I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Người lao động phản ánh: Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương ngày 4-10 nhận định: Nhiều khả năng bão số 6 (Nalgae) suy yếu thành áp thấp nhiệt đới trước khi đi vào đất liền. Vùng ven biển các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Trị từ sáng 5-10, gió sẽ mạnh dần lên cấp 6, giật cấp 7, cấp 8. Ở các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Nam có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to.
Thống kê sơ bộ thiệt hại do lũ tính đến 16 giờ ngày 4-10: Ở ĐBSCL đã có 11 người chết, trong đó có 6 trẻ em; 26.693 căn nhà bị ngập; 5.929 ha lúa bị ngập thiệt hại hoàn toàn; 1.192 ha hoa màu bị thiệt hại hoàn toàn; 1.203 ha nuôi trồng thủy sản bị ngập lũ. Riêng tỉnh Quảng Bình do ảnh hưởng mưa lũ của bão số 5 làm 2 người chết, bị thương 5 người; 14 trường học, 1 chợ bị ngập, hư hỏng; 2.825 nhà bị ngập, 1 nhà bị sập.
2. Báo tin tức phản ánh: Ngày 3/10, tại kỳ họp lần thứ 2 (bất thường), HĐND thành phố Đà Nẵng khóa VIII đã bầu ông Văn Hữu Chiến, Phó Bí thư Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố, đại biểu HĐND thành phố khóa VIII giữ chức vụ Chủ tịch UBND thành phố nhiệm kỳ 2011 - 2016, với tỷ lệ phiếu bầu trúng cử đạt 91,83%.
3. Báo Dân Việt phản ánh: Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng, tổn thất kinh tế nhiều nhất do nằm cuối nguồn sông Mekong nếu 12 dự án thủy điện trên dòng chính được triển khai. Đó là nhận định của các nhà khoa học thuộc Trung tâm Con người và thiên nhiên (Pan Nature) tại buổi Tọa đàm “Đằng sau những con đập thủy điện trên sông Mekong” mới đây tại TP.HCM.
Ông Nguyễn Việt Dùng (Pan Nature) cho biết, nguồn cung năng lượng từ các đập dòng chính cho Việt Nam không đáng kể, chỉ bằng 5% tổng lượng điện hàng năm của Việt Nam vào năm 2020 và thấp hơn nữa trong tương lai. Lợi ích kinh tế từ điện không đáng kể so với những thiệt hại mà Việt Nam phải gánh chịu mà đến nay vẫn chưa thể tính toán hết.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo điện tử Tuần Việt Nam có bài Sửa đổi Hiến pháp và những tín hiệu tích cực. Bài báo phản ánh: Sự phát triển của chủ nghĩa hợp hiến ở Đông Á cho thấy hiến pháp ban đầu là một công cụ của chính quyền rồi mới dần dần chuyển sang là một công cụ của người dân tiết chế chính quyền. Đối với trường hợp của Việt Nam, hiến pháp đã phục vụ như một hình thức cho các mục tiêu tổng quát hơn 60 năm nay. Theo quy luật, nó sẽ chuyển sang chức năng phục vụ người dân trong các nỗ lực kiểm soát sự vận hành của công quyền theo những nguyên tắc của lý trí. Do bối cảnh đặc thù, Hiến pháp Việt Nam đã không chuyển đổi sang chức năng này như đã diễn ra ở các quốc gia Đông Á khác. Dù chậm hơn nhưng đã có những dấu hiệu tích cực cho thấy chức năng của hiến pháp ở Việt Nam đang chuyển đổi.
