I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Bỏ giấy phép xây dựng: Lắm hệ lụy! Bài báo phản ánh: Quận 4 muốn ban hành các văn bản thay thế giấy phép xây dựng nhưng việc này đã phát sinh nhiều rắc rối khó giải quyết.
Cho rằng một số trường hợp không cần thiết phải xin phép xây dựng theo quy định, UBND quận 4 bỏ thủ tục này và thay bằng văn bản chấp thuận hoặc văn bản cung cấp thông tin xây dựng cho người dân xây sửa nhà. Tuy nhiên, sau đó đã có không ít hệ lụy phát sinh…
Trong quá trình chỉnh trang đô thị, nhiều nhà ở tại quận 4 có hiện trạng sàn gỗ đã mục nát có nhu cầu xây sửa lại bằng vật liệu khác. Theo Nghị định 64/2012 về cấp phép xây dựng, việc thay đổi sàn gỗ sang sàn chất liệu khác là “thay đổi kết cấu công trình” nên thuộc diện phải xin phép xây dựng.
Do xét thấy “tuy có khác nhau về vật liệu nhưng đều là sàn bán kiên cố, không phải sàn đúc giả bê tông cốt thép, sàn bê tông cốt thép” nên quận 4 đã ban hành văn bản chấp thuận cho người dân thay sàn gỗ thành sàn vật liệu hỗn hợp (bán kiên cố) mà không cần phải xin phép xây dựng. Chủ đầu tư phải làm cam kết chỉ thay đổi sàn gỗ hiện trạng bằng sàn bán kiên cố, không làm tăng quy mô số tầng, không tăng diện tích sử dụng, không xây dựng mới công trình.
Quận 4 cũng miễn giấy phép xây dựng cho người dân thuộc diện bị giải tỏa một phần căn nhà do giải phóng mặt bằng, nâng cấp đô thị. Bù lại, quận sẽ cấp văn bản cung cấp thông tin xây dựng, trong đó nêu rõ nhà được xây sửa cụ thể ra sao, quy mô bao nhiêu tầng… “Chủ trương này giúp đơn giản hóa thủ tục xin phép xây dựng, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, tránh tình trạng xây dựng sai quy mô được phép, giúp người dân nhanh chóng ổn định chỗ ở sau khi bị giải tỏa” - quận 4 lý giải.
Tuy nhiên, khi áp dụng chủ trương trên vào thực tế, không ít rắc rối lại phát sinh. Một số trường hợp được cấp các văn bản nói trên đã lợi dụng để vi phạm xây dựng như tháo dỡ nhà, xây dựng mới, bít tầng, xây sàn bê tông cốt thép, xây thêm ban công, làm tăng diện tích sử dụng… nên bị cơ quan chức năng lập biên bản. Tuy nhiên, sau đó cơ quan chức năng lại không thể ban hành quyết định xử phạt vi phạm được. Lý do là đối chiếu các quy định về xây dựng và xử phạt vi phạm thì không thấy có loại văn bản chấp thuận cho thay sàn gỗ thành sàn vật liệu hỗn hợp hay văn bản cung cấp thông tin xây dựng.
Để tháo gỡ vướng mắc, quận 4 kiến nghị UBND TP và Sở Tư pháp xem xét công nhận hai loại văn bản mà quận đang ban hành như là giấy phép xây dựng để các cơ quan chức năng có cơ sở pháp lý khi xử phạt vi phạm hành chính trong trật tự xây dựng.
Sở Xây dựng vừa có văn bản trả lời UBND quận 4 về kiến nghị trên. Sở cho rằng trường hợp thứ nhất (thay sàn gỗ thành sàn vật liệu hỗn hợp) thuộc diện không phải xin phép xây dựng nếu không làm thay đổi kiến trúc mặt ngoài, kết cấu chịu lực, chức năng sử dụng và an toàn công trình, chủ đầu tư chỉ cần thông báo nội dung sửa chữa, cải tạo cho UBND phường, xã thị trấn để được hướng dẫn, kiểm tra và theo dõi khi thi công.
“Trường hợp sửa chữa, cải tạo làm thay đổi kiến trúc mặt ngoài, ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực và an toàn của căn nhà thì chủ đầu tư phải lập thủ tục xin phép xây dựng” - Sở này nhấn mạnh.
