I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Đất Việt phản ánh: GS Ngô Bảo Châu đã quá tùy tiện khi đặt Cù Huy Hà Vũ ngang với những biểu tượng anh hùng. Dù những anh hùng đó thuộc về những thời đại đã qua nhưng mang một sự trân trọng trong tâm thức mỗi người. Nó dễ gây sự lầm lẫn biến Cù Huy Hà Vũ từ một kẻ vô giá trị thành một biểu tượng. Giờ đây, hình ảnh về Cù Huy Hà Vũ và GS Ngô Bảo Châu xuất hiện dày đặc trên một số luồng thông tin với những mỹ từ cao cả nhất. Nhưng sẽ chỉ là một sự ngộ nhận của niềm tin nếu chỉ nhìn nhận bằng sự lấp lánh của ngôn từ. Điều đó cũng giống như sự ngộ nhận về "anh hùng" Cù Huy Hà Vũ của GS Ngô Bảo Châu vậy.
Trong blog cá nhân của mình (blog Thích học toán - entry ngày 13/4/2011), GS Ngô Bảo Châu đã so sánh: "Tôi vốn không đặc biệt hâm mộ ông Cù Huy Hà Vũ. Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt. Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường. Như Hector người thành Troy, như Turnus người Rutuli hay như Kinh Kha người nước Vệ, ông Vũ không hề sợ hãi khi phải đối mặt với số phận của mình. Những nhân vật huyền thoại này đã làm mọi thứ để được đối mặt với số phận, để hoàn thành sứ mệnh của mình trong cuộc đời này". Phát biểu ấy, dù vô tình hay cố ý, đã đặt Cù Huy Hà Vũ ngang với những người anh hùng trong lịch sử nhân loại.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Hôm qua 10-5, tại Hà Nội, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ KH-CN) đã tổ chức hội nghị “Sơ kết, triển khai hoạt động xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo TCVN ISO 9001 trong cơ quan hành chính Nhà nước”.
Báo cáo của Tổng cục TCĐLCL cho biết, tính đến ngày 30-4, đã có gần 2.000 cơ quan hành chính Nhà nước được nhận Giấy chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL), phù hợp với TCVN ISO 9001:2000 và TCVN 9001:2008. Đến thời điểm này, Gia Lai là tỉnh duy nhất chưa có cơ quan hành chính Nhà nước nào được cấp giấy chứng nhận. Việc áp dụng HTQLCL trong hoạt động quản lý của các cơ quan hành chính Nhà nước đã mang lại hiệu quả thiết thực, thúc đẩy công cuộc cải cách hành chính của Chính phủ, giúp vận hành cơ chế “một cửa” và “một cửa liên thông “ hiệu quả hơn. Tuy nhiên trong quá trình triển khai vẫn còn một số khó khăn vướng mắc, nhất là khâu triển khai hệ thống tiêu chuẩn ở cấp cơ sở.
Báo cũng phản ánh: Thông tin từ Bộ Xây dựng cho biết, Đề án Quỹ tiết kiệm nhà ở đang được bộ nghiên cứu, soạn thảo trong đó tập trung vào nội dung xây dựng mô hình tổ chức, cơ chế huy động, cho vay vốn và cơ chế quản lý quỹ.
Về cơ chế huy động vốn, Quỹ tiết kiệm hình thành bởi nhiều nguồn vốn khác nhau, bao gồm nguồn vốn huy động từ người có nhu cầu tạo lập nhà ở, vốn huy động từ DN phát triển nhà ở và các nguồn vốn hợp pháp khác. Quỹ tiết kiệm nhà ở có thể được xây dựng giống như hình thức bảo hiểm xã hội và mức đóng góp dự kiến 1% - 2% tổng tiền lương hàng tháng của người lao động. Tuy nhiên, do thu nhập của người lao động hiện còn thấp nên Bộ Xây dựng đang cân nhắc một số phương án về huy động vốn, bao gồm phương thức huy động vốn tự nguyện và không tự nguyện.
Về cơ chế cho vay, quỹ sẽ cho người dân vay tiền mua nhà ở với lãi suất thấp (chỉ bằng 1/4 - 1/5 so với lãi suất của các ngân hàng thương mại), người được vay phải là đối tượng có khó khăn về nhà ở và đã đóng góp cho Quỹ tiết kiệm trong thời hạn nhất định. Quỹ cũng sẽ dành một phần ưu tiên cho các doanh nghiệp xây dựng tham gia chương trình phát triển nhà ở xã hội. Trong thời gian tới, bộ sẽ lấy ý kiến rộng rãi để hoàn chỉnh đề án.
