I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh có bài Cách chức chi cục trưởng thi hành án thích chung chi. Bài báo đưa tin: Ngày 27-12-2013 Cục thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Sóc Trăng công bố quyết định của Tổng cục THADS kỷ luật cách chức ông Hứa Xuân Hương, Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Mỹ Xuyên.
Trong thời gian đương chức, ông Hương có dấu hiệu vòi vĩnh người thắng kiện, làm sai lệch hồ sơ vụ án. Khi Báo Công an TPHCM phản ánh, Cục THADS tỉnh Sóc Trăng lập đoàn kiểm tra, ông Hương đã sửa hồ sơ để đối phó. Huyện Mỹ Xuyên đang xem xét xử lý ông Hương về mặt Đảng.
2. Báo Điện tử Một Thế giới có bài Sóc Trăng: Công chứng viên lao đao. Sau nhiều năm chuyển giao việc chứng thực giao dịch bất động sản từ xã, phường sang tổ chức hành nghề công chứng, nay UBND tỉnh Sóc Trăng lại ban hành một quyết định có dấu hiệu trái Luật Công chứng, đi ngược lại với quyết định của Chính phủ.
Chiều 27.12, UBND tỉnh Sóc Trăng triển khai Quyết định 240 do Chủ tịch Nguyễn Trung Hiếu ký liên quan đến hoạt động công chứng, chứng thực trên địa bàn tỉnh.
Theo quyết định này, UBND tỉnh Sóc Trăng cho phép người dân khi tham gia hợp đồng, giao dịch có quyền lựa chọn hình thức công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã hoặc huyện, kể cả những nơi được cấp phép hành nghề công chứng.
Nếu chỉ với nội dung trên thì người đứng đầu chính quyền tỉnh Sóc Trăng đã giúp người dân có điều kiện thuận lợi trong việc công chứng, chứng thực.
Tuy nhiên, điều đáng nói là Quyết định 240 lại có nội dung “thay thế các Quyết định 73, 78, 79, 154, 180 và 265” của UBND tỉnh Sóc Trăng về việc chuyển giao chứng thức các hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản từ UBND cấp huyện, xã sang các tổ chức hành nghề công chứng tại TP Sóc Trăng, thị xã Vĩnh Châu, các huyện Trần Đề và Mỹ Xuyên.
Quyết định 240 đã đi ngược lại với Luật Công chứng và Quyết định 2104 ngày 29.12.2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020.
Điều 37 Luật Công chứng quy định: "Thẩm quyền công chứng hợp đồng, giao dịch về bất động sản:
1. Công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền công chứng các hợp đồng, giao dịch về bất động sản trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi tổ chức hành nghề công chứng đặt trụ sở, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Công chứng viên của các tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền công chứng di chúc, văn bản từ chối nhận di sản là bất động sản".
Theo Quyết định 2104, Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh chuyển giao việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch từ UBND cấp huyện, xã sang tổ chức hành nghề công chứng. Từ đó tiến tới mục tiêu chuyển giao toàn bộ hợp đồng, giao dịch do UBND cấp huyện, xã đang chứng thực liên quan hoặc có khả năng liên quan quyền sở hữu, sử dụng bất động sản sang cho các tổ chức hành nghề công chứng nhằm bảo vệ tốt quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Trao đổi với chúng tôi, luật sư Nguyễn Trường Thành, Trưởng văn phòng luật sư Vạn Lý (TP Cần Thơ) cho biết Quyết định 240 của UBND tỉnh Sóc Trăng là trái luật.
Trước đây UBND tỉnh Sóc Trăng có quyết định chuyển giao việc chứng các hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản từ UBND cấp huyện, xã sang tổ chức hành nghề công chứng mà nay lại có quyết định thay thế, xem như hủy bỏ thì không đúng quy định của pháp luật.
