I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Phụ nữ có bài "Bỗng dưng bị … kê biên nhà". Bài báo phản ánh: Mua nhà có công chứng đầy đủ, nhiều trường hợp đã đăng bộ, sang tên chủ quyền và ở yên ổn hàng năm trời thì bất ngờ chủ nhân của căn nhà bị cơ quan thi hành án dân sự tống đạt quyết định kê biên căn nhà mà không hiểu vì sao. Tìm hiểu, nhiều khổ chủ mới “té ngửa” khi biết, căn nhà hợp pháp của họ bị kê biên do liên quan đến một món nợ của chủ nhà cũ đã bị tòa án tuyên phải trả nợ.
Theo một lãnh đạo của Cục THADS TP.HCM, các trường hợp trên tại TP.HCM không… hiếm. Liên quan đến những trường hợp này, các chi cục THADS tại TP.HCM cũng đang ở thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu họ làm đúng Luật THADS thì thiệt thòi cho người mua nhà; còn ngược lại, công tác THA sẽ bị ảnh hưởng khi không đảm bảo quyền lợi cho người đề nghị THA.
Rõ ràng, những người mua căn nhà hợp pháp đã thực hiện đúng nghĩa vụ công dân khi hoàn tất các khoản thuế để tiến hành đăng bộ, sang tên căn nhà mình đã mua. Vậy vì sao họ phải “gánh nợ” thay cho người bán nhà? Theo giải thích của bà Nguyễn Hiếu Mơ (Phó Chi cục THADS Q.Tân Phú), việc tiến hành kê biên, cơ quan THADS căn cứ vào điều 6, Thông tư liên tịch 14/2010 (giữa ba cơ quan là Bộ Tư pháp, TAND Tối cao và Viện KSND Tối cao) hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục THADS. Theo điều 6 của Thông tư 14 này “Kể từ thời điểm có bản án, quyết định sơ thẩm mà người phải THA chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, bảo lãnh, cầm cố tài sản của mình cho người khác… mà không sử dụng khoản tiền thu được để THA thì tài sản đó vẫn bị kê biên để THA…”. Hiểu theo điều này, có nghĩa là cho dù đã sang tên tài sản (căn nhà) mà số tiền thu được không đem trả nợ thì căn nhà (đã sang tên cho người khác) vẫn bị kê biên để đảm bảo THA.
Nếu như cơ quan chức năng hiểu Thông tư 14 ở góc độ “phải nắm đằng chuôi”, căn nhà dù đã có chủ mới vẫn phải kê biên để đảm bảo THA thì luật sư Nguyễn Văn Đức (Công ty Luật Biển Đông) lại cho rằng, phải hiểu đúng tinh thần Thông tư 14 khi thực hiện việc kê biên, xử lý tài sản để THA. “Tinh thần của khoản 1, điều 6, Thông tư 14 chỉ áp dụng đối với những giao dịch nào nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản đối với người thứ ba mà cụ thể ở đây là nghĩa vụ thi hành bản án thì cơ quan THA mới tiến hành kê biên để đảm bảo cho việc THA. Đối với những giao dịch có thật, ngay tình, không nhằm trốn tránh nghĩa vụ THA thì cơ quan THA không thể kê biên vì người mua trong trường hợp này hoàn toàn là người ngay tình.
Trước một số ý kiến cho rằng, nếu không kê biên thì không đảm bảo quyền lợi của người được THA, luật sư Đức không đồng tình với quan điểm này. Theo ông, đương sự đã được pháp luật dành cho họ quyền được yêu cầu tòa án giải quyết vụ án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, ngăn chặn việc tẩu tán tài sản. Đương sự không sử dụng quyền này chính là họ tự tước đi “vũ khí” mà pháp luật trao cho họ và họ phải tự gánh lấy hậu quả khi người phải THA chuyển dịch quyền sở hữu tài sản trong quá trình THA. “Đối với những trường hợp này, nếu người mua nhà ngay tình, bị cơ quan THA kê biên, xử lý tài sản để THA họ có quyền khởi kiện cơ quan THA ra tòa theo khoản 10 điều 25 BLTTDS (sửa đổi bổ sung năm 2011)”, luật sư Đức tư vấn thêm.
Theo bà Nguyễn Hiếu Mơ, cơ quan này từng giải quyết “êm đẹp” một vụ tương tự như trên, khi động viên thành công người đề nghị THA (người thắng kiện trong phiên tòa dân sự buộc chủ nhà cũ phải trả nợ) rút yêu cầu đề nghị THA, kê biên căn nhà đã bán cho người khác. Nhưng đó chỉ là trường hợp hy hữu, rất nhiều trường hợp vì quyền lợi nên họ vẫn yêu cầu phải kê biên tài sản là căn nhà để đảm bảo THA .
