ở nước ta đang rất thuận lợi.
7. Báo Lao động phản ánh: Từ ngày 28 đến 30.5, tại Hà Nội, Ban Tổ chức Trung ương tổ chức lớp tập huấn dành cho 16 cán bộ của các cơ quan Trung ương được luân chuyển để giữ chức vụ Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Thành uỷ; Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND một số tỉnh, thành phố (đợt 1).
Theo báo cáo của Ban Tổ chức Trung ương: Kết quả việc luân chuyển cán bộ từ Trung ương về địa phương trong nhiệm kỳ Đại hội IX đã góp phần đào tạo được nhiều cán bộ. Trong số cán bộ diện Trung ương quản lý được luân chuyển, nhiều đồng chí đã được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X, được tín nhiệm bầu làm Bí thư Tỉnh uỷ hoặc giữ chức vụ chủ chốt ở một số Bộ, ngành, Uỷ ban của Quốc hội khoá XII. Trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các tỉnh, thành phố hiện nay, trên 85% số cán bộ chủ chốt HĐND, UBND tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2004 - 2009 và trên 95% Uỷ viên thường vụ các Tỉnh uỷ, Thành uỷ nhiệm kỳ 2005 - 2010 đã qua luân chuyển làm cán bộ chủ chốt ở cấp dưới. Hầu hết cán bộ qua luân chuyển đều có bước trưởng thành, tích luỹ được nhiều kinh nghiệm thực tiễn, có quan điểm, cách nhìn nhận và phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, sát thực tế hơn.
8. Báo Nhân dân phản ánh: Liên Bộ Tài chính - Bộ Thông tin và Truyền thông vừa ban hành Thông tư liên tịch số 43 hướng dẫn việc quản lý và sử dụng kinh phí chi ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước.
Theo đó, nguồn kinh phí chi ứng dụng công nghệ thông tin, gồm: Kinh phí do ngân sách Nhà nước cấp; nguồn thu hợp pháp của các cơ quan, đơn vị được phép để lại sử dụng theo quy định của pháp luật; nguồn viện trợ, nguồn hỗ trợ phát triển chính thức của các nhà tài trợ cho các dự án ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Chế độ chi thực hiện các nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin theo chế độ chi tiêu tài chính do Bộ Tài chính quy định.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Bài 2: Lực bất tòng tâm thì sao?". Bài báo phản ánh: Với những bản án có tuyên trả lãi suất quá hạn theo quy định Ngân hàng nhà nước, tốt nhất là phải cố gắng thi hành án cho nhanh, bởi càng chây ỳ người bị thi hành án sẽ phải trả nợ càng cao.
Luật sư Lê Văn Bình, Đoàn luật sư TP.HCM: Việc buộc bên chậm thi hành án trả lãi suất cho bên được thi hành án nhằm bảo đảm quyền lợi cho bên được thi hành án, hạn chế việc cố tình dây dưa, không tự nguyện thi hành án. Tuy nhiên, quy định này không tính đến việc bên phải thi hành án có thiện chí thi hành nhưng tài sản không đủ, tài sản không bán được để thi hành vì nguyên nhân khách quan... để miễn, giảm lãi suất chậm thi hành án. Theo tôi, các cơ quan chức năng nên sớm ban hành văn bản hướng dẫn về việc này. Văn bản ấy phải phân chia cụ thể từng trường hợp: Trường hợp cố tình chây ỳ thi hành án thì phải chịu lãi suất, thậm chí phải trả lãi suất cao hơn mức hiện nay. Trường hợp người phải thi hành án có thiện chí nhưng không đủ khả năng thì không nên áp dụng mức lãi suất và cho khoanh nợ.
Một chấp hành viên Thi hành án dân sự tỉnh Bến Tre: Tôi từng thi hành án nhiều vụ, nghe người được thi hành án than: “Chỉ mong bên kia (người phải thi hành án) trả số nợ gốc là mừng lắm rồi, cán bộ ơi!”. Khi nhận đơn yêu cầu thi hành án mà bản án tòa tuyên “ngoài ra người phải thi hành án chịu lãi suất quá hạn theo quy định Ngân hàng nhà nước...” là tôi đau đầu. Trước ngày 15-3-2005, chưa có hướng dẫn nghiệp vụ của Bộ Tư pháp thì còn... đau đầu hơn, vì khi ấy Thông tư số 01 không quy định tiền lãi do chậm thi hành án được tính theo lãi suất của loại vay nào của ngân hàng (có kỳ hạn hay không kỳ hạn)... nên không biết đường nào để tính. Sau đó Bộ Tư pháp đã hướng dẫn cụ thể mức lãi suất này tính theo mức thấp nhất của khung lãi suất do Ngân hàng nhà nước quy định cho các ngân hàng thương mại áp dụng theo từng thời kỳ với mức lãi suất vay trung hạn. Cách này chỉ gỡ rối cho phía cơ quan thi hành án, về phía người phải thi hành án vẫn chưa được xem xét thấu đáo. Tôi biết nhiều trường hợp người phải thi hành án có thiện chí nhưng lực bất tòng tâm, không thể trả hết nợ, rồi những người đi tù hai, ba chục năm, khi họ ra tù còn vướng phải thi hành phần án dân sự... không lẽ cũng tính lãi suất chậm thi hành án? Những điều này các nhà làm luật cần sớm có văn bản gỡ rối.
