I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Dân trí phản ánh: Ngân hàng lách luật đẩy lãi suất lên ngưỡng trên 18%/năm thông qua khuyến mãi, tặng thưởng lãi suất… không phải là chuyện mới nhưng lại là đề tài nóng khi cả công ty tài chính cũng nhảy vào cuộc đua.
Lãi suất huy động VND tăng cao khiến lãi suất đầu ra không chỉ giữ ở mức 20 - 23%/năm như thống kê từ Ngân hàng Nhà nước mà đã vượt lên con số 25%/năm. Điển hình như tại Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam, lãi suất cho vay tín chấp tiêu dùng của ngân hàng thấp nhất là 23,75%/năm và cao nhất lên tới 25,75%/năm. Tại HSBC, lãi suất cho vay tiêu dùng cũng từ 23%/năm trở lên...
Trao đổi với báo giới, bà Nguyễn Thị Mùi, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia cho hay, lãi suất đầu ra tăng cao là hệ quả tất yếu của việc tăng lãi suất đầu vào, khiến doanh nghiệp khó làm ăn có lãi. Theo đó, doanh nghiệp không có đủ tiền gốc và lãi trả cho ngân hàng khi đến hạn sẽ dẫn đến rủi ro cho ngân hàng đó nói riêng và cả hệ thống ngân hàng nói chung.
Và trong bối cảnh lãi suất vượt trần tăng cao, Ngân hàng Nhà nước qua công văn trả lời Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Tiền Giang về việc huy động vốn của các ngân hàng thương mại đã nêu rõ: Các tổ chức tín dụng không được phép huy động vượt 14%/năm dù ở hình thức nào. Ngoài ra, các hình thức huy động vốn theo lãi suất bậc thang, huy động vốn kèm theo các chương trình khuyến mãi vượt trần lãi suất 14%/năm cũng như “việc các ngân hàng thương mại huy động vốn dưới hình thức nhận vốn ủy thác là không đúng pháp luật”…
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 17-5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có chỉ thị về việc phát động thi đua thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2011 và kế hoạch 5 năm (2011-2015) đã được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI thông qua.
Báo cũng phản ánh: Ngày 17-5, tại Cung văn hóa Hữu nghị Hà Nội, đại lễ mừng Phật đản năm 2011 đã được tổ chức trang trọng, thành kính với sự tham gia của hàng vạn phật tử và người dân. Trong thông điệp gửi tăng ni, cư sĩ phật tử nhân Đại lễ Phật đản, Đức pháp chủ Hội đồng chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Hòa thượng Thích Phổ Tuệ đã kêu gọi tăng ni, phật tử chung tay với cộng đồng xã hội bảo vệ môi trường và trái đất.
3. Báo Người lao động phản ánh: Ngày 17-5 tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) thuộc Trường ĐH Kinh tế - ĐH Quốc gia Hà Nội đã công bố Báo cáo Thường niên kinh tế Việt Nam 2011 với chủ đề Nền kinh tế giữa ngã ba đường.
TS Nguyễn Đức Thành, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết trung bình một thập kỷ qua, tổng thu ngân sách từ các khoản thu từ thuế và phí chiếm khoảng 21,5% GDP, cao hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực. Những chính sách bảo hộ và thuế chồng thuế đang khiến mỗi người dân gánh chịu tỉ lệ thuế trên tổng thu nhập cao gấp 1,4 - 3 lần so với nhiều nước châu Á khác. Nợ công đang tăng nhanh, ẩn chứa nhiều rủi ro và thách thức. Nợ công nước ngoài và tổng nợ công của Việt Nam đã lần lượt vượt mức 30% và 50% trong những năm gần đây, tuy chưa vượt ngưỡng an toàn nhưng cũng phát đi cảnh báo về việc cần thiết phải thay đổi kế hoạch chi tiêu ngân sách. Sự yếu đi của tiền đồng khiến các khoản vay bằng ngoại tệ tăng lên về quy mô nếu tính theo đồng nội tệ nhưng tính theo giá trị thực, giá trị các khoản nợ này lại giảm vì lạm phát trong giai đoạn 2002-2010 của ta đã lên tới 110%. Như vậy, gánh nặng nợ của Chính phủ đang được san sẻ sang người dân thông qua thuế và lạm phát.