Cũng liên quan đến Thông tư 14 này, nhiều chi cục THADS tại TP.HCM đã kiến nghị cơ quan cấp trên là Cục THADS TP.HCM đề nghị Tổng cục THADS tìm cách tháo gỡ, hoặc hướng dẫn cụ thể hơn, nhằm đảm bảo quyền lợi cho cả người mua nhà và người đề nghị THA.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Công lý “đau đầu“ vì những vụ lấy nhầm người “dở”. Bài báo phản ánh: Kết hôn với người mất năng lực hành vi dân sự - điều này không ai muốn và pháp luật cũng không cho phép. Nhưng, trong nhiều trường hợp, đã “lỡ” rồi, thì giải quyết thế nào?.
Báo chí vừa đưa tin về một vụ việc “đòi lại cô dâu sau 20 ngày cưới” xảy ra ở Bình Dương, khiến cơ quan chức năng lúng túng cách giải quyết. Chi tiết vụ việc cho thấy, đầu tháng 1/2013 anh Nguyễn Quốc Hùng (24 tuổi, ngụ xã Long Nguyên, H.Bến Cát, Bình Dương ) bị bại liệt 2 chân được hai bên gia đình đồng ý tổ chức đám cưới với chị Nguyễn Thị Yến (26 tuổi, ngụ P.Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương) bị bại não bẩm sinh.
Sau đám cưới khoảng 20 ngày, ông Nguyễn Hơn và bà Trần Thị Lân là cha mẹ chị Yến sang nhà đòi lại… con gái với lý do Yến bị bại não từ nhỏ, nói không rõ tiếng, suy nghĩ và nhận thức không thống nhất. Trong khi đó, con rể lại bại liệt nên không thể chăm sóc vợ được.
Tất nhiên là bản thân Hùng – chồng Yến và gia đình bên nhà trai không đồng ý với kiểu suy nghĩ giản đơn “thích thì cho (cưới), không thích thì đòi lại này”. Họ đã có đơn đến cơ quan chức năng yêu cầu giải quyết.
Cơ quan chức năng dù biết rằng vụ việc này có thể rơi vào trường hợp cấm kết hôn được quy định tại Khoản 2 Điều 10 Luật Hôn nhân - Gia đình năm 2000, nhưng cũng đang rất lúng túng, bởi hai luồng quan điểm.
Thứ nhất cho rằng, về mặt bề ngoài tuy ai cũng nhận ra cô dâu bại não, nhưng để phán quyết điều đó chỉ có Tòa án. Mà chưa có đơn gia đình yên cầu thì tất nhiên chẳng Tòa nào làm.
Theo luồng quan điểm thứ hai thì bằng trực quan sinh động, cán bộ tư pháp cũng có thể nhận thấy những hành vi không bình thường của cô dâu và có quyền từ chối giải quyết thủ tục đăng ký kết hôn, không cần phải chờ đến quyết định của tòa án. Sự việc cho đến lúc này chưa thể hạ hồi phân giải.
Không phải đến giờ, vấn đề kết hôn với người mất năng lực hành vi dân sự mới được quan tâm qua vụ việc trên. Trước đó, dù biết rằng pháp luật có quy định cấm, nhưng rất nhiều trường hợp “lỡ” kết hôn, để rồi bế tắc trong cách giải quyết.
Từ các vụ việc như trên, đã có quan điểm cho rằng Luật HN-GĐ hiện hành nên xem xét sửa đổi, bổ sung việc cưỡng chế trưng cầu giám định bệnh khi có yêu cầu, dựa trên thực tế hành vi, cư xử của đương sự trong mối quan hệ bạn bè, người thân, gia đình. Bên cạnh đó, việc giải quyết ly hôn cho người bị nghi ngờ mất năng lực hành vi dân sự là cần thiết, đáng phải quan tâm, nhằm tránh những hậu quả xấu.
Trong quá trình sửa đổi Luật Hôn nhân – Gia đình, Dự thảo sửa đổi Luật quy định những trường hợp cấm kết hôn bao gồm: người đang có vợ hoặc có chồng hoặc mất năng lực hành vi dân sự. Tuy nhiên, vì lúng túng với quy định thế nào là người “mất năng lực hành vi dân sự”, nên Ban soạn thảo đã đề ra thêm một phương án là “người mắc bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể làm chủ hành vi của mình, bổ sung quy định về nghĩa vụ của các bên kết hôn phải có giấy chứng nhận sức khoẻ”.
