Qua 10 năm thực hiện Pháp lệnh hoà giải ở cơ sở và Quyết định số 1067/QĐ-TTg ngày 25/11/1998 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng tủ sách pháp luật tại huyện Yên Khánh đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận:
Công tác tuyên truyền Pháp lệnh và các văn bản về hoà giải ở cơ sở.
Hoà giải là một truyền thống, là đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt nam, thực hiện công tác hoà giải ở cơ sở nhằm giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, tình đoàn kết tương thân, tương ái trong cộng đồng, hàn gắn, vun đắp sự hoà thuận, hạnh phúc cho từng gia đình, hoà giải góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân. Nắm vững yêu cầu của pháp lệnh và hiệu quả công tác hoà giải ở cơ sở, UBND huyện đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các xã, thị trấn các cơ quan, đơn vị tổ chức triển khai thực hiện pháp lệnh và chỉ đạo hội đồng PBGDPL huyện tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp lệnh và các văn bản hướng dẫn thực hiện pháp lệnh về công tác hoà giải ở cơ sở.
Hội đồng PHCTPBGDPL huyện đã phối hợp với UBMTTQ huyện tổ chức hội nghị triển khai pháp lệnh tới toàn thể cán bộ chủ chốt huyện, xã, thị trấn, cán bộ làm công tác mặt trận khu dân cư, cán bộ tư pháp, hộ tịch các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Phòng Tư pháp phối hợp với Đài truyền thanh huyện mở chuyện mục tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh các văn bản về hoà giải ở cơ sở, các văn bản chỉ đạo của huyện về triển khai thực hiện pháp lệnh hoà giải, phối hợp với UBMTTQ huyện hướng dẫn các xã, thị trấn triển khai thực hiện. Ban Tư pháp các xã, thị trấn đã triển khai sâu rộng tới các tầng lớp nhân dân Pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hào giải cơ sở nhất là về ý nghĩa, hiệu quả của công tác hoà giải, nhằm thu hút mọi tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hoà giải.
Do làm tốt công tác tuyên truyền, nên sau 10 năm thực hiện pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hoà giải ở cơ sở, công tác hoà giải trên địa bàn huyện đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, góp phần tích cực vào phong trào “toàn dân đoàn kết xây dựng khu dân cư tiên tiến”.
Về tổ chức mạng lưới hoà giải ở cơ sở:
Trên cơ sở quy định của pháp luật uề tổ chức và hoạt động hoà giải ở cơ sở, căn cứ điều kiện cụ thể ở địa phương về số lượng dân cư, diện tích, hành chính ngành Tư pháp đã phối hợp với UBMTTQ huyện chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập mạng lưới tổ hoà giải ở xóm, thôn, phố. UBND huyện chỉ đạo Phòng tư pháp phối hợp với MTTQ thường xuyên rà soát theo dõi biến động về số lượng tổ hoà giải, hoà giải viên để kịp thời chỉ đạo các xã, thị trấn kiện toàn để công tác hoà giải ngày càng đạt kêế quả cao, đồng thời phối hợp cùng với cơ quan liên quan như UBMTTQ, Hội Luật gia huyện tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ cho hoà giải viên. Cung cấp cho các hoà giải viên các quy định của pháp luật, các quy tắc xã hội, quy tắc ứng xử giúp các hoà giải viên tăng thêm vốn kiến thức trong hoạt động hoà giải.
Hiện nay toàn huyện yên Khánh có 276 tổ hoà giải /267 xóm, phố với 1476 hoà giải viên. Hoạt động hoà giải ở cơ sở hiệu quả tốt, các sự việc phát sinh thuộc thẩm quyền hoà giải đã cơ bản được các tổ hoà giải thụ lý, nhiều xã như Káhnh Cường, Khánh Thành, Thị trấn Yên Ninh.. 100% sự việc phát sinh đã được thụ lý hoà giải, trong những năm gần đây công tác hoà giải ngày càng đạt hiệu quả, tỷ lệ hoà giải thành so với tổng số việc thụ lý ngày càng cao.
Hàng năm UBND huyện giao Phòng Tư pháp tổ chức kiểm tra hoạt động hoà giải ở cơ sở qua kiểm tra nhằm hướng dẫn các tổ hoà giải xây dựng hồ sơ hoà giải và hướng dẫn nghiệp vụ hoà giải cho các hoà giải viên. Năm 2004 huyện Yên Khánh tổ chức hội thi hoà giải viên giỏi cấp xã, cấp huyện, đội tuyển tham dự thi cuộc thi cấp tỉnh đã đạt giải 3.
