1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Không được từ chối đăng ký khai sinh cho trẻ. Bài báo đưa tin: Ngày 16-5, Sở Tư pháp TP.HCM có văn bản gửi UBND các quận, huyện đề nghị chỉ đạo UBND phường, xã trên địa bàn thành phố không được từ chối đăng ký khai sinh cho trẻ em đối với trường hợp cha, mẹ chưa đăng ký kết hôn; mẹ bỏ đi không rõ thông tin; trẻ sống với cha hoặc ông bà... Việc từ chối này gây khó khăn cho trẻ đến tuổi đi học hoặc thực hiện các thủ tục khác liên quan đến giấy khai sinh.
Công văn nhấn mạnh UBND phường, xã phải thực hiện đúng quy định tại khoản 1, 2 Điều 13 Nghị định 158/2005 của Chính phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch: "UBND cấp xã nơi cư trú của người mẹ thực hiện việc đăng ký khai sinh cho trẻ em; nếu không xác định được nơi cư trú của người mẹ thì UBND cấp xã nơi cư trú của người cha thực hiện việc đăng ký khai sinh. Trường hợp không xác định được nơi cư trú của người mẹ và cha thì UBND cấp xã nơi trẻ em sinh sống trên thực tế thực hiện việc đăng ký khai sinh".
Nếu hồ sơ đăng ký khai sinh của trẻ có vướng mắc thì UBND phường, xã phải thẩm tra, xác minh và trao đổi với Phòng Tư pháp quận, huyện. Trường hợp cần thiết thì phòng có văn bản gửi Sở Tư pháp để có hướng dẫn.
2. Báo cũng có bài Chi cục Thi hành án quận Tân Bình xây nhà cho anh Bạch. Bài báo phản ánh: Tin vui này đến với gia đình anh Nguyễn Văn Bạch (khu phố Tường Thành, thị trấn Đất Đỏ, huyện Đất Đỏ, Bà Rịa-Vũng Tàu) sau khi báo Pháp Luật TP.HCM ngày 16-4 đăng bài “Con muốn có bữa ăn sáng” (Hiện gia đình anh Bạch ở trong một căn nhà xập xệ chưa đầy 20 m2, hai vợ chồng đều làm thuê, thu nhập mỗi ngày chỉ khoảng 20.000 đồng cho năm miệng ăn). Theo đó, Chi cục Thi hành án dân sự quận Tân Bình ủng hộ 41.900.800 đồng để vợ chồng anh Bạch xây dựng căn nhà và mua một số vật dụng cần thiết khác. Đây là toàn bộ số tiền được trích từ quỹ “nuôi heo tiết kiệm, nghĩa tình” do cán bộ, nhân viên của chi cục đóng góp mỗi ngày và quỹ này được duy trì hằng năm để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.
3. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Chính quyền huyện Yên Thế làm khó người trúng đấu giá? Bài báo phản ánh: Ngày 15/12/2011, tại UBND xã Đông Sơn (Yên Thế, Bắc Giang), Cty TNHH Đấu giá Thành Phát đã tổ chức bán đấu giá khối tài sản do Chi cục Thi hành án dân sự huyện Yên Thế kê biên, gồm: Quyền sử dụng đất với diện tích 313m2 (trong đó có 237m2 đất ở và 76m2 đất hàng lang) và một số tài sản khác trên đất (cây xăng, ki ốt…) tại địa bàn xã Đông Sơn (Yên Thế). Người trúng đấu giá khối tài sản trên là ông Đào Văn Chúc (TP.Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang), với giá đấu trên 727 triệu đồng.
Sau khi người trúng đấu giá nộp đủ tiền vào Kho bạc, ngày 12/4/2012, Phó Chi cục trưởng Thi hành án dân sự huyện Yên Thế - ông Nguyễn Tiến Lợi – ký Quyết định số 05/QĐ-CCTHA bàn giao khối tài sản này cho ông Đào Văn Chúc, cụ thể: “Toàn bộ cây xăng và quyền sử dụng đất có diện tích 313m2, trong đó có 237m2 đất ở và 76m2 đất hành lang, thuộc thửa đất 3322, tờ bản đồ số 12 tại Đông Kênh, Đông Sơn, Yên Thế, Bắc Giang…”.