Khác với thế kỷ trước, một thập kỷ đầu của thế kỷ này chứng kiến những dấu hiệu ban đầu của chức năng hiến pháp đang chuyển đổi ở Việt Nam. Hiến pháp đã được viện dẫn trong các thảo luận về chính sách và đã bước đầu tỏ ra có quyền lực thực sự, mặc dù sự viện dẫn đó không phải bởi cơ quan tư pháp, mà bởi cơ quan lập pháp và hành pháp. Đáng chú ý đầu tiên là quan hệ của Hiến pháp với vụ "một người, một xe máy." Như là kết quả của quá trình đô thị hóa và nhập khẩu xe máy với số lượng lớn (nhất là xe máy Trung Quốc), những năm đầu của thế kỷ này chứng kiến tình trạng nghiêm trọng về ùn tắc và tai nạn giao thông do xe máy gây ra ở những thành phố lớn như Hà nội và thành phố Hồ Chí Minh. Một trong những giải pháp được đưa ra là giới hạn đăng ký xe máy. Năm 2003, Ủy ban nhân dân thành phố Hà nội khởi xướng chính sách "một người một xe máy" được áp dụng ở một số quận nhất định. Cùng năm Bộ Công an ra Thông tư áp dụng chính sách này trên toàn quốc.
Năm 2005, vấn đề trở nên liên quan đến hiến pháp khi một số định chế có vai trò giám sát Hiến pháp vào cuộc. Tháng 8 năm 2005, Bộ Tư pháp cho rằng việc giới hạn đăng ký xe máy vi phạm điều 58 của Hiến pháp về quyền tài sản của công dân đồng thời cũng vi phạm Bộ luật dân sự trong quy định về sở hữu tư nhân không giới hạn về số lượng và giá trị. Kết quả là vào cuối tháng 11 năm 2005, một ngày trước khi Bộ tư pháp báo cáo vấn đề này với Quốc hội, Bộ Công an đã hủy bỏ quy định về giới hạn đăng ký xe máy. Đây có lẽ là lần đầu tiên ở Việt Nam Hiến pháp được viện dẫn thành công trong việc bảo vệ các quyền căn bản. Một trường hợp gần đây nhất (29/3/2011) là Quốc hội bác dự luật Thủ Đô, lần thứ hai trong lịch sử Quốc hội Việt Nam, sau việc bác dự án tầu cao tốc Bắc Nam, ngành lập pháp bác dự án của ngành hành pháp. Trong nhiều lý do của quyết định này, có lý do về tính hợp hiến của dự luật được đệ trình. Một số đại biểu đã quan ngại về tính chất hợp hiến của dự luật khi nhận thức rằng Hiến pháp không có những quy định đặc thù cho Thủ đô.
Nhiệt tình hợn, Bộ tư pháp với chức năng giúp Thủ tướng Chính phủ trong việc thực thi chức năng giám sát văn bản, đã liên tục viện dẫn Hiến pháp để "tuýt còi" các chính sách của các Bộ như Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Giao thông Vận tài và của một số chính quyền địa phương với mục đính bảo vệ các quyền căn bản của công dân về bình đẳng và tự do kinh doanh. Xin đưa ra một ví dụ. Giữa tháng 8, Bộ Tư pháp đã phản bác đề xuất của Bộ giao thông vận tài về việc cho phép Hà nội và Thành Phố Hồ Chí Minh được phép tăng mức xử phạt vi phạm giao thông gấp đôi do mâu thuẫn với điều 52 của Hiến pháp về quyền bình đằng của mọi công dân trước pháp luật. Bộ tư pháp giải thích rằng: "Điều 52, Hiến pháp quy định, mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật. Nguyên tắc bình đẳng này đòi hỏi cơ chế áp dụng luật thống nhất trên toàn quốc, tránh việc cùng một hành vi vi phạm nhưng mỗi nơi lại bị áp dụng quy định xử phạt khác nhau." Tóm lại, khi các chính sách ảnh hưởng đến quyền lợi của công dân bị bác bỏ trên căn bản hiến pháp, người ta có thể nhận thấy rằng đặc điểm quan trọng nhất của sự phát triển hiến pháp ở Việt Nam trong thế kỷ 21 là hiến pháp đang dần dần thực hiện chức năng nguyên thủy của nó trong việc bảo vệ người dân và kiểm soát tính tính chất hợp lý trong sự vận hành của công quyền. Điều này một phần phàn ánh sự mở rộng của công lý hiến pháp có tính chất toàn cầu và nhu cầu thực tế của xã hội Việt Nam trong việc dựa vào hiến pháp như một nền tảng cơ bản của quá trình dân chủ hóa.
