I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Quảng Nam: Khiển trách, cảnh cáo một loạt đảng viên. Bài báo phản ánh: Ngày 28-10, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Quảng Nam cho biết cơ quan này đã thông báo kết luận kiểm tra đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm.
Về vi phạm tại Chi cục Thi hành án dân sự TP Tam Kỳ, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Quảng Nam đã thống nhất quyết định kỷ luật khiển trách về đảng đối với ông Lê Tấn Hùng (Bí thư chi bộ, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự TP Tam Kỳ). Ư
2. Báo Pháp luật Việt Nam điện tử có bài Đẻ ở Thủ đô vẫn phải về quê khai sinh?. Bài báo phản ánh: Đối với một đứa trẻ mới ra đời, đăng ký khai sinh (ĐKKS) được coi là việc định danh với đời, là thủ tục gốc cần phải có của công dân tương lai. Tuy việc ĐKKS cho trẻ đã có nhiều thay đổi đơn giản hơn nhưng khó khăn lại đến từ sự thực thi máy móc của địa phương.
Anh Nguyễn Phúc Vinh và chị Nguyễn Thanh Vân đều quê ở Nam Định, nhưng sinh sống và công tác ở Hà Nội đã hơn 5 năm. Vì chưa có tiền tích lũy nên sau khi kết hôn, anh chị vẫn thuê nhà để ở. Bận việc, cùng với ỷ lại việc chủ nhà cho thuê đã báo đăng ký tạm trú cho mình tại công an phường nên anh Vinh, chị Vân không làm xác nhận tạm trú.
Đến khi sinh con, anh Vinh ra phường nơi hai vợ chồng tạm trú để ĐKKS thì bị từ chối vì thiếu xác nhận tạm trú, cán bộ hộ tịch khuyên anh chị về quê ĐKKS cho con. Hai vợ chồng rất băn khoăn vì ĐKKS cho con ở quê đồng nghĩa với việc sẽ rất khó khăn cho việc học hành sau này khi bé đủ tuổi đi học. Trong khi đó, ông bà ở quê đã già yếu nên không thể gửi con cho ông bà chăm lo chuyện ăn học được…
Theo quy định tại Điều 8 và Điều 13 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP và Thông tư 01/2008/TT-BTP, việc ĐKKS cho trẻ em phải được thực hiện tại UBND xã, phường, thị trấn nơi người mẹ đăng ký thường trú.
Trường hợp người mẹ không có nơi đăng ký thường trú thì việc ĐKKS cho trẻ em được thực hiện tại UBND cấp xã, nơi người mẹ đăng ký tạm trú.
Trường hợp người mẹ có nơi đăng ký thường trú, nhưng thực tế đang sinh sống, làm việc ổn định tại nơi đăng ký tạm trú thì UBND cấp xã nơi người mẹ đăng ký tạm trú cũng có thẩm quyền thực hiện việc ĐKKS cho trẻ em.
Trong trường hợp không xác định được nơi cư trú của người mẹ và người cha thì UBND cấp xã nơi trẻ đang sinh sống trên thực tế thực hiện việc ĐKKS.
Dưới góc độ các điều luật là vậy, còn dưới góc độ thực thi luật pháp thì câu chuyện của anh Vinh, chị Vân đúng như lời nhận xét: “Khó khăn đến từ sự thực thi chưa chu đáo ở địa phương”. Bởi thay vì khuyên công dân vượt bao nhiêu đường đất về quê ĐKKS cho trẻ, cán bộ hộ tịch có thể ĐKKS cho trẻ đảm bảo hợp lý, hợp tình.
Các quy định về thủ tục hành chính trong việ ĐKKS đã có nhiều thay đổi quan trọng nhằm đảm bảo quyền khai sinh cho trẻ được thuận tiện. Nhưng dường như sự thờ ơ của những người liên quan đã khiến quyền lợi của các em bị ảnh hưởng
Ở góc độ cha mẹ, gia đình, nhiều người còn thiếu hiểu biết nghiêm trọng về quyền trẻ em nói chung và quyền được ĐKKS của trẻ em nói riêng.
Ghi nhận từ một đợt khảo sát tại Lai Châu cho thấy, ông Lý Cá Chờ mặc dù là cán bộ y tế bản Ghà Gì, xã Bum Tở, Mường Tè, Lai Châu nhưng vẫn hồn nhiên: “Gia đình có 4 con, chưa đứa nào làm giấy khai sinh. Trẻ em nó không có quyền gì, nó còn bé, chỉ ăn chơi rồi đánh cãi nhau thôi”.
