I- THÔNG TIN NỔI BẬT
Báo Nhân dân điện tử đưa tin Ngày 21-5, Kỳ họp thứ năm, Quốc hội (QH) khóa XIII sang ngày làm việc thứ hai. Buổi sáng, các đại biểu QH làm việc tại hội trường, nghe Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy, chữa cháy và nghe Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Phòng, chống khủng bố (PCKB)...
Buổi sáng, sau khi nghe Bộ trưởng Công an Trần Ðại Quang, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy, chữa cháy; Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của QH Nguyễn Kim Khoa trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy, chữa cháy và Báo cáo của UBTVQH giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật PCKB; các đại biểu QH thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật PCKB.
Phần lớn ý kiến đại biểu tán thành sự cần thiết ban hành Luật PCKB. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đại biểu đề nghị cân nhắc, thận trọng khi ban hành luật này và cần có thời gian dài hơn để tiếp tục nghiên cứu.
Nhiều đại biểu tán thành việc ban hành Luật PCKB, vì những năm gần đây, tình hình khủng bố trên thế giới có những diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh, chính trị của nhiều quốc gia. Hiện nay, Việt Nam đã tham gia nhiều điều ước quốc tế liên quan chống khủng bố và trên thực tế đã tích cực triển khai các hoạt động PCKB, nhưng chưa có văn bản pháp lý dưới hình thức là một đạo luật để điều chỉnh về lĩnh vực này. Ðại biểu Nguyễn Hoài Phương (Tây Ninh) và một số đại biểu cho rằng, nội dung của dự án Luật là những vấn đề nhạy cảm, do vậy, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, cân nhắc kỹ mọi khía cạnh, bảo đảm các điều kiện để trình Quốc hội xem xét, thông qua nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc phục vụ hoạt động PCKB và hợp tác quốc tế về PCKB hiện nay.
Góp ý kiến về việc thành lập Ban Chỉ đạo PCKB, nhiều ý kiến đại biểu cho rằng, việc thành lập Ban Chỉ đạo PCKB hoạt động thường xuyên mà không phải khi cần thiết là phù hợp với tình hình thực tiễn. Hơn nữa, công tác PCKB là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó phòng ngừa khủng bố là nhiệm vụ chính, phải thực hiện thường xuyên, liên tục. Các đại biểu Phạm Hồng Hương (Hải Dương), Nguyễn Thái Học (Phú Yên), Trần Văn Ðộ (An Giang) cho rằng, nên thành lập Ban Chỉ đạo PCKB hoạt động thường xuyên ở hai cấp (cấp T.Ư và cấp tỉnh) là đủ, không nên thành lập Ban Chỉ đạo PCKB ở các bộ, ban, ngành và các cơ quan ngang bộ. Vấn đề này, đại biểu Nguyễn Công Hồng (Ðồng Nai) cho rằng, Chính phủ và các địa phương không nên thành lập Ban Chỉ đạo PCKB mà chỉ cần kết hợp lồng ghép với Ban chỉ đạo Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm. Các bộ, ngành T.Ư, chỉ khi thật sự cần thiết thì mới thành lập Ban Chỉ đạo PCKB thuộc bộ, ngành mình. Tất cả các Ban Chỉ đạo đều hoạt động kiêm nhiệm. Quy định như vậy vừa bảo đảm tính linh hoạt, vừa phù hợp với thẩm quyền của Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ và của UBND cấp tỉnh đã được pháp luật quy định.
Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trường Dân (Quảng Nam) cho rằng, không nên sáp nhập Ban Chỉ đạo PCKB với Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, vì mỗi loại tội phạm có nguy hại và tính chất riêng. Ðại biểu Nguyễn Công Hồng (Ðồng Nai) và một số đại biểu đề nghị Luật cần quy định rõ thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ của từng cấp, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị về PCKB, bảo đảm thực hiện được thống nhất
Buổi chiều, các đại biểu QH làm việc tại tổ, thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng và Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Phát biểu ý kiến tại các tổ thảo luận, hầu hết các đại biểu khẳng định việc sớm thông qua và ban hành hai Luật này sẽ góp phần quan trọng giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn trong tình hình hiện nay, tiếp tục duy trì và phát triển sản xuất.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Điện tử Chính phủ có bài Sớm ổn định tổ chức làm công tác kiểm soát TTHC. Bài báo đưa tin: Văn phòng Chính phủ có Công văn số 4026/VPCP-TCCV ngày 21/5/2013 thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương ổn định tổ chức làm công tác kiểm soát thủ tục hành chính ngay sau khi Nghị định 48/2013/NĐ-CP ngày 14/5/2013 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC) có hiệu lực thi hành.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các Bộ, cơ quan tập trung nguồn lực thực thi các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính quy định tại 25 Nghị quyết của Chính phủ và khẩn trương hoàn thành việc rà soát, đề xuất phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính theo Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 5/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ, gửi về Bộ Tư pháp thẩm định trước khi trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
2. Báo Tuổi trẻ Online có bài Phường lưu hồ sơ, sao bắt dân tốn tiền?. Bài báo phản ánh ý kiến của công dân khi đi chứng thực giấy tờ: Ngày 4-5-2013, tôi đến UBND phường 21, quận Bình Thạnh, TP.HCM chứng thực bản sao hộ khẩu và giấy chủ quyền nhà để bổ túc hồ sơ đi học cho con.
Do cần bốn bản sao y nên tôi đã nhờ cửa tiệm photo mỗi loại đúng bốn bản. Đến khi cán bộ phường trả lại hồ sơ, tôi đếm chỉ thấy còn ba bộ nên thắc mắc. Chị cán bộ giải thích là nếu tôi muốn chứng bốn bản sao thì phải photo năm bản, vì theo quy định phường sẽ lưu lại một bản. Tôi đành phải quay trở ra chỗ photocopy để nhờ photo thêm một bản nữa.
Thế là chỉ vì thiếu một bản sao cần thiết mà tôi phải quay lại một vòng, photocopy, ngồi chờ để được cán bộ phường xem bản sao, trình lãnh đạo ký. Thay vì chỉ phải ngồi chờ khoảng nửa tiếng, tôi mất cả tiếng mới làm xong bộ hồ sơ sao y trên.
Khi ngồi chờ, tôi thấy không chỉ mình tôi phải mất công đi photocopy thêm cho đủ số lượng giấy tờ, mà một thanh niên còn trẻ đến yêu cầu chứng thực chữ ký trên hai bản sơ yếu lý lịch để đi xin việc cũng được cán bộ phường yêu cầu phải photo thêm một bản nữa để phường lưu lại. Một số người cùng ngồi chờ chứng bản sao chung với tôi cho biết họ từng phải mất công đi photo thêm một bản để phường lưu lại như tôi, bởi không phải ai cũng biết quy định là phải photo dư một bản để cơ quan chứng sao y lưu lại.
Tìm hiểu, tôi được biết có một số UBND phường có dán thông báo về việc sẽ lưu giữ một bản sao nhưng nhiều nơi khác không hề có thông báo này nên người dân không biết. Chỉ đến khi nhận lại hồ sơ được chứng thực, người dân thấy thiếu một bản mới biết phường giữ lại vì quy định phải lưu trữ hồ sơ, nên nhiều người đã phải mất công đi photo thêm cho đủ số bản sao cần dùng. Chưa kể nhiều UBND phường xã không nằm gần cửa hàng photocopy, cũng không bố trí máy photocopy trong trụ sở UBND phường khiến việc photocopy thêm bản lưu cho phường tốn nhiều thời gian của người dân.
Nhẩm tính, chi phí cho mỗi trang photocopy là 500 đồng, nếu đi chứng sao y một bộ giấy tờ gồm hộ khẩu, chứng minh nhân dân, giấy chủ quyền nhà, hợp đồng mua bán nhà (tổng cộng khoảng 15 trang) thì số tiền người dân phải bỏ ra để photo bản lưu cho UBND phường là 7.500 đồng. Hiện nay, nhiều loại hồ sơ như xin việc, xin học, hợp thức hóa, sang tên nhà đất... đều đòi hỏi bản sao có chứng thực, nên số lượng giấy tờ bản sao mà người dân có nhu cầu chứng thực rất lớn. Điều đó đồng nghĩa với chi phí cho việc photo bản lưu để cơ quan chứng thực giữ lại cũng rất nhiều. Liệu có cần thiết? Hơn nữa, cứ cho việc lưu trữ hồ sơ là do quy định, nhưng đó là trách nhiệm của cơ quan chứng thực, sao lại bắt người dân phải bỏ tiền ra để photo bản lưu cho cơ quan nhà nước?
