Trong ngày 23/5/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Chiều 22-5, tại cuộc họp báo thường kỳ, ông Lê Dũng - người phát ngôn Bộ Ngoại giao - đã xác nhận thông tin của phóng viên hãng Kyodo về chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh.
Theo ông Lê Dũng, chuyến thăm sẽ diễn ra trong một ngày gần đây và được thực hiện theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào. Hai vị lãnh đạo sẽ thảo luận các phương hướng và biện pháp thúc đẩy quan hệ giữa hai Đảng, hai nhà nước và nhân dân hai nước. “Việc trao đổi đoàn, đặc biệt đoàn cấp cao góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy quan hệ của Việt Nam với nước đối tác” - ông Lê Dũng nói.
Liên quan đến câu hỏi của phóng viên nước ngoài về thành phần quan chức Việt Nam tham dự lễ khai mạc Olympic Bắc Kinh - Trung Quốc, ông Lê Dũng thông báo, đại diện Việt Nam tham dự sự kiện này là Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết.
2. Báo Lao động phản ánh: Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh khi trao đổi với báo chí trong thời gian nghỉ giải lao tại phiên họp QH sáng 22.5.
Bộ trưởng cũng cho biết: "Hiện nay, Chính phủ vẫn chủ trương là đến hết tháng 6 chưa điều chỉnh giá những mặt hàng thiết yếu". Trả lời câu hỏi của phóng viên về tình hình giá dầu thế giới đã tăng trên 130 USD/thùng sẽ có tác động tới thị trường trong nước thế nào, liệu có thể phải điều chỉnh tăng giá xăng dầu trong thời điểm này không? Bộ trưởng Vũ Văn Ninh cho rằng: "Giá dầu còn đang biến động, phải nhìn cả một giai đoạn nhất định, và tính giá bình quân, chứ không tính từng thời điểm để điều hành".
Báo cũng phản ánh: Đề án thí điểm cho phép người nước ngoài được mua nhà tại VN của Chính phủ trình Quốc hội xem xét không chỉ thu hút sự quan tâm của người nước ngoài, bởi vì nó còn liên quan đến tình hình bất động sản đang đóng băng hiện nay. Nhiều người làm việc ở VN với thời gian khá lâu nhưng không được mua nhà, gia đình vợ con của họ phải sống nhà thuê, tốn kém và bất tiện. Các doanh nghiệp sử dụng chuyên gia nước ngoài phải thuê nhà ở, chi phí cao nhưng họ buộc phải chấp nhận.
Và cũng từ rào cản này, họ có sự so sánh môi trường đầu tư tại VN không thuận lợi so với các quốc gia khác, ít nhất là trong chính sách cho phép mua nhà ở. VN đã gia nhập WTO, sân chơi đó có những thông lệ mà các thành viên cần phải quan sát và thực thi cho phù hợp với cuộc chơi chung.
Cùng với việc cho người nước ngoài mua nhà, cần có chính sách thoáng hơn để tạo điều kiện cho Việt kiều mua nhà đất tại VN. Chúng ta có hơn hai triệu Việt kiều, trong đó có nhiều người muốn mua nhà tại quê hương để về làm ăn hoặc về thăm gia đình, bà con. Nếu triển khai thực hiện và quản lý tốt chính sách cho phép người nước ngoài và Việt kiều mua nhà tại VN thì sẽ đáp ứng được nhu cầu về nhà ở của nhiều người thuộc các nhóm đối tượng này.
Có thể người nước ngoài và Việt kiều mua nhà không nhiều, chưa đủ sức vực dậy thị trường bất động sản, nhưng chắc chắn sẽ kích thích để thị trường đang tê liệt hoạt động trở lại.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Sắp tới: Các phường sẽ ngừng chứng giấy bán xe". Bài báo phản ánh: Sở Tư pháp TP.HCM vừa ra văn bản đề nghị UBND các quận, huyện chỉ đạo UBND cấp phường không chứng nhận chữ ký hoặc thường trú trong giấy bán xe theo mẫu do cơ quan công an ban hành nữa. Điều này có thể hiểu là hai bên mua bán xe được tự ý giao dịch ký vào giấy bán xe mà khỏi cần chứng nhận tại cấp phường. Nhưng ngành công an có chấp nhận giấy đó khi sang tên đăng ký xe hay không mới là vấn đề.