3. Báo Thanh niên có bài “Hụt hẫng”. Bài báo phản ánh: Thấp thỏm chờ đợi, hồi hộp và lo lắng; thất vọng rồi hy vọng... đó là những cảm xúc của nhiều người trong suốt thời gian qua kể khi việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) được khởi xướng. Nhưng câu trả lời không miễn, giảm thuế và cuối năm 2012 mới sửa đổi Luật Thuế TNCN của Bộ Tài chính đã khiến cho những người nộp thuế cảm thấy hụt hẫng. Hụt hẫng bởi không ai chờ đợi một kết quả lạnh lùng nói trên. Chúng ta đều biết, vấn đề chỉnh sửa Luật Thuế TNCN nóng lên từ đầu năm đến nay là do giá cả tăng quá cao, ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ đến đời sống người dân. Đó là lý do, nhiều chuyên gia, đại biểu Quốc hội và không ít quan chức có thẩm quyền thậm chí đã đề xuất một số giải pháp mang tính tình thế để giải quyết bài toán lạc hậu của Luật Thuế TNCN, sự tăng giá vùn vụt của hàng hóa tiêu dùng và sự mất thời gian trong quy trình sửa đổi luật hiện hành.
Còn nhớ, khởi nguồn của việc lấy ý kiến cho các phương án chỉnh, sửa Luật Thuế TNCN là sự bất hợp lý của các ngưỡng thuế trước thực trạng hiện nay của nền kinh tế. Sự bất hợp lý này đã được chính cơ quan soạn thảo luật công nhận nên không cần bàn cãi thêm. Vấn đề đặt ra là, đã công nhận có sự bất hợp lý, tại sao bắt người dân phải chờ đợi?
Thiết nghĩ, những việc bất hợp lý, nhất thiết không thể tồn tại. Nhất thiết phải sửa ngay. Đặc biệt, những việc bất hợp lý gây ảnh hưởng lên cuộc sống của người dân, tác động trực tiếp vào nồi cơm của các gia đình công chức, càng không thể chờ đợi bởi bất cứ lý do gì. Đó là chưa kể, ngoài sự lạc hậu của ngưỡng thuế thì những nghịch lý, những bất công... của Luật Thuế TNCN khiến áp lực càng đè nặng lên cuộc sống vốn đã quá nhiều khó khăn của nhiều người nộp thuế. Không chỉ là số tiền cụ thể (bởi nếu có miễn, giảm thuế thì việc giá cả tăng vùn vụt hiện nay cũng "nuốt" hết số tiền này), việc chỉnh, sửa Luật Thuế TNCN đối với những người nộp thuế trên tất cả thể hiện sự chia sẻ, sự cảm thông, sự thấu hiểu của cơ quan có thẩm quyền trước những khó khăn, vất vả của họ trong tình hình hiện nay. Sao lại để người dân phải hụt hẫng bởi những lý do thiếu thuyết phục trước một hiện thực rõ ràng, cụ thể và đã được công nhận?
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Lao động có bài Cán bộ tư pháp “thách đố” dân. Bài báo phản ánh: Không chỉ từ chối không chứng thực bản sao từ Giấy khai sinh bản gốc của dân, cán bộ tư pháp phường Phúc La, Hà Đông (Hà Nội) còn “thách”: Đố người dân có thể chứng thực giấy tờ trên ở bất cứ phường, xã nào ở Việt Nam.
Chị Đinh Thị Tuyết Mai (Xa La, Hà Đông, Hà Nội), phản ánh: Sáng ngày 10.5, chị tới UBND phường Phúc La làm thủ tục chứng thực bản sao từ Giấy khai sinh. Cán bộ tư pháp phường - Nguyễn Hữu Nam, từ chối chứng thực với lý do: Cơ quan cấp (UBND xã Lạc Thịnh, huyện Yên Thủy, Hà Sơn Bình) đã không ký, đóng dấu ở mặt trước mà ký, đóng dấu tại mặt sau của Giấy khai sinh bản gốc (có hai mặt) là không hợp lệ. Chị Mai đã giải thích, đây là giấy khai sinh bản gốc và đã được cơ quan có thẩm quyền cấp cách đây 34 năm (từ năm 1977), nên hình thức có thể khác với mẫu giấy khai sinh phổ biến hiện nay. Nhưng Giấy khai sinh này vẫn được chị sử dụng để đăng ký đi học, đi làm, là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy CMND, đăng ký hộ khẩu. Chị cũng đã sao chứng thực nhiều lần, chưa có cơ quan nào thắc mắc về hình thức hay tính hợp pháp của giấy tờ này.