Sở Xây dựng cho rằng việc cấp giấy phép xây dựng phải thực hiện theo đúng quy định, có trình tự, thủ tục và áp dụng theo mẫu tại Nghị định 64/2012 và Quyết định 21/2013 của UBND TP. Do đó, “kiến nghị của quận 4 về việc công nhận các văn bản của quận là giấy phép xây dựng không phù hợp với quy định” - sở này cho biết.
Ngoài ra, Sở Tư pháp TP cũng cho hay thẩm quyền ban hành thủ tục hành chính được quy định tại Nghị định 63/2010 phải do các cơ quan có thẩm quyền ban hành “Việc UBND quận 4 ban hành thủ tục hành chính để giải quyết công việc cho người dân là không phù hợp quy định pháp luật” - Sở Tư pháp góp ý.
2. Báo Phụ nữ online có bài: Luật sư đề nghị khởi tố Viện trưởng Viện Kiểm sát. Bài báo phản ánh: Sáng 9/7, phiên tòa phúc thẩm vụ 5 công an dùng nhục hình làm chết anh Ngô Thanh Kiều (SN 1982, ngụ xã Hòa Đồng, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên) bước sang ngày làm việc thứ hai.
Phần tranh luận trở nên kịch tính khi luật sư bên bị hại đề nghị khởi tố Viện trưởng Viện KSND TP Tuy Hòa về tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội, theo khoản 3 Điều 294 Bộ luật Hình sự.
Luật sư Võ An Đôn (Đoàn Luật sư Phú Yên) - người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bên bị hại - cho rằng “bản án sơ thẩm áp dụng không đúng pháp luật. Lẽ ra các bị cáo phải bị truy tố theo khoản 3 Điều 298 Bộ luật Hình sự”.
Luật sư này đề nghị truy tố về tội giết người đối với các bị cáo đánh vào đầu, vào bụng Ngô Thanh Kiều, đồng thời nhấn mạnh: Việc không truy tố, xét xử ông Lê Đức Hoàn - Phó Công an TP Tuy Hòa, Trưởng ban chuyên án - là bỏ lọt tội phạm. Ông Hoàn chỉ đạo cấp dưới bắt giữ Ngô Thanh Kiều lúc 3g15 ngày 13/5/2012 mà không có lệnh, người bị bắt không phạm tội quả tang, không bị truy nã, cũng không thuộc trường hợp bắt khẩn cấp; người bị bắt bị còng tay.
Ông Hoàn có mặt tại trụ sở Công an TP Tuy Hòa, phân công cấp dưới xét hỏi Ngô Thanh Kiều, biết cấp dưới đánh đập anh Kiều nhưng không có ý kiến gì, có nghĩa là đồng ý với hành vi đó. Luật sư Đôn tiếp tục đề nghị truy tố ông Lê Đức Hoàn về tội bắt giữ người trái pháp luật, giết người (vai trò đồng phạm) và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Đáng chú ý, luật sư Đôn còn đề nghị khởi tố ông Lê Minh Chánh, Viện trưởng Viện KSND TP Tuy Hòa về tội “không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội” theo khoản 3 Điều 294 Bộ luật Hình sự, với lý do ông Chánh đã cố tình bao che cho ông Lê Đức Hoàn và thay đổi cáo trạng.
Trong đó toàn bộ nội dung vụ án không có gì thay đổi, chỉ thay đổi điều khoản truy tố đối với 4 bị can được tại ngoại (Nguyễn Minh Quyền, Nguyễn Tấn Quang, Phạm Ngọc Mẫn và Đỗ Như Huy), từ khoản 2 điều 298 chuyển xuống khoản 1 điều 298 Bộ luật Hình sự; theo đó khung hình phạt từ 2 đến 7 năm tù giảm xuống còn từ 6 tháng đến 3 năm tù.
Mặt khác, trong quá trình thụ lý vụ án, TAND TP Tuy Hòa đã trả hồ sơ cho Viện KSND TP Tuy Hòa để điều tra bổ sung, yêu cầu Viện KSND TP Tuy Hòa truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Minh Quyền, Phạm Ngọc Mẫn, Nguyễn Tấn Quang, Đỗ Như Huy và Nguyễn Thân Thảo Thành về hành vi cố ý gây thương tích, đồng thời thu thập chứng cứ; xác định phương, chiều, hướng, công cụ tác động… gây thương tích trên đầu nạn nhân, tuy nhiên viện này không thực hiện.