3. Báo Người Lao động có bài Đừng để lờn luật. Bài báo phản ánh: Lại có thêm khá nhiều quy định xử phạt hành chính đã và sắp có hiệu lực khiến người ta phải nghi ngờ về tính khả thi một khi đi vào thực tiễn cuộc sống.
Có những quy định xử phạt mà mới nghe qua đã thấy… “trời ơi”. Ví như quy định vợ chồng nếu mắng chửi nhau có thể bị phạt tới 1 triệu đồng trong Nghị định 167 vừa có hiệu lực từ ngày 28-12. Nghị định này còn nhiều quy định xử phạt vi phạm hành chính khác như ném đất đá vào nhà, không khơi thông cống rãnh, thả rông chó mèo... Nghị định 167 so với dự thảo đưa ra lấy ý kiến đã bỏ đi nhiều quy định còn “trên trời” hơn như vợ kiểm soát tiền chồng hay dọa ma trẻ con.
Trong lĩnh vực y tế có 2 nghị định xử phạt vi phạm hành chính cùng có hiệu lực từ ngày 31-12 cũng khiến dư luận phải băn khoăn rồi đây chúng sẽ “sống” ra sao trong thực tiễn. Điển hình là việc xử phạt hàng rong, bán thực phẩm ôi thiu… trong Nghị định 178. Cũng thuộc lĩnh vực y tế, Nghị định 176 lại thấy nhắc tới việc phạt nặng hành vi hút thuốc lá nơi công cộng. Nghị định này còn có quy định nghe rất “sướng tai” là nhận, môi giới hối lộ trong khám chữa bệnh nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền 20-30 triệu đồng. Song, vấn đề là quá khó để xác định đâu là “cảm ơn”, đâu là hành vi hối lộ bác sĩ.
Nhìn vào những quy định vừa mới và sắp có hiệu lực, người ta lại thêm một lần nữa ngán ngẩm nhớ lại những quy định thiếu tính khả thi, từng bị dư luận phản đối, buộc phải loại bỏ như xử phạt đến 5 triệu đồng đối với hành vi nghe điện thoại ở cây xăng, xử phạt xe không “chính chủ”, bán thịt trong vòng 8 giờ, số vòng hoa trong tang lễ cán bộ công chức…
Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là rất cần thiết để điều chỉnh những hành vi, vấn đề nảy sinh trong cuộc sống nhằm giúp xã hội và cuộc sống tốt đẹp, chuẩn mực hơn. Song, để đạt được mục đích đó, những quy định này phải xuất phát từ chính nhu cầu thực tiễn cuộc sống và quan trọng nhất là phải có tính khả thi để một khi ban hành ra là người dân, xã hội tuyệt đối tuân theo, thực thi.
Việc ban hành những quy định không khả thi dẫn tới những hệ lụy khôn lường. Trong đó, nghiêm trọng nhất là khiến người dân, xã hội xem thường quy định của pháp luật. Lờn một cách phổ biến những quy định không nghiêm trọng dần dần có thể làm người dân không coi trọng, không biết “sợ” cả những quy định nghiêm trọng. Một khi pháp luật không còn thượng tôn, cho dù với những hành vi hay lỗi nhẹ, thì điều gì sẽ xảy ra với một nhà nước pháp quyền?
Muốn người dân không lờn luật thì trước hết cần buộc những cá nhân và cơ quan hữu trách không “lờn” trong việc soạn ra những văn bản pháp luật thiếu khả thi. Nói cách khác, phải chỉ rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm tất cả những ai ra quy định “trời ơi” thì mới chặn được từ gốc mối nguy lờn quy định của luật pháp.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài “Loạn” cơ quan xử phạt báo chí. Bài báo phản ánh: Theo quy định của Luật Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) là cơ quan duy nhất được giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về báo chí, trong đó có việc xử lý vi phạm về hành vi thông tin sai sự thật. Thế nhưng, cũng với hành vi trên, nhiều Bộ, ngành lại đang và sẽ có ý định cùng “nhảy” vào cuộc để đòi phạt báo chí.
