Trên cơ sở Kế hoạch chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân tỉnh Sơn La về triển khai công tác kiểm tra, rà soát văn bản năm 2008. Từ ngày 08/9 đến ngày 12/9/2008, Sở Tư pháp tỉnh Sơn La đã thành lập đoàn kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (gồm: đồng chí Phó Giám đốc Nguyễn Trường Sinh làm trưởng đoàn, các cán bộ, chuyên viên Phòng kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; các cộng tác viên kiểm tra văn bản là chuyên viên pháp lý của các cơ quan chuyên môn của tỉnh) để tiền hành kiểm tra đối với các văn bản do Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân huyện Yên Châu ban hành từ ngày 01/01/2000 đến ngày 30/6/2008.
Trong 05 ngày làm việc, đoàn kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật đã tiến hành kiểm tra toàn diện trên 8000 (tám nghìn) văn bản các loại. Trong đó, đã tiến hành phân loại được 227 văn bản quy phạm pháp luật thuộc đối tượng kiểm tra của Nghị định số 135/2003/NĐ-CP ngày 14/11/2003 của Chính phủ về kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật (Nghị quyết của Hội đồng nhân dân 72 văn bản; Quyết định của Uỷ ban nhân dân 144 văn bản; - Chỉ thị của Uỷ ban nhân dân 11 văn bản). Qua kiểm tra, so sánh, đối chiếu với các văn bản quy phạm pháp luật của trung ương và các văn bản pháp quy do tỉnh ban hành, nhận thấy:
Từ năm 01/01/2000 cho đến năm 01/01/2004 (trước thời điểm Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân năm 2004 có hiệu lực) việc ban hành văn bản trên địa bàn huyện Yên Châu còn tồn tại một số những sai sót, hạn chế nhất định như: văn bản do Hội đồng nhân dân ban, Uỷ ban nhân dân hành chưa phân biệt được văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật; một số văn bản do Uỷ ban nhân dân huyện ban hành chưa đúng thẩm quyền. Kể từ cuối năm 2004 đến nay Công tác văn bản do Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân huyện Yên Châu được tổ chức và triển khai tương đối tốt, đã đáp ứng tương đối đầy đủ các yêu cầu của pháp luật hiện hành (về thể thức, kỹ thuật trình bày văn bản; về căn cứ pháp lý để ban hành văn bản; về thẩm quyền ban hành và nội dung văn bản.). Công tác chỉ đạo tự kiểm tra và bãi bỏ các văn bản không còn phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành đã được quan tâm, thực hiện (như việc bãi bỏ các quyết định của UBND huyện về ban hành quy chế làm việc của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện).
Tuy vậy, công tác văn bản do hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân huyện tiến hành còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Văn bản quy phạm pháp luật do Uỷ ban nhân dân huyện ban hành vẫn còn một số sai sót, có 07 Quyết định do Uỷ ban nhân dân huyện ban hành không đúng thẩm quyền được phân cấp và đã được đoàn kiểm tra của Sở Tư pháp yêu cầu bãi bỏ. Ví dụ: 02 Quyết định do Uỷ ban nhân dân huyện ban hành về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; 02 Quyết định về chế độ công tác phí, chế độ hội nghị...Một số văn bản của Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân còn mắc lỗi về thể thức văn bản như: Văn bản áp dụng pháp luật nhưng được ban hành bằng hình thực văn bản quy phạm pháp luật (ví dụ: Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện ban hành về kết quả bầu cử Phó Chủ tịch UBND huyện lại được ban hành bằng hình thức văn bản quy phạm pháp luật...). Công tác xây dựng, soạn thảo, thẩm định, ban hành văn bản QPPL còn yếu. Sự phối hợp giữa cơ quan chuyên môn của Uỷ ban nhân dân được giao nhiệm vụ xây dựng, soạn thảo, thẩm định văn bản với các cơ quan có liên quan chưa chặt chẽ và chưa thực hiện đúng quy trình theo quy định của pháp luật, dẫn đến chất lượng tham mưu, đề xuất của các cơ quan này chưa cao theo yêu cầu của hoạt động quản lý ngành, quản lý lĩnh vực tại địa phương. Công tác tự kiểm tra, rà soát, các văn bản đã được Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện ban hành (đang thực hiện; không còn thực hiện; đã được bãi bỏ) chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn đến việc văn bản mới ban hành chồng chéo, nội dung mâu thuẫn với văn bản cũ làm ảnh hưởng nhất định tới hiệu quả, hiệu lực quản lý, điều hành. Việc lấy ý kiến và tổng hợp ý kiến của các ngành, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan chưa được cơ quan chủ trì soạn thảo thực hiện đầy đủ, thường xuyên.
