Trong buổi sáng ngày 04/8/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Tin từ Văn Phòng Chính phủ cho biết, theo kế hoạch, hôm nay, 4-8, tại Hà Nội, Chính phủ sẽ họp phiên họp thường kỳ tháng 7-2008. Tại phiên họp này, Chính phủ sẽ nghe các báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội, thị trường trong nước và xuất nhập khẩu tháng 7 và 7 tháng đầu năm 2008; tình hình kinh tế vĩ mô, việc thực hiện công tác cải cách hành chính, công tác phòng chống, tham nhũng và giải quyết khiếu nại tố cáo tháng 7-2008.
Đồng thời, tại phiên họp này, Chính phủ cũng sẽ tập trung thảo luận một số nghị định, dự án luật. Cụ thể, Chính phủ sẽ cho ý kiến về dự án Luật Bồi thường nhà nước và dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai; thảo luận về Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 151/2006/NĐ-CP về tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của nhà nước; Nghị định quy định xử phạt hành chính các hành vi đầu cơ, găm hàng tăng giá; Nghị định về điều chỉnh giá các công trình xây dựng và cho ý kiến về việc sửa đổi bổ sung quy chế quản lý hoạt động kinh doanh trò chơi có thưởng...
Báo cũng cho biết: Sáng nay 4-8, lễ ra mắt các cơ quan lãnh đạo Đảng, chính quyền, UBMTTQ TP Hà Nội tổ chức tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô. Dịp này, danh sách lãnh đạo các sở, ngành (vừa được bổ nhiệm chính thức ngay sau khi HĐND TP Hà Nội (mới) thông qua nghị quyết tổ chức các cơ quan chuyên môn của UBND TP và tổng biên chế hành chính, sự nghiệp vào sáng 2-8) cũng được công bố. Theo nghị quyết này, cơ cấu tổ chức của UBND TP có thêm Ban Dân tộc. Như vậy, Hà Nội có 20 cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND TP.
2. Báo Dân trí điện tử phản ánh: Theo báo cáo mới nhất của Bộ Nội Vụ, từ năm 2003-2007, ở 23 cơ quan trung ương và 47 địa phương, có hơn 16.000 công chức, viên chức xin thôi việc; chiếm 0,8% số lượng công chức, viên chức cả nước. Cao nhất khối cơ quan trung ương là Bộ Tài chính với 1.012 người, TPHCM dẫn đầu các địa phương với 6.500 người nghỉ việc.
Trong khi đó, mức tăng thêm của khu vực công trong 5 năm là hơn nửa triệu người. Như vậy, nếu so số lượng công chức nghỉ việc với số tuyển dụng thêm thì không phải là vấn đề. Song, những người nghỉ lại là những người làm được việc.
Họ là những lao động có trình độ cao, các nhà khoa học, các chuyên gia cao cấp, các nhà tổ chức và kinh doanh tài ba... Họ chính là những nhà thiết kế, tổ chức và trực tiếp sử dụng tốt nhất các yếu tố về lao động, vốn, tài nguyên và cơ hội, đóng vai trò to lớn cho sự phát triển của xã hội.
Chính vì thế, sự dịch chuyển của những người này sang khu vực ngoài nhà nước thường sẽ tạo ra sự thiếu hụt quan trọng về nhân lực tại chính cơ quan đó nói riêng và nhà nước nói chung.
Thực tế cho thấy, nhiều công chức ra đi vì vấn đề kinh tế, họ muốn sang một nơi làm việc có thu nhập tốt hơn và theo như nhiều người chia sẻ thì "thu nhập đó đánh giá đúng công sức của họ". Bởi hệ thống thang bậc lương trong các cơ quan nhà nước như hiện nay không phản ánh được sự khác biệt trong đãi ngộ. Hơn nữa, tiêu chí để đánh giá người tài, trọng dụng họ trong các cơ quan nhà nước hiện nay còn nhiều bất cập.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Vụ Trà - Chanh: Tòa sai, Hương Trà có được bồi thường?. Bài báo phản ánh: Sau phiên phúc thẩm ca sĩ Phương Thanh kiện nhà báo Hương Trà, có một tình tiết đáng chú ý là Hương Trà đề nghị tòa xem xét bồi thường thiệt hại về những mất mát về thời gian, tinh thần cho ba buổi hòa giải và một ngày xét xử sơ thẩm. Theo Hương Trà, việc làm sai của TAND quận Tân Bình (thụ lý, giải quyết vụ kiện khi Phương Thanh chưa đóng án phí khiến bản án sơ thẩm bị hủy) đã gây nhiều thiệt hại cho cô.
Theo quy định, yêu cầu của Hương Trà có được chấp nhận? Nếu không được chấp nhận, Hương Trà khởi kiện thì ngành tòa án có thụ lý, giải quyết?
Luật sư Nguyễn Thanh Lương (Đoàn luật sư tỉnh Bến Tre) cho biết Bộ luật Dân sự cũ (1995) và Bộ luật Dân sự mới (2005) đều quy định cơ quan tố tụng phải bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án...