Việc sửa đổi hiến pháp ở Việt Nam hiện nay cần phải phản ánh trạng thái mới của hiến pháp được hình thành trong một thập kỷ qua. Đời sống thực sự của hiến pháp đòi hỏi quan niệm lại về chức năng của hiến pháp làm tiền đề cho việc đổi mới quy trình sửa đổi hiến pháp và những sửa đổi cụ thể về các thể chế hiến pháp. Thay vì thuần túy là một hình thức thể chế hóa các định hướng chính trị, những tín hiệu thực tế đòi hỏi hiến pháp cần được quan niệm như một hình thức thể chế hóa những nguyên tắc cai trị dựa trên lý trí phản ánh những mong muốn và xu hướng chung của dân chúng. Trước tiên, hiến pháp nên được quan niệm như là một bản thỏa thuận chung của người dân về những nguyên tắc khởi xuất từ lý trí mà chính quyền phải tuân thủ trong việc quản trị họ. Ngoài ra, hiến pháp Việt Nam cũng cần phải được xem là một hình thức tuyên bố của nhân dân về những lý tưởng, những mục tiêu chung của cộng đồng.
Hiến pháp Việt Nam không nên thuần túy là một hình thức cho những mục tiêu tổng quát khác, nhưng nó cũng không thể tách rời chương trình tổng thể hiện đại hóa xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, dù trên phương diện nào, trong bối cảnh mới hiện nay, Hiến pháp Việt Nam cần phải được xây dựng như những giới hạn pháp lý mà nhân dân áp dụng đối với công quyên, một bản cam kết của nhân dân về những giá trị mà họ muốn hướng tới và về những sứ mệnh mà cả xã hội sẽ thực hiện để đạt được những giá trị đó.
Khi Hiến pháp được nhận thức như những giới hạn pháp lý do người dân áp dụng đối với công quyền, quy trình sửa đổi hiến pháp cần phải được đổi mới theo một cách thức để người dân tham gia vào không những thảo luận các nội dung sửa đổi mà còn đưa ra quyết định cuối cùng đối với những điều khoản được sửa đổi. Ngoài ra, xét về mặt nội dung, khi hiến pháp pháp được quan niệm như những giới hạn pháp lý khởi xuất từ ý chí của cộng đồng, những nội dung cụ thể của sửa đổi hiến pháp sẽ cần định hướng vào việc xây dựng những giới hạn pháp lý về cấu trúc đối với công quyền như chế độ tài phán hiến pháp, tư pháp độc lập, chế độ điều trần, chế độ bỏ phiếu bất tín nhiệm. Cuối cùng, với một quan niệm lại về hiến pháp, quyền công dân sẽ được điều chỉnh lại như là như một giới hạn pháp lý đối với công quyền, một thứ quà tặng của tự nhiên giới hạn những mong muốn vô hạn của con người thay vì là một thứ do con người xác lập và ban cấp.
2. Báo Dân Việt có bài Đề nghị truy tố Phó Chi cục Thi hành án dân sự Lâm Đồng. Bài báo phản ánh: Ngày 4.10, CQĐT Viện KSND Tối cao đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố bị can đối với ông Nguyễn Long Vân (SN 1960) - nguyên Phó Trưởng Chi cục Thi hành án dân sự TP. Đà Lạt (Lâm Đồng), về hành vi ra quyết định trái pháp luật.
