I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Đại đoàn kết có bài Sau 2 năm Luật THADS có hiệu lực: Bộ Tư pháp cũng… “nợ” văn bản. Bài báo phản ánh: Bộ Tư pháp là cơ quan "gác cổng” trong việc thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) song Luật Thi hành án dân sự (THADS) đã có hiệu lực thi hành 2 năm nhưng đến nay 8 nội dung của Luật chưa được hướng dẫn.
Theo Thanh tra Chính phủ (TTCP), công tác THADS tồn tại khá nhiều bất cập. Đáng chú ý hồ sơ chưa có điều kiện thi hành còn chiếm tỷ lệ cao, số vụ việc tồn đọng năm trước chuyển sang năm sau lớn, có xu hướng tăng về giá trị. Trong số vụ việc tồn đọng, có số lượng lớn vụ việc được xác định có điều kiện nhưng chưa được thi hành. Mặc dù đã có chế độ kế toán nghiệp vụ THA nhưng Tổng cục THA không lập báo cáo tài chính, báo cáo kế toán về thu – chi THA toàn ngành nên việc phân tích thông tin, số liệu kế toán về THA, trong đó kết quả THA chủ động và kết quả THA theo yêu cầu trong toàn hệ thống không được thực hiện.
Kết quả báo cáo của 12 Cục THADS ( Bà Rịa – Vũng Tàu, Cà Mau, Cần Thơ, Đăk Lăc, Hải Phòng, Kiên Giang, Lâm Đồng, Nghệ An, Quảng Ninh, TP Hồ Chí minh, Đà Nẵng, Bình Dương, số tiền thu được của hoạt động THA theo đơn yêu cầu chiếm 94% nhưng các khoản thu cho NSNN chỉ chiếm 6%. Nguyên nhân theo TTCP do khuyết điểm chủ quan của hệ thống THADS nên số việc và tiền THA chủ động còn tồn đọng ở mức cao.
Đáng chú ý, kết luận TTCP cũng chỉ ra thực tế công tác thanh tra chưa tập trung, chưa hướng trọng tâm vào các Cục THADS có số tiền và số vụ THA lớn. Đã có 86 trường hợp, đối tượng tại Cục Thi hành án dân sự Hà Nội bị xử lý, kỷ luật song không phải do Thanh tra Bộ Tư pháp phát hiện xử lý.
Mặc dù đã có hiệu lực 2 năm nhưng theo kết luận của TTCP đến nay việc ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn còn chậm so với quy định của pháp luật và chậm so với yêu cầu. Đến nay, nội dung, hình thức thi nâng ngạch thẩm tra viên thi hành án quy định tại Điều 29 Nghị định số 74/2009/NĐ-CP của Chính phủ chưa được Bộ Tư pháp ban hành hoặc phối hợp với các bộ có liên quan để ban hành.
Mặc dù Luật THADS được xây dựng trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh THADS nhưng qua sơ kết 2 năm thực hiện đã bộc lộ nhiều bất cập như chưa quán triệt nguyên tắc về bên được và bên bị trong THA theo đơn yêu cầu; thiếu sự bảo đảm an toàn pháp lý cho chấp hành viên thi hành công vụ; còn 4 vấn đề thực tiễn chưa được điều chỉnh trong Luật; 8 nội dung của Luật chưa được hướng dẫn; 10 vấn đề còn chồng chéo, mâu thuẫn với hệ thống văn bản pháp luật khác và 24 vấn đề còn bất cập, vướng mắc ngay trong hệ thống pháp luật về thi hành án dân sự.
"Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế đã thể hiện sự thiếu đồng bộ, không chặt chẽ trong việc theo dõi, kiểm tra để nghiên cứu, bổ sung, hướng dẫn. Đây là một khó khăn lớn, ảnh hưởng đến kết quả THADS”- TTCP nêu rõ.
Trước những bất cập, hạn chế trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Tư pháp đối với các khuyết điểm trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế; khuyết điểm trong công tác chỉ đạo, điều hành thi hành án; việc chấp hành chế độ kế toán về thi hành án... Riêng kết quả kiểm tra hồ sơ thi hành án tại Cục THADS Hà Nội cho thấy, cần có sự kiểm tra thường xuyên trên diện rộng trong phạm vi toàn quốc, để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra hồ sơ THADS, Thanh tra Chính phủ đã chuyển kết quả này sang Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xử lý theo thẩm quyền
2. Báo Điện tử một thế giới đưa tin Tâm thư của các bậc phụ huynh về hôn nhân bình đẳng. Bài báo đưa tin: Bà Thủy, thành viên của PFLAG (Hội phụ huynh và người thân của cộng đồng người đồng tính) đã đại diện hội để quay videoclip gửi đến các đại biểu Quốc hội về việc sửa đổi Luật Hôn nhân và gia đình vào đầu tháng tới.