Tiếp đó, ngày 8/8/2012, UBND xã Đông Sơn đã có Tờ trình số 23/TTr-UBND đề nghị Phòng Tài nguyên&Môi trường (TN&MT) huyện Yên Thế “xem xét về việc cấp đất và toàn bộ tài sản trên đất cho ông Đào Văn Chúc đã trúng đấu giá bán thanh lý tài sản do Cty TNHH Thành Phát tổ chức thực hiện”.
Sau khi các cơ quan chức năng hoàn tất các thủ tục pháp lý, ông Chúc thực hiện quyền của mình bằng việc gửi đơn đến UBND huyện Yên Thế đề nghị cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích 313m2 mà ông đã trúng đấu giá như thông báo của các cơ quan nói trên.
“Mấy tháng sau, tôi nhận được “sổ đỏ”, nhưng lật ra thì giật mình vì trong sổ mà huyện cấp, tôi bị mất tới 76m2 mà trước đó, Cty bán đấu giá Thành Phát, Thi hành án Dân sự và chính quyền sở tại… đã có văn bản gửi Phòng TN&MT Yên Thế khẳng định tôi đã đấu trúng, đã thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và có quyền sử dụng nó. Hiện, “sổ đỏ” mà ông Chủ tịch huyện Yên Thế ký, cấp cho tôi chỉ còn lại 237/313m2.” – ông Chúc cho hay.
Theo tìm hiểu của PLVN, khối tài sản nêu trên trước khi đem ra đấu giá là của bà Bùi Thanh Hoa (ngụ Đông Sơn, Yên Thế, Bắc Giang). Trong “sổ đỏ” mà UBND huyện Yên Thế ký, cấp cho bà Hoa ngày 3/1/2007 viết rõ ràng: “Địa chỉ thửa đất: Đông Kênh, Đông Sơn, Yên Thế, Bắc Giang/Diện tích: 313,0m2/Hình thức sử dụng: sử dụng riêng 313m2/Thời hạn sử dụng: lâu dài…”. Thế nhưng, khi sang tên ông Chúc, thì trên “sổ đỏ” chỉ còn lại 237m2?
“Tôi nhiều lần tới Phòng TN&MT huyện Yên Thế hỏi việc này, nhưng ông Trưởng phòng trả lời vòng quanh và nói 76 m2 kia là đất hành lang giao thông nên không cấp cho tôi. Nhưng khi tôi xuống Văn phòng Chuyển quyền sử dụng đất của huyện này hỏi thì một cán bộ ở đây nói “nếu sếp chỉ đạo làm thì tôi sẽ làm…” Tại sao lại như vậy?”. – ông Chúc nghi ngờ.
Giả sử nếu là “đất hành lang giao thông” thì chính quyền không được cấp, công dân không được phép lấn chiếm, sử dụng gây cản trở giao thông nhưng trên thực tế thì ngược lại vì trước đó, UBND huyện Yên Thế đã cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất vào diện tích đất hành lang cho hộ bà Hoa. Điều này thể hiện rõ tên tấm “sổ đỏ” mang số hiệu AH146349.
“Nếu vì lý do đó mà huyện không cấp cho tôi 76m2 thì cũng phải có quyết định thu hồi phần đất hành lang an toàn giao thông đã cấp cho bà Hoa trước đó để phục vụ vào mục đích đảm bảo giao thông. Cá nhân tôi không có gì đòi hỏi quá đáng, đất đai chúng tôi mua bán rõ ràng, ngay tình, được các cơ quan bảo vệ pháp luật và chính quyền thừa nhận nhưng cuối cùng phải mất nhiều thời gian lui tới làm việc với chính quyền”, ông Chúc bức xúc.