3. Báo Hà Nội mới có bài "Biên chế cán bộ, công chức, viên chức: Nghịch lý thừa và thiếu". Bài báo phản ánh: Thực trạng công việc nhiều, cán bộ ít đang tồn tại ở khá nhiều đơn vị, đặc biệt là những nơi có số lượng dân cư đông hay địa bàn đang trong quá trình đô thị hóa. Từ Liêm luôn là huyện đứng đầu thành phố Hà Nội về lượng hồ sơ giao dịch hành chính (năm 2012 toàn huyện tiếp nhận 471.935 hồ sơ hành chính). Do đó, 12 cán bộ chuyên trách bộ phận "một cửa" của huyện mỗi ngày đều phải làm việc với cường độ cao mới đảm đương được yêu cầu nhiệm vụ. Còn phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy) có 4.000 hộ, 3,4 vạn dân (gấp đôi số dân của một số phường trong khu vực nội thành) mà chỉ có 2 cán bộ tư pháp, trung bình mỗi ngày, phải giải quyết khoảng 100 hồ sơ chứng thực và tiếp khoảng 70 lượt công dân đến đề nghị giải quyết các loại giấy tờ liên quan đến lĩnh vực tư pháp. Đồng thời, 2 cán bộ này kiêm nhiệm luôn cả việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Ông Phạm Sỹ Hùng, cán bộ tư pháp phường Yên Hòa than thở: Không chỉ có vậy, cán bộ tư pháp của phường thường phải gánh thêm những việc ở cơ sở như tham gia hòa giải, giải phóng mặt bằng (GPMB)… do đó có muốn nghỉ phép cũng khó.
Tư pháp là lĩnh vực luôn bị quá tải nhưng biên chế nhiều nơi chưa đủ so với quy định. Cụ thể, với các phường, xã có trên 10.000 dân trở lên, phải bố trí 2 cán bộ tư pháp, nhưng thực tế, nhiều nơi còn chưa thực hiện được như vậy. Chẳng hạn, phường Vĩnh Hưng hiện có trên 32.200 nhân khẩu song vẫn chỉ có 1 cán bộ tư pháp. Tương tự, quy định các quận, huyện phải có 5 cán bộ tư pháp cũng chưa được thực hiện đều khắp thành phố. Phòng tư pháp các quận, huyện đã nhiều lần để xuất bổ sung nhân sự nhưng đến giờ vẫn đang… chờ.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo CAND Online có bài "Viện Khoa học hình sự Bộ Công an kết luận pháp y vụ Nguyễn Tuấn Anh". Bài báo phản ánh: Sáng 1/4, Pháp y tỉnh Vĩnh Phúc đã có Kết luận giám định số 56 ngày 1/4/2013, kết luận nguyên nhân dẫn đến cái chết của anh Nguyễn Tuấn Anh. Đến chiều 1/4, có Kết luận pháp y số 837/C54 (P6) của Viện Khoa học hình sự Bộ Công an. Kết luận này khá tương đồng với kết luận của pháp y tỉnh Vĩnh Phúc, nhưng cụ thể hơn.
Theo kết luận pháp y của Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an, nguyên nhân chết của Nguyễn Tuấn Anh: ngạt nước, trên người có chấn thương vùng lưng và gối trái; Tổn thương ở vùng lưng và gối trái do vật tày gây nên; Trong máu của tử thi có etanol nồng độ 312,4mg/100ml, trong phủ tạng không tìm thấy các chất độc thường gặp.
Ban đầu, khi khám nghiệm tử thi, trong phổi và khí quản của nạn nhân không có nước, từ đó có nhiều nhận định cho rằng, nạn nhân bị đánh chết trên cạn, sau đó mới bị đẩy xuống mương nước. Tuy nhiên, theo các nhà chuyên môn, người chết ở dưới nước có thể trong phổi có nước hoặc không có nước. Quan trọng là xác định được lần cuối cùng còn thở là ở dưới nước hay trên cạn. Cơ quan pháp y sẽ xem xét tổng thể các tổn thương trên cơ thể và trong phủ tạng, từ đó mới có kết luận chính xác.
Với kết luận pháp y này, theo cơ quan CSĐT Công an tỉnh Vĩnh Phúc, phù hợp với các tài liệu thu thập được từ trước đến nay về vụ án. Theo các đối tượng khai báo, chúng đã đánh anh Tuấn Anh bị đa chấn thương, sau đó đẩy xuống mương nước. Điều này phù hợp với cơ chế chết của anh Tuấn Anh, nghĩa là anh Tuấn Anh sau khi bị đánh đa chấn thương, trong người lại có hơi rượu nên khi bị đẩy xuống mương nước, không có khả năng phản kháng (dù chưa bị chết), từ đó dẫn đến bị ngạt nước và tử vong.
2. Báo Hà Nội mới có bài "Chưa bằng cơ sở?". Bài báo phản ánh: Theo kết quả điều tra xã hội học của Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, có sự khác biệt trong mức độ hài lòng của người dân đối với quá trình thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) ở cấp xã với cấp huyện và cấp thành phố.
Cụ thể, những người thực hiện TTHC ở cấp xã, phường có mức độ hài lòng cao hơn so với những người thực hiện TTHC ở cấp huyện và các sở của thành phố.