Luật sư Đào Xuân Thành, Đoàn luật sư tỉnh Bình Phước: Hiện chưa có quy định hướng dẫn việc tính lãi suất do chậm thi hành án thay thế cho Thông tư liên ngành 01 năm 1992. Mức lãi suất được tính theo mức lãi suất nợ quá hạn do Ngân hàng nhà nước Việt Nam quy định trong từng giai đoạn cụ thể. Thông tư này đã quá lạc hậu, không tiên liệu hết những tình huống xảy ra trong thực tế áp dụng cách tính lãi suất chậm thi hành án. Với những người phải thi hành án may mắn trúng số, trúng cổ phiếu hay “trúng quả” nhà đất thì khó mà “níu áo” đòi họ thi hành. Pháp lệnh Thi hành án dân sự đã chia ra hai trường hợp: Thu cho nhà nước thì cơ quan thi hành án thường chủ động, còn thu cho công dân thì còn rất nhiêu khê. Chẳng hạn người được thi hành án phải phát hiện tài sản mới phát sinh của người phải thi hành án để làm đơn báo cho cơ quan thi hành án thi hành. Như thế chẳng khác nào tối ngày tôi phải đi “rình” người mắc nợ tôi coi có trúng số, “vô mánh” cổ phiếu hay giá đất hoặc chuẩn bị đi nước ngoài để gửi đơn ngăn chặn!
2. Báo Người lao động có bài "Luật sư vì người nghèo". Bài báo phản ánh: Tuần qua, TAND huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương tuyên: Công ty Sung Hyun VN phải thu nhận chị Nguyễn Thị Phương Hải trở lại làm việc và bồi thường các khoản tổng cộng trên 18 triệu đồng. Trong vụ kiện này, người bảo vệ cho chị Hải là luật sư Trần Văn Phước, Chủ nhiệm Văn phòng Luật sư Trần Văn Phước. Vụ kiện này được trợ giúp pháp lý miễn phí.
Chị Hải cho biết khi bị công ty vô cớ sa thải, chị cũng đã nhờ đến nhiều văn phòng luật sư ở Bình Dương và huyện Thủ Đức- TPHCM tư vấn nhưng hầu như ở đâu khi nghe nói đến vụ kiện về lao động, họ đều không muốn tiếp nhận. Đầu tháng 4-2008, đọc được thông tin về hỗ trợ pháp lý miễn phí của Văn phòng Luật sư Trần Văn Phước trên Báo Người Lao Động nên chị tìm đến. Ông tận tình hướng dẫn chị từng câu chữ trong các tờ đơn, củng cố từng tình tiết của vụ kiện và kết quả ngoài sự mong đợi. Chị Hải xúc động: “Nếu không có những người như luật sư Phước, không biết những người nghèo như chúng tôi sẽ làm gì để đòi công lý cho mình”.
Nhìn lịch làm việc của luật sư Phước: Ngày 27-5, bảo vệ cho một nông dân tại Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM; ngày 29-5, bảo vệ cho một công nhân (CN) ở TAND tỉnh Bình Dương; ngày 2-6, tham gia hòa giải trước tòa một vụ kiện ở tỉnh Tây Ninh..., ai cũng nể, vì ông đã gần 70 tuổi. Ngày nào ông cũng chạy xe máy gần 20 km từ nhà ở Tân Bình lên văn phòng ở quận 12- TPHCM rồi cấp tập đến các tòa án huyện... Trên bàn của ông còn gần 30 hồ sơ vụ án đang chờ xét xử trong thời gian tới. Khi con gái ông khuyên nên giảm bớt công việc, ông chỉ cười: “Họ nghèo, ít hiểu biết mới nhờ mình. Nếu mình không giúp họ thì ai giúp”. Thế là ông lại nghiên cứu hồ sơ, lại đến tòa.
Một lĩnh vực cũng chiếm rất nhiều thời gian và tâm trí của ông là giám hộ cho các trẻ vị thành niên phạm tội trong quá trình điều tra và xét xử tại tòa. Trong cặp hồ sơ của ông lúc nào cũng có đến hơn 10 trường hợp như thế. Đoàn Luật sư TPHCM đã chọn ông như một người chuyên hoạt động trong lĩnh vực này.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