Một phát hiện mới của nhóm nghiên cứu là trong 10 năm qua, việc chống lạm phát của Việt Nam chủ yếu thông qua chính sách tiền tệ nhưng cơ bản là thụ động, được triển khai khi lạm phát đã xảy ra. Lãi suất tự nhiên có xu hướng giảm dần trong giai đoạn 2001-2007 và chỉ tăng trở lại từ năm 2008. Nhưng hiện tượng rất nghiêm trọng trong chính sách lãi suất là lãi suất tự nhiên luôn âm kể từ năm 2004. Như vậy, lãi suất đã đánh mất vai trò dẫn dắt nền kinh tế phân phối nguồn lực một cách hiệu quả, nguồn lực bị dư thừa và sử dụng không hiệu quả ở quy mô lớn.
VEPR đưa ra hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2011: Nếu chính sách tiền tệ nhất quán thắt chặt đến hết năm, đi liền với cắt giảm chi tiêu công như tinh thần Nghị quyết 11, lạm phát cả năm là 15,5% và tăng trưởng GDP 6,2%. Nếu Chính phủ không quyết liệt chống lạm phát và bình ổn vĩ mô trước sức ép của doanh nghiệp và tăng trưởng như đã từng diễn ra năm ngoái, GDP có thể nhích lên đạt 6,5% nhưng lạm phát sẽ ở mức trên 18% và khả năng vượt ra khỏi tầm kiểm soát là rất cao. Một khuyến nghị quan trọng khác là cải thiện cán cân thương mại với Trung Quốc, giảm tình trạng nhập siêu từ quốc gia này.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Người lao động có bài Con các cô gái đẻ thuê sẽ được mang quốc tịch VN. Bài báo phản ánh: Liên quan đến vụ “Làm rõ đường dây đẻ thuê xuyên quốc gia” (Báo Người Lao Động ngày 17-5), bà Lê Thị Thủy, Giám đốc dự án Ngôi nhà bình yên (Trung tâm Phụ nữ và Phát triển - Hội LHPN Việt Nam), cho biết sẽ xin ý kiến của ngành tư pháp khi làm các thủ tục đăng ký giấy khai sinh, quốc tịch cho con của các cô gái đẻ thuê ở Thái Lan.
Theo dự kiến, 5 cô gái vừa sinh con ở Thái Lan sẽ về nước vào cuối tháng này khi sức khỏe ổn định. Theo bà Hà Thị Thanh Vân, Phó trưởng Ban Pháp luật chính sách - Hội LHPN Việt Nam, các trẻ sinh ra tại Thái Lan và theo mẹ về nước sẽ được tạo điều kiện để làm thủ tục khai sinh, mang quốc tịch Việt Nam. “Hội LHPN Việt Nam sẵn sàng đứng ra bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho họ và đang tích cực phối hợp với Bộ Công an để ngăn chặn đường dây đẻ thuê xuyên quốc gia” - bà Vân nói.
2. Báo Nhà báo và công luận có bài Hà Nội: Quyết tâm “bất thường” của Chi cục THA quận Hai Bà Trưng. Bài báo phản ánh: Ngày 21/12/2010, Tòa kinh tế (TAND TC) có Quyết định giám đốc thẩm số 18/2010/KDTM-GĐT, theo đó hủy quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự (Ngân hàng Công thương Việt Nam, chi nhánh Cầu Giấy - Hà Nội và Công ty TNHH Bắc Sơn) số 143/2007/QĐST-KDTM ngày 20/12/2007 của TAND TP Hà Nội. Theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự thì Thủ trưởng cơ quan thi hành án (THA) quận Hai Bà Trưng phải ra quyết định đình chỉ thi hành án theo Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM. Tuy nhiên, việc tuân theo pháp luật đã không được cơ quan thi hành án quận Hai Bà Trưng thực hiện và vẫn quyết tâm thực hiện thi hành án.
Theo Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM, Công ty TNHH Bắc Sơn (Cty Bắc Sơn) xác nhận nợ ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh Cầu Giấy (Hà Nội) số tiền gốc là 15 tỷ đồng. Theo thỏa thuận, Cty Bắc Sơn cam kết trả Ngân hàng Công thương Việt Nam số tiền gốc là 15 tỷ trong vòng 3 tháng kể từ ngày 19/12/2007. Trong trường hợp nếu Cty Bắc Sơn không thực hiện theo cam kết trên thì Ngân hàng Công thương Việt Nam có quyền xử lý tài sản thế chấp theo luật định. Trong khối tài sản đảm bảo thế chấp cho các khoản nợ của Cty Bắc Sơn có quyền sở hữu một phần ngôi nhà và quyền sử dụng đất tại 194 Phố Huế là tài sản đảm bảo cho một khoản vay trị giá 5 tỷ đồng.
