Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) đặc biệt là từ khi Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh ban hành Đề án tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh Hà Nam. Năm 2016 Trung tâm TGPL của tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ góp phần giúp người nghèo và các đối tượng chính sách có điều kiện tiếp cận và sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội.
Trong năm qua, Trung tâm TGPL Nhà nước (gọi tắt là Trung tâm) tỉnh đã làm tốt công tác tham mưu xây dựng nhiều văn bản và đóng góp ý kiến nhiều văn bản quan trọng liên quan đến trợ giúp pháp lý. Song song với đó đã hoàn thành nhiệm vụ chính của lĩnh vực TGPL, cụ thể: tính đến 30/10/2016, tổng số vụ việc đã trợ giúp là 617 vụ. Trung tâm thường xuyên nâng cao chất lượng hoạt động TGPL, tập trung tham gia tố tụng, đặc biệt là trong lĩnh vực hình sự, hôn nhân gia đình.
Hoạt động của Trung tâm trong năm qua cũng xác định rõ mục tiêu hướng mạnh về cơ sở, nhằm phát huy tối đa nhiệm vụ TGPL cho người dân. Đối với Hoạt động TGPL ở cơ sở, Trung tâm đã tiến hành khảo sát nhu cầu trợ giúp pháp lý và phối hợp với các sở, ngành, địa phương tổ chức 21 đợt trợ giúp pháp lý lưu động tại 21 xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, xã xây dựng nông thôn mới, xã trọng điểm về HIV/AIDS. Số người thuộc diện được TGPL: 278 vụ việc (trong đó tư vấn tại chỗ: 215 vụ việc); số người tham gia: 2052 người (trong đó, số người thuộc diện được TGPL: 291 người). Tại mỗi đợt trợ giúp lưu động, Phòng phổ biến giáo dục pháp luật, Phòng Kiểm soát thủ tục hành chính của Sở Tư pháp đã phối hợp với Trung tâm, phòng Tư pháp các huyện, thành phố tuyên truyền pháp luật về Luật bầu cử Đại biểu quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp, Luật đất đai, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật tiếp công dân, Luật khiếu nại … và trợ giúp pháp lý. Phát hơn 6.000 tờ rơi, tờ gấp pháp luật cho các đối tượng tham gia.
Xác định rõ một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả công tác TGPL là đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác TGPL. Trong năm qua, đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm thường xuyên được tham gia nhiều lớp về bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn nhằm nâng cao kỹ năng tranh tụng, thực hiện tốt công tác TGPL. Ngoài ra, Trung tâm TGPL còn thực hiện các công việc khác theo chỉ đạo của lãnh đạo Sở như: Tiến hành khảo sát chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại 33 xã đạt chuẩn nông thôn mới, tham gia ý kiến vào nhiều vụ việc phức tạp trên địa bàn tỉnh.
Qua một năm hoạt động, có thể thấy rằng: Công tác TGPL đã nhận được sự chỉ đạo sát sao của Bộ Tư pháp, Cục Trợ giúp pháp lý, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Tư pháp; Hoạt động TGPL nhận được sự ủng hộ, quan tâm, tạo điều kiện của cấp uỷ, chính quyền các cấp; sự phối hợp tích cực của các cơ quan, đoàn thể, tổ chức có liên quan đặc biệt là sự phối hợp của Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội cựu chiến binh, các cơ quan tố tụng: Công an, Viện kiểm sát, Toà án; Phòng Tư pháp các huyện, thành phố, UBND cấp xã…và sự quan tâm của nhân dân; Việc thực hiện vụ việc TGPL, đặc biệt là các vụ việc tham gia tố tụng đã đáp ứng được nhu cầu TGPL của người dân trên địa bàn.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 01/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 – 2025; Chỉ thị số 28 - CT/TU ngày 14/9/2015 của Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác TGPL trên địa bàn tỉnh và Kế hoạch số 2138/KH-UBND ngày 14/10/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam về việc triển khai Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 - 2025. Trong năm 2017, Trung tâm sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tập trung cao độ các nguồn lực để thực hiện tốt nhiệm vụ tăng cường công tác TGPL trên địa bàn toàn tỉnh (Xây dựng và triển khai thực hiện Đề án Kiện toàn bộ máy tổ chức, hoạt động của Trung tâm TGPL nhà nước). Tham mưu có hiệu quả việc triển khai, thực hiện Luật TGPL (sửa đổi); Tích cực phối hợp có hiệu quả với các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương nhằm nâng cao số lượng, chất lượng các vụ việc tham gia tố tụng; Đẩy mạnh công tác TGPL tại cơ sở, tuyên truyền về TGPL tại cơ sở tập trung các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, các xã xây dựng nông thôn mới, các xã trọng điểm về HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh; Tăng cường công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như tinh thần trách nhiệm của đội ngũ người thực hiện TGPL. Mở rộng các đối tượng Cộng tác viên là luật sư có năng lực, nhiệt tình với công tác TGPL, vận động các tổ chức hành nghề luật sư đăng ký tham gia TGPL theo quy định của pháp luật. Đồng thời tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, kiểm soát thủ tục hành chính trong lĩnh vực TGPL, ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin, nâng cao hiệu quả công tác./.
Cẩm Tú