Sau hai lần họp tại Hồ Chí Minh và Hà Nội, hội PFLAG đã đưa ra bản tâm thư chính thức để đề lên Quốc hội. Qua đó, bày tỏ nguyện vọng của họ về việc Quốc hội sắp thông qua dự thảo sửa đổi Luật Hôn nhân và gia đình vào đầu tháng 11 trong phiên họp lần thứ 6 khóa VIII. Đại diện hội, bà Thủy đã đọc bản tâm thư này. Trong tâm thư có đoạn: “Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 sẽ được thảo luận tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII sắp tới, thật sự còn quá nhiều thiếu sót nghiêm trọng. Cụ thể ở việc bỏ từ “cấm” và thay bằng “không thừa nhận” hôn nhân bình đẳng, điều này khiến chúng tôi vô cùng bất an. Luật pháp mà đã “không thừa nhận” thì làm sao xã hội có thể thừa nhận cho quyền lợi chính đáng của con em chúng tôi đây? Nhận thức xã hội làm sao có thể cởi mở hơn, nếu chính Nhà nước mình vẫn còn xem đây là điều cấm kỵ và cần phân biệt đối xử một cách chính thức trong pháp luật như vậy?”.
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Đại đoàn kết có bài Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII: Lo nợ công, băn khoăn tiến trình tái cơ cấu. Bài báo phản ánh: Hôm qua (24-10) QH dành nguyên một ngày để thảo luận tình hình kinh tế- xã hội (KTXH) và thảo luận Đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế. Băn khoăn lớn của ĐBQH là: Bội chi ngân sách lớn, thu ngân sách lại không đạt yêu cầu dẫn đến sự thiếu bền vững của an toàn nợ công. Sự chậm chạp của tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế cũng là một lo lắng khác của ĐBQH.
Nhiều ý kiến ĐBQH bày tỏ sự đồng tình với báo cáo của Chính phủ khi cho rằng kinh tế vĩ mô đã ổn định. Cái được lớn nhất, theo ĐB Vũ Viết Ngọan (Khánh Hòa), riêng 2013, có thể thấy quyết tâm hết sức cao của Chính phủ trong chuyển hướng chính sách. Trước đó, chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng cao do chưa đánh giá hết tình hình; nhưng sau đó Chính phủ đã kịp thời chuyển hướng, góp phần tạo ra tăng trưởng ổn định. Nếu chần chừ trong chuyển hướng, xác định mục tiêu thì chưa biết thế nào. Vì thế, theo ông Ngoạn, đây là một thành tựu.
Nhận xét về hệ thống ngân hàng, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (ĐBQH Hà Nam) nhận xét: Công bằng mà nói, 2 năm vừa qua, hệ thống ngân hàng có nhiều cố gắng. Dự trữ ngoại tệ tăng lên rất nhanh, hiện đã hơn 20 tỷ USD. Cái được của ngân hàng là kéo lãi suất xuống. Theo Phó Chủ tịch nước, nói gì thì nói thị trường vàng được quản lý tốt. Còn khâu nào chưa được, ảnh hưởng đến niềm tin thị trường trong thời gian qua cần tiếp tục chấn chỉnh… Nhưng sâu xa, hệ thống ngân hàng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phó Chủ tịch nước cho rằng, phải kiên quyết xử lý những vụ đã khởi tố để củng cố niềm tin của nhân dân.
Lạc quan với triển vọng kinh tế đất nước, ĐB Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) nhận xét: Mức tăng trưởng của chúng ta cao hơn các nước ASEAN; chỉ số lạm phát từ 2 con số 18,13% xuống còn 6,81% là một cố gắng nỗ lực của Chính phủ và các bộ ngành, là kết quả đáng được ghi nhận. Các tổ chức quốc tế đánh giá cao và chúng ta đang lấy lại niềm tin của các nhà đầu tư. Việt Nam đã tăng 5 bậc trong báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu (2012- thứ 45 qua 2013 lên 5 bậc đứng ở vị trí 40). Nhận xét này khác với ý kiến của ĐB Phạm Xuân Thăng (Hải Dương) khi cho rằng: Tốc độ tăng GDP chỉ 5,6% so với chỉ tiêu 5-7% mà năm sau GDP của ta thấp hơn năm trước, trong khi nhiều nước ASEAN lại vẫn tăng, sự cải thiện dấu hiệu phục hồi nhanh hơn, rõ hơn, đặc biệt là Indonesia.