Không chấp nhận giải thích của chị Mai, vị cán bộ tư pháp phường này xác nhận (ký và đóng dấu của UBND phường) vào bản photo Giấy khai sinh: “Giấy khai sinh này không xác nhận sao y bản chính được”. Cán bộ Nam, sau đó còn “thách đố”: “Nếu chứng thực được giấy khai sinh này ở bất cứ phường, xã nào ở Việt Nam, thì tôi làm con chị” (?). Lấy lý do còn phải giải quyết nhiều việc, vị cán bộ tư pháp “mời” chị Mai ra khỏi trụ sở UBND phường. Cách hành xử khó hiểu của vị cán bộ tư pháp, lúc đó gặp phải sự bất bình của nhiều người dân đang có mặt tại bộ phận một cửa của UBND phường Phúc La. Ngay trong buổi sáng cùng ngày, chị Mai đã mang giấy tờ sang UBND phường Mỗ Lao (Hà Đông, Hà Nội), thì được chứng thực ngay.
Luật sư Vũ Thái Hà, Công ty Luật TNHH YouMe (Hà Nội) cho biết: Chứng thực bản sao từ bản chính các giấy tờ, văn bản bằng tiếng Việt (bao gồm giấy khai sinh) thuộc trách nhiệm của UBND cấp xã. Nghị định số 79/2007/NĐ-CP, ngày 18/05/2007, về Chứng thực quy định cụ thể những trường hợp không được chứng thực bản sao từ bản chính, gồm: Bản chính được cấp sai thẩm quyền hoặc giả mạo (i); Bản chính đã bị tẩy xoá, sửa chữa, thêm, bớt hoặc đã bị hư hỏng, cũ nát không thể xác định rõ nội dung (ii); Bản chính không được phép phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật (iii); Đơn, thư và các giấy tờ do cá nhân tự lập không có chứng nhận, chứng thực hoặc xác nhận của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền (iv); Các giấy tờ, văn bản khác mà pháp luật quy định không được sao (v) (Điều 16). Như vậy, lý do từ chối cấp bản sao từ Giấy khai sinh bản gốc của UBND phường Phúc La không có trong quy định của pháp luật về chứng thực. Cũng theo LS Hà, Luật cán bộ, công chức năm 2008 quy định về Văn hóa giao tiếp với nhân dân: “1. Cán bộ, công chức phải gần gũi với nhân dân; có tác phong, thái độ lịch sự, nghiêm túc, khiêm tốn; ngôn ngữ giao tiếp phải chuẩn mực, rõ ràng, mạch lạc. 2. Cán bộ, công chức không được hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà cho nhân dân khi thi hành công vụ” (Điều 17).
Như vậy, rõ ràng việc cán bộ tư pháp thách đố và “mời” người dân khỏi trụ sở phường là trái với quy định “tác phong, thái độ lịch sự, nghiêm túc, khiêm tốn” và “không được hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà cho nhân dân”?
2. Báo Hà Nội mới có bài Công chứng, chứng thực: Những quy định chưa sát thực. Bài báo phản ánh: Công chứng và chứng thực là hai lĩnh vực có nhiều hồ sơ giao dịch hằng ngày nhất. Song trong các văn bản quy phạm pháp luật quy định về lĩnh vực này còn có một số điều chưa phù hợp, dẫn tới khó khăn và phiền hà cho cả cán bộ và người dân khi thực hiện.
Theo Khoản 1, Điều 5 Nghị định 79/2007/NĐ-CP của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký thì phòng tư pháp cấp huyện chỉ có thẩm quyền chứng thực bản sao từ bản chính các giấy tờ, văn bản bằng tiếng nước ngoài mà không có thẩm quyền chứng thực bản sao từ bản chính các giấy tờ bằng tiếng Việt cũng như chứng thực chữ ký các văn bản, giấy tờ bằng tiếng Việt. Vì thế, nếu cần chứng thực một bộ hồ sơ bao gồm cả văn bản bằng tiếng nước ngoài và tiếng Việt thì người dân phải đi đến cả cấp huyện và cấp xã; trong khi đó, lượng hồ sơ có hai thứ tiếng ngày càng nhiều. Một thực tế đang tồn tại là việc đưa thủ tục chứng thực vào thực hiện tại bộ phận "một cửa" và giao cho chủ tịch, phó chủ tịch UBND cấp xã thẩm quyền ký chứng thực đã làm chậm thời gian trả kết quả chứng thực, bởi cán bộ tư pháp lại phải trình và chờ lãnh đạo đơn vị ký. Nếu lãnh đạo đi họp thì rất khó bảo đảm yêu cầu trả kết quả chứng thực ngay trong ngày theo quy định. Chưa kể, nhiều chủ tịch, phó chủ tịch không thạo chuyên môn về luật vẫn phải ký chịu trách nhiệm về văn bản chứng thực.