Không chỉ nhiều cơ quan tự cho mình thẩm quyền được phạt báo chí mà các mức chế tài quy định tại các Nghị định liên quan cũng bộc lộ khá nhiều mâu thuẫn.
Trước tiên phải kể đến Nghị định (NĐ) 79/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực thống kê (ban hành ngày 19/7/2013 và có hiệu lực từ ngày 5/9/2013), trong đó Điều 13 của NĐ này quy định:
“Phạt tiền từ trên 20 - 30 triệu đồng đối với hành vi phổ biến thông tin thống kê sai sự thật”. Ngoài ra, tại Điều 14 cũng cho phép “Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi trích dẫn không đúng nguồn gốc thông tin thống kê khi phổ biến, đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc các ấn phẩm…”.
Tiếp sau đó, Điều 14 NĐ 109/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý giá, phí, lệ phí, hóa đơn (ban hành ngày 24/9/2013 và có hiệu lực từ ngày 9/11/2013) quy định: “Phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với hành vi bịa đặt, loan tin, đưa tin không đúng sự thật về tình hình thị trường, giá cả hàng hóa, dịch vụ gây tâm lý hoang mang trong xã hội và bất ổn thị trường. Phạt tiền từ 75 - 100 triệu đồng đối với hành vi trên nếu đăng tải phương tiện thông tin đại chúng như báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử hoặc các ấn phẩm thông tin khác”.
Ngoài lĩnh vực thống kê và quản lý giá, khi NĐ 138/2013/NĐ-CP ra đời để điều chỉnh trong lĩnh vực giáo dục (ban hành ngày 22/10/2013, có hiệu lực từ ngày 10/12/2013) cũng cho phép phạt tiền từ 3 - 6 triệu đồng đối với hành vi thông tin sai sự thật về kỳ thi.
Gần đây nhất, ngày 13/11/2013 Chính phủ ban hành NĐ số 173/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực khí tượng thủy văn, đo đạc và bản đồ (có hiệu lực từ ngày 1/1/2014) cũng quy định phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng nếu đưa tin dự báo áp thấp nhiệt đới, bão, lũ trên các phương tiện thông tin đại chúng mà không nêu nguồn gốc cấp tin…
Như vậy, tính sơ sơ cũng đã có bốn NĐ cho phép các Bộ, ngành liên quan được xử phạt báo chí khi đưa tin không đúng sự thật, trong đó có ba NĐ đã có hiệu lực thi hành và một NĐ sẽ phát huy hiệu lực trong nay mai. Đồng nghĩa với đó là có rất nhiều cơ quan khác nhau được quyền nhân danh Nhà nước để “tuýt còi” và xử phạt báo chí, vô hình trung, báo chí trở thành cơ quan “một cổ, trăm tròng”.
Trong khi đó, NĐ 02/2011/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt VPHC trong hoạt động báo chí, xuất bản (sẽ được thay thế bằng NĐ 159/2013/NĐ-CP từ ngày 1/1/2014), quy định thẩm quyền xử phạt báo chí thuộc thanh tra chuyên ngành TT-TT; Chánh Thanh tra Sở TT-TT; Chánh Thanh tra Bộ TT-TT và Chủ tịch Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp huyện trở lên... Đối chiếu với quy định này thì rõ ràng một loạt NĐ mà chúng tôi vừa viện dẫn đã “nhận vơ” phần việc của chuyên ngành TT-TT.
Không chỉ gây ra sự chồng chéo về thẩm quyền xử phạt mà quy định tại các NĐ trên còn mâu thuẫn, không thống nhất về mức chế tài. Theo Khoản 5 Điều 2 NĐ số 81/2013/NĐ của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý VPHC (NĐ số 81/2013/NĐ) thì “…Trường hợp hành vi VPHC thuộc lĩnh vực này nhưng do tính chất vi phạm đặc thù của hành vi đó, thì có thể quy định và xử phạt trong NĐ xử phạt VPHC thuộc lĩnh vực khác.