Theo kết luận điều tra, cuối năm 2008, ông Nguyễn Long Vân được phân công nhiệm vụ thi hành 2 bản án dân sự đã có hiệu lực pháp luật của TAND TP.Đà Lạt, trong đó có liên quan đến tài sản tại số nhà 357 Phan Đình Phùng (phường 2, TP. Đà Lạt)… Trong quá trình thực hiện hai bản án nói trên, ông Vân đã ra quyết định thành lập Hội đồng định giá tài sản không đúng pháp luật, dẫn đến việc định giá không khách quan, gây thiệt hại hơn 6,5 tỷ đồng cho đương sự. Ngoài ra, ông Nguyễn Long Vân đã tự ý rút bỏ quyết định trái luật và thay thế một quyết định khác để che giấu hành vi phạm tội.
3. Báo Tiền phong online có bài Thi hành án không hiểu quyết định của Toà?. Bài báo phản ánh: Thi hành bản án, quyết định của Toà đã được thực hiện trước đó gần 1 năm; trong nội dung của quyết định, toà nêu rõ, hai bên thống nhất thoả thuận không phân chia cũng như không tranh chấp về tài sản. Ấy vậy mà, khi một bên có đơn đề nghị, lãnh đạo Chi cục thi hành án quận Hà Đông, Hà Nội lại đứng ra tổ chức cuộc họp liên ngành để xác minh tài sản...
Chi nhánh nhà hàng Hải Yến là đơn vị trực thuộc Cty TNHH Văn Minh, có trụ sở tại 18 Ngô Thì Nhậm, phường Quang Trung, Hà Đông được lập và hoạt động từ năm 2001, do ông Lê Quốc Tiến làm giám đốc. Tháng 8-2008, nhận thấy dấu hiệu ông Tiến thành lập trái phép trụ sở Cty TNHH một thành viên Vườn ăn Hải Yến ở 18 Ngô Thì Nhậm, bà Hoàng Lệ Thuỷ - Giám đốc Cty Văn Minh đã khởi kiện Lê Quốc Tiến ra TAND quận Hà Đông với yêu cầu: Đề nghị ông Tiến trả lại toàn bộ tài sản tại Nhà hàng Hải Yến và di dời trụ sở Cty TNHH một thành viên Vườn ăn Hải Yến khỏi địa điểm nói trên. Ngày 8-4-2009, TAND quận Hà Đông ra quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự, trong đó có nội dung: ông Lê Quốc Tiến di chuyển trụ sở Cty TNHH một thành viên Vườn ăn Hải Yến ra khỏi địa điểm số 18, Ngô Thì Nhậm, phường Quang Trung; ông Lê Quốc Tiến không tranh chấp tài sản tại số 18, Ngô Thì Nhậm.
Thống nhất với phương án này, hai bên không có kháng cáo cũng như kháng nghị. Để thi hành quyết định trên, ông Tiến đã chủ động di chuyển trụ sở công ty sang địa điểm 61, đường Lý Tự Trọng, phường Quang Trung, quận Hà Đông và được Phòng đăng ký kinh doanh số 3 (Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội) cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần 2 cấp phép vào ngày 9-11-2010. Tưởng mọi việc đã êm xuôi, nhưng vào ngày 20-9-2011, lãnh đạo Cty Văn Minh ngỡ ngàng khi nhận được Quyết định thi hành án của Chi cục thi hành án dân sự Hà Đông, với nội dung ông Lê Quốc Tiến xin di chuyển trụ sở Cty TNHH một thành viên vườn ăn Hải Yến khỏi địa điểm 18, Ngô Thì Nhậm. Đây là một hành vi khó hiểu của Chi cục thi hành án dân sự Hà Đông, cụ thể là ông Nguyễn Như Nghĩa - Chi Cục trưởng và cũng là người ký vào quyết định thi hành án khi nội dung này đã được các bên thực hiện trước đó gần 1 năm.
