Trong buổi sáng ngày 17/11/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Lao động phản ánh: Ngày 16.11, Bộ Y tế, Bộ VHTTDL, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc VN, UBND TP.Hà Nội đã tổ chức lễ phát động Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư".
Hơn 1.500 người dân đại diện các tầng lớp nhân dân thủ đô tham gia buổi lễ. Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS diễn ra từ ngày 10.11 đến 10.12. Vào ngày 30.11, các địa phương sẽ đồng loạt tổ chức míttinh, diễu hành hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS. Tại VN, hiện có hơn 65% xã, phường, thị trấn đã phát hiện có người có HIV/AIDS.
2. Báo Thanh niên phản ánh: Bão số 10 có tên quốc tế là Noul (do CHDCND Triều Tiên đăng ký, có nghĩa đỏ rực hoặc bầu trời đỏ). Đến 13 giờ chiều 16.11, từ áp thấp nhiệt đới nó đã tăng cấp và được chính thức gọi tên bão nhiệt đới.
Bão có gốc áp thấp nhiệt đới ngoài khơi Philippines từ hôm 13.11, với tên địa phương Tonyo. Sau khi vượt qua vùng phía nam đảo quốc này, nó vào biển Đông. 10 ngày trước đó, cơ quan khí tượng toàn cầu của châu Âu cũng đã ghi nhận về hiện tượng thời tiết cực xấu này, với dự báo tầm trung: bão sẽ vào Nam Trung Bộ hoặc Nam Bộ của Việt Nam.
3. Báo điện tử Vietnamnet phản ánh: Trong 3 quý đầu năm, thị trường bất động sản (BĐS) đóng băng, nay có cơ hội hồi phục khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hạ lãi suất cơ bản (LSCB) và giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Tuy nhiên dù đã mở cửa tín dụng nhưng đa số ngân hàng vẫn thận trọng khi giải ngân BĐS.
Theo đánh giá của một số ngân hàng thì cho vay BĐS là lĩnh vực tín dụng bị ảnh hưởng nhiều nhất trong năm 2008 do giá cả vật liệu tăng, lãi suất (LS) cho vay cao, vốn vay bị hạn chế, thậm chí ngừng hẳn. Trong khi đó thị trường “đóng băng”, giao dịch ít, giá cả đến nay vẫn ở mức cao không phù hợp với khả năng tài chính của nhiều khách hàng. Lĩnh vực này vẫn còn những khó khăn, cần được tháo gỡ kịp thời.
Việc cung ứng vốn để thi công, xây lắp nhiều dự án đang gặp khó khăn. Một số dự án đang thực hiện nhưng không được giải ngân dẫn đến khó khăn cho các nhà thầu trong việc đảm bảo tiến độ thi công cũng như thu hồi vốn đầu tư và khả năng trả nợ ngân hàng. Các ngân hàng phải gia hạn nợ cho nhiều khách hàng (Ví dụ một số công ty cổ phần có hợp đồng thực hiện cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam chưa được thanh toán vì các ngân hàng tạm dừng việc giải ngân cho EVN để đàm phán lãi suất).
Các tổ chức tín dụng vẫn cho rằng trong thời điểm hiện tại, nền kinh tế vẫn còn khó khăn, thị trường BĐS đang trầm lắng, dự án trong lĩnh vực BĐS hiệu quả không cao. Bên cạnh đó, thời điểm này việc bán tài sản bảo đảm để thu hồi nợ không thuận lợi. Rủi ro các khoản vay này đang có nguy cơ gia tăng. Hoạt động cho vay đối với lĩnh vực BĐS đã và đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro vì khung pháp lý đối với lĩnh vực kinh doanh BĐS chưa hoàn thiện.