Đối với nhiều người, kể cả ở miền xuôi, thành thị, ĐKKS đơn giản chỉ để biết ngày, tháng, năm sinh, để trẻ được đi học. Từ chỗ bàng quan này mà họ cũng không biết ĐKKS cần thủ tục gì, gặp ai để ĐKKS cho trẻ.
Đơn cử như ở Hà Nội, mặc dù tại các UBND phường, xã đã dán thông báo đầy đủ để người dân biết và những thủ tục này đã được đưa lên mạng để người dân tiện tra cứu, nhưng cảnh người dân phải đi lại nhiều lần vẫn diễn ra thường xuyên.
Có trường hợp người dân còn quên lấy giấy chứng sinh, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận kết hôn của cha mẹ… dẫn đến tổng thời gian cấp giấy khai sinh kéo dài, phải 3, 4 lần đi lại mới có được giấy khai sinh cho con.
Ở góc độ cán bộ hộ tịch, bên cạnh việc thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ thì sự thiếu chu đáo trong thực thi pháp luật, hướng dẫn người dân cũng khiến cho việc ĐKKS cho trẻ gặp khó khăn.
Thực tế cho thấy, tại nhiều UBND xã, phường, thị trấn, cán bộ không dành nhiều thời gian giải thích một cách cụ thể, chi tiết cho người dân ngay từ đầu trong việc điền vào các biểu mẫu, khiến người dân phải hỏi đi hỏi lại nhiều lần, gây mất thời gian cho cả người dân và cán bộ.
Đó là chưa kể đến trường hợp phức tạp như: ĐKKS cho trẻ bị bỏ rơi, ĐKKS cho trẻ ngoài giá thú, đăng ký có yếu tố nước ngoài… bản thân cán bộ cũng loay hoay, thậm chí trong nhiều trường hợp còn đặt ra các câu hỏi không phù hợp, nhạy cảm…
3. Báo Hà Nội mới Online có bài Trả kết quả thủ tục hành chính tư pháp qua bưu điện: Hướng tới lợi ích của công dân. Bài báo phản ánh: Sau hơn hai tháng cung cấp dịch vụ chuyển phát kết quả thủ tục hành chính (TTHC) tư pháp qua đường bưu điện đã có gần 200 lượt công dân đăng ký sử dụng. Dù chưa như kỳ vọng, song bước đầu có thể thấy người dân đã đón nhận hình thức mới đầy tiện lợi này.
Khi triển khai dịch vụ này, Sở Tư pháp thành phố Hà Nội và Bưu điện Hà Nội cam kết: So với ghi trong giấy hẹn trả kết quả, người dân ở nội thành sẽ phải đợi thêm 1 ngày, ở ngoại thành sẽ phải đợi thêm 2 ngày. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, Sở Tư pháp đã cố gắng lựa chọn những hồ sơ có thể rút gọn thời gian thì giải quyết sớm nên nhiều trường hợp đã trả sớm hơn cả giấy hẹn. Theo bà Nguyễn Thị Hằng, Trưởng phòng Hộ tịch có yếu tố nước ngoài, phụ trách bộ phận "một cửa": Để tránh sai sót với hồ sơ đã gửi, Sở Tư pháp
bố trí cán bộ "một cửa" chuyên trách hướng dẫn công dân, khi thủ tục đã hoàn tất, cán bộ đối soát một lần nữa các thông tin trước khi chuyển sang bưu điện. Cuối tháng, Bưu điện Hà Nội đều chuyển lại phiếu gửi bưu phẩm cho Sở Tư pháp. Từ cách làm thận trọng và sự phối hợp chặt chẽ, đến nay, chưa có trường hợp sai hẹn hay thất lạc hồ sơ.
Sở Tư pháp là cơ quan đầu tiên của TP Hà Nội triển khai dịch vụ chuyển phát kết quả qua đường bưu điện nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại của công dân khi làm thủ tục tư pháp. Tuy nhiên, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Phạm Xuân Phương cho rằng: Hiệu quả của dịch vụ mới này đã được người dân ghi nhận nhưng chưa cao, biểu hiện ở số lượng người đăng ký sử dụng chưa nhiều sau hơn hai tháng. Nguyên nhân một phần là công tác tuyên truyền chưa mạnh, nhiều người dân còn chưa biết hoặc chưa hiểu hết lợi ích của dịch vụ này. Hơn nữa, nhiều người vẫn còn tâm lý phải đến tận nơi, trực tiếp nhận kết quả mới yên tâm.
