Hiện nay, công tác TGPL đã và đang đáp ứng nhu cầu rộng rãi, đa dạng của các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh, tạo cơ chế bảo đảm cho mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, có cơ hội để người dân tiếp cận với các dịch vụ pháp lý, giải tỏa những vướng mắc về pháp luật trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Ninh Bình có 01 Trung tâm và 01 Chi nhánh TGPL. Trong năm 2014, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh và Chi nhánh số 01 thuộc Trung tâm đã thụ lý và giải quyết được 553 vụ việc cho 553 đối tượng. Các vụ việc TGPL đều đạt kết quả tốt, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng, không có vụ việc nào gây thiệt hại và phát sinh trách nhiệm bồi thường. Trung tâm cũng đã phối hợp với Phòng Tư pháp các huyện, thành phố, thị xã và UBND các xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh tổ chức được 29 cuộc TGPL lưu động, thông qua đó đã tư vấn pháp luật cho 520 đối tượng với 520 vụ việc trong đó đối tượng được thuộc diện hộ nghèo chiếm khoảng 60% trong tổng số vụ việc mà Trung tâm đã tiến hành tư vấn giải quyết. Các vụ việc TGPL đều đạt kết quả cao, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của các đối tượng thuộc diện được TGPL, không có vụ việc nào gây thiệt hại và phát sinh trách nhiệm phải bồi thường. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động của các Câu lạc bộ TGPL tại các địa phương trên địa bàn tỉnh đã góp phần tạo điều kiện để người dân tham gia sinh hoạt, trao đổi những vướng mắc về pháp luật, đồng thời cũng là nơi tuyên truyền phổ biến pháp luật và kịp thời phát hiện những vụ việc phát sinh để tiến hành TGPL.
Trên thực tế, có vụ việc người dân chỉ vô tình phạm pháp do thiếu hiểu biết pháp luật dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Họ chủ yếu là những người dân nghèo, người dân tộc thiểu số ít có điều kiện tìm hiểu, tiếp cận với các quy định của pháp luật, vì vậy các cán bộ tư pháp, tư vấn viên ở cơ sở đã trở thành cầu nối đưa pháp luật đến gần với người dân. Thông qua các hình thức TGPL như tư vấn, đại diện, bào chữa, hòa giải, kiến nghị, phổ biến giáo dục pháp luật đã giúp người dân nâng cao trình độ hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật, ứng xử phù hợp với quy định của pháp luật, chấp hành pháp luật, giảm khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp, góp phần ổn định sản xuất, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.
Thực tiễn triển khai hoạt động TGPL trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua đã cho thấy đây là một trong những chủ trương đúng đắn, kịp thời, phù hợp với đông đảo quần chúng Nhân dân. Tuy nhiên, công tác này còn nhiều hạn chế và chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Do vậy, để đưa công tác TGPL đến gần với người dân hơn, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các xã bãi ngang ven biển… đòi hỏi phải có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương, sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Thời gian tới cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp từ hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cương đầu tư cơ sở vật chất đến việc nâng cao trình độ cho đội ngũ người thực hiện TGPL, trong đó chú trọng đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa hoạt động TGPL nhằm nâng cao chất lượng công tác TGPL, tiếp tục đổi mới các hình thức tuyên truyền về hoạt động TGPL căn cứ vào tình hình cụ thể của từng địa phương, tăng cường tổ chức TGPL lưu động đến các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đặc biệt là đẩy mạnh TGPL lưu động tại các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn… Với quyết tâm và nỗ lực cao nhất, các cấp các ngành trên địa bàn tỉnh nói chung, cán bộ ngành Tư pháp và cán bộ thực hiện công tác TGPL nói riêng sẽ tiếp tục vượt qua khó khăn đưa kiến thức pháp luật đến với từng người dân, nhất là người dân nghèo.
Đoàn Thị Ngọc Hải
Sở Tư pháp tỉnh Ninh Bình