I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
Báo Pháp luật Việt Nam có bài Tài sản chung của vợ chồng dễ bị “biến” thành… của riêng?. Bài báo phản ánh: Ngoài những tài sản như luật hiện hành, Dự thảo Luật HNGĐ sửa đổi bổ sung quy định tài sản mà vợ, chồng có được trong thời kỳ hôn nhân thông qua giao dịch bằng tài sản riêng và sửa đổi theo hướng tài sản riêng là “đồ dùng, tư trang phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng”. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị cần định lượng rõ như thế nào là “nhu cầu thiết yếu”, nếu không sẽ khó khắc phục bất cập của luật hiện nay.
Luật Hôn nhân và Gia đình (HNGĐ) hiện hành quy định tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định và “đồ dùng, tư trang cá nhân”. Tuy nhiên, với quy định này, nhiều ý kiến cho rằng “mập mờ khó hiểu” và đặc biệt dễ bị “biến tài sản chung thành tài sản riêng” với những tư trang có giá trị lớn.
Sau thời gian thi hành Luật HNGĐ, trong đó có quy định về tài sản riêng của vợ chồng, Bộ Tư pháp cũng thừa nhận quy định tất cả đồ dùng, tư trang cá nhân thuộc tài sản riêng của vợ, chồng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau. Do Luật không quy định giới hạn về mục đích sử dụng và giá trị của các tài sản này sẽ dẫn đến nhiều trường hợp quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, chồng bị xâm phạm, nhất là trong trường hợp đồ dùng, tư trang cá nhân đó chiếm một tỷ trọng lớn trong khối tài sản chung của vợ chồng hoặc không phục vụ nhu cầu thiết yếu của họ.
Hiện nay, Luật HN GĐ đã ghi nhận và bảo vệ quyền sở hữu tài sản riêng của vợ, chồng. Tuy nhiên, việc chứng minh đâu là tài sản riêng trên thực tế hiện nay gặp rất nhiều khó khăn nếu hai bên không có thỏa thuận trước hoặc không có các chứng cứ, tài liệu để chứng minh cụ thể…
Như vậy có thể hiểu, quy định hiện hành khiến tài sản chung dễ bị biến thành “của riêng” nếu một bên vợ hoặc chồng có “nhã ý” biến nó thành của riêng. Góp ý Dự thảo Luật HNGĐ, UBND tỉnh Quảng Ninh lo ngại: “Trên thực tế có một số loại đồ dùng, tư trang cá nhân như nhẫn kim cương, hột xoàn, dây chuyền vàng... có giá trị rất lớn, chiếm tỷ trọng đáng kể trong khối tài sản chung của vợ chồng. Nguồn gốc có những tư trang đó có thể lại xuất phát từ chính khối tài sản chung của vợ, chồng. Vì vậy, Dự thảo Luật cũng nên đưa ra tỷ lệ nhất định số được gọi là tư trang đối với tổng khối tài sản chung của vợ chồng”.
Theo UBND tỉnh Quảng Ninh: “Nếu giá trị của mỗi loại đồ dùng, tư trang cá nhân dưới hoặc bằng giới hạn cho phép thì chúng ta thừa nhận đó là tài sản riêng của vợ, chồng. Còn nếu chúng có giá trị vượt quá giới hạn cho phép thì chúng ta cần dùng những quy định chung để xét đồ dùng, tư trang cá nhân đó có nguồn gốc là tài sản chung hay tài sản riêng.
Nếu đồ dùng, tư trang cá nhân có nguồn gốc từ tài sản chung của vợ chồng, ví dụ như được mua từ tài sản chung của vợ chồng thì chúng ta thừa nhận các tài sản này là tài sản chung của vợ chồng. Còn nếu đồ dùng, tư trang cá nhân đó có nguồn gốc từ tài sản riêng như mua bằng tài sản riêng, được tặng cho riêng… thì chúng ta thừa nhận đó là tài sản riêng của họ”.
Do đó, UBND tỉnh này đề nghị Dự thảo Luật cần quy định rõ ràng vấn đề này để bảo vệ quyền lợi chính đáng của vợ, chồng khi xác định tài sản trong hôn nhân cũng như phân chia tài sản khi ly hôn. Vì nếu không quy định cụ thể sẽ rất dễ dàng để một bên cố tình lấy tài sản chung để mua những đồ dùng, tư trang tạo thành khối tài sản riêng cho mục đích của mình.
Ngoài những tài sản như luật hiện hành, Dự thảo Luật HNGĐ sửa đổi bổ sung quy định tài sản mà vợ, chồng có được trong thời kỳ hôn nhân thông qua giao dịch bằng tài sản riêng và sửa đổi theo hướng tài sản riêng là “đồ dùng, tư trang phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng”. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị cần định lượng rõ như thế nào là “nhu cầu thiết yếu”, nếu không sẽ khó khắc phục bất cập của luật hiện nay.
Tương tự, theo Điều 33 Luật HNGĐ năm 2000, việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng quy định tài sản riêng của vợ hoặc chồng đã được đưa vào sử dụng mà lợi tức từ tài sản riêng đó là “nguồn sống duy nhất của gia đình” thì việc định đoạt tài sản riêng đó phải được sự thỏa thuận của cả vợ chồng. Đây là điều khoản được đánh giá là có tính nhân văn, nhưng Luật không quy định rõ thế nào là “nguồn sống duy nhất của gia đình” dẫn tới tính khả thi của quy định còn thấp. Do đó, cần có quy định cụ thể trong Luật Sửa đổi để thuận lợi cho việc áp dụng quy định này trên thực tế.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin QH nghe Báo cáo giải trình tiếp thu ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Bài báo đưa tin: Sáng nay (22/10), trong ngày làm việc thứ 2 tại kỳ họp thứ 6, QH khóa XIII, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Báo cáo giải trình tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và ý kiến của nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 .