Mặc dù vậy thì tín dụng BĐS sẽ tăng khá dè dặt trong những tháng còn lại của năm 2008 cho đến cuối năm 2009, đặc biệt là vốn cho vay trung và dài hạn cho dù DN cũng như cá nhân có nhu cầu rất lớn về nguồn vốn ổn định, trung và dài hạn để tiến hành đầu tư, mở rộng hoạt động kinh doanh hay mua sắm nhà ở. Tuy nhiên thị trường vẫn đang và sẽ thiếu nghiêm trọng nguồn vốn có tính ổn định như vậy để đáp ứng nhu cầu.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh online có bài "Phát hiện một số vi phạm trong công tác thi hành án tại TP HCM". Bài báo phản ánh: Theo Viện KSND (VKS) TP Hồ Chí Minh, từ đầu năm đến nay, qua công tác kiểm sát, VKS hai cấp đã phát hiện một số vi phạm trong công tác thi hành án (THA) dân sự, hình sự. Vì vậy, cơ quan này đã ban hành 11 kháng nghị, 61 kiến nghị và 32 văn bản yêu cầu cho tòa án, THA dân sự, UBND xã phường, cơ quan Công an… với các nội dung như: áp giải bị án tại ngoại THA, hủy quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù có vi phạm, ra quyết định THA đúng hạn, khắc phục công tác quản lý, giáo dục người bị phạt tù cho hưởng án treo; giải quyết các vụ, việc THA có giá trị không quá 500 ngàn đồng.
Theo đó, đến nay đã có 98/104 văn bản trả lời, trong đó chấp nhận sửa chữa các kháng nghị, kiến nghị và yêu cầu của Viện là 97/98 văn bản.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài “Tùng xẻo” đất người khác. Bài báo phản ánh: Gần hai năm sau ngày bản án có hiệu lực, ông Lữ Hữu Hiệp (thị trấn Long Thành, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) vẫn chưa thể canh tác trên khu đất của mình. Thì ra là người phải thi hành án đã cố tình khai thác, làm biến dạng toàn bộ địa hình khu đất của ông.
Năm 1998, ông Hiệp nhận chuyển nhượng hơn 3.000 m2 đất tại ấp Long Khánh 2, xã Tam Phước, huyện Long Thành. Chưa kịp tách thửa để ông Hiệp được cấp “giấy đỏ” thì người bán qua đời. Bấy giờ, vợ chồng ông N. - con rể của người bán đất đã không tiếp tục thực hiện hợp đồng bán đất. Hai bản án sơ thẩm năm 2006 và phúc thẩm năm 2007 đều tuyên buộc vợ chồng ông N. phải giao trả lại cho ông Hiệp diện tích đất trên. Do ông N. không tự nguyện thực hiện nên Thi hành án dân sự huyện đã cưỡng chế, giải phóng mặt bằng, cắm mốc và giao đất cho ông Hiệp. Ngay sau đó, ông Hiệp đã được cấp “giấy đỏ”.
Tháng 5-2008, ông Hiệp phát hiện ông N. có hành vi khai thác, đào bới làm biến dạng hoàn toàn diện tích đất của ông. Những cột mốc trước đó cũng bị nhổ bỏ... UBND xã Tam Phước đã lập biên bản hiện trường, đình chỉ việc khai thác đất trái phép của ông N. Tuy nhiên, ông N. vẫn cho người tới khai thác đất trên.
Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Long Thành đã lập đoàn kiểm tra để xác minh, chuẩn bị xử lý vụ việc. Song ông N. đã cấm đoàn này quay phim, chụp ảnh và có những lời lẽ xúc phạm đoàn. Do chưa thể lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính nên đoàn đã đề nghị UBND huyện chỉ đạo các đơn vị chức năng, công an huyện xử lý ông N.
Làm việc với công an huyện, các đối tượng khai thác đất thừa nhận đã được ông N. cho vào lấy đất. Tại đây, họ chỉ khai thác theo chỉ dẫn của ông N. chứ họ không biết ranh đất tới đâu và của ai. Cuối tháng 10, Công an huyện đã đề nghị UBND huyện Long Thành chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì phân ranh, đo đạc lại chính xác diện tích đất của ông Hiệp. Công an huyện cũng đề nghị huyện kiểm điểm trách nhiệm của cán bộ UBND xã Tam Phước trong việc quản lý đất đai lỏng lẻo, để xảy ra tình trạng khai thác trái phép mà không xử lý dứt điểm.