Chưa kể, với hàng ngàn, hàng triệu bản sao cần lưu trữ mỗi ngày thì các phường xã cũng phải tốn nhiều diện tích cho kho lưu trữ hồ sơ, chi phí tiêu hủy khi hồ sơ hết hạn lưu trữ chắc không nhỏ. Trong điều kiện khoa học công nghệ phát triển hiện nay, sao không áp dụng việc lưu trữ hồ sơ bằng điện tử, mã vạch vừa nhanh gọn vừa đỡ tốn kém cho người dân?
3. Báo Dân Việt có bài Quảng Ngãi: Sai phạm vụ đấu giá gỗ quý: Do nhân viên văn thư... quên. Bài báo phản ánh: Sở Tư pháp Quảng Ngãi đã có văn bản kết luận về việc kiểm tra đối với vụ đấu giá 86m3 gỗ quý thuộc nhóm IIA do Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản (TTDVBĐGTS) tổ chức vào ngày 8.2 vừa qua.
Ngày 20.5, Sở Tư pháp Quảng Ngãi đã có văn bản kết luận về việc kiểm tra đối với vụ đấu giá 86m3 gỗ quý thuộc nhóm IIA, gồm 58,8m3 gỗ hương và 27,17m3 gỗ gõ mật, do Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản (TTDVBĐGTS) tổ chức vào ngày 8.2 vừa qua.
Theo đó đoàn kiểm tra của Sở Tư pháp đã phát hiện một số sai phạm trong quá trình tổ chức bán đấu giá, đồng thời xác định trách nhiệm của từng cá nhân.
Cụ thể TTDVBĐGTS đã cho thông báo mời thầu 2 lần liền kề trên Đài PTTH Quảng Ngãi vào chiều 5.2 và sáng 6.2, mà không cách nhau 3 ngày giữa 2 lần thông báo; chỉ 1 ngày sau khi cho đăng thông báo đã tiến hành cho bán đấu giá (thay vì chờ đến 7 ngày sau).?
Nguyên nhân dẫn đến sai phạm do lỗi của nhân viên văn thư Nguyễn Thị Phi quên mang đến Đài PTTH để cho đăng thông báo từ 1.2.
Bà Bùi Thị Lệ Thủy- Giám đốc Sở Tư pháp cho biết: Qua báo cáo kết luận của đoàn kiểm tra, chưa phát hiện có sự thông đồng, dìm giá trong vụ đấu thầu 86m3 gỗ. Vì vậy, với những sai phạm trên, trước mắt Sở chỉ đạo TTDVBĐGTS tổ chức họp kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân sai phạm. Trên cơ sở này, Sở sẽ có hình thức kỷ luật thích hợp đối với từng trường hợp vi phạm.
4. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Mỗi luật sư phải trợ giúp pháp lý 10 ngày/năm?. Bài báo phản ánh: Mức thù lao 120.000 đồng/ngày theo luật định không đủ tiền xăng xe, nhất là đối với những vụ ở xa trung tâm, chưa nói đến “chất xám”, thời gian của LS bỏ ra cho việc giải quyết vụ án.
Để kịp hướng dẫn thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật luật sư có hiệu lực (từ 1-7 tới), Dự thảo Nghị định qui định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật luật sư (LS) đang được gấp rút hoàn thiện.
Trong đó, đáng chú ý là qui định mỗi LS phải tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý (TGPL) ít nhất là 10 ngày/1 năm. Đây là “trách nhiệm xã hội” của LS, tuy nhiên, trên thực tế, không ít LS thiếu mặn mà với trách nhiệm này. Nguyên do phần lớn là do “bài toán kinh tế”, thù lao chi trả cho LS tham gia án chỉ định quá thấp. Theo LS Hoàng Huy Được, Phó Chủ nhiệm Đoàn LS Hà Nội thì mỗi năm, các LS của Đoàn LS thành phố Hà Nội tham gia khoảng 1.000 vụ án chỉ định (cả ở trung ương và địa phương). Tuy nhiên, mức thù lao 120.000 đồng/ngày theo luật định không đủ tiền xăng xe, nhất là đối với những vụ ở xa trung tâm, chưa nói đến “chất xám”, thời gian của LS bỏ ra cho việc giải quyết vụ án.