Theo bà Ung Thị Xuân Hương - Trưởng phòng Văn bản, Sở Tư pháp TP.HCM Luật Công chứng và Điều 22 Nghị định 75 năm 2000 về công chứng, chứng thực (đang có hiệu lực) quy định thẩm quyền chứng nhận hợp đồng, giao dịch về bất động sản thuộc về các phòng công chứng hoặc UBND quận, huyện (nếu giá trị động sản dưới 50 triệu đồng). Do đó, nếu người dân có yêu cầu chứng hợp đồng mua bán xe thì có thể đến UBND quận, huyện hoặc các phòng công chứng giải quyết.
Theo quy định hiện hành, để được các phòng công chứng hoặc UBND quận, huyện chứng nhận mua bán xe thì người dân phải lập hợp đồng mua bán xe theo mẫu quy định, xuất trình CMND, hộ khẩu, một trong các giấy tờ về tình trạng hôn nhân (giấy chứng nhận kết hôn, giấy xác nhận độc thân có chứng thực, thỏa thuận phân chia tài sản chung có công chứng, giấy chứng tử của vợ hoặc chồng). Nếu xe là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân thì bắt buộc phải có sự đồng ý bán xe của cả vợ hoặc chồng không đứng tên trong giấy đăng ký xe. Trường hợp đã ly hôn mà chưa chia tài sản chung thì vẫn buộc có sự đồng ý bán xe của người vợ cũ hoặc chồng cũ mới được giải quyết.
Ông Nguyễn Văn Cường - Phó phòng Tư pháp quận 10 giải thích sở dĩ phải làm như vậy để đảm bảo không bỏ sót đồng sở hữu. Riêng trường hợp một người cư trú qua nhiều nơi, việc quay về các nơi cũ để xin chứng nhận lúc mua xe đang độc thân khó khăn, mất thời gian thì phòng tư pháp sẽ xem xét cho cam kết đó là tài sản riêng (có chứng chữ ký của cấp phường).
Ông Hoàng Mạnh Thắng - Phó phòng Công chứng số 7 (TP.HCM) cũng nhìn nhận người dân đến phòng công chứng bán chiếc xe máy giá trị vài ba triệu đồng mà buộc phải có đủ các giấy tờ theo dạng một hợp đồng, giao dịch dân sự cũng gây khó khăn cho người dân. Ông nói: “Nhiều khi còn thiếu giấy tờ cần thiết nhưng trong hộ khẩu thể hiện hai người bán xe là vợ chồng thì chúng tôi vẫn giải quyết thay vì yêu cầu họ quay về lấy giấy chứng nhận kết hôn đến. Hoặc nếu giấy xác nhận độc thân còn thiếu xác nhận của vài nơi cư trú cũ thì có thể cho họ cam kết xe đó là tài sản riêng, giấy này phải được cấp phường chứng thực chữ ký”.
Trong vài ngày tới, khi các quận, huyện triển khai thi hành văn bản của Sở Tư pháp, UBND cấp phường sẽ chính thức ngừng chứng nhận đối với giấy mua bán xe (kể cả xe máy và ôtô - PV). Bà Trần Thị Thu Hà - Trưởng phòng Tư pháp quận 4 cho biết khi nhận được văn bản trên, phòng sẽ yêu cầu các phường trong quận ngừng chứng nhận giấy mua bán xe ngay. Khi đó, nếu người dân có yêu cầu chứng nhận giấy mua bán xe thì có thể đến phòng tư pháp quận hoặc các phòng công chứng.
Khác với các quận khác, Phòng Tư pháp quận 3 đã chỉ đạo UBND các phường không chứng nhận giấy mua bán xe từ tháng 5-2007. Người dân có thể đến Phòng Tư pháp quận 3 hoặc các phòng công chứng để chứng nhận giấy này. Bà Nguyễn Thị Thu Trang - Trưởng phòng Tư pháp quận 3 cho biết thêm: “Trung bình mỗi ngày Phòng Tư pháp quận 3 nhận được khoảng 10 hồ sơ (cả xe máy lẫn ôtô). Mỗi hợp đồng mua bán phòng chỉ thu 20.000 đồng”.