Qua kiểm tra, trực tiếp nghiên cứu từng văn bản, trực tiếp nghe các cán bộ của huyện trình bày về khó khăn, hạn chế tại địa phương, nhìn ra những ưu điểm và hạn chế đối với công tác văn bản do Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân thực hiện, đoàn kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật của Sở Tư pháp Sơn La đã đưa ra các giải pháp cũng như kiến nghị một số nội dung cơ bản nhằm nâng cao chất lượng văn bản. Như đề nghị thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân huyện Yên Châu thực hiện: Chỉ đạo, rút kinh nghiệm chung trong quá trình soạn thảo và ban hành văn bản ở các cấp, các ngành do huyện quản lý. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan: soạn thảo văn bản, thẩm định và kiểm tra văn bản. Đặc biệt chỉ đạo cơ quan được giao nhiệm vụ soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật trước khi trình Uỷ ban nhân dân huyện phải có ý kiến thẩm định của Phòng Tư pháp theo quy định của pháp luật. Thường xuyên tổ chức tập huấn cho các cơ quan chuyên môn của huyện, các xã, thị trấn về xây dựng, thẩm định, kiểm tra và rà soát văn bản. Hàng năm xây dựng kế hoạch chỉ đạo tự kiểm tra, rà soát thường xuyên các văn bản đã ban hành; tổ chức kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền đối với các xã, thị trấn. Quan tâm, củng cố, bố trí đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp; Thực hiện cấp kinh phí kiểm tra văn bản cho Phòng Tư pháp theo Thông tư liên tịch số 158/2007/TTLT-BTC-BTP ngày 28/12/2007 của Bộ Tài chính - Bộ Tư pháp về việc hướng dẫn về quản lý và sử dụng kinh phí hỗ trợ cho công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; kinh phí xây dựng, soạn thảo, thẩm định văn bản theo Nghị quyết số 227/2008/NQ-HĐND ngày 21/7/2008 của HĐND tỉnh Sơn La Về quy định mức chi ngân sách nhà nước hỗ trợ cho công tác xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND. Tiến hành báo cáo định kỳ công tác soạn thảo, ban hành và kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật theo mẫu và đảm bảo đúng thời gian gửi báo cáo quy định tại Chỉ thị số 32/2005/CT-TTg ngày 10/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ. Sáu tháng và hàng năm tổ chức chỉ đạo tập hợp, công bố công khai danh mục văn bản do Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện ban hành đã hết hiệu lực. Tiến hành tự kiểm tra, xem xét, rút kinh nghiệm về thể thức kỹ, thuật trình bày khi ban hành văn bản; đồng thời tiến hành huỷ bỏ, bãi bỏ đối với các văn bản ban hành trái thẩm quyền, nội dung không phù hợp với quy định của pháp luật.
Như vậy, về cơ bản, công tác văn bản do hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân huyện Yên Châu đã đáp ứng tương đối đầy đủ các quy định của pháp luật. Trong thời gian tới, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện cần quan tâm hơn nữa tới công tác văn bản - khâu then chốt trong quá trình chỉ đạo điều hành công việc tại địa phương. Từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn huyện, góp phần nâng cao đời sống, nhận thức của nhân dân.
Đỗ Minh