Phần lớn các LS đồng tình với việc “bắt buộc” phải thực hiện nghĩa vụ TGPL. LS Hoàng Huy Được còn cho rằng việc tham gia TGPL phải thực hiện miễn phí. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên đoàn LS Việt Nam Đỗ Ngọc Thịnh lại cho rằng thời gian 10 ngày/năm là quá dài so với điều kiện hoạt động của LS hiện nay và đề nghị rút xuống còn 5 ngày và tính theo giờ để thuận tiện cho việc tính thù lao cũng như phù hợp với cách thức làm việc của LS. Đồng thời, để khắc phục tình trạng nhiều LS mượn cớ bận rộn không tham gia TGPL, LS Thịnh nêu giải pháp những LS không có điều kiện tham gia TGPL có thể đóng tiền cho LS khác, những người tâm huyết với TGPL, thực hiện nghĩa vụ này. Tuy nhiên, đề xuất này còn nhiều ý kiến băn khoăn vì nếu đóng tiền để người khác làm thay thì sẽ mất đi ý nghĩa của việc TGPL.
5. Báo Sài Gòn giải phòng Online có bài Quận 3: Trên 60% hồ sơ hộ tịch liên thông một cửa. Bài báo đưa tin: Theo báo cáo của UBND quận 3, sau 2 tháng thực hiện quy trình liên thông nhóm thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hộ tịch, BHYT và đăng ký, quản lý cư trú, đã có hơn 60% hồ sơ hộ tịch được tiếp nhận giải quyết.
Cụ thể, trong 290 trẻ em chào đời trong kỳ báo cáo, có 178 em được các cơ quan hành chính giải quyết cấp cùng một lúc giấy khai sinh, BHYT và hộ khẩu. Thời gian giải quyết chỉ mất 5 ngày làm việc cho các thủ tục trên và người dân đi lại 2 lần (nộp hồ sơ và nhận kết quả), thay cho gần chục lần như trước kia. Các thủ tục khác như: khai tử, xóa hộ khẩu; cấp giấy phép kinh doanh kèm với mã số thuế; cấp giấy chứng nhận nhà ở, đất ở liên thông với thuế…, cũng được triển khai đến 14 phường trong quận, giúp người dân tiết kiệm được chi phí và thời gian đi lại.
6. Báo Tuổi trẻ Online có bài Sở LĐ-TB&XH Phú Yên ra văn bản có nội dung trái luật. Bài báo phản ánh: Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên vừa chỉ đạo giám đốc Sở Lao động - thương binh và xã hội tỉnh hủy bỏ văn bản do sở ban hành cách đây hơn hai năm do có nội dung không phù hợp với quy định của pháp luật.
Đó là văn bản số 208/LĐTBXH-BTXH ngày 18-2-2011 hướng dẫn thực hiện chính sách trợ giúp đối tượng người cao tuổi. Điểm 2 của văn bản này có nội dung: “Trường hợp người 80 tuổi chỉ xác định được năm sinh mà không xác định được ngày, tháng thì hướng dẫn cho đối tượng làm lại thủ tục khai sinh tại cơ quan tư pháp cấp xã để xác định ngày, tháng làm căn cứ tính thời gian được hưởng trợ cấp”.
Qua đối chiếu các văn bản quy định pháp luật hiện hành, UBND tỉnh Phú Yên khẳng định việc Sở Lao động - thương binh và xã hội yêu cầu các cá nhân hưởng trợ cấp xã hội làm lại bản chính giấy khai sinh thể hiện rõ ngày, tháng là trái với quy định pháp luật, vừa gây khó khăn cho đối tượng thực hiện thủ tục hưởng bảo trợ xã hội, vừa làm tăng chi phí xã hội trong thực hiện giải quyết thủ tục cấp lại bản chính giấy khai sinh. Ngoài ra, việc hướng dẫn cấp lại bản chính giấy khai sinh tại bộ phận tư pháp cấp xã là không đúng với thẩm quyền theo quy định tại nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27-12-2005 của Chính phủ.
Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên cũng giao chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các bộ phận chuyên môn kiểm tra, hướng dẫn lại cho UBND cấp xã trên địa bàn thực hiện thủ tục trợ cấp thường xuyên cho các đối tượng hưởng bảo trợ xã hội theo đúng quy định pháp luật, nhằm tạo sự thuận tiện nhất và chi phí thấp nhất cho các đối tượng.