Một số ý kiến cho rằng, mức phí 30.000 đồng, 40.000 đồng và 50.000 đồng tương ứng với chuyển phát về nội thành, ngoại thành và liên tỉnh theo quy định của bưu điện hơi cao, song đó không phải là nguyên nhân khiến tỷ lệ sử dụng dịch vụ này chưa như mong đợi. Hiện Sở Tư pháp mới tuyên truyền đến người dân về dịch vụ này tại bộ phận "một cửa" của Sở. Tại đây, Sở đã công khai thông tin giới thiệu về dịch vụ, song chưa phải người dân nào cũng đọc hết thông báo. Thêm vào đó, cán bộ "một cửa" tiếp nhận hồ sơ chỉ có thể giới thiệu cho công dân về dịch vụ khi lượng công dân đến giao dịch thưa thớt. Bên cạnh đó, việc công dân sau khi nộp hồ sơ mới quay sang tìm hiểu thủ tục chuyển phát qua bưu điện, nếu có nhu cầu sẽ phải khai thông tin (họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi thường trú, tạm trú, số chứng minh nhân dân, điện thoại…) là chưa thực sự phù hợp. Cán bộ hướng dẫn khẳng định, việc khai như vậy là cần thiết, để đối soát, tránh sai lệch thông tin, bảo đảm an toàn cho hồ sơ đến đúng người, đúng địa chỉ. Tuy nhiên, có những trường hợp công dân vừa khai một tờ có nội dung tương tự như vậy để làm hồ sơ nên ngại viết lại và không đăng ký sử dụng dịch vụ.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Nhân dân điện tử có bài Xử lý nghiêm, kiên quyết chống bảo kê, bao che tội phạm. Bài báo đưa tin: Tại kỳ họp thứ sáu, Quốc hội (QH) khóa XIII, trong phiên họp sáng qua, 28-10, các đại biểu QH đã nghe Bộ trưởng Công an Trần Ðại Quang, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ báo cáo về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; kết quả thực hiện Nghị quyết số 37/2012/QH13 của QH về công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm...
Trong giờ giải lao, tại hành lang hội trường, nơi QH đang họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc trao đổi ý kiến với nhiều phóng viên (PV) báo chí về chủ đề này.
Phó Thủ tướng cho biết, năm 2013, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ, liên tục công tác phòng, chống tội phạm, nhất là việc thực hiện Nghị quyết số 37 của QH, nên tội phạm đã được kiềm chế một bước quan trọng. Nhiều băng nhóm tội phạm, đặc biệt tội phạm ma túy đã bóc gỡ được nhiều đường dây, bắt nhiều đối tượng; các loại tội phạm hình sự đã được giải quyết một cách căn bản. Trong nội bộ ngành công an đã có sự phối hợp tốt giữa các lực lượng, cũng như sự phối hợp giữa công an và quân đội trong tuần tra, xử lý; đồng thời củng cố, nhân rộng các mô hình tốt ở các địa phương, đặc biệt là ở TP Hồ Chí Minh và Hà Nội đã đạt được kết quả đáng mừng.
Tuy vậy, tình hình tội phạm nước ta khi hội nhập kinh tế thế giới có nhiều vấn đề phức tạp, nhất là tội phạm băng nhóm, tội phạm có tính chất xã hội đen, tội phạm ma túy, tội phạm tuổi vị thành niên, tội phạm chống người thi hành công vụ diễn ra rất phức tạp.
Trên tinh thần xử lý nghiêm, kiên quyết chống bảo kê, bao che tội phạm ở mọi cấp, mọi ngành, chúng ta đã thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 48 của Bộ Chính trị về đấu tranh phòng, chống tội phạm. Nơi nào tội phạm hoành hành thì ở đó cấp ủy, chính quyền địa phương, mà trước nhất là ngành công an phải chịu trách nhiệm trước Ðảng, trước nhân dân và trước chính quyền. Bên cạnh đó, chúng ta nhân rộng các mô hình tốt, mở nhiều đợt tiến công phòng, chống tội phạm ở nhiều góc độ khác nhau để mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân một cách quyết liệt hơn nữa, đồng bộ hơn nữa để xây dựng một xã hội an toàn cho người dân và để người dân yên tâm là chiều hướng rất quan trọng của Ðảng, Nhà nước đang chỉ đạo hiện nay.
PV: Thưa Phó Thủ tướng, đã có trường hợp nào lực lượng công an bị xử lý khi để xảy ra tội phạm hoành hành chưa?
