I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công lý có bài Phiên họp thứ 10 Ban chỉ đạo CCTP Trung ương: Đóng góp ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992. Bài báo đưa tin: Ngày 28/3, tại Hà Nội, Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương (BCĐ CCTPTƯ) đã họp phiên thứ 10 cho ý kiến vào dự thảo báo cáo của BCĐ CCTPTƯ về góp ý dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Trưởng ban CĐCCTPTƯ chủ trì phiên họp.
Dự thảo Báo cáo của BCĐ CCTPTƯ góp ý về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 (Dự thảo) cơ bản đồng ý với nhiều nội dung của Dự thảo do Quốc hội công bố lấy ý kiến nhân dân. Nội dung Dự thảo đã kế thừa những quy định của Hiến pháp 1992 và những bản Hiến pháp trước đó. Đồng thời đã thể chế hóa được những nội dung quan điểm của Đảng quy định tại các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI, Nghị quyết T.Ư 2 và T.Ư 5 khóa XI về sửa đổi Hiến pháp 1992.
Đóng góp ý kiến thảo luận, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cơ bản nhất trí với dự thảo báo cáo của BCĐ, và đề nghị nên giữ nguyên quy định “nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm” (khoản 2 Điều 108) là phù hợp. Đồng thời quy định TANDTC được ban hành án lệ, vì đây là vấn đề rất quan trọng nhằm thống nhất đường lối xét xử những vụ án chưa có luật điều chỉnh đến, Thẩm phán có thể căn cứ vào đó để xét xử những vụ việc tương tự.
Nhiều đại biểu khác cũng nhất trí cao với dự thảo báo cáo, tuy nhiên cần thống nhất lại cách sử dụng từ ngữ cho phù hợp, quy chuẩn và đề nghị cân nhắc việc bổ sung chế định Hội đồng tư pháp quốc gia, phải có tổng kết thực tiễn và kinh nghiệm các nước trên thế giới…
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đánh giá cao những ý kiến đóng góp vào bản dự thảo Báo cáo của BCĐ góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992. Chủ tịch nước đề nghị Ban Thường trực tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu hôm nay để BCĐ hoàn thiện báo cáo. Đối vói những ý kiến đề nghị sửa đổi, bổ sung dự thảo cần có lập luận thấu đáo, kỹ càng để Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi Hiến pháp tiếp thu dễ dàng. Về chương trình làm việc của BCĐ năm 2013, Chủ tịch nước đề nghị khẩn trương triển khai chương trình tổng kết NQ 49 của Bộ Chính trị về CCTP; thảo luận và thông qua các đề án về cơ sở vật chất ngành Tòa án, Kiểm sát và công tác thi hành án.
2. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Quy định phải nộp phạt mới được đăng ký khai sinh: Vi phạm pháp luật và Công ước quốc tế. Bài báo đưa tin: “Sinh con thứ ba, phải nộp phạt 1 - 2 triệu đồng mới được làm giấy đăng ký khai sinh cho bé”. Nội dung này được áp dụng ở tất cả các phường, xã tại TP Vinh. Năm 2013 Quyết định 76/2012/QĐ-UBND, nâng cao mức phạt hơn những năm trước.
Mặc dù hiện nay đang có rất nhiều bộ luật, cũng như các văn bản quy phạm pháp luật bảo vệ quyền của trẻ em, nhưng việc này vẫn tồn tại khá lâu trên địa bàn TP Vinh, tỉnh Nghệ An.
Ngày 22-2-2013, tôi đưa các giấy tờ theo quy định đến UBND phường Cửa Nam, TP Vinh, tỉnh Nghệ An làm thủ tục đăng ký khai sinh cho con trai thứ ba là cháu Nguyễn Thế Quân (gia đình tạm đặt), sinh ngày: 22-1-2013 tại BV Thành An- Sài gòn, TP Vinh, tỉnh Nghệ An, hiện đang ở phường Cửa Nam, TP Vinh, tỉnh Nghệ An. Tại đây, cô cán bộ phường thông báo: Phải nộp phạt 2 triệu đồng, thì mới được khai sinh. Tá hỏa và tưởng mình nghe nhầm, bởi từ xưa đến nay làm gì có chuyện làm giấy khai sinh mà phải nộp phạt.