Do chưa có Quyết định thu hồi, trong khi huyện chỉ cấp cho ông Chúc 237m2 vì vậy, gia đình bà Bùi Thanh Hoa nghiễm nhiên cho rằng, mình vẫn được phép sử dụng 76/313m2 đã được cấp trước kia. Đáng nói, ngày 30/12/2012, bà Hoa còn ra “tối hậu thư” yêu cầu ông Chúc “sau 30 ngày kể từ ngày nhận được Thông báo này ông phải di chuyển tài sản trên phần đất của tôi (76m2 hành lang giao thông – PV) về phần đất mà ông đã mua…”.
Bà Hoa còn tuyên bố với ông Chúc “tôi sẽ vào kinh doanh lại trên phần đất còn lại” và sẽ giao trả khi nào Nhà nước có quyết định thu hồi phần đất hành lang…
Rõ ràng, ở đây việc mua tài sản đấu giá của ông Chúc là ngay tình, hợp pháp và 76m2 đất cũng đã được UBND huyện cấp “sổ đỏ” trước thời điểm ông Chúc trúng đấu giá, nhưng tại sao khi làm thủ tục sang tên Phòng TN&MT huyện Yên Thế lại tham mưu cho UBND huyện “xén” bớt phần này khỏi “sổ đỏ” ông Chúc, trong khi trước đó, hộ bà Hoa thì lại được công nhận quyền sử dụng nó?
Từ những thông tin này, Báo PLVN đề nghị UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo UBND huyện Yên Thế làm rõ có hay không việc huyện này đã cố tình gây khó dễ đổi với người trúng đấu giá quyền sử dụng đất; đồng thời, kiểm tra quá trình cấp, thu hồi đất liên quan đến hành lang giao thông của huyện này liệu có sai phạm?.
4. Báo VietnamExpress có bài 'Việt Nam nên thừa nhận quan hệ đồng giới'. Bài báo phản ánh: Luật Hôn nhân và Gia đình chưa chấp nhận người đồng giới kết hôn, nhưng vẫn có nhiều đám cưới diễn ra.
Không được đăng ký kết hôn nhưng người đồng tính vẫn cứ tổ chức đám cưới. Bởi vì đám cưới là theo phong tục, còn kết hôn là theo quy định. Tuy nhiên nếu hai người đồng giới có tổ chức đám cưới linh đình mà không đăng ký kết hôn thì vẫn được xem là người chưa có vợ, có chồng theo quy định của pháp luật.
Kinh nghiệm của một số nước cho thấy, quy định pháp luật thường công nhận các mối quan hệ đồng giới là các "quan hệ thực tế" (ở Việt Nam là các mối quan hệ như vợ chồng) trước khi chấp nhận hôn nhân đồng giới, bằng cách trao các quyền và nghĩa vụ dân sự cho các cặp đồng giới không thể hoặc không muốn kết hôn. Từ năm 2008, các cặp đồng tính được công nhận là các quan hệ thực tế trên các bang của Úc. Gần như trong tất cả các luật ở Úc, các quan hệ thực tế này có các quyền và quyền lợi cơ bản tương tự như các cặp vợ chồng có đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, các quy định pháp luật chỉ đưa ra định nghĩa về quan hệ thực tế này, liên quan đến một số quy định cụ thể như việc phân chia tài sản khi chia tay. Mặc dù có nhiều thay đổi, nhưng ở Úc hiện nay trong một vài lĩnh vực các cặp đồng tính tiếp tục vẫn chưa có sự bình đẳng thật sự, đặc biệt là trong lĩnh vực hôn nhân và vấn đề phân biệt đối xử.