Về mặt hành chính, Chính phủ đã có Nghị định 47 ngày 3-5-1997 quy định về thủ tục giải quyết bồi thường thiệt hại do công chức, viên chức nhà nước, người có thẩm quyền của cơ quan tố tụng gây ra. Nghị định này nêu rõ trong trường hợp các bên không thỏa thuận được với nhau về việc bồi thường thiệt hại hoặc một trong các bên không thực hiện nghiêm chỉnh thỏa thuận thì có quyền yêu cầu tòa án giải quyết. Sau đó, Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ cũng đã có Thông tư số 54 ngày 4-6-1998 để hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định 47.
Tuy nhiên trên thực tế, đến nay, ngoài bồi thường oan trong lĩnh vực hình sự, việc đòi bồi thường thiệt hại do công chức, viên chức nhà nước, người có thẩm quyền của cơ quan tố tụng gây ra trong các lĩnh vực khác vẫn chưa được giải quyết.
Theo Điều 607 Bộ luật Dân sự, thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là hai năm kể từ ngày quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân, chủ thể khác bị xâm phạm. Như vậy, nếu ngành tòa án không thụ lý giải quyết các yêu cầu dạng này vì lý do chưa có hướng dẫn thì đến khi hết thời hiệu khởi kiện, đương sự sẽ vĩnh viễn không được xem xét bồi thường dù thiệt hại có nặng nề đến đâu đi nữa.
Nghị quyết 08 ngày 2-1-2002 của Bộ Chính trị đã yêu cầu các cơ quan chức năng phải “khẩn trương ban hành và tổ chức thực hiện nghiêm túc các văn bản pháp luật về bồi thường thiệt hại đối với những trường hợp bị oan, sai trong hoạt động tố tụng; nghiên cứu xây dựng Quỹ bồi thường thiệt hại về tư pháp”. Theo chúng tôi, đã đến lúc các cơ quan có thẩm quyền cần sớm xem xét nghiêm túc về vấn đề này và quy định càng cụ thể càng tốt trong Luật Bồi thường nhà nước sắp được ban hành.
Báo cũng có bài "Bà Nguyễn Thị Hồng Xinh: Tạm hoãn không phải là can thiệp". Bài báo phản ánh: Trao đổi với phóng viên, Trưởng phòng Kiểm sát THA VKSND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Đặng Song Hoàn cho biết theo quy định, khi bản án có hiệu lực pháp luật thì phải được thi hành. Chỉ những người sau đây mới có quyền hoãn, tạm đình chỉ THA: thủ trưởng cơ quan THA; người có thẩm quyền kháng nghị bản án, quyết định của tòa án (với bản án của cấp tỉnh là chánh án TAND tối cao, viện trưởng VKSND tối cao; với bản án của cấp huyện là chánh án TAND tỉnh, viện trưởng VKSND tỉnh).
Nói rõ quy định pháp luật là thế nhưng khi chúng tôi hỏi VKS tỉnh đánh giá thế nào về yêu cầu tạm hoãn THA của bà Xinh trong các vụ việc mà chúng tôi đã phản ánh thì ông Hoàn nói không bình luận gì thêm. Tương tự, Phó Trưởng THA tỉnh Vũ Đức Hải cũng từ chối nhận xét về việc bà Xinh ký văn bản yêu cầu tạm hoãn THA. Ông Hải chỉ cho biết THA tỉnh đã rút hồ sơ vụ việc lên thì sẽ giải quyết theo đúng Pháp lệnh THA dân sự.
Chúng tôi cũng gặp trực tiếp bà Xinh để trao đổi về việc bà ký các văn bản yêu cầu tạm hoãn THA.
. Thưa bà, chúng tôi đã phản ánh nhiều vụ thường trực HĐND tỉnh mà trực tiếp là bà ký các văn bản yêu cầu tạm hoãn THA sai thẩm quyền. Bà nghĩ sao về chuyện này?
+ Có lẽ tôi không muốn làm việc với anh... Hôm qua tôi gặp thì toàn bộ gia tộc của ông Lộc (một bên đương sự trong vụ THA mà Báo phản ánh ngày 22-7 - NV) người ta hiểu hết trơn tôi rồi...
. Như vậy bà ký các văn bản dựa trên cơ sở nào?
+ Theo quy định, HĐND có chức năng giám sát các bản án của tòa. Khi có khiếu nại, tố cáo của dân, chúng tôi có quyền giám sát.
. Giám sát thì có quyền ra văn bản yêu cầu tạm hoãn THA hay sao, thưa bà?
+ Tôi không bình luận, anh tự về tìm luật mà đọc. Luật này quy định chức trách của HĐND thì HĐND phải thực hiện. Luật giao cho HĐND quyền giám sát mà không tạm hoãn thì làm sao giám sát?
. Nhưng thưa bà, theo Điều 19 Bộ luật Tố tụng dân sự và Điều 3, Điều 26 Pháp lệnh THA dân sự thì việc bà ký các văn bản yêu cầu tạm hoãn THA là sai thẩm quyền?