Chưa tin nên hỏi lại lần nữa, tôi được cô cán bộ phường giải thích: “Việc phạt tiền đối với người sinh con thứ ba được thực hiện trên toàn tỉnh Nghệ An từ năm 2005 đến nay chứ không riêng phường Cửa Nam”.
Cũng giống trường hợp của tôi, ông Nguyễn Hồng Phúc ở phường Đội Cung, TP Vinh cho biết: “Ngày 20- 2- 2013, tôi đi khai sinh cho cháu nội là con thứ ba của con trai tại UBND phường Đội Cung cũng bị phạt 1 triệu đồng. Tôi cũng có thắc mắc, nhưng cán bộ phường Đội Cung nói đó là quy định của tỉnh”. Vừa nói, ông Phúc đưa cho tôi xem biên lai thu tiền và kèm theo quyết định số 76/2012/QĐ-UBND của UBND tỉnh Nghệ An ban hành. Hóa ra việc sinh con thứ ba trong quyết định này gọi là: Vi phạm. Và hình thức xử lý vi phạm được ghi tại điểm B, khoản 4, Điều 5 của Quyết định này như sau: Các đối tượng sinh con thứ ba trở lên thì…. phải đóng góp một khoản kinh phí có giá trị từ 1-2 triệu đồng cho 1 lần vi phạm.
Qua tìm hiểu được biết, nội dung này được áp dụng ở tất cả các phường, xã tại TP Vinh từ năm 2005 đến năm 2012 theo Quyết định 105/2005/QĐ-UBND. Năm 2013, được thay thế bằng Quyết định 76/2012/QĐ-UBND, nâng cao mức phạt hơn những năm trước.
Sau hai lần đăng ký khai sinh cho con trai mình không xong, tôi tìm đến Sở Tư pháp Nghệ An. Ông Hoàng Quốc Hào, Phó GĐ Sở nói: “Quyết định 76 này là dựa trên quyết định cũ trước đây và mang tính chất tự nguyện, chứ không mang tính chất xử lý hành chính. Tuy nhiên ai đã ký cam kết rồi thì phải đóng góp một khoản tiền, nhưng nói rằng đóng góp thì cũng như phạt, về nguyên lý là như vậy”.
Khi được hỏi về tính pháp lý của Quyết định 76/2012/QĐ-UBND, ông Hào nói: “Về mặt pháp lý của quyết định này thì thật ra chưa được bảo đảm, đây là cách đặt ra giải pháp tình thế thôi”.
Tôi hỏi ông Hào: “Nếu người sinh con thứ ba mà không có tiền nộp phạt, họ không làm khai sinh cho trẻ nữa, vậy ai sẽ chịu trách nhiệm về các quyền bị từ chối của đứa trẻ đó?”. Ông Hào trả lời: “Như vậy là sai, bởi quyền được khai sinh là quyền nhân thân của trẻ theo quy định pháp luật. Nếu ai chưa ký cam kết không sinh con thứ ba, mà UBND phường không cho khai sinh thì hãy làm đơn gửi cho Sở Tư pháp”.
Rời Sở Tư pháp Nghệ An mang theo lời của ông Phó GĐ Sở, tôi quay lại UBND phường Cửa Nam. Nhưng cán bộ giao dịch vẫn yêu cầu có ý kiến của cán bộ dân số ở tờ xin khai sinh. Qua điện thoại, cô cán bộ dân số này vẫn khẳng định như đinh đóng cột: “Anh phải đóng tiền nộp phạt mới được làm giấy khai sinh cho con”.
Vậy là con tôi đã sinh được hơn 60 ngày tuổi, đã ba lần đi đăng ký khai sinh nhưng không được. Tôi cũng không biết phải nghe theo ông Phó GĐ Sở Tư pháp Nghệ An, Luật sư, hay các cán bộ UBND phường Cửa Nam mới đúng? Cũng chẳng biết phải chấp hành theo Bộ luật Dân sự; Luật Bảo vệ, giáo dục và chăm sóc trẻ em, hay Quyết định 76/2012/QĐ-UBND của tỉnh Nghệ An mới là người sống và làm việc theo pháp luật?