Vấn đề này đã được Bộ Tư pháp trình Chính phủ và Chính phủ đã đồng ý cho sửa đổi để phù hợp với thực tế. Tuy nhiên, việc sửa đổi điều này vẫn bị "vướng", vì theo Nghị định số 110/2004/NĐ-CP của Chính phủ về công tác văn thư và Nghị định số 09/2010/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 110 thì cán bộ tư pháp - hộ tịch chỉ là một chức danh chuyên môn, không phải vị trí lãnh đạo nên không có thẩm quyền được ký văn bản chứng thực.
Luật Công chứng quy định một số đối tượng như thẩm tra viên, thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư… được miễn đào tạo nghề công chứng viên (CCV), nhưng công chứng là một nghề đặc thù nên vẫn cần được bồi dưỡng nghiệp vụ mới có kỹ năng cần thiết để hành nghề. Nhiều người cho rằng, có thể cho miễn đào tạo nghề nhưng những đối tượng này phải được bồi dưỡng nghiệp vụ trong thời gian một tháng tại Học viện Tư pháp trước khi được bổ nhiệm. Đồng thời, hằng năm các CCV phải qua một kỳ bồi dưỡng bắt buộc để cập nhật thông tin, nếu CCV nào không tham gia học tập, hoặc tham gia nhưng kết quả không đạt yêu cầu sẽ bị rút thẻ hành nghề, theo như thông lệ thế giới. Đồng thời, để bảo đảm chất lượng công chứng đồng đều thì cần tạo mặt bằng chung về chất lượng CCV. Tuy nhiên, đơn vị nào có trách nhiệm bồi dưỡng cho các CCV khi cả nước hiện có tới hơn 800 CCV (nhưng vẫn chưa có tổ chức hiệp hội công chứng) cũng là vấn đề nan giải. Với lượng CCV đông như vậy, việc bồi dưỡng tập trung hằng năm thì khó khả thi, mà giao cho các sở tư pháp "gánh" thêm trách nhiệm bồi dưỡng đội ngũ này xem ra cũng không phù hợp. Bà Lê Thu Hà, Trưởng khoa Đào tạo chấp hành viên và các chức danh tư pháp khác (Học viện Tư pháp) cho rằng: Sở Tư pháp là cơ quan quản lý, nên nếu đặt yêu cầu phải tổ chức bồi dưỡng cho CCV hằng năm là nằm ngoài khả năng, vì vậy, cần phải có một tổ chức đứng ra tổ chức bồi dưỡng lâu dài để tạo mặt bằng chung cho các CCV cả nước.
Luật Công chứng cũng quy định CCV được lựa chọn nơi hành nghề, song ông Phạm Thanh Cao, Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp, Sở Tư pháp Hà Nội cho rằng quy định này không khả thi trên thực tế, bởi CCV phải chọn đặt địa điểm Văn phòng công chứng (VPCC) theo quy hoạch; nhất là với các TP có nhiều tổ chức hành nghề công chứng. Cụ thể như ở Hà Nội, hiện có 50 tổ chức hành nghề công chứng, với 114 CCV đang hoạt động và 100 CCV đang chờ hoạt động, thì càng không thể để các CCV "tự do" lựa chọn nơi hành nghề. Tương tự, thủ tục chuyển đổi VPCC một thành viên sang nhiều thành viên cũng chưa rõ ràng. Thực tế, Hà Nội đã xử lý bằng cách ghi thêm tên CCV và cấp đăng ký hoạt động mới sau mỗi lần chuyển đổi. Tuy nhiên, trong thời gian chờ UBND TP cho phép chuyển đổi thì không thể dừng hoạt động của VPCC, mà vẫn phải hoạt động theo loại hình cũ.
Trước nhiều vấn đề chưa phù hợp, Bộ Tư pháp đang lấy ý kiến vào một số dự thảo nghị định thay thế nghị định đang thực hiện, nhằm tháo gỡ những khó khăn hiện nay, tạo cơ sở pháp lý chặt chẽ, đồng bộ cho hoạt động công chứng. Theo đó, dự thảo sẽ tập trung điều chỉnh các nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động công chứng, chế độ tài chính, con dấu của phòng công chứng, VPCC; quản lý việc tổ chức, đào tạo nghề; phí công chứng; một số quy định về CCV... Riêng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều trong Nghị định 79/2007/NĐ-CP của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký sẽ được trình Chính phủ vào tháng 6-2011.