Đánh giá tăng trưởng, ĐB Lê Đình Kha (Hải Dương) cho rằng vấn đề là áp giá so sánh thời điểm nào, nếu tính giá so sánh 2010 thì GDP có khá hơn nhưng nếu so sánh với giá 1994 thì thấp. GDP không đạt thì thu ngân sách hụt. Bội chi ngân sách vì thế tăng lên khá lớn; tổng vốn đầu tư xã hội, tạo việc làm không đạt được. Người nghèo gặp rất nhiều khó khăn, ngay như bão lụt ở miền Trung, hộ cận nghèo lại trở về nghèo.
Nói về nguy cơ tiềm ẩn, ĐB Vũ Viết Ngoạn nhấn mạnh: DN khó khăn, tăng trưởng kinh tế thấp nếu kéo dài gây nhiều hệ lụy về công ăn việc làm và cân đối ngân sách. Mà, mất cân đối theo ông Ngoạn, chủ yếu là do DN không nộp được thuế như kỳ vọng. Duy trì tăng trưởng trên 5% như hiện nay chủ yếu là ở khu vực DN nước ngoài. Về thất thu thuế, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (ĐBQH Quảng Nam) cho biết: "Tôi đi kiểm tra tình hình Tây Nguyên, Đắc Lắc, riêng gian lận thuế GTGT đã mất 700 tỷ. Nguyên nhân là từ khâu quản lý của chúng ta”.
Từ chuyện hụt thu dẫn đến cân đối ngân sách đứng trước thách thức hết sức lớn và hệ lụy không phải chỉ của năm nay mà cả các năm sau. Dẫn đến khó trong bố trí vốn đề đầu tư phát triển, không có vốn để đầu tư. Trong khi đó, chính sách lại rất có vấn đề: "Chính sách không ổn, chắp vá, chẳng hạn bỏ trạm BOT chỗ này lại cho xây thêm chỗ khác. Đầu tư vào đường được thu phí, mấy năm thay đổi lại bảo thu phí vào xe, rồi lại đổi- thế là chính sách không đúng tầm. Chứng tỏ, nguy cơ tụt hậu kinh tế của chúng ta đã đến rồi” – ĐB Lê Đình Kha nói.
Lo lắng nhất của nhiều ĐBQH chính là câu chuyện của nợ công. Ngân sách thu không đủ chi, nếu không cho bội chi, phát hành thêm trái phiếu thì vỡ nợ, nói thẳng thắn chúng ta đang tới điều đó- ông Lê Đình Kha phát biểu. Nợ năm 2011-2012 chưa trả xong lại đến nợ năm 2013, lần này Chính phủ đề nghị bội chi để trả nợ. Đi vay để trả nợ (đảo nợ), nhưng lãi mẹ đẻ lãi con càng ngày sẽ càng khó khăn hơn.
Tái cơ cấu chậm là nhận định chung của nhiều ĐBQH. Theo tinh thần NQ TƯ, chúng ta đã đề ra 3 lĩnh vực: Đầu tư công, tín dụng ngân hàng, DNNN. Thời gian qua đã tiến hành các biện pháp này nhưng dường như vẫn còn vướng. Vì thế, ĐB Trần Du Lịch (TP.Hồ Chí Minh) đề xuất, có lẽ nên bàn kỹ nguyên nhân nhận thức một số vấn đề về chủ trương, quan điểm còn khác nhau, ngập ngừng thiếu dứt khoát. Cho rằng, chúng ta chậm đổi mới về thể chế, chính sách; mà đột phá đầu tiên là thể chế kinh tế, nhưng lại bị vướng không làm rõ vai trò nhà nước, kinh tế nhà nước; Vì vậy, theo ĐB Lịch, đổi mới đầu tư công, gốc là phương thức phân bố đầu tư, còn giao khoán là chết!
Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp của Quốc hội, ĐB Đinh Xuân Thảo (Hà Nội) thì cho rằng, muốn tái cơ cấu nền kinh tế trước hết phải có nguồn nhân lực. Ông Thảo dẫn chứng: "Kinh nghiệm của Hàn Quốc cho thấy, khi Hàn Quốc tái cơ cấu đã phải chuẩn bị con người trước, khi nước này phải chuẩn bị về nhân lực từ 5-10 năm. Trong khi đó, Luật Việc làm của chúng ta vừa trình ra Quốc hội lần này đã thấy mâu thuẫn khi cho thấy chỉ 20% lực lượng đã qua đào tạo, còn 80 % chưa qua đào tạo”.