Kết quả công tác hoà giải:
Số việc thụ lý hoà giải: Bình quân đạt 82-85% số việc phát sinh, sau 10 năm thực hiện Pháp lệnh hoà giải ơ cơ sở toàn huyện đã tổ chức hoà giải 2972 việc trong đó số việc hoà giải thành 2577 việc, tỷ lệ hoà giải thành so với số việc thụ lý đạt 86,4%, trong đó có 04 xã, thị trấn kết quả hoà giải thành so với số việc thụ lý đạt trên 95% trở lên (xã Khánh Phú hoà giải thành 192/197 = 97,4%, Khánh Cường hoà giải thành 118/120 = 98%, xã Khánh Thành hoà giải thành 185/191 = 96,7%, Thị trấn Yên Ninh hoà giải thành 110/115 = 95,6%).
Nhờ có hoạt động hoà giải ở cơ sở trong 10 năm đã góp phần tích cực trong việc hạn chế đơn thư khiếu nại, tố cáo, các vụ việc xảy ra ở cơ sở được các tổ hoà giải nắm bắt và tổ chức hoà giải kịp thời tránh được các mâu thuẫn xảy ra giữa các cá nhân trong cộng đồng dân cư, góp phần giữ gìn mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân, củng cố phát huy những tình cảm và đạo lý tốt đẹp trong gia đình và cộng đồng dân cư ở địa phương. Bằng việc vận dụng những quy định của pháp luật để giải thích, phân tích, thuyết phục các bên tranh chấp, tổ viên tổ hoà giải đã góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật cho các tầng lớp nhân dân và quan trọng hơn cả là cảm hoá, giáo dục ý thức nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật cho các bên có tranh chấp.
Kết quả thực hiện Quyết định số 1067/QĐ-TTG ngày 25/11/1998 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng tủ sách pháp luật.
Xây dựng, quản lý và khai thác tủ sách pháp luật cấp huyện.
Trong đời sống xã hội, sách pháp luật đóng vai trò là công cụ truyền tải chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đến cán bộ, nhân dân là nguồn cung cấp thông tin về các văn bản pháp luật nhằm phục vụ hoạt động bảo vệ cơ quan Nhà nước giúp cho người dân hiểu và chấp hành các quy định của pháp luật, giảm bớt tình trạng khiếu kiện gây lãng phí về thời gian, tiền của cho cơ quan nhà nước và nhân dân. Nhận thức được vị trí, vai trò tầm quan trọng của tủ sách pháp luật, ngay từ khi tái lập huyện (năm 1994) UBND huyện Yên Khánh đã xây dựng tủ sách pháp luật và phòng đọc của UBND huyện.
TSPL của huyện có trên 300 đầu sách pháp luật bao gồm: các bộ luật, luật, pháp lệnh, các văn bản hướng dẫn thi hành luật trong các lĩnh vực nhà nước, hành chính, dân sự, hình sự, hôn nhân gia đình, tài chính, kinh tế lao động, các tài liệu nghiên cứu bình luận khoa học về pháp luật, các loại sách hướng dẫn nghiệp vụ công tác chuyên môn như sổ tay cán bộ công chức, sổ tay cán bộ xã, phường, thị trấn, các tập san, báo chuyên đề pháp luật phổ thông như: tài liệu tuyên truyền pháp luật phổ thông, sách hỏi đáp pháp luật và các tài liệu hướng dẫn tìm hiểu pháp luật cho công dân cùng một số công báo do Văn phòng Chính phủ phát hành.
Để thuận lợi cho việc khai thác và quản lý TSPL UBND huyện giao cho Phòng Tư pháp quản lý và có quy chế riêng về quản lý, khai thác. Phòng tư pháp đã cử cán bộ trực tiếp quản lý, hướng dẫn cán bộ, công chức khai thác TSPL có sổ theo dõi việc mượn, trả sách, xây dựng danh mục đầu sách, ngoài ra phòng còn duy trì lưu trữ khai thác số công báo do Văn phòng Chính phủ xuất bản (Từ năm 1995 đến nay). Đối tượng khai thác, tìm hiểu sách pháp luật chủ yếu là cán bộ, công chức thuộc UBND huyện và các đơn vị liên quan, bình quân mỗi năm có từ 150-170 lượt cán bộ, công chức khai thác những văn bản liên quan đến chuyên môn mà cán bộ, công chức đảm nhiệm.