Ngày 6/1/2009, Chi Cục thi hành án quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) có Quyết định số 03 thi hành án theo Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM. Ngày 24/2/2009, có quyết định kê biên diện tích nhà đất tại 194 Phố Huế (Hà Nội) nhằm đảm bảo thi hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 143/2007/QĐST-KDTM. Ngày 24/8/2009, Chi Cục thi hành án quận Hai Bà Trưng và Công ty Cổ phần bán đấu giá nhà Hà Nội đã tiến hành bán đấu giá ngôi nhà số 194 Phố Huế.
Ngày 4/9/2009, Viện trưởng VKSND TC có Quyết định kháng nghị số 29/QĐ-KNGĐT-V12, đề nghị Tòa Kinh tế (TAND TC) xét xử theo hướng hủy quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự số Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM. Ngày 21/12/2010, Tòa kinh tế (TAND TC) có Quyết định giám đốc thẩm số 18/2010/KDTM-GĐT, theo đó hủy Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 143/2007/QĐST-KDTM ngày 20/12/2007 của TAND TP Hà Nội do quyết định này có thiếu nhiều sót trong quá trình giải quyết vụ án. Đồng thời giao hồ sơ vụ án cho TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật.
…Theo Luật sư Trương Quốc Hòe, Trưởng Văn phòng Luật sư Interla thì việc Chi cục thi hành án quận Hai Bà Trưng áp dụng khoản 5, Điều 2 Thông tư liên tịch số 14/2010 để không ra quyết định đình chỉ thi hành án là trái với quy định của pháp luật, bởi “Thông tư liên tịch số 14/2010 có hiệu lực kể từ ngày 15/9/2010 thì không thể áp dụng ngược trở lại để điều chỉnh một vụ án kinh doanh thương mại được giải quyết bằng quyết định số 143 ngày 20/7/2007 và có quyết định thi hành án từ ngày 6/1/2009. Pháp luật Việt Nam không có quy định luật hồi tố”, Luật sư Hòe phân tích. Mặt khác, theo Luật sư Hòe, thủ tục bán đấu giá ngôi nhà 149 Phố Huế có nhiều sai phạm nghiêm trọng, do đó Chi Cục thi hành án quận Hai Bà Trưng không thể áp dụng Thông tư liên tịch số 14/2010 để tiếp tục thi hành án theo Quyết định số 143/2007/QĐST-KDTM. Cụ thể, khi ông Hoàng Đình Mậu, nguyên Giám đốc Cty Bắc Sơn qua đời, các đồng thừa kế của ông Mậu đều có quyền lợi và nghĩa vụ như nhau đối với khối di sản mà ông Mậu để lại. Việc Chi cục Thi hành án quận Hai Bà Trưng khi kê biên căn nhà 194 Phố Huế chỉ hỏi ý kiến vợ ông Hoàng Ngọc Minh (con trai cả của ông Mậu và hiện là Giám Cty Bắc Sơn) và bà Hồng mà không có sự thống nhất với các đồng thừa kế còn lại là trái với các quy định của pháp luật về thừa kế , gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đồng thừa kế còn lại. Theo chị Hoàng Thị Thu Hằng, sinh năm 1978 và anh Hoàng Đình Mạnh, sinh năm 1979 và anh Hoàng Ngọc Minh (là con ông Mậu, cùng trú tại số nhà 194 Phố Huế), thì từ khi ông Mậu qua đời (năm 2006), đến nay gia đình họ vẫn chưa mở thủ tục thừa kế theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Trong trường hợp này, theo Luật sư Hòe “khi các đồng thừa kế của ông Mậu chưa thực hiện thủ tục mở thừa kế đối với các khối di sản mà ông Mậu để lại thì không thể bắt các đồng thừa kế thực hiện nghĩa vụ về khối di sản do ông Mậu để lại”. Ngày 9/5/2011, Chi cục Thi hành án quận Hai Bà Trưng tiếp tục ra thông báo số 05/ TB – THA yêu cầu trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày 10/5/2011 đến ngày 24 /5/2011, mọi tổ chức, cá nhân, và những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đang thuê, đang ở nhờ phải ra khỏi và chuyển toàn bộ tài sản của mình đang để tại 194 phố Huế- Phường Ngô Thì Nhậm, quận Hai Bà Trưng- Hà Nội để trả lại nhà đất cho người mua được tài sản bán đấu giá. Với những việc làm trên của Chi cục THA quận Hai Bà Trưng, dư luận đang đặt câu hỏi: Liệu phía sau sự “quyết tâm” bất thường này có điều gì uẩn khúc?