Luật sư Đôn đề nghị làm rõ những thương tích trên vùng đầu, ngực và bụng nạn nhân là do ai gây ra, đồng thời làm rõ có hay không chuyện “thí tốt” trong vụ án này. Luật sư Đôn lập luận: “Bị cáo Nguyễn Thân Thảo Thành - người có cấp bậc thấp nhất nhưng lãnh mức án cao nhất trong 5 bị cáo - không tham gia chuyên án, không được phân công xét hỏi Ngô Thanh Kiều, cũng không có bất kỳ động cơ nào. Vậy Thảo Thành dùng dùi cui đánh vào đầu Kiều để làm gì? Liệu có sự dàn xếp để Thành chịu tội thay hay không?”.
Về dân sự, luật sư Đôn đề nghị áp dụng Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước để bồi thường chứ không áp dụng Bộ luật Dân sự.
Bà Ngô Thị Tuyết - chị ruột nạn nhân Ngô Thanh Kiều - cáo buộc giám định viên đã bao che cho những người gây nên cái chết em trai bà và nộp thẻ nhớ lưu những hình ảnh lúc giải phẫu tử thi.
Bà Tuyết đặt hàng loạt câu hỏi: “Ai đã đánh vào bụng em tôi mà nội tạng bầm dập như vậy? Lý do nào mà mẫu được bảo quản trong dung dịch phooc-môn 10% vẫn bị hoại tử? Cơ quan tiến hành tố tụng nói Kiều ăn trộm tiền tỷ, vậy tại sao sau khi em tôi bị đánh chết, gia đình em tôi được công nhận là hộ nghèo? Ngoài Thảo Thành ra, còn những ai đánh vào đầu em tôi?...”.
Kiểm sát viên Huỳnh Văn Tám - đại diện Viện KSND tỉnh Phú Yên giữ quyền công tối tại phiên tòa phúc thẩm - cho rằng việc truy tố 5 cựu sĩ quan công an về tội dùng nhục hình là có căn cứ, tuy nhiên cần phải truy tố theo khoản 3 Điều 298 Bộ luật Hình sự.
Cũng theo kiểm sát viên Huỳnh Văn Tám, các bị cáo là điều tra viên thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của cấp trên, giữa các bị cáo và Ngô Thanh Kiều không có mâu thuẫn. Vì Ngô Thanh Kiều không khai báo, các bị cáo bức xúc nên có hành vi dùng nhục hình. Do vậy, các bị cáo chỉ phạm tội dùng nhục hình chứ không phạm tội giết người.
Đại diện Viện KSND tỉnh Phú Yên bác bỏ hầu hết các đề nghị của luật sư Đôn, cho rằng việc bắt giữ Ngô Thanh Kiều là đúng người, đúng thẩm quyền nhưng không quyết định đã được Viện KSND phê chuẩn, là có dấu hiệu phạm tội bắt giữ người trái pháp luật. Việc cấp sơ thẩm không khởi tố ông Hoàn là có căn cứ, đúng pháp luật. Về cáo buộc ông Lê Đức Hoàn phạm tội dùng nhục hình (trong vai trò đồng phạm), KSV Huỳnh Văn Tám nói “không có căn cứ”.
Đại diện Viện KSND tỉnh Phú Yên nêu quan điểm của Viện: Ông Lê Đức Hoàn có hành vi thiếu trách nhiệm trong việc chỉ đạo, kiểm tra, để xảy ra việc dùng nhục hình gây hậu quả nghiêm trọng, có dấu hiệu phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng nhưng chưa được cấp sơ thẩm điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật. Đề nghị HĐXX phúc thẩm tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra lại.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Khổ vì không có CMND - Ba sở cần ngồi lại giải quyết cho dân! Bài báo phản ánh: Nên chăng các sở LĐ-TB&XH, Tư pháp, Công an TP.HCM có một buổi họp để ngồi lại với nhau tìm hướng giải quyết cho người dân.
Đó là ý kiến của Thượng tá Cao Văn Đen, Phó phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an TP.HCM. Theo Thượng tá Đen, hiện nay tại TP.HCM có rất nhiều trường hợp không có giấy tờ tùy thân.