3. Báo Tuổi trẻ có bài "Việt kiều vẫn có thể mang hai quốc tịch". Bài báo phản ánh: Luật quốc tịch (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua có quy định người VN định cư ở nước ngoài mặc dù nhập quốc tịch nước ngoài nhưng vẫn có thể mang quốc tịch VN. Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết:
- Năm 1988 đến nay chúng ta đã có hai đạo luật quy định về quốc tịch. Cả hai đạo luật này đều quy định “Nhà nước CHXHCN VN công nhận công dân VN có một quốc tịch là quốc tịch VN”. Cả hai luật đều không quy định công dân VN khi nhập quốc tịch nước ngoài thì bị mất quốc tịch VN, nhưng trong nhận thức của nhiều người, với tuyên bố công nhận công dân VN có một quốc tịch là quốc tịch VN, nghĩa là không thừa nhận công dân VN có quốc tịch nước ngoài.
Lần này Luật quốc tịch sửa theo hướng “Nhà nước CHXHCN VN công nhận công dân VN có một quốc tịch là quốc tịch VN, trừ trường hợp luật này có quy định khác”. Đơn cử, người nhập quốc tịch VN trong trường hợp đặc biệt được Chủ tịch nước cho phép thì vẫn có thể giữ quốc tịch nước ngoài… Luật cũng nêu rõ người VN định cư ở nước ngoài mà chưa mất quốc tịch VN theo quy định của pháp luật VN trước ngày luật này có hiệu lực thì vẫn còn quốc tịch VN và trong thời hạn năm năm (kể từ ngày luật này có hiệu lực) phải đăng ký với cơ quan đại diện VN ở nước ngoài để giữ quốc tịch VN.
* Thưa bộ trưởng, dự kiến sẽ có bao nhiêu người VN định cư ở nước ngoài đăng ký để giữ quốc tịch VN?
- Quy định nêu trên chỉ liên quan đến những người còn quốc tịch VN, chủ yếu là thế hệ thứ nhất… Bên cạnh đó, pháp luật một số nước quy định chỉ công nhận công dân có một quốc tịch, nên không phải bất cứ người VN định cư ở nước ngoài nào cũng còn quốc tịch VN. Trong chín năm thi hành Luật quốc tịch 1998, đã có 2.230 người xin cấp giấy chứng nhận có quốc tịch VN, con số đó so với số lượng khoảng 3 triệu đồng bào ta ở nước ngoài là tỉ lệ không lớn lắm. Tuy nhiên, với quy định trong thời hạn năm năm bà con phải đăng ký để giữ quốc tịch, theo dự báo thì số lượng đăng ký sẽ nhiều hơn thời gian chín năm trước khoảng vài vạn người.
* Như vậy sau năm năm đó nếu bà con không đăng ký thì sẽ tự động mất quốc tịch VN?
- Đối với những bà con đã mất quốc tịch VN thì việc trở lại cũng bình thường. Theo quy định, người đã mất quốc tịch VN mà có đơn xin trở lại quốc tịch VN thì có thể vẫn được giải quyết nếu thuộc một trong những trường hợp như: xin hồi hương về VN; có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ hoặc con đẻ là công dân VN; có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc VN; có lợi cho Nhà nước CHXHCN VN; thực hiện đầu tư tại VN; đã thôi quốc tịch VN để nhập quốc tịch nước ngoài, nhưng không được nhập quốc tịch nước ngoài… Người xin trở lại quốc tịch VN có lý do đặc biệt chính đáng, được Chủ tịch nước cho phép thì vẫn được giữ quốc tịch nước ngoài.
* Đối với những trường hợp công dân nước ngoài xin nhập quốc tịch VN thì sao?
- Luật quy định theo hướng chặt chẽ hơn, tinh thần chúng ta là đất chật, dân số đông nên không khuyến khích việc đó. Tất nhiên công dân nước ngoài đang thường trú ở VN có đơn xin nhập quốc tịch VN thì có thể được nhập quốc tịch VN nếu có đủ điều kiện theo quy định của Luật quốc tịch (sửa đổi), đồng thời trong trường hợp đặc biệt, nếu được Chủ tịch nước cho phép thì công dân nước ngoài được nhập quốc tịch VN mà không phải thôi quốc tịch nước ngoài.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 17/11/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.