+ Tôi làm theo Luật Tổ chức HĐND. Pháp lệnh THA đã lỗi thời rồi, người ta đang định nâng lên thành luật kia kìa... Ký một văn bản tạm hoãn đâu phải đơn giản muốn ký là được vì pháp chế nó rà tới rà lui. Trước khi đặt bút ký tôi cũng phải trằn trọc dữ lắm chứ. Cái quan trọng là sao cho mọi việc làm của mình là vì trách nhiệm với dân, hết lòng với dân và đúng sai thế nào sẽ tự chịu trách nhiệm trước dân. Cho nên khi nhận được đơn thư, chúng tôi phải tức tốc đi xác minh ngay. Chứ không thôi mỗi kỳ họp dân người ta kêu ca giám sát tư pháp làm cái gì mà mỗi vụ án con con cũng không làm được.
. Nhưng theo chúng tôi, thực hiện giám sát không có nghĩa là trực tiếp ra các văn bản yêu cầu tạm hoãn THA, thưa bà?
+ Có luật nào quy định là phải ngồi một chỗ để giám sát không? Hơn nữa, tạm hoãn chỉ là tạm thôi, tạm hoãn lại để làm rõ mọi việc ra chứ có gì đâu. Chưa THA thì miếng đất còn đó chứ có bốc hơi đi đâu mà lo...
. Bà có nghĩ là việc mình làm là can thiệp trái luật vào hoạt động THA?
+ Chừng nào tôi yêu cầu tòa xử thế này thế nọ mới là can thiệp, chứ tạm hoãn thì can thiệp cái gì? Không tạm hoãn thì làm sao giám sát được.
2. Báo Hà Nội mới có bài Công bố Quyết định thành lập Thi hành án Dân sự thành phố Hà Nội. Bài báo phản ánh: Sáng 2-8, tại thành phố Hà Đông, Sở Tư pháp đã tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Thi hành án Dân sự thành phố Hà Nội. Tới dự có Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường.
Theo Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Thi hành án Dân sự thành phố Hà Nội có 440 biên chế, 4 phòng nghiệp vụ và 29 đơn vị trực thuộc. Đồng chí Lê Quang Tiến được bổ nhiệm làm Trưởng Thi hành án Dân sự thành phố Hà Nội và cấp phó có 5 người.
3. Báo điện tử Đầu tư chứng khoán có bài Thuế thu nhập cá nhân: Tự khai, tự nộp. Bài báo phản ánh: Bộ Tư pháp - cơ quan thẩm định nội dung dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) đã nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị định và cho rằng, dự thảo Nghị định đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, đồng thời trình tự, thủ tục soạn thảo đảm bảo đúng quy định. Như vậy, bước cuối cùng trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật đã hoàn tất và nhiều khả năng, Nghị định về thuế TNCN sẽ được Chính phủ thông qua vào đầu tháng 8 này.
So với dự thảo trước đây, Bộ Tài chính đã đồng ý với quan điểm của Bộ Tư pháp về việc bổ sung trường hợp quyền mua cổ phiếu khi tính thuế thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán. Theo đó, thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng chứng khoán sẽ bao gồm cả chuyển nhượng quyền mua cổ phiếu được xác định bằng giá bán chứng khoán trừ giá mua, các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng và khoản lỗ từ chuyển nhượng chứng khoán của những năm trước nhưng không quá 5 năm, kể từ năm phát sinh lỗ.
Một thành viên Ban soạn thảo Nghị định cho biết, khi xây dựng Nghị định thuế TNCN, điều mà Ban soạn thảo quan tâm là nội dung liên quan đến giảm trừ gia cảnh, bởi Luật thuế TNCN quy định có thể nói là khá thoáng, nên vấn đề đặt ra là làm sao có thể quản lý được người phụ thuộc, tránh tình trạng gian lận thuế, đồng thời phải giảm thiểu phiền hà, phức tạp và tiêu cực trong việc quản lý thuế TNCN. Phương án tối ưu được Ban soạn thảo lựa chọn là "đặt niềm tin vào người nộp thuế".
Đặt niềm tin vào người nộp thuế, theo ông Nguyễn Văn Phụng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) không phải là không có cơ sở. Trên cơ sở tự kê khai, cá nhân hoặc tổ chức chi trả thu nhập tự nộp tiền thuế vào ngân sách. Nhiệm vụ của cơ quan thuế chỉ phát sinh khi năm tài chính kết thúc - thời điểm người nộp thuế thực hiện quyết toán thuế phải xuất trình giấy tờ cần thiết để chứng minh những người phụ thuộc mà phải nuôi dưỡng là có thật.
4. Báo Sài Gòn giải phóng có bài Bộ Tư pháp thực hiện tiêu chuẩn ISO 9001:2000. Bài báo đưa tin: Từ nay đến hết năm 2010, Bộ Tư pháp sẽ áp dụng và triển khai Đề án về Xây dựng và áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2000 vào hoạt động của cơ quan bộ.
Qua thí điểm áp dụng hệ thống này tại một số đơn vị trực thuộc Bộ Tư pháp đã góp phần tạo nhiều điều kiện thuận lợi, tăng cường tiến độ, chất lượng công việc của các đơn vị.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 04/8/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.