Chấp nhận hôn nhân đồng giới là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi một quá trình chuẩn bị lâu dài, cẩn thận, nghiên cứu một cách cẩn trọng những vấn đề có thể phát sinh xung quanh mối quan hệ đặc biệt này như việc cho phép các cặp đồng tính nhận nuôi con nuôi hoặc mang thai hộ, quyền và nghĩa vụ của các bên trong mối quan hệ này, biệt là vấn đề tài sản… Một quy định được ban hành vội vàng, với mục đích đáp ứng tức thời các phong trào ủng hộ hôn nhân đồng giới có thể gây ra một tác động tiêu cực, phá vỡ sự ổn định của các mối quan hệ xã hội hiện có.
Một giải pháp hợp lý trong thời điểm này là thừa nhận các quan hệ đồng giới là một mối quan hệ như vợ chồng hoặc quan hệ thực tế như một số nước đã làm. Sau đó, dựa trên tình hình thực tiễn cụ thể, cần có các khảo sát đánh giá về sự tương thích của các mối quan hệ đồng tính với văn hóa, tập quán của xã hội và gia đình Việt Nam, cũng như hậu quả xã hội kéo theo. Từ đó, chúng ta sẽ có những giải pháp hiệu quả, nhằm đáp ứng nhu cầu chính đáng của những người đồng giới, đồng thời tránh xâm hại đến các mối quan hệ khác trong xã hội, cũng như xung đột với thuần phong mỹ tục của người Việt Nam từ bao đời nay.
5. Báo Pháp luật & xã hội có bài Niêm yết cả thủ tục đã bị hủy bỏ! Bài báo đưa tin: Sáng 15-5, Đoàn kiểm tra công vụ về công tác CCHC của TP Hà Nội do Phó GĐ Sở Tư pháp TP Phạm Xuân Phương dẫn đầu đã tiến hành kiểm tra đột xuất tại bộ phận một cửa của UBND huyện Thường Tín.
Ông Phạm Xuân Phương cho biết, các văn bản, quyết định về thực hiện chỉ đạo của TP về việc tự kiểm tra như quyết định thành lập đoàn, quyết định đi kiểm tra… khá đầy đủ. Tuy nhiên, việc công khai danh mục TTHC còn nhiều hạn chế. Cụ thể, còn 2 thủ tục không công khai là thanh tra và văn hóa thông tin, với các thủ tục khác việc công khai còn khá sơ sài, niêm yết lẫn lộn giữa các lĩnh vực, khó tra cứu, thiếu chính xác và cập nhật qui định mới. Thậm chí, trong lĩnh vực chứng thực và tư pháp, việc niêm yết chưa cập nhật theo văn bản mới của TP, dẫn đến thừa một thủ tục đã hủy bỏ… trong khi đó, Phòng Tư pháp vẫn giải quyết thủ tục này đúng theo qui trình mới.
Bên cạnh đó, kiểm tra công tác hộ tịch cho thấy, thời gian giải quyết thủ tục cấp lại bản chính giấy khai sinh và cải chính hộ tịch còn chậm. Qua kiểm tra xác suất 3 hồ sơ về đất đai cũng cho thấy việc giải quyết các hồ sơ này còn sai sót, cả ba hồ sơ đều trả quá hạn, việc bổ sung hồ sơ, hướng dẫn công dân bổ sung hồ sơ không được lưu đầy đủ, có trường hợp cùng ngày nhận hồ sơ, nhưng thời hạn trả lại khác nhau….
Kết luận buổi làm việc, Phó GĐ Sở Tư pháp TP đã đề nghị UBND huyện Thường Tín xem lại việc niêm yết công khai danh mục hồ sơ hành chính, rà soát lại thời hạn giải quyết với những thủ tục bị chậm, “chuẩn hóa” các phiếu hẹn, giấy mời công dân bổ sung hồ sơ… Ông Uông Đức Ngọc, Chủ tịch UBND huyện Thường Tín đã tiếp thu toàn bộ các sai sót do Đoàn kiểm tra nêu ra và cho biết sẽ “khắc phục ngay lập tức” với những sai sót có thể sửa chữa ngay như rà soát lại việc niêm yết công khai, cập nhật thông tin văn bản mới… Trong thời gian tới, UBND huyện này sẽ trang bị camera giám sát và tra cứu thông tin ở bộ phận một cửa để tiện cho công tác quản lý, nâng cao trách nhiệm của bộ phận này.