Bản Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đã tiếp thu nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm trên tinh thần xây dựng của đại biểu Quốc hội và các tầng lớp nhân dân.
Tại kỳ họp thứ 5 vừa qua, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã được tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến của nhân dân để hoàn thiện bản Dự thảo.
Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 11 chương, 120 điều, bám sát Cương lĩnh 1991 (sửa đổi, bổ sung năm 2011), các Văn kiện của Đảng và Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị về mục đích, yêu cầu và những quan điểm cơ bản, định hướng của việc sửa đổi Hiến pháp 1992.
Tiếp đó, Quốc hội sẽ nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2013.
Cũng trong buổi sáng nay, Bộ trưởng Bộ tư pháp Hà Hùng Cường, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo về tình hình triển khai thi hành (trong đó có việc ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành) các luật, nghị quyết đã được Quốc hội khóa XIII thông qua.
Trong chương trình làm việc buổi chiều, Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai trình bày Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng.
2. Trang VnEconomy có bài Bỏ lọt Vinashin, Vinalines: Thanh tra, Kiểm toán “vô can”?. Bài báo phản ánh: Bản báo cáo kết quả giám sát “Chấp hành pháp luật trong việc xử lý tội phạm về tham nhũng, chức vụ” của Ủy ban tư pháp Quốc hội đã đặt ra vấn đề trách nhiệm của các cơ quan chức năng như Thanh tra, Kiểm toán trong việc bỏ lọt các vụ việc sai phạm lớn.
Thừa nhận những kết quả tích cực trong quá trình thanh, kiểm tra của các cơ quan chức năng của Chính phủ, song theo Ủy ban tư pháp Quốc hội, việc đánh giá tình hình tham nhũng tại các địa phương mà Đoàn tiến hành giám sát cũng như trên phạm vi cả nước theo tiêu chí mà Thanh tra Chính phủ ban hành còn “rất lúng túng, ít được quan tâm thực hiện”.
Quá trình giám sát của Ủy ban này đã phát hiện tình trạng công tác thanh tra phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng ở nhiều địa phương còn rất hạn chế; nhiều tỉnh, thành phố hàng năm tiến hành rất nhiều cuộc thanh tra, phát hiện nhiều sai phạm trong quản lý Nhà nước với thất thoát nhiều tỷ đồng, nhiều ha đất, nhưng lại không phát hiện được tham nhũng hoặc có phát hiện được thì rất ít, phần lớn là các vụ nhỏ lẻ ở cấp xã, thôn.
Ủy ban tư pháp cho rằng, thực trạng công tác phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng qua công tác thanh tra là chưa tương xứng với đánh giá về tình hình tham nhũng ở Trung ương cũng như ở nhiều địa phương vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, chưa có dấu hiệu giảm; chưa phúc đáp được yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong công tác phòng, chống tham nhũng.
“Nguyên nhân của tình trạng trên đây có phần trách nhiệm, kỷ luật công vụ đối với các cơ quan Thanh tra, Kiểm toán, Đoàn Thanh tra, Kiểm toán và Thanh tra viên, Kiểm toán viên chưa rõ ràng, cụ thể và còn bị buông lỏng trong tổ chức thực hiện”, báo cáo viết.
Ví dụ điển hình là tại một số bộ, ngành, địa phương tiến hành nhiều cuộc thanh tra, kiểm toán, nhất là đối với các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp công ích, tổng công ty, các tập đoàn kinh tế nhưng lại không phát hiện được tiêu cực, tham nhũng; tuy nhiên, sau đó báo chí, Cơ quan điều tra lại phát hiện ra như trường hợp Vinashine, Vinaline.
“Mặc dù vậy, các Đoàn Thanh tra, Kiểm toán, Thanh tra viên, Kiểm toán viên, Cơ quan Thanh tra, Cơ quan kiểm toán lại không bị xem xét trách nhiệm và không phải chịu trách nhiệm về việc thanh tra, kiểm toán nhiều nhưng không phát hiện ra tham nhũng”, báo cáo nêu vấn đề.
Trong tháng 7/2013, Ủy ban tư pháp đã thành lập 03 Đoàn công tác tiến hành giám sát tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh Hà Nam, Ninh Bình, Hải Dương, Bình Dương, Quảng Bình và Quân khu 3.
Từ kết quả giám sát, Ủy ban tư pháp đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong phạm vi trách nhiệm của mình, trên cơ sở đánh giá, tổng kết thực tiễn công tác thi hành Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự và các văn bản pháp luật khác có liên quan, đề xuất, kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung các quy định của luật nhằm bảo đảm tạo cơ chế kiểm sát, giám sát chặt chẽ việc xử lý kỷ luật, xử lý hành chính đối với hành vi tham nhũng để chống bỏ lọt tội phạm và tăng cường hơn nữa trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong xử lý vi phạm hành chính.
Bên cạnh đó, cần xử lý nghiêm minh đối với tội phạm về tham nhũng, chức vụ; quy định cụ thể, đầy đủ hơn về thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân trong kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm; bảo đảm thời hạn xử lý tin báo, tố giác tội phạm, điều tra, truy tố, xét xử đối với loại tội phạm này phù hợp với yêu cầu thực tiễn…