7. Trang Giadinh.net.vn có bài Chuyện lạ ở Hải Dương: Người mang hai họ. Bài báo phản ánh: Từ lá đơn đẫm nước mắt của người mẹ trẻ đòi lại con đã hé lộ một sự thật: Bé trai chưa đầy 36 tháng tuổi, có hai giấy khai sinh, mang hai họ và hiện tại đang bị “chiếm giữ” trái phép bởi người tự nhận là cha của cháu...
Cách đây 5 năm, chị quen rồi nảy sinh tình cảm với Đỗ Hải Minh, thường trú tại thôn Vũ Xá, Thượng Vũ, Kim Thành, Hải Dương. Hai người về sống, làm ăn với nhau như vợ chồng nhưng không có hôn thú. Tháng 6 năm 2010, chị Hương sinh con và đặt tên là Quân trong sự tủi hờn bởi không được “gia đình bên chồng” công nhận. Cuộc sống vì thế liên tục nảy sinh nhiều mâu thuẫn và đến cuối năm 2012, chị Hương phải về nhà mẹ đẻ ở Gia Lộc, chấm dứt mối tình cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt với người chồng không hôn thú.
Bé Quân theo mẹ, về ở nhà ông bà ngoại và được chị Hương đi làm giấy khai sinh, rồi nhập hộ khẩu tại xã Thống Nhất, Gia Lộc, Hải Dương. Cháu được khai sinh mang họ mẹ, theo đúng quy định của pháp luật là Nguyễn Hải Quân.
Ngày 8/4/2013, anh Đỗ Hải Minh đã bất ngờ cùng hai thanh niên lạ mặt đến nhà bố đẻ chị ... “cướp con”.
Ngay sau đó, chị Hương đã làm đơn tố cáo đến các cơ quan hữu quan của cả huyện Gia Lộc và huyện Kim Thành để mong được đón con về nhưng hơn một tháng đã trôi qua vẫn không có kết quả.
Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Vũ, Kim Thành, ông Nguyễn Văn Thành cho biết thêm, đã nhận được đơn tố cáo của chị Hương về việc cháu Quân bị anh Minh bắt giữ, tuy nhiên, anh Minh có giấy khai sinh của cháu, ở đó ghi anh Minh là cha đẻ nên xã cũng chưa biết giải quyết thế nào. Bản sao giấy khai sinh mà xã Thượng Vũ cấp cho cháu Quân ghi cháu họ Đỗ- Đỗ Hải Quân. Giấy được làm ngày 5/9/2010.
Như thế, đến thời điểm hiện tại, cháu Quân mang hai họ, có hai giấy khai sinh, được cấp bởi chính quyền hai xã khác nhau của tỉnh Hải Dương.
Theo đề nghị của phóng viên, ông Thành đã cho kiểm tra lại quy trình cấp giấy khai sinh cho cháu Quân. Kết quả rất bất ngờ khi giấy khai sinh do xã Thượng Vũ cấp là không hợp pháp. Theo quy định của pháp luật, khi tiến hành khai sinh, người đi khai sinh phải có giấy tờ chứng minh là cha mẹ đẻ của trẻ. Anh Minh và chị Hương không có đăng ký kết hôn, cho nên phải làm thủ tục nhận con. Thủ tục ấy bao gồm đơn của chị Hương đồng ý cho anh Minh là cha đẻ của cháu Quân, khi ấy, anh Minh mới được đứng tên là “cha đẻ” trong giấy khai sinh. Tuy nhiên, tất cả các thủ tục này, xã Thượng Vũ đều không có.
“Giấy này –giấy khai sinh của cháu Quân - là không đúng rồi, phải cho hủy...”, ông Thành nói.
8. Báo Đại đoàn kết có bài Dân “gánh” 10.130 văn bản có dấu hiệu vi phạm: Trách nhiệm người làm luật ở đâu?. Bài báo phản ánh: Bộ Tư pháp vừa có văn bản báo cáo Chính phủ về kết quả kiểm tra xử lý văn bản pháp luật năm 2012. Theo đó, các bộ, ngành và địa phương đã phát hiện 10.130 văn bản có dấu hiệu vi phạm các điều kiện về tính hợp pháp. Trong thực tế, có rất nhiều trường hợp tham mưu và ban hành thể chế sai gây hậu quả với các mức khác nhau trong xã hội, nhưng thực tế chưa ai bị xử lý. Và hậu quả là người dân phải "gánh” chịu.