Báo cũng có bài "Luật sư phải xin “giấy phép con”. Bài báo phản ánh:Quy chế trại tạm giữ “chỏi” Bộ luật Tố tụng hình sự. Dù có giấy chứng nhận bào chữa và thẻ luật sư vẫn phải xin phép của cơ quan điều tra.
Ngày 12-5, trung tá Nguyễn Bảo Lộc, thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an huyện Vĩnh Thạnh (TP Cần Thơ), đã có văn bản bác khiếu nại của hai luật sư Phạm Đình Chiến (Đoàn luật sư tỉnh Bình Định) và Lê Trạch Giang (Đoàn luật sư TP.HCM). Luật sư Chiến bào chữa cho bị can Nguyễn Hùng Sơn trong vụ án tổ chức đánh bạc (đá gà). Ngày 2-5, ông Chiến đến nhà tạm giữ của Công an huyện Vĩnh Thạnh, xuất trình giấy chứng nhận bào chữa và thẻ luật sư, đề nghị cho gặp bị can Sơn nhưng nhà tạm giữ đã từ chối cho gặp. Luật sư Giang bào chữa cho hai bị can Nguyễn Quý Ca và Nguyễn Văn Cường (cùng vụ án trên) cũng không được nhà tạm giữ cho gặp thân chủ của mình.
Ông Lộc viện dẫn Nghị định 89 ngày 7-11-1998 và Thông tư 08 ngày 12-11-2001 của Bộ Công an về tạm giam, tạm giữ để xác định trại tạm giữ không cho hai luật sư trên tiếp xúc bị can là đúng. Mọi trường hợp cho người bị tạm giam, tạm giữ gặp thân nhân, luật sư hoặc người bào chữa khác phải do thủ trưởng cơ quan điều tra thụ lý quyết định. Trường hợp cần thiết thì cơ quan điều tra cử cán bộ cùng tham gia cuộc gặp. Luật sư hoặc người bào chữa khác muốn gặp người bị tạm giam, tạm giữ phải có giấy chứng nhận bào chữa, thẻ hành nghề hoặc giấy giới thiệu của đoàn luật sư.
Ông Lê Viết Bên, Viện trưởng VKSND huyện Vĩnh Thạnh, cũng đồng quan điểm với ông Lộc. Theo ông Bên, bị can, bị cáo bị tạm giam trong phạm vi quản lý của cơ quan nào thì luật sư phải thông qua cơ quan đó. Theo quy định riêng của trại tạm giam, nhà tạm giữ, bất cứ ai muốn vào gặp bị can phải có giấy giới thiệu của thủ trưởng cơ quan điều tra. Hai luật sư trên chỉ có giấy chứng nhận bào chữa, thiếu giấy giới thiệu của cơ quan điều tra nên chưa được cho gặp bị can.
Theo luật sư Bùi Quang Nghiêm, Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM, điểm e khoản 2 Điều 58 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 quy định khi được cấp giấy chứng nhận bào chữa thì luật sư có quyền gặp người bị tạm giữ, bị can, bị cáo đang bị tạm giam. Luật sư Chiến và luật sư Giang được tòa án và cơ quan điều tra cấp giấy chứng nhận người bào chữa, có thẻ luật sư thì đương nhiên họ được quyền tiếp xúc các bị can trong vụ án. Theo Bộ luật Tố tụng hình sự, chỉ có trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với tội an ninh quốc gia thì viện trưởng VKSND quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra. Cơ quan điều tra có quyền vận dụng quy chế phối hợp giữa cơ quan điều tra và trại tạm giam nhưng không thể trái với quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Trong vụ án trên, việc buộc luật sư phải được thủ trưởng cơ quan điều tra đồng ý mới cho tiếp xúc bị can là vi phạm thủ tục tố tụng. Ông Chiến và ông Giang cho biết đã nộp đơn khiếu nại tiếp đến Công an TP Cần Thơ.