Kết quả này cho thấy đã có sự chuyển biến trong giải quyết TTHC, song rõ ràng, cấp cơ sở lại chuyển biến tích cực hơn cấp trên. Tại một hội nghị giao ban về công tác CCHC của thành phố, đồng chí Bí thư Thành ủy Hà Nội đã nêu ví dụ: Lãnh đạo thành phố Viêng Chăn (Lào) có gửi thư chúc mừng lãnh đạo TP Hà Nội dịp Quốc khánh và kỷ niệm quan hệ hữu nghị hợp tác giữa hai nước Việt - Lào. Khi Sở Ngoại vụ trình lãnh đạo TP để có thư trả lời cảm ơn thì chỉ thiếu đúng 1 ngày nữa là tròn 1 tháng. Hỏi ra thì Văn phòng UBND TP chậm 22 ngày, Sở Ngoại vụ chậm 8 ngày. Kết quả năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) cũng cho thấy kết quả đánh giá chỉ số "chi phí thời gian để thực hiện các quy định của Nhà nước" của thành phố Hà Nội xếp hạng 51/63 tỉnh, thành phố và so với các tỉnh, thành phố khác thì số lần đi xin dấu và chữ ký, thủ tục giấy tờ, các loại phí, lệ phí của Hà Nội chưa giảm nhiều và các chỉ tiêu này xếp ở những vị trí cuối của bảng xếp hạng. Điều đáng nói là chỉ số trên đều liên quan đến công việc của Văn phòng UBND TP, các sở, ban, ngành và các quận, huyện, thị xã. Trong khi đáng ra càng cấp trên cơ sở thì càng nên có quy trình làm việc rõ ràng, hiệu quả để cấp dưới nhìn vào đó học hỏi kinh nghiệm.
3. Báo Tiền phong Online có bài Mang 'sổ đỏ' Di sản Thế giới đi 'cầm cố'. Bài báo phản ánh: ‘11 sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đã được lãnh đạo vườn âm thầm mang đi cầm cố hơn 2 năm nay để “chạy dự án”.
Làm việc với PV Tiền Phong, ông Lưu Minh Thành, GĐ VQG Phong Nha - Kẻ Bàng thừa nhận đã mang 11 sổ đỏ của Vườn giao cho một cá nhân để xin dự án bảo vệ rừng.
Theo ông Thành, những năm gần đây có rất nhiều tổ chức, cá nhân tìm đến ông “xin” được chạy dự án từ nguồn vốn của nước ngoài để hỗ trợ kinh phí cho việc bảo vệ và phát triển rừng. Tuy nhiên, vào cuối năm 2010, ông đã chọn Công ty TNHH phát triển Lâm nghiệp Việt Nam có trụ sở ở Hà Nội (địa chỉ cụ thể ông không nhớ) để hợp tác vì công ty này có chi nhánh ở Quảng Bình.
Theo thỏa thuận, dự án sẽ hỗ trợ VQG Phong Nha - Kẻ Bàng trong công tác bảo vệ rừng là 25 triệu đồng/1 ha, đổi lại phía hưởng lợi là VQG Phong Nha - Kẻ Bàng phải giao toàn bộ bản đồ, sổ đỏ gốc cho người của dự án. Ông Thành cũng không lý giải được là họ lấy bản đồ và sổ đỏ của vườn để làm gì, mà “hình như là để làm tin, chứng minh là mình có rừng thật, để họ cấp vốn” - ông Thành nói.
Theo giấy giao nhận hồ sơ ghi ngày 19/4/2011, ông Lưu Minh Thành đã giao cho bà Trần Thị Trường (TK 4, phường Nam Lý, TP Đồng Hới, Quảng Bình) 11 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng với diện tích 122.864ha, với lý do, “duyệt trình khai thác nguồn vốn không hoàn lại đầu tư dự án bảo vệ và phát triển rừng”. Ngoài ra, bên nhận hồ sơ cam kết không để mất, thất lạc và trả lại chậm nhất không quá 60 ngày kể từ ngày bàn giao.
Theo hồ sơ mà Tiền Phong có được, việc giao nhận sổ đỏ, một tài sản tối quan trọng của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, rất sơ sài. Trong giấy giao nhận, bà Trường không hề ghi chức vụ, và cả hai bên đều không đóng dấu của cơ quan.
“Họ là người con em Quảng Bình, có nhà cửa đàng hoàng, với lại họ không đòi chi phí ban đầu nên không có chuyện lừa đảo đâu” - ông Thành lý giải cho việc bàn giao sơ sài của mình. Mặc dù vậy, ông Thành thừa nhận, đến nay VQG Phong Nha - Kẻ Bàng vẫn chưa nhận được một đồng nào từ phía đối tác, và họ đã không trả lại hồ sơ đúng thời hạn như đã cam kết.