Trong trường hợp này, hình thức, mức xử phạt quy định phải thống nhất với quy định tại NĐ xử phạt VPHC của lĩnh vực quản lý nhà nước tương ứng”. Nhưng tại các NĐ nói trên, trong một số trường hợp, tính chất của các hành vi vi phạm là như nhau nhưng mức chế tài lại khác nhau một trời, một vực.
Ý kiến của nhiều luật sư cho rằng, các hành vi vi phạm liên quan đến việc đưa tin sai sự thật, dẫn nguồn tin không đúng… đã được quy định rất cụ thể tại NĐ 02/2011/NĐ-CP và NĐ 159/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản. Ngoài ra, Điều 1 Khoản 3 NĐ 159 quy định: “Các hành vi VPHC liên quan đến hoạt động báo chí, xuất bản không quy định tại NĐ này mà quy định tại các NĐ xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý nhà nước khác thì áp dụng các quy định đó để xử phạt”.
Quy định này có nghĩa là chỉ những hành vi nào mà NĐ 159 không điều chỉnh thì các NĐ khác mới được bổ sung, đưa vào để xử phạt. Nhưng thực tế thì hoàn toàn trái ngược và như vậy, chỉ với hành vi đưa thông tin không chính xác của cơ quan báo chí, đã có một “ma trận” các văn bản quy phạm pháp luật cùng hùa vào để đòi xử phạt.
Không chỉ là các quy định đã có hiệu lực pháp luật, gần đây, khi soạn thảo Pháp lệnh Xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân, ngành Tòa án cũng đang có ý định “nhăm nhe” đòi phạt báo chí. Cụ thể, tại Dự thảo trên, cơ quan soạn thảo là Tòa án nhân dân Tối cao đã đề xuất quy định: “1. Cảnh cáo đối với hành vi đưa tin sai sự thật về việc giải quyết vụ việc của Toà án. 2. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi quy định tại Khoản 1 Điều này nếu có tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 11 của Pháp lệnh này hoặc đã bị cảnh cáo về hành vi đó mà còn vi phạm” (Điều 25 Dự thảo).
Ngay sau khi công bố, quy định này đã vấp phải sự phản đối từ dư luận, bởi theo Điều 9 Luật Báo chí thì nếu báo chí đăng tin sai sẽ bị cơ quan quản lý nhà nước về báo chí xử phạt và phải đăng cải chính. Các cơ quan khác chỉ có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện báo chí khi đăng thông tin sai chứ không có quyền xử phạt. Và khi có đơn khởi kiện thì thẩm quyền của Tòa án là thụ lý để xét xử, chính vì thế Tòa không thể làm thay nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước để phạt hành chính báo chí.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Hiếu - Trưởng phòng Pháp luật- Chính sách (Cục Báo chí) cũng thừa nhận quy định tại Điều 25 của Dự thảo nói trên là có sự chồng chéo và không đầy đủ. Lý giải vì sao có sự chồng chéo.
Ông Hiếu lập luận: “Theo quy định tại Khoản 2 Điều 25 của Dự thảo thì mức phạt chỉ từ 500.000 đồng đến 5 triệu đồng, trong khi theo quy định của pháp luật về báo chí thì hành vi báo chí đưa tin sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng thì mức phạt có thể lên tới hàng chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Bởi vậy, Dự thảo Pháp lệnh nên bỏ quy định này.
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Điện tử Chính phủ đưa tin về Những chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật trong tuần từ 23-27/12/2013.
- Chính phủ quyết nghị thành lập một số đơn vị hành chính mới
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Từ Liêm để thành lập quận Bắc Từ Liêm và 13 phường trực thuộc; thành lập quận Nam Từ Liêm và 10 phường trực thuộc.
Cũng trong tuần này, Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc thành lập thành phố Lai Châu thuộc tỉnh Lai Châu trên cơ sở toàn bộ 7.077,44 ha diện tích tự nhiên, 52.557 nhân khẩu và 7 đơn vị hành chính cấp xã của thị xã Lai Châu.