Hiện nay chúng ta đang giảm thủ tục, tích cực cải cách hành chính cũng vì mục đích "giảm gánh nặng” cho dân. Song các văn bản trái pháp luật áp dân phải theo đang đẩy người dân vào tình cảnh "một cổ hai tròng” khi vừa chịu sự rườm rà của các thủ tục "hành là chính”, vừa chịu sự sai trái của các văn bản quy phạm pháp luật. Thống kê cho thấy, hơn 90% các dự án luật là do Chính phủ giao cho các bộ, ngành liên quan soạn thảo. Không những vậy, có những dự án luật có quá nhiều điều, khoản giao cho Chính phủ quy định chi tiết. Chính vì vậy, khi luật ban hành xong thì nhiều quy định lại chồng chéo. Điều đó gây khó khăn trong thực hiện. Trong báo cáo gửi Chính phủ, Bộ Tư pháp cũng thừa nhận "vẫn còn hiện tượng văn bản trái pháp luật có ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân đã được thông báo nhưng chưa được các cơ quan ban hành văn bản xử lý”.
Khi nói về những văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu vi phạm các điều kiện về tính hợp pháp theo quy định, gây ảnh hưởng đến người dân, đại biểu Quốc hội Ngô Văn Minh, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội từng thốt lên rằng "đừng ở trên trời mà làm chính sách”. Ông Minh đã chỉ ra những hạn chế của việc soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật là do trình độ năng lực và sự quan liêu, kể cả người thẩm định các văn bản đó cũng quan liêu. Có không ít bộ, ngành luôn khẳng định rằng khi ban hành văn bản đã lấy ý kiến người dân, lấy ý kiến đối tượng có liên quan. Nhưng thực tế chỉ đăng dự thảo văn bản đó trên website của bộ, ngành mình. TS. Lê Hồng Sơn, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư Pháp khi nhận định về nhiều văn bản vi phạm pháp luật cũng đã chỉ rõ có trường hợp cố ý ban hành, tham mưu thể chế sai với những mục đích khác nhau mà theo như người ta nói là "lợi ích ngành”, "lợi ích nhóm”, "lợi ích cục bộ địa phương”. "Nhưng thực tế cũng chưa thấy phiên tòa nào xử riêng đối với tội phạm này, loại sai phạm này”-ông Sơn chỉ rõ.
Trong Báo cáo gửi Chính phủ, Bộ Tư pháp khẳng định: "Ngoài việc tăng cường kiểm tra văn bản, sẽ hoàn thiện về thể chế soạn thảo văn bản; hướng dẫn việc xem xét, xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, công chức trong việc tham mưu soạn thảo, thẩm định, trình, thông qua và ký ban hành văn bản trái pháp luật”. Thế nhưng thực tế trong nhiều năm qua, hàng nghìn văn bản vi phạm pháp luật đã được ban hành. Hàng triệu người dân bị ảnh hưởng bởi những quy định sai trái đó. Nhưng đến nay đã có cán bộ, công chức tham mưu soạn thảo, thẩm định, trình, thông qua và ký ban hành văn bản trái pháp luật bị xử lý? May lắm cũng chỉ cắt thi đua, khen thưởng. TS. Lê Hồng Sơn, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư Pháp khi trao đổi với báo chí cũng phải bức xúc rằng: "Trong thực tế, rất nhiều trường hợp tham mưu và ban hành thể chế sai gây hậu quả các mức khác nhau trong xã hội. Nhưng thực tế chưa xử ai cả”. Theo phân tích của ông Sơn, một công chức nhiệm vụ cơ bản là tham mưu ban hành thể chế nếu tham mưu sai, không đạt chuẩn, thậm chí gây hậu quả thì có trách nhiệm kỷ luật. Trách nhiệm kỷ luật của công chức mức thấp là khiển trách cảnh cáo, cao là buộc thôi việc.
Nhận định về hiện tượng hàng loạt các văn bản quy phạm pháp luật "trên trời” được ban hành thời gian qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Đình Quyền quả quyết: "Nếu xác định được mức độ ảnh hưởng, gây thiệt hại cho đời sống, kinh tế người dân thì phải cách chức, bồi thường cho dân”.
9. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành Quyết định 27/2013/QĐ-TTg về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật. Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương do Thủ tướng Chính phủ thành lập. Bộ trưởng Bộ Tư pháp làm Chủ tịch Hội đồng. Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh do Chủ tịch UBND cùng cấp thành lập.