3. Báo điện tử Vneconomy có bài Yêu cầu hoàn thiện nhà trước khi bàn giao: Hợp lý, nhưng... khó khả thi?. Bài báo phản ánh: Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, tình trạng các dự án phát triển nhà ở chỉ xây dựng hạ tầng kỹ thuật, sau đó phân lô, bán nền cho người mua nhà tự xây dựng hoặc bán nhà xây thô để người dân tự hoàn thiện dẫn đến nhiều dự án phát triển khu đô thị mới không hoàn thành đúng tiến độ, không hình thành đô thị hoàn chỉnh như quy hoạch xảy ra tại nhiều địa phương, gây lãng phí tài nguyên đất đai và vốn đầu tư của xã hội, làm mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng xấu tới dư luận xã hội. Trên cơ sở đó, giải pháp của Bộ Xây dựng đã đề xuất xóa bỏ hình thức chia lô, bán nền, bán nhà xây thô trong các dự án phát triển nhà ở tại đô thị. Đồng thời, chủ đầu tư phải có trách nhiệm hoàn thiện nhà ở trước khi bàn giao cho khách hàng. Bên cạnh đó, là việc xây dựng chế tài xử phạt các chủ đầu tư bán nhà xây thô và không thực hiện tốt việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật đồng bộ; nghiên cứu ban hành chính sách thuế đủ mạnh để hạn chế tình trạng đầu cơ nhà, đất mà không đưa vào sử dụng.
Nói về giải pháp trên, ông Phạm Sĩ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam phân tích: “Những giải pháp mà Bộ Xây dựng đưa ra là đã rút từ kinh nghiệm thực tế, chủ trương rất đúng, tiếc là hơi muộn. Ở nước ngoài, từ lâu, họ kiểm soát tình trạng này rất sát sao, nếu trong thời hạn nhất định, xây chưa xong đã bị phạt chứ không nói tới việc không xây, không hoàn thiện tiếp, làm cản trở vận hành đô thị, làm ảnh hưởng xấu tới bộ mặt và công tác quản lý đô thị”. Tuy nhiên, theo ông Liêm, “việc bắt các chủ đầu tư phải hoàn thiện toàn bộ nhà ở cũng sẽ làm khó hơn cho các doanh nghiệp bởi trong thời điểm khó khăn, thiếu vốn, nhiều doanh nghiệp không tiếp tục triển khai được các dự án dở dang và cũng không giữ được hàng hóa bất động sản đã hoàn thành thì làm sao có thể bỏ tiền ra hoàn thiện tiếp”. “Do đó, theo tôi, phải có cách giải quyết khác” ông Liêm nói. “Chỉ cần yêu cầu doanh nghiệp hoàn thiện mặt ngoài còn bên trong ngôi nhà thì tuỳ chủ sở hữu quyết định. Chính quyền địa phương kiểm tra và xử phạt những chủ nhà để nhà không, đề ra thời hạn nhất định bắt họ phải hoàn thiện. Nếu hết thời hạn rồi mà chưa làm thì thu hồi lại, đem đấu giá hoặc Nhà nước mua lại theo giá đã thẩm định để làm nhà ở công vụ, văn phòng... Và theo tôi, trong nội thành không nên để đất xây biệt thự hoặc chỉ xây một số biệt thự công vụ còn thì dành đất để xây nhà cao tầng”.
Với tư cách là một nhà tư vấn bất động sản, ông Phạm Thanh Hưng, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Bất động sản Thế Kỷ ủng hộ chủ trương của Bộ Xây dựng, bởi sẽ hạn chế được tình trạng “ôm” đất. Tuy nhiên, nếu áp dụng thì rõ ràng sẽ làm chủ đầu tư và khách hàng tốn kém hơn và khi đã không có nhu cầu sử dụng thì có hoàn thiện, họ vẫn để đấy.