Trở lại nội dung Quyết định của TAND quận Hà Đông về việc công nhận sự thoả thuận của các đương sự, có đoạn: “Ông Lê Quốc Tiến không tranh chấp tài sản tại số 18, Ngô Thì Nhậm”. Điều này có nghĩa, ở địa chỉ này sẽ không có bất cứ tranh chấp tài sản nào và đã được các bên thoả thuận, thông qua. Tuy nhiên, có một sự lạ lùng khi ngày 16-9-2011, ông Tiến có đơn yêu cầu thi hành án với nội dung: Di chuyển trụ sở Cty TNHH một thành viên Vườn ăn Hải Yến cũng như những tài sản của Cty này ở địa điểm 18, Ngô Thì Nhậm. Đáng lưu ý là, khi gửi đơn đề nghị thi hành án, ông Tiến đã cung cấp cho Chi cục thi hành án dân sự Hà Đông một số tài liệu làm cơ sở, trong đó có chính Quyết định của TAND Hà Đông, ra ngày 8-4-2009. Ngay sau khi nhận được đơn yêu cầu, ngày 20-9-2011, Chi cục Thi hành án dân sự Hà Đông đã ban hành quyết định thi hành án, đồng thời phát giấy mời, tổ chức cuộc họp liên ngành, với sự tham gia các bên liên quan để tiến hành xác minh tài sản để thi hành án. Như vậy, khi nội dung trong quyết định của Toà án đã thể hiện rất rõ ràng, hai bên không có bất cứ sự tranh chấp nào về tài sản, và thậm chí, các bên đã thi hành án xong, nhưng không hiểu lý do gì, lãnh đạo Chi cục thi hành án dân sự Hà Đông vẫn ban hành một quyết định thi hành án chứa đựng nhiều sai phạm.
4. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh có bài Tiếp tục cùng ngân hàng “hứa lèo”. Bài báo phản ánh: Ngày 1-7-2011, Báo Công an TPHCM có đăng bài “Tổng công ty Miền Trung: Chống lệnh tòa, bị yêu cầu tuyên bố phá sản” có đề cập đến vấn đề Tổng công ty Miền Trung (viết tắt là TCTMT) không thực hiện trả nợ cho Công ty TNHH Thiên Xứng (Cty Thiên Xứng) theo bản án số 07/KDTM-PT của TAND TP.Đà Nẵng số tiền 6,2 tỷ đồng (các số dưới đây được làm tròn số). Cơ quan thi hành án là Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) quận Thanh Khê có nhiều biện pháp yêu cầu thi hành án nhưng TCTMT vẫn chây ỳ, cố tình không thực thi theo quy định của pháp luật. Sau khi Báo Công an TPHCM phản ánh, được dư luận đồng tình, cơ quan chức năng tích cực thực hiện những biện pháp khả quan để yêu cầu thực thi theo bản án. Nhưng sự chây ỳ đó lại “truyền” sang một ngân hàng có tiếng ăn nên làm ra ở Quảng Bình...
Mới đây TCTMT đã chuyển đổi thành Tổng công ty cổ phần Miền Trung, có số dư trong tài khoản tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển - chi nhánh Quảng Bình (gọi tắt là NHĐTPT Quảng Bình) mà cơ quan chức năng nắm được gần 240 tỷ đồng. Thế nhưng, không hiểu vì lẽ gì, sau khi đã có đầy đủ thủ tục theo quy định, THADS Thanh Khê đề nghị NHĐTPT Quảng Bình chuyển tiền vào tài khoản tạm giữ của Nhà nước để thi hành án mà ngân hàng này cũng cố tình kéo rê thời gian.
Trở lại vụ việc, Cty Thiên Xứng (có trụ sở tại P501 Tòa nhà Tuổi Trẻ, số 2 Trần Thánh Tông, Hà Nội) là bên thắng kiện trong vụ án “Tranh chấp kinh doanh thương mại” xảy ra từ những năm 2004 đối với Công ty xây dựng 71 (thuộc TCTMT). Qua nhiều năm đi đòi nợ do bị bên mua bội tín và lợi dụng cổ phần hóa doanh nghiệp, TCTMT đã chỉ đạo lập hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp, phê duyệt giá trị doanh nghiệp và bàn giao Cty xây dựng 71 sang công ty cổ phần, không đưa tài sản gồm ba dây chuyền thiết bị mua của Cty Thiên Xứng vào hồ sơ, mặc dù dây chuyền này đã được bàn giao đưa vào sử dụng trước thời điểm cổ phần hóa (hoàn thành bàn giao tháng 10-2004, quyết định cổ phần hóa tháng 6-2005).
Năm 2007, Cty Thiên Xứng khởi kiện ra tòa. Qua nhiều lần hoãn, xét xử lại, cuối cùng ngày 29-11-2010, TAND TP. Đà Nẵng xét xử phúc thẩm đã có bản án số 07/KDTM-PT tuyên buộc TCTMT có nghĩa vụ trả cho Cty Thiên Xứng số tiền 6,2 tỷ đồng (các số dưới đây được làm tròn số) và lãi suất chậm thi hành án, đồng thời nộp 114 triệu đồng án phí. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, THADS Thanh Khê đã cưỡng chế thu được của TCTMT 2,37 tỷ đồng trả cho Cty Thiên Xứng. Số tiền còn lại phải tiếp tục thi hành là 4,6 tỷ đồng (gồm gốc, lãi suất, án phí). Thế nhưng, gần một năm nay, TCTMT lại chây ỳ, không thực hiện việc tiếp tục thi hành bản án theo pháp luật quy định.
Theo biên bản xác minh ngày 25-7-2011 của chấp hành viên THADS Thanh Khê, tại NHĐTPT Quảng Bình, TCTMT có số tiền 224 tỷ đồng trong tài khoản 531.10.00.021202.7 (ngoài ra, trong tài khoản số 531.10.00.000511.1 của TCTMT còn có số dư 15 tỷ đồng). Ngày 12-8-2011, chấp hành viên THADS Thanh Khê có quyết định số 04/QĐ-CCTHA về việc phong tỏa số tiền 4,6 tỷ đồng của TCTMT trong tài khoản 531.10.00.021202.7 và đã tống đạt hợp lệ. Ngày 5-9-2011, THADS Thanh Khê kê biên theo quyết định số 19/QĐ-CCTHA ngày 1-9-2011 và đề nghị NHĐTPT Quảng Bình chuyển số tiền 4,6 tỷ đồng vào tài khoản tạm giữ số 3751 mã số ĐVSDNS 1054965 tại Kho bạc Nhà nước quận Thanh Khê trước ngày 10-9-2011 để THADS Thanh Khê xử lý theo đúng quy định. Thế nhưng, NHĐTPT Quảng Bình lại không thực thi. Ngày 13-9-2011, THADS Thanh Khê lại có thông báo số 62/TB-CCTHA gửi yêu cầu NHĐTPT Quảng Bình thực hiện việc chuyển tiền, nhưng đến nay ngân hàng trên vẫn “hứa lèo” với pháp luật, không chấp hành.
Ngày 16-9-2011, THADS Thanh Khê có văn bản gửi Chủ tịch HĐQT, TGĐ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đề nghị có ý kiến chỉ đạo NHĐTPT Quảng Bình thực hiện ngay việc chuyển tiền vào tài khoản tạm giữ để xử lý theo luật định. Đồng thời gửi NHĐTPT Quảng Bình nội dung yêu cầu việc chuyển khoản để THADS Thanh Khê thi hành án. Thế nhưng đã hơn mười ngày trôi qua, NHĐTPT Quảng Bình nhiều lần hứa chuyển khoản nhưng vẫn không chịu thực thi theo quy định của pháp luật. Phải chăng, NHĐTPT Quảng Bình có điều gì mờ ám, khuất tất? Hay TCTMT có “tác động” gì đối với NHĐTPT Quảng Bình để cùng nhau coi thường pháp luật!?