Bên cạnh đó, hàng năm để nắm bắt kịp thời các văn bản luật do Nhà nước ban hành và các quy định mới của pháp luật Phòng tư pháp đã tham mưu cho UBND huyện thường xuyên bổ sung đầu sách trong tủ sách pháp luật huyện kinh phí đầu tư mỗi năm từ 500.000đ- 7.000.000đ. Hàng tháng, thừa uỷ quyền của UBND huyện phòng Tư pháp thông báo các văn bản pháp luật đã được đăng trên Công báo tạo điều kiện thuận lợi để các xã, thị trấn các cơ quan khai thác những văn bản pháp luật đã có hiệu lực một cách thuận tiện, hiệu quả. UBND huyện giao cho Phòng tư pháp thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn các xã, thị trấn quản lý khai thác TSPL ở cơ sở, nhất là quản lý khai thác 02 số Công báo do nhà nước cấp, tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ, nhân dân khai thác.
Xây dựng, quản lý khai thác TSPL các xã, thị trấn.
Ngay từ năm 1999, năm đầu tiên thực hiện Quyết định số 1067/QĐ-TTg, UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn trong toàn huyện xây dựng ở mỗi xã, thị trấn một tủ sách pháp luật và giao cho Ban tư pháp quản lý, hướng dẫn khai thác. Đến nay các xã, thị trấn đều đã xây dựng được TSPL, tính trung bình mỗi tủ sách có khoảng trên 100 đầu sách pháp luật, các loại văn bản, sách khác đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu và nghiên cứu pháp luật của cán bộ, nhân dân địa phương.
Trung bình mỗi năm, ở mỗi xã, thị trấn có khoảng 150 lượt cán bộ và nhân dân khai thác tủ sách, nội dung cán bộ, nhân dân khai thác chủ yếu là những văn bản luật liên quan đến đất đai, nhà ở, chính sách xã hội, hôn nhân gia đình, dân sự.. từ việc khai thác tìm hiểu sách pháp luật giúp cho cán bộ, công chức xã nắm vững các quy định của pháp luật, áp dụng chính xác, kịp thời trong giải quyết công việc, hiểu biết của người dân về pháp luật được nâng lên rõ rệt, giảm đáng kể đơn thư khiếu kiện. Hàng năm UBND xã, thị trấn cấp kinh phí khoảng 500-750.000 đồng bổ sung đầu sách vào tủ sách pháp luật xã, thị trấn đảm bảo tủ sách pháp luật xã, thị trấn có đủ các loại văn bản pháp luật của nhà nước quy định về các lĩnh vực gắn liền với địa phương. Ban Tư pháp các xã, thị trấn đã quản lý và hướng dẫn khai thác tốt 02 số công báo tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân khai thác, đáp ứng yêu cầu nhân dân. mỗi năm kinh phí của các xã, thị trấn đầu tư từ 2.500.000 – 5.000.000đ cho tủ sách pháp luật.
Có được kết quả trên là do các cấp uỷ Đảng, chính quyền ở huyện Yên Khánh thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác tuyên truyền phổ biến gíao dục pháp luật nói chung, công tác xây dựng tủ sách pháp luật và hoà giải nói riêng, do vậy việc xây dựng tủ sách pháp luật sớm được hoàn thiện, các tổ hoà giải sớm được thành lập và thường xuyên được kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động. Sự phối hợp chặt chẽ thường xuyên giữa UBMTTQ, UBND cấp huyện cấp xã và các cơ quan chức năng trong việc xây dựng, hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của các tổ hoà giải, giúp cho các hoà giải viên tiếp cận và giải quyết công việc một cách nhanh chóng, chính xác. Bên cạnh đó, huyện Yên Khánh đã xây dựng được đội ngũ hoà giải viên luôn nhiệt tình, năng động, hăng say trong công việc, lấy hạnh phúc của mọi nhà là hạnh phúc của mình vì vậy hoạt động hoà giải đã đạt được hiệu quả cao, người làm công tác hoà giải được nhân dân tin tưởng.
Thiều Thị Tú