Đại tá Phùng Đức Thắng, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Bộ Công an, cho biết: Theo Nghị định 05/1999, Thông tư 04/1999/TT-BCA quy định về CMND thì “công dân VN từ đủ 14 tuổi trở lên, đang cư trú trên lãnh thổ VN có nghĩa vụ đến cơ quan công an nơi đăng ký hộ khẩu thường trú làm thủ tục cấp CMND”. Như vậy, để được cấp CMND thì công dân phải có hộ khẩu thường trú; người chưa có hộ khẩu thường trú trước hết phải hoàn tất thủ tục này, sau đó mới được làm CMND theo quy định.
“Những trường hợp sống trong cô nhi viện hoặc trong các chùa, mái ấm… thì nơi nuôi dưỡng có trách nhiệm làm thủ tục đăng ký thường trú với cơ quan công an. Trường hợp có nơi đăng ký thường trú mà bỏ nhà đi lang thang thì phải về nơi đăng ký thường trú để làm CMND” - Đại tá Thắng nói thêm.
Như vậy, công dân muốn làm CMND phải đáp ứng điều kiện bắt buộc là có hộ khẩu thường trú. Đại tá Đoàn Ngọc Minh, Phó phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an TP.HCM (chuyên về quản lý CMND), cho rằng trước đây, Quyết định 143 của Hội đồng Chính phủ ngày 9-8-1976 có quy định rõ về việc cấp CMND cho công dân. Theo đó, công dân có hộ khẩu thường trú tại địa phương nào thì về địa phương đó làm thủ tục xin cấp CMND. “Về sau, những quy định về cấp CMND có một số sửa đổi về hình thức cấp CMND nhưng về nội dung thì không thay đổi. Đối với tất cả trường hợp, công dân nào có địa chỉ thường trú cụ thể thì mới được cấp CMND” - Đại tá Minh minh định.
Thượng tá Cao Văn Đen, Phó phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an TP.HCM (chuyên về quản lý hộ khẩu), giải thích thêm: Theo Hướng dẫn số 06 của Công an TP.HCM về việc thực hiện công tác đăng ký và quản lý cư trú trên địa bàn TP.HCM, nhân khẩu độc thân tại các cơ sở, tổ chức nuôi dưỡng, chăm sóc tập trung khi đăng ký thường trú phải có văn bản đề nghị của cơ sở, tổ chức nêu rõ thông tin cơ bản của từng người. Những thông tin này gồm họ, tên, ngày, tháng, năm sinh, quê quán, dân tộc, tôn giáo,… giấy CMND, bản khai nhân khẩu của người từ 14 tuổi trở lên; giấy khai sinh (trường hợp chưa đăng ký thường trú ở đâu), giấy chuyển hộ khẩu hoặc xác nhận xóa khẩu. Kèm theo điều kiện đó là các cá nhân, tổ chức chăm sóc và nuôi dưỡng tập trung phải có giấy phép thành lập cơ sở bảo trợ xã hội. Sau đó, các cơ quan mới giải quyết đăng ký thường trú.
Đối với những trường hợp đặc biệt, không xác định được quê quán cụ thể thì công dân phải liên hệ với ngành tư pháp để được hướng dẫn làm giấy khai sinh. Sau khi có giấy khai sinh, Công an TP sẽ xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Công an để giải quyết đăng ký tạm trú hoặc thường trú cho những trường hợp này (vì theo quy định phải có CMND thì công dân mới được đăng ký tạm trú, thường trú).
Theo Thượng tá Đen, hiện nay TP.HCM có rất nhiều trường hợp rơi vào cảnh không có giấy tờ tùy thân. “Nên chăng ba sở LĐ-TB&XH, Tư pháp, Công an TP.HCM có một buổi họp để ngồi lại với nhau nhằm vận dụng những quy định và tình hình thực tế để có hướng giải quyết cho người dân. Nếu cần thiết, các sở đề xuất ý kiến lên UBND TP.HCM để gỡ vướng cho những trường hợp cụ thể” - Thượng tá Đen nói.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Bảo vệ pháp luật có bài: Ký chính thức Hiệp định Tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và Ô-xtơ-rây-li-a. Bài báo phản ánh: Được sự ủy quyền của Chủ tịch nước, ngày 02/7/2014, tại thành phố Xít-ni, Ô-xtơ-rây-li-a, đồng chí Nguyễn Hòa Bình - Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đại diện cho Nhà nước CHXHCN Việt Nam và ông Michael Keenan, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Ô-xtơ-rây-lia, đại diện Nhà nước Ô-xtơ-rây-li-a đã ký chính thức Hiệp định Tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và Ô-xtơ-rây-li-a.
Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa hai nước Việt Nam và Ô-xtơ-rây-li-a do Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành hữu quan tổ chức đàm phán thành công vào tháng 5/2013. Hiệp định này là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan tư pháp hai nước tăng cường hiệu quả hoạt động đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Hiệp định này được ký kết tiếp tục khẳng định chủ trương tăng cường hợp tác chặt chẽ giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Ô-xtơ-rây-li-a, xây dựng và làm phong phú thêm nội hàm của quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nhà nước trong giai đoạn tới. Đồng thời, Hiệp định này là cơ sở pháp lý quan trọng để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục và đào tạo giữa hai nước, góp phần giữ gìn sự ổn định trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
2. Báo An ninh thủ đô có bài: Trung ương lập 4 đoàn công tác, đôn đốc xử lý các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp. Bài báo phản ánh: Ngày 9-7, tại Phiên họp thứ 5 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Trưởng Ban Chỉ đạo nhấn mạnh, cần tiếp tục xác định và quán triệt công tác phòng chống tham nhũng là nhiệm vụ thường xuyên, hết sức quan trọng, khó khăn, phức tạp, phải làm kiên quyết, kiên trì, ngày càng bài bản, nhuần nhuyễn hơn. Tổng Bí thư yêu cầu phải hết sức quan tâm, tăng cường công tác xây dựng thể chế, luật pháp, khắc phục những kẽ hở trong pháp luật.
Theo kế hoạch, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng sẽ thành lập 4 đoàn kiểm tra, giám sát việc thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp tại 8 tỉnh: Ninh Bình, Quảng Ninh, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Định, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bạc Liêu, từ ngày 15-9 đến ngày 15-11-2014. Ban Chỉ đạo tiếp tục theo dõi tiến độ điều tra, truy tố, xét xử của 14 vụ án, 6 vụ việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; tập trung chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý, xét xử các vụ án.
3. Báo Nông nghiệp Việt Nam có bài: Đối đầu với Mỹ sẽ là thảm họa. Bài báo phản ánh: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã “thốt” lên như vậy trong phần khai mạc diễn đàn đối thoại thường niên Trung - Mỹ tại Bắc Kinh ngày 9/7.
Đối thoại năm nay sẽ tập trung vào 3 nội dung chính về tài chính và tỷ giá hối đoái giữa đồng tệ và đồng USD, tình hình bán đảo Triều Tiên và căng thẳng trên các vùng lãnh hải trong khu vực.
Dẫn đầu đoàn Mỹ là Ngoại trưởng John Kerry. Trong bài phát biểu khai mạc, ông Kerry cũng nắn nót nói rằng Mỹ không tìm cách “kiềm tỏa” Trung Quốc, đồng thời khuyến nghị Trung Quốc không nên diễn giải những vấn đề hai nước có quan điểm khác nhau là thuộc tính trong “chính sách tổng thể của Mỹ”.
Về phần mình, Chủ tịch tập cho rằng “Trung - Mỹ mà đối đầu, trong cả các lĩnh vực song phương lẫn vấn đề của thế giới sẽ hoàn toàn là thảm họa”.
“Chúng ta cần tôn trọng lẫn nhau, đối xử bình đẳng lẫn nhau, tộn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước khác; tôn trọng sự lựa chọn con đường phát triển của nhau”, ông Tập tuyên bố.
Nhưng Mỹ vẫn kêu gọi Trung Quốc làm tròn trách nhiệm của nước này trong việc duy trì ổn định ở châu Á.
Mỹ “khuyến khích Trung Quốc đóng góp cho sự ổn định và phát triển chung trong khu vực, giữ vai trò của trách nhiệm trong các vấn đề quốc tế”, ông Kerry nói.
Một trong những nội dung đối thoại Trung - Mỹ lần này liên quan đến căng thẳng trên các vùng lãnh hải trong khu vực.
Chính sách và việc làm của Trung Quốc trên Biển Đông đang vấp phải sự phản đối quyết liệt của Việt Nam và Philippines. Từ tháng 5, Trung Quốc đã đơn phương gây hấn, đưa giàn khoan vào hạ đặt và khoan thăm dò trái phép trên vùng lãnh hải nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.