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Báo VnEconomy có bài Về một lời hứa của Thủ tướng. Bài báo phản ánh: Hứa trước Quốc hội hồi tháng 10 năm ngoái, Thủ tướng có nói rằng Chính phủ sẽ đoàn kết nhất trí, hết lòng hết sức làm việc. Nhưng, lời hứa này, đang đứng trước nguy cơ tổn thương, bởi sự “lời qua tiếng lại” ngày càng gia tăng giữa các bộ.
Sự việc gần đây nhất, Ngân hàng Nhà nước đăng tải chính thức trên website của mình để bác bỏ phát ngôn của một thứ trưởng của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong cuộc họp báo cáo tình hình sản xuất kinh doanh dịch vụ và đầu tư ngày 26/3/2013, về gói tín dụng 30.000 tỷ đồng dành cho đồng bằng sông Cửu Long. Trong khi, sự việc lẽ ra chỉ cần hai “nhà” ngồi lại với nhau là đủ, chứ không nhất thiết phải ầm ĩ như vậy.
Câu chuyện có hay không sự tranh chấp thực hiện số định danh cá nhân giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an cũng là đề tài khiến dư luận đang bàn tán râm ran.
Bộ Công an thì cho rằng “Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu quốc gia liên quan đến quản lý dân cư” do Bộ Tư pháp xây dựng có nhiều điểm trùng với Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia mà Bộ Công an đang triển khai. Còn Bộ Tư pháp thì khẳng định “làm từ gốc”.
Tỏ ra nhanh chân hơn, ngày 19/3, Bộ Tư pháp gửi thông báo rộng rãi cho giới truyền thông giới thiệu toàn bộ về đề án của bộ mình. Một thành viên trong ban soạn thảo đề án của Bộ Tư pháp nói: “Số định danh là số của Chính phủ nhưng Bộ Công an lại đang muốn làm theo hướng của riêng mình. Chúng tôi xây dựng đề án này theo chỉ đạo của Chính phủ để điều chỉnh việc Bộ Công an đang làm”.
Đi sau một bước, trả lời báo chí ngày 25/3, Thiếu tướng Trần Văn Vệ, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự an toàn xã hội (Tổng cục 7 - Bộ Công an) nhận định: “Việc trùng nhau này có thể dẫn đến lãng phí, tốn kém ngân sách”.
Được đẩy lên cao trào như vậy, nên khi Cục trưởng Cục Kiểm soát thủ tục hành chính (Bộ Tư pháp) Ngô Hải Phan có “kết” lại rằng cả hai bộ Công an và Tư pháp cùng phối hợp thực hiện và sự phối hợp chặt chẽ giữa hai ngành Công an và Tư pháp theo tiến độ đề ra sẽ bảo đảm đến 2020, toàn bộ công dân nước ta đều có số định danh cá nhân, thì dư âm về sự “tranh giành” giữa hai bộ vẫn là khó phai.
Nổi tiếng với các phương án thu phí bất chấp sự phản ứng dữ dội từ dư luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng bỗng nhiên trở nên rất lắng nghe khi cho rằng “vì tiếp thu ý kiến của dân” nên ông quyết định rút lại đề xuất phạt xe không chính chủ.
Theo dự thảo Nghị định 71 được Bộ Giao thông Vận tải lấy ý kiến các ban ngành và người dân ngày 26/3, nội dung phạt chủ phương tiện không chuyển quyền sở hữu phương tiện đã được bãi bỏ. Mặc dù, trước đó, cả hai bộ Công an và Giao thông khi ngồi cùng nhau đều đã tỏ ra khá đồng thuận về quy định này.