Báo Pháp luật Việt Nam có bài Nhiêu khê chuyện “khắc xuất, khắc nhập“ trong án hình sự. Bài báo phản ánh: Nhiều vụ án, lẽ ra phải nhập thì cơ quan tố tụng lại tách ra để xử lý riêng và ngược lại, có những vụ việc cần tách vụ án thì được gộp lại. Những sự tùy nghi trong áp dụng pháp luật của cơ quan tố tụng dẫn đến việc xử lý vụ án không khách quan, triệt để…
Năm 2000, Lê Thành Trung lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Quận 7 (TP.HCM) rồi bỏ trốn nên bị Công an Quận 7 truy nã. Sau đó, Trung trốn sang nhà một người quen tại Quận 3. Tại đây, Trung tiếp tục lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản rồi bỏ trốn nên cũng bị Công an Quận 3 truy nã. Sau các lệnh truy nã này, Trung “dạt” về Duyên Hải (Trà Vinh) tiếp tục cuộc lẩn trốn thì bị bắt vì hành vi chiếm đoạt một chiếc xe máy. Sau đó, Trung được di lý về Công an Quận 7. Các cơ quan tố tụng Quận 7 đã nhiều lần thông báo cho Quận 3 phối hợp nhập vụ án để giải quyết chung nhưng không được hồi đáp. Vì thế, TAND Quận 7 đã đưa Trung ra xét xử về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, phạt Trung hai năm tù. Năm 2003, vừa chấp hành án xong trở về, Trung lại bị Công an Quận 3 bắt theo lệnh truy nã để điều tra về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Sau đó, Trung tiếp tục bị TAND Quận 3 phạt án tù về tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản.
Dư luận cho rằng, ở vụ việc này lẽ ra cơ quan tố tụng ở Quận 7 và Quận 3 cần phối hợp để nhập vụ án, xét xử Trung trong một phiên tòa. Nhưng cả hai lại tiến hành độc lập, dẫn đến việc bị cáo Trung phải chịu bất lợi do án tuyên nặng hơn. Bên cạnh đó, việc cơ quan tố tụng không nhập vụ án khiến vụ án bị kéo dài, gây mất nhiều công sức, tiền của của Nhà nước.
Năm 2010, một vụ án cũng xảy ra tại TP. Hồ Chí Minh gây nhiều tranh cãi. Đó là vụ Nguyễn Văn Minh, Phan Văn Tùng, Đinh Thanh Vũ và Trần Văn Hồi thực hiện hành vi cướp tài sản (1,3 triệu đồng) đối với một phụ nữ khi chị này di chuyển trên đường Phạm Thế Hiển, Quận 8. Bị Công an Quận 8 bắt, bốn gã này khai nhận chúng đã thực hiện hàng loạt vụ cướp tương tự chỉ trong vòng 2 tiếng đồng hồ. Cụ thể, khoảng 0h cùng ngày 23/11, chúng đã dùng dao khống chế cướp điện thoại di động của một người đàn ông. 1 tiếng đồng hồ sau, chúng lại dùng dao khống chế cướp 400.000 đồng của một cặp vợ chồng.
Xử lý vụ việc này, Công an Quận 8 đã gửi công văn yêu cầu Công an Quận 7 phối hợp điều tra. Tuy nhiên, Công an Quận 7 vẫn độc lập khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Vì phải chờ đợi lâu nên sau đó Công an Quận 8 đã tự mình giải quyết vụ việc mà không chờ nhập vụ án.
Sau khi TAND Quận 8 xử sơ thẩm, vụ án đã bị VKSNDTP kháng nghị, yêu cầu TAND TP.HCM xử phúc thẩm theo hướng giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Đồng thời, VKS TP cