Thực hiện nhiệm vụ trong bản Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW (Kế hoạch số 05-KH/CCTP) ngày 22/2/2006 và Chương trình trọng tâm công tác tư pháp năm 2006 của Ban chỉ đạo cải cách tư pháp, ngày 26/5/2006, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ký Quyết định số 1324/QĐ-BTP và 1325/QĐ-BTP phê duyệt Kế hoạch năm 2006 và Chương trình hành động giai đoạn 2006-2010 của ngành Tư pháp triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020.
Đây là các văn kiện quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho các đơn vị trong Bộ và ngành Tư pháp triển khai các nhiệm vụ về cải cách tư pháp đã nêu trong Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Kế hoạch năm 2006 của Bộ Tư pháp triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị được kết cấu gồm 5 phần lớn, trong đó nhấn mạnh tới nhiệm vụ hoàn thiện thể chế theo yêu cầu của Nghị quyết 49-NQ/TW (gồm 8 nhiệm vụ cụ thể như hoàn thiện Dự án Bộ luật thi hành án, Dự án Luật về Luật sư, Dự án Luật Công chứng, Dự án Luật Trợ giúp pháp lý, Dự án Luật Lý lịch tư pháp, Dự án Luật Bồi thường nhà nước v.v.) và nhiệm vụ xây dựng các đề án phục vụ việc quy hoạch phát triển ngành Tư pháp từ nay đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020 (gồm 10 đề án cụ thể như đề án xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển ngành Tư pháp, đề án nghiên cứu phương án, kế hoạch và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để từng bước giao cho Bộ Tư pháp giúp Chính phủ thực hiện thống nhất quản lý công tác thi hành án, đề án đổi mới cơ chế thu hút, tuyển chọn và đổi mới chế độ, chính sách đối với cán bộ thuộc ngành Tư pháp, đề án nâng cao năng lực đào tạo của Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện tư pháp v.v.).
Chương trình hành động giai đoạn 2006-2010 của ngành Tư pháp triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW được kết cấu gồm 3 phần lớn: phần A “Mục tiêu, quan điểm của Chương trình hành động”, phần B “Những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu”, phần C “Thường trực theo dõi việc thực hiện Chương trình và chế độ báo cáo”. Chương trình hành động giai đoạn 2006-2010 của ngành Tư pháp triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW nêu rõ:
- Mục tiêu của chương trình là “xây dựng Quy hoạch phát triển ngành Tư pháp và xác định các nhiệm vụ và giải pháp của toàn ngành Tư pháp, đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020, góp phần vào sự nghiệp xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hoạt động tư pháp được tiến hành có hiệu quả và hiệu lực cao”.
- Các cá nhân, đơn vị trong ngành Tư pháp, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình phải chủ động tham gia vào công cuộc Cải cách tư pháp, chủ động tham gia thực hiện các hoạt động đổi mới, cải cách của ngành Tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị.
- Việc cải cách các hoạt động trong ngành theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản sau:
+ Các hoạt động đổi mới, cải cách phải đặt dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của các cấp ủy Đảng, Ban cán sự, xuất phát từ yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, thể hiện bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân.
+ Tạo điều kiện để nhân dân cùng tham gia vào công cuộc cải cách hoạt động của ngành, đảm bảo quyền giám sát của cơ quan dân cử và nhân dân đối với các cơ quan thuộc ngành Tư pháp.
+ Kế thừa truyền thống pháp lý của dân tộc, những thành tựu đã đạt được của ngành Tư pháp, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của nước ngoài phù hợp với hoàn cảnh đất nước và yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế, đáp ứng được xu thế phát triển của xã hội trong tương lai.
+ Các hoạt động cải cách, đổi mới được tiến hành khẩn trương, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm với những bước đi vững chắc.
Nội dung chủ yếu của chương trình hành động giai đoạn 2006-2010 của ngành Tư pháp triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW tập trung vào công tác xây dựng và thực hiện thể chế, các đề án liên quan đến cải cách tư pháp. Cụ thể, Chương trình hành động đưa ra 10 nhiệm vụ xây dựng thể chế trong đó có 8 nhiệm vụ được triển khai từ năm 2006 và 2 nhiệm vụ được triển khai bắt đầu từ năm 2007 hoặc 2008 (nhiệm vụ nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự năm 1999 đáp ứng yêu cầu của tình hình mới và nhiệm vụ nghiên cứu, hoàn thiện một số chế định quan trọng của pháp luật dân sự). Chương trình hành động cũng nêu rõ 10 đề án phục vụ công tác quy hoạch và phát triển ngành Tư pháp. Trong mỗi nhiệm vụ đều nêu rõ mục tiêu, nội dung các hoạt động, cơ quan thực hiện (nêu rõ đơn vị chủ trì, đơn vị phối hợp), lộ trình thực hiện, kết quả đầu ra và nguồn kinh phí hoạt động.
Được biết, trong tháng 5 và tháng 6 năm 2006 Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp, các đơn vị thuộc Bộ sẽ tổ chức nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết số 49-NQ/TW cho tất cả cán bộ, đảng viên trong Bộ Tư pháp trong đó (chú trọng quán triệt những nhiệm vụ mà đơn vị mình cần thực hiện để triển khai Nghị quyết số 49-NQ/TW).
(Nguyễn Văn Cương – Viện Khoa học pháp lý – Bộ Tư pháp)