Trợ giúp pháp lý (TGPL) là một chính sách xã hội thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với công dân, đặc biệt là người nghèo, người có công với cách mạng, người có hoàn cảnh đặc biệt. TGPL không chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước, mà còn là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
Thực tiễn, hoạt động TGPL tuy không mang lại lợi ích trực tiếp về kinh tế nhưng lại đem chủ trương của Đảng và Nhà nước đến với người dân, góp phần nâng cao kiến thức pháp luật, kịp thời giải đáp thắc mắc cho nhân dân ngay tại cơ sở, giảm tình trạng khiếu kiện góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự ở địa phương. Điều đó giúp người dân tự ứng xử đúng quy định nhằm giải quyết các tranh chấp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho chính mình, cũng như hạn chế các vụ việc vi phạm pháp luật, góp phần vào việc phổ biến, giáo dục pháp luật, bảo đảm công bằng xã hội.
Thực hiện chủ trương của Đảng chính sách pháp luật của Nhà nước trong hoạt động TGPL, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo Sở Tư pháp và sự chỉ đạo về nghiệp vụ của Cục TGPL - Bộ Tư pháp, trong năm 2011 Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Sóc Trăng đã đạt nhiều kết quả thiết thực:
Công tác phát triển tổ chức thực hiện TGPL và người thực hiện TGPL: Trung tâm TGPL Nhà nước tiếp tục được củng cố kiện toàn tổ chức bộ máy với 14 cán bộ, viên chức trong đó có 07 Trợ giúp viên, 02 Phòng nghiệp vụ, 03 Chi nhánh. Tất cả cán bộ, viên chức của Trung tâm đều đảm bảo tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định.
Nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng của hoạt động TGPL, Trung tâm phối hợp với các tổ chức hành nghề Luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật thuộc các tổ chức đoàn thể xã hội tham gia vào hoạt động TGPL cho nhân dân đặc biệt là trong hoạt động tố tụng.
Mạng lưới TGPL tại địa phương gồm: 07 Tổ cộng tác viên với 97 cộng tác viên và 85 Câu lạc bộ với 1.738 thành viên. Nhìn chung các tổ TGPL và Câu lạc bộ của Trung tâm đã đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu pháp luật và tháo gỡ vướng mắc pháp luật cho nhân dân tại cơ sở.
Trong tổng số 3.764 vụ việc năm 2011, số vụ việc năm 2010 chuyển sang (hình thức tham gia tố tụng): 42 vụ việc và số vụ việc phát sinh trong kỳ 3.722 vụ việc; tổ chức trợ giúp lý lưu động tại 67 xã nghèo, xã khó khăn, trực tiếp tư vấn pháp luật cho 650 đối tượng được TGPL và phổ biến các lĩnh vực pháp luật cho trên 4000 người dân tham dự. Điều đó cho thấy nhu cầu TGPL ở cơ sở là rất lớn và cần phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động này, nhằm giúp cho người dân có điều kiện tiếp cận nhiều hơn với loại hình dịch vụ pháp lý miễn phí.
Để nâng cao chuyên môn và nghiệp vụ cho cán bộ và cộng tác viên pháp lý, Trung tâm đã tổ chức 02 lớp tập huấn kỹ năng TGPL cho trợ giúp viên, cộng tác viên và cán bộ tư pháp cấp huyện, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch cấp xã và thành viên câu lạc bộ TGPL. Qua đó, giúp cho đội ngũ người thực hiện TGPL nâng cao kiến thức pháp luật, các kỹ năng TGPL cũng như hiệu quả hoạt động TGPL ngày càng được nâng cao.
Đối với công tác tham gia tố tụng trong năm đã cử Trợ giúp viên, Cộng tác viên là Luật sư tham gia tố tụng để bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng được TGPL. Qua theo dõi, quản lý quá trình thực hiện TGPL trong tố tụng của Trợ giúp viên, Cộng tác viên là Luật sư, nhận thấy người thực hiện TGPL luôn tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc hoạt động TGPL và các quy định khác của pháp luật có liên quan, góp phần đảm bảo hoạt động TGPL trong tố tụng có chất lượng, hiệu quả, tạo được lòng tin trong nhân dân. Ngoài ra, Trung tâm còn kết nối đường dây nóng tại các Câu lạc bộ TGPL ở các xã vùng nông thôn sâu, xã chương trình 135… để tư vấn qua điện thoại đối với những vụ việc đơn giản; phối hợp đưa tin về hoạt động TGPL trên báo, đài phát thanh thành phố và trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp. Đặc biệt định kỳ đưa thông tin về hoạt động TGPL phát trên trang chuyên mục “Pháp luật và đời sống” của Đài phát thanh - Truyền hình tỉnh Sóc Trăng nhằm tuyên truyền về TGPL ngày càng sâu rộng trong nhân dân.
Cùng với đó để có được những kết quả như vậy là do có sự quan tâm, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Tư pháp, Cục TGPL - Bộ Tư pháp, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong việc triển khai thực hiện và tạo điều kiện cho Trung tâm TGPL làm tốt nhiệm vụ của mình góp phần làm ổn định chính trị, bảo đảm an ninh xã hội.
Đăng Khoa