Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Tư pháp, tỉnh Quảng Nam đã triển khai rà soát công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số những vướng mắc, tồn tại cần được tháo gỡ để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác kiểm tra, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Nhận thức được tầm quan trọng trong việc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND các cấp; trong những năm qua, thực hiện Nghị định 135/2003/NĐ-CP ngày 14/11/2003 của Chính phủ về kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật và chỉ đạo của Bộ Tư pháp, tỉnh Quảng Nam đã chỉ đạo các ngành và địa phương hình thành bộ phận thực hiện công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; xây dựng kế hoạch triển khai công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật hằng năm để chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh và UBND các huyện, thành phố triển khai thực hiện; chỉ đạo Sở Tư pháp xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác pháp chế ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh và cán bộ làm công tác xây dựng, kiểm tra văn bản trên địa bàn tỉnh. Kết quả ở cấp tỉnh đã tự kiểm tra được 280 văn bản do UBND tỉnh ban hành. Qua kiểm tra đã phát hiện và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền bãi bỏ 51 văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực. Bãi bỏ một số điều của 03 Quyết định về cơ chế khuyến khích ưu đãi đầu tư trên địa bàn tỉnh có nội dung không phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành. Cấp huyện tự kiểm tra được 1.009 văn bản. Qua kiểm tra phát hiện và xử lý 36 văn bản có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đề nghị xử lý theo thẩm quyền.
Công tác kiểm tra văn bản theo thẩm quyền, trong những năm qua Sở Tư pháp đã thực hiện kiểm tra 568 văn bản quy phạm pháp luật do HĐND, UBND cấp huyện gửi đến. Qua kiểm tra đã kiến nghị UBND cấp huyện xử lý 33 văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu vi phạm pháp luật (không đúng thẩm quyền, không có cơ quan trình văn bản), một số văn bản ban hành không đúng về hình thức, thể thức kỹ thuật trình bày, ký hiệu năm ban hành giữa văn bản QPPL và văn bản cá biệt còn chưa chính xác. Các phòng tư pháp cấp huyện kiểm tra 1.783 văn bản của HĐND, UBND cấp xã; hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật được kiểm tra có nhiều văn bản không chứa nội dung quy phạm được ban hành dưới thể thức văn bản quy phạm, ngược lại có văn bản chứa quy phạm nhưng ban hành dưới thể thức văn bản thông thường .
Đạt được những kết quả nêu trên trong những năm qua UBND tỉnh Quảng Nam đã tập trung chỉ đạo kiện toàn bộ máy cán bộ tư pháp từ tỉnh đến cơ sở; Thành lập Phòng Văn bản thuộc Sở Tư pháp đảm nhiệm công tác xây dựng văn bản, góp ý, thẩm định, kiểm tra, tự kiểm tra văn bản, rà soát hệ thống hoá văn bản. Đầu tư kinh phí tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ kiểm tra, xử lý và rà soát, hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật cho cán bộ pháp chế của các Sở, Ban, Ngành, Tư pháp cấp huyện. Đối với Tư pháp cấp xã hằng năm đều tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng, nội dung công tác kiểm tra văn bản QPPL được lồng ghép với công tác soạn thảo, ban hành văn bản QPPL trong “Nghiệp vụ tư pháp xã ”. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kiểm tra, ban hành văn bản QPPL của tỉnh Quảng Nam còn gặp nhiều vướng mắc, tồn tại. Nhận thức về tầm quan trọng của công tác này ở một số bộ phận cán bộ, công chức chưa cao, dẫn đến hiện tượng không gửi văn bản cho cơ quan có thẩm quyền kiểm tra văn bản để kiểm tra văn bản QPPL, khi phát hiện có nội dung trái pháp luật của văn bản hoặc không còn phù hợp, đơn vị kiểm tra đã thông báo cho cơ quan đơn vị chủ trì soạn thảo, trình văn bản song một số trường hợp chậm được xử lý theo thẩm quyền. Cán bộ làm công tác kiểm tra thiếu về biên chế và yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao, nhất là cấp huyện và cấp xã. Tổ chức pháp chế của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh chưa thực hiện thường xuyên nhiệm vụ kiểm tra văn bản, phát hiện và báo cáo cho Sở Tư pháp theo hướng dẫn tại Thông tư số 01/2004/TT-BTP về hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 135/2003/NĐ-CP. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác này chưa được thực hiện, nhất là việc cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành chưa được thường xuyên, kịp thời.
Để kịp thời khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, trong những năm đến tỉnh Quảng Nam sẽ xây dựng cơ chế tăng cường sự chỉ đạo, quán triệt thường xuyên của cấp uỷ Đảng và chính quyền, nâng cao vai trò, trách nhiệm tham mưu của cơ quan ư pháp, cán bộ làm công tác pháp chế các cấp trong công tác kiểm tra, ban hành văn bản QPPL. Tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các cơ quan tư pháp từ tỉnh đến cơ sở trong việc tự kiểm tra và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật. Đảm bảo đủ biên chế, cơ sở vật chất, phương tiện làm việc, tăng cường năng lực chuyên môn; xây dựng đội ngũ cộng tác viên có đủ phẩm chất và năng lực để tạo sự chuyển biến tích cực và căn bản từ cơ sở.
Trần Trung Kiên