Ngày 23/12, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết thành lập thị trấn Ia Ly thuộc huyện Chư Păh và thị trấn Đak Pơ thuộc huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai.
Chính phủ cũng quyết nghị thành lập thị xã Ba Đồn (tỉnh Quảng Bình) và thành lập 2 xã thuộc huyện Đăk Hà, 3 xã thuộc huyện Sa Thầy (tỉnh Kon Tum)...
- Bổ sung trách nhiệm người đứng đầu đơn vị để xảy ra tham nhũng
Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2006/NĐ-CP quy định xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.
Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị nếu để xảy ra vụ, việc tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì tùy theo tính chất, mức độ của vụ, việc sẽ bị xử lý kỷ luật.
Trường hợp người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị là cán bộ, công chức, viên chức và người quản lý doanh nghiệp nhà nước thì bị xử lý kỷ luật bằng một trong ba hình thức: Khiển trách; cảnh cáo; cách chức.
Trường hợp người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội thì bị xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật hiện hành và điều lệ của tổ chức đó.
- Loại bỏ dần thiết bị sử dụng năng lượng hiệu suất thấp
Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Danh mục và lộ trình phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng phải loại bỏ và các tổ máy phát điện hiệu suất thấp không được xây dựng mới, từ ngày 1/1/2015, không được phép nhập khẩu và sản xuất các thiết bị gia dụng và thiết bị công nghiệp có mức hiệu suất năng lượng thấp hơn mức hiệu suất năng lượng tối thiểu.
- Chú trọng phát triển xe tải nhỏ
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu Bộ Công Thương hoàn thành Dự thảo Chiến lược và Quy hoạch phát triển công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Trong đó, Bộ Công Thương cần định hướng chú trọng phát triển dòng xe tải nhỏ đa dụng thay thế xe công nông, xe tự chế, phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, nông thôn và các loại xe khách tầm trung, tầm ngắn chạy liên tỉnh, huyện, nội đô,… phù hợp với điều kiện địa hình, hạ tầng giao thông trong nước với giá thành hợp lý, an toàn, tiện dụng; cân nhắc kỹ việc lựa chọn phát triển dòng xe chuyên dùng, du lịch 4 – 7 chỗ.
- Giảm mức đóng của DN bảo hiểm vào Quỹ bảo hiểm xe cơ giới
Chính phủ đã ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2008/NĐ-CP ngày 16/9/2008 của Chính phủ về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Theo đó, sẽ giảm mức đóng của doanh nghiệp bảo hiểm vào Quỹ bảo hiểm xe cơ giới.
Cụ thể, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm trích 1% (quy định cũ 2%) doanh thu phí bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới hàng năm để đóng vào Quỹ bảo hiểm xe cơ giới.
- Ngăn chặn hành vi lợi dụng từ việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ
Tại Thông báo 457/TB-VPCP, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu các cơ quan chức năng cần kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, ngăn chặn mọi hành vi lợi dụng, giả mạo, lừa đảo vì mục đích khác, làm ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm, đạo đức truyền thống, sự tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ và tình hình xã hội ở các địa phương.
Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Bộ Thông tin và Truyền thông cần tăng cường và nâng cao hơn nữa hiệu quả vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Đồng thời chú trọng vận động các tổ chức, cá nhân, nhất là các cựu chiến binh, đồng đội cũ, những người cao tuổi ở địa phương và cả đối tác ở nước ngoài; bảo đảm tính khoa học, chính xác của thông tin; lồng ghép chặt chẽ với việc tổng rà soát chính sách người có công với các chương trình và phong trào khác.
Bộ Quốc phòng chủ trì đẩy nhanh tiến độ giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị quân đội trong chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc; sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; chủ động từng bước cung cấp thông tin đã được xử lý và quản lý cho các cơ quan, đơn vị, địa phương, các lực lượng chuyên trách tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và thân nhân gia đình liệt sĩ.