Theo đó, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương có nhiệm vụ tư vấn giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, phối hợp hoàn thiện thể chế pháp luật về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Quyết định cũng quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật.
III- THÔNG TIN KHÁC
Báo Đại đoàn kết có bài Ý kiến của các luật gia, luật sư: Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) vẫn còn “sạn”. Bài báo phản ánh: Tại buổi hội thảo khoa học đóng góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cuối tuần qua tại TP.HCM, nhiều luật gia, luật sư đã thẳng thắn đặt vấn đề: Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần được bàn thảo kỹ và lấy thêm ý kiến của các chuyên gia và người dân.
Tại hội thảo, PGS.TS Bùi Xuân Hải, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM cho rằng, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua vào kỳ họp tới đây. Tuy nhiên, Dự thảo này còn nhiều hạt sạn và sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới quyền lợi của người dân.
Đồng quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng Bộ môn Luật Đất đai (ĐH Luật Hà Nội) cho rằng, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai hiện nay vẫn là vấn đề nóng bỏng, và là vấn đề chính được nhân dân quan tâm, vì vậy Dự thảo Luật phải sửa đổi theo hướng nhìn vào sự thật. PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến bày tỏ: "Nếu ta cứ khăng khăng áp dụng cơ chế giá đất do Nhà nước xác định (thường thấp hơn 30 – 60% so với giá thị trường) thì dân chắc chắn cảm thấy bị thiệt thòi và số tiền được bồi thường cũng không đủ để dân mua nhà, đất mới. Mặt khác, Dự thảo không nên trình bày chung chung khái niệm "phù hợp với giá thị trường”.
Liên quan đến trình tự, thủ tục thu hồi đất, ông Vũ Quốc Tuấn, Trưởng phòng Tài nguyên – Môi trường TP Vũng Tàu, cho rằng đây là vấn đề gây nhiều tranh cãi hiện nay và là một điểm gây phát sinh khiếu nại, tố cáo từ những cá nhân, tổ chức bị thu hồi đất.
Tại Hội thảo, Tiến sĩ Đặng Anh Quân (ĐH Luật TP.HCM) và ông Trương Lâm Danh, Trưởng ban Pháp chế HĐND TP.HCM, cũng đặt ra vấn đề thời hạn cho thuê đất. Cụ thể, một trong những điểm mới của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này là mở rộng thời hạn giao đất nông nghiệp trong hạn mức cho hộ gia đình, cá nhân,…từ 20 lên 50 năm. Tuy nhiên, hai chuyên gia đều cho rằng việc mở rộng thời hạn theo hướng này chưa chắc tạo ra hiệu quả mà mấu chốt vấn đề lại nằm ở chỗ: Khi Nhà nước điều chỉnh quy hoạch, người dân vẫn buộc phải giao đất mà Nhà nước muốn thu hồi, do đó đặt ra thời hạn là không có ý nghĩa. Riêng ông Trương Lâm Danh bày tỏ quan điểm không đồng ý với chính sách đưa dân vào các chung cư, trong khi đại bộ phận dân nghèo sẽ mất đi kế sinh nhai và không đủ khả năng chi trả các loại phí như: điện, nước, thang máy, bảo vệ,…
Theo ông Lê Ngọc Thanh, Giảng viên ĐH Lao động – Xã hội, thẩm quyền của HĐND trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này cho phép HĐND có quyền giám sát thi hành pháp luật về đất đai và quản lý nhà nước về đất đai tại địa phương. Thậm chí, theo Luật Tổ chức HĐND và UBND 2003, ngoài thẩm quyền quyết các vấn đề kinh tế, xã hội,…thì HĐND cấp tỉnh, huyện có quyền quyết biện pháp quản lý và sử dụng đất,…Mặc dù vậy, trên thực tế chưa địa phương nào mà HĐND làm "đúng luật”.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, trong một số trường hợp, HĐND đóng vai trò bảo vệ quyền lợi của người có đất bị thu hồi, với tư cách là đồng sở hữu đất đai, vừa là đối tượng bị tác động của chính sách đất đai. Mặt khác, HĐND được nhân dân bầu, là người địa phương nên hơn ai hết phải biết rõ trình tự, thủ tục, chất lượng quy hoạch và những vấn đề diễn biến xoay quanh. Nhưng trên thực tế, việc có thực thi đúng được quyền và nghĩa vụ đó xem ra vẫn còn mờ mịt.