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Chúng ta lấy thí dụ như ở huyện Chợ Mới, An Giang, Trưởng công an đã bị xử lý khi để tội phạm hoành hành hoặc như ở Ðồ Sơn (Hải Phòng); Bình Thạnh (TP Hồ Chí Minh); Xuân Thủy (Nam Ðịnh)... Tất cả những trường hợp để tội phạm hoành hành thì trước hết người phụ trách địa bàn, lãnh đạo ở đó phải chịu trách nhiệm kiểm điểm và Chính phủ sẽ chỉ đạo nghiêm túc vấn đề này.
PV: Ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, tội cướp giật ngày càng gia tăng, Phó Thủ tướng đã có chỉ đạo gì để ngăn ngừa thực trạng này?
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Tội cướp giật ở Hà Nội không phải tăng lên nhiều, nhưng cũng có biểu hiện như vậy. Chúng tôi nghĩ rằng, phải cương quyết trừng trị loại tội phạm này và phải có những biện pháp nghiệp vụ, mai phục, nếu có tội phạm thì phải tổ chức các lực lượng để truy bắt đến cùng; uy hiếp, răn đe để kẻ cướp chùn tay, không dám hành động nhằm bảo đảm sự bình yên cho du khách gần xa và cho nhân dân.
2. Báo Hà Nội mới Online có bài Chuẩn bị xét xử nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng. Bài báo đưa tin: Trả lời báo chí bên hành lang QH ngày 28-10, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã cho biết về tiến độ xử lý một số vụ án nghiêm trọng, phức tạp mà dư luận đang quan tâm hiện nay.
- Thưa ông, hiện nay tiến độ xử lý 10 vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp xảy ra tại Công ty Vận tải biển (Vinalines), một số đơn vị thuộc Ngân hàng NN-PTNT Việt Nam, Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Công ty dệt kim Phương Đông, Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm Phương Nam... như thế nào?
- Cơ quan tố tụng đã kết luận điều tra 6 vụ việc, hoàn tất cáo trạng và ủy quyền công tố cho các cơ quan thi hành tố tụng của Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Ở Hà Nội, sẽ xét xử vụ tiêu cực tại Vinalines, vụ nguyên Phó Giám đốc Công an Hải Phòng Dương Tự Trọng giúp anh trai là cựu Chủ tịch Vinalines Dương Chí Dũng bỏ trốn; vụ Nguyễn Đức Kiên nguyên là Phó Chủ tịch Hội đồng sáng lập của Ngân hàng cổ phần ACB kinh doanh trái phép. Còn TP Hồ Chí Minh sẽ xét xử vụ tham ô tài sản, lợi dụng chức vụ quyền hạn xảy ra tại Công ty cho thuê tài chính II thuộc Ngân hàng NN-PTNT; vụ tham ô tại Công ty Vifon. Còn vụ Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên cán bộ Ngân hàng Công thương Việt Nam, Chi nhánh TP Hồ Chí Minh) lừa đảo chiếm đoạt tài sản của một số công ty, ngân hàng và cá nhân cũng đã hoàn tất cáo trạng. Dự kiến phiên tòa sẽ được mở trong quý IV-2013
- Với những vụ việc phức tạp, lộ trình xét xử sẽ như thế nào, liệu có đạt mục tiêu xử lý dứt điểm trong năm nay không, thưa ông?
- Khả năng phải sang năm 2014. Những vụ việc này ngoài sự phức tạp, yêu cầu chứng minh tội phạm là người giữ chức vụ quyền hạn, còn có cả yếu tố nước ngoài. Trong khi đó, việc đáp ứng các yêu cầu về tương trợ tư pháp của một số nước đối với chúng ta còn có mức độ.
- Như vậy, có thể hiểu vẫn còn nhiều vướng mắc chưa giải quyết được trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử?
- Tôi biết dư luận vừa mong muốn điều tra chính xác, vừa phải triệt để, lại phải nhanh, khẩn trương. Tinh thần chung là các cơ quan chức năng sẽ cố gắng tập trung nhân vật lực để điều tra bản chất sự việc, khẩn trương chuyển hồ sơ cho tòa án, đáp ứng yêu cầu của QH và công luận.
- Trong nhiều vụ án tham nhũng, tỷ lệ thu hồi tài sản chỉ khoảng 10%, sắp tới tình trạng này có được cải thiện không, thưa ông?
- Thực ra đối với các vụ án kinh tế và tham nhũng, khả năng thu hồi tài chính chưa khi nào đạt 100%, kể cả sau này cũng thế. Đây là một thực tế không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước khác. Trong tương lai, theo tôi, cần sửa đổi Luật Hình sự, Luật Tố tụng hình sự để tăng thêm khả năng truy thu tài sản. Hiện chỉ những tài sản được chứng minh là bất hợp pháp, từ con đường phạm tội mà có thì cơ quan chức năng mới được thu hồi.