Không giấu sự “tổn thương” khi trong chốc lát thành cô đơn như vậy, Bộ Công an thể hiện tinh thần quyết phạt. Kết quả là do không thống nhất được hai bộ Công an và Giao thông trong việc loại bỏ hay duy trì quy định xử phạt hành vi không sang tên đổi chủ cho phương tiện, nên dự thảo tờ trình Thủ tướng Chính phủ, ban soạn thảo đã đặt quy định này trong nhóm các vấn đề còn có ý kiến khác nhau.
Lại có một “va chạm” khác. Chiếc mũ bảo hiểm đã không chỉ còn là chiếc mũ, khi ngày 14/3, Bộ Tư pháp ra thông cáo báo chí “bác” thông tư liên tịch giữa 4 bộ Khoa học và Công nghệ, Công Thương, Công an, Giao thông - Vận tải đã ký.
Bộ Tư pháp dẫn giải rành mạch: Vừa qua liên Bộ Khoa học và Công nghệ, Công Thương, Công an, Giao thông - Vận tải đã ký Thông tư liên tịch số 06 ngày 28/02/2013 quy định về sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng mũ bảo hiểm cho người đi xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp máy (sau đây gọi tắt là Thông tư số 06).
Sau khi ký Thông tư số 06, dư luận xã hội đã thể hiện việc không đồng tình với quy định “Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), xe đạp máy đội mũ bảo hiểm không phải mũ bảo hiểm quy định tại khoản 1 điều 3... khi tham gia giao thông sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ” (khoản 2 điều 10 Thông tư số 06)...
Sau khi khẳng định, quy định buộc người dân phải biết mũ thật, mũ giả và là căn cứ để xử phạt vi phạm hành chính nêu ra tại Thông tư số 06 là thiếu thuyết phục, Bộ Tư pháp có cho biết đã chủ trì cuộc họp với các cơ quan, tổ chức có liên quan để thống nhất dừng phát hành Thông tư này. Bộ Tư pháp còn nêu rõ, tại cuộc họp đó, trong 4 bộ đã cùng tham gia đặt bút ký vào thông tư liên tịch, 3 bộ đều có đại diện đến dự, chỉ vắng đại diện Bộ Công an.
2. Trang ZingNews có bài Giá xăng cao kỷ lục gây bức xúc. Bài báo phản ánh: Trong khi giá xăng dầu thế giới đang ở mức thấp, nước láng giềng mới giảm giá vào 27/3 thì Việt Nam lại tăng kỷ lục lên 24.580 đồng/lít với A92 vào tối qua.
Giá xăng cao kỷ lục gây bức xúc
Trong khi giá xăng dầu thế giới đang ở mức thấp, nước láng giềng mới giảm giá vào 27/3 thì Việt Nam lại tăng kỷ lục lên 24.580 đồng/lít với A92 vào tối qua.
Nhiều chuyên gia xăng dầu phản biện đây là một quyết định “ngược đời”, không theo quy luật giá thế giới và không công bằng với người tiêu dùng.
Giải thích lý do tăng giá xăng thêm 1.450 đồng/lít, dầu DO 362 đồng/lít, dầu hỏa 480 đồng/lít và dầu FO 807 đồng/kg, Bộ Tài chính cho biết, từ cuối năm 2012 đến đầu năm 2013, giá xăng dầu thế giới vận động theo xu hướng tăng, làm giá cơ sở tăng cao. Nhằm bình ổn giá bán xăng dầu trong nước và ổn định giá cả thị trường, Nhà nước đã quyết định không tăng giá bán lẻ xăng dầu mà sử dụng quỹ bình ổn giá.
Theo Bộ Tài chính, hiện giá xăng dầu thế giới tuy đã giảm nhưng vẫn ở mức cao, trong khi quỹ bình ổn giá xăng dầu của các doanh nghiệp đã hết, giá trong nước thấp hơn giá các nước có chung đường biên giới, dẫn đến nạn buôn lậu xăng dầu.
Cũng theo Bộ Tài chính, nguyên nhân khiến giá tăng tới 1.430 đồng/lít là nhằm khôi phục lợi nhuận định mức cho doanh nghiệp trong giá cơ sở, đồng thời cơ quan này đã cho doanh nghiệp nâng chi phí kinh doanh định mức. Cụ thể, chi phí kinh doanh định mức mới của mặt hàng xăng, dầu DO, dầu hỏa là 860 đồng/lít, gồm cả chi phí bán buôn, bán lẻ. Dầu FO là 500 đồng/kg.
Một chuyên gia trong lĩnh vực xăng dầu tỏ ra vô cùng ngạc nhiên trước quyết định tăng giá bán xăng dầu của liên bộ Tài chính - Công thương. “Tôi không thể hiểu nổi tại sao lại điều hành một cách ngược đời như vậy. Giá thế giới đã xuống thấp nhiều ngày nay. Trong khi Trung Quốc quyết định giảm giá xăng dầu hôm 27/3, ngày 28/3 chúng ta lại tăng giá xăng dầu” - vị chuyên gia này nói.
Ông Ngô Trí Long - nguyên Phó viện trưởng viện nghiên cứu thị trường và giá cả cho rằng: “Điều hành giá xăng dầu như vậy là chưa sòng phẳng với người tiêu dùng. Việc tăng giá là quá bất thường, khập khiễng, không hòa nhập với giá thế giới và không theo quy luật nào cả. Làm như vậy rất nguy hiểm”. Theo ông Long, quy định tính giá cơ sở trung bình 30 ngày đã khiến giá xăng không linh hoạt. Lý do phải đưa giá xăng lên mức kỷ lục là vì quỹ bình ổn đã cạn. Nhưng vì sao cạn? Vì bộ đã cho sử dụng “phung phí”, vượt mức thực lỗ của doanh nghiệp.
Cùng quan điểm, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh nhấn mạnh người tiêu dùng bị thiệt kép. Bởi trước khi tăng giá, Nhà nước cho xả quỹ, doanh nghiệp đã được lời, còn người tiêu dùng phải móc túi trả cho khoản lời đó của doanh nghiệp. Nay ngưng xả quỹ, người tiêu dùng tiếp tục chịu thiệt thòi khi phải trả thêm 1.430 đồng/lít xăng. Việc Bộ Tài chính cho khôi phục lợi nhuận định mức, nâng chi phí kinh doanh định mức lên để đẩy giá xăng tăng kỷ lục cho thấy bộ luôn bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp. Xả quỹ doanh nghiệp cũng được lợi. Tăng giá doanh nghiệp cũng vẫn lời.
Ông Doanh cho rằng cho các công ty xăng dầu được lãi lớn nhờ lạm dụng tiền quỹ của dân là trách nhiệm của Bộ Tài chính, Bộ Công thương. Các cơ quan này phải trả lời thẳng vào vấn đề này trước công luận. “Nay lại bồi thêm khoản thiệt cho dân khi tăng giá là quá phi lý. Khi họp Quốc hội, cần phải có chất vấn ông bộ trưởng Bộ Tài chính và bộ trưởng Bộ Công thương về những vấn đề trên. Hiệp hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng cần lên tiếng. Kiểm toán cũng phải vào cuộc làm rõ vấn đề” - ông Doanh nhấn mạnh.
Ông Ngô Trí Long nhận định: quyết định tăng giá xăng dầu trong nước khi giá xăng dầu thế giới giảm là không tuân theo quy luật thị trường, thể hiện ý muốn chủ quan của cơ quan quản lý. Không thể điều hành một cách tùy tiện như vậy vì Việt Nam hội nhập rồi. Hơn nữa, 70% sản lượng xăng dầu được tiêu thụ trong nước là phải nhập khẩu.
Theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, việc tăng hay giảm giá xăng dầu thì cơ quan quản lý cũng cần có sự lý giải hết sức minh bạch. “Không thể đưa ra một trong những nguyên nhân buộc phải tăng giá xăng dầu trong nước là để hạn chế buôn lậu. Lực lượng quản lý thị trường ở đâu? Lý do như vậy là không thuyết phục. Là người tiêu dùng, tôi không chấp nhận lý giải này và thấy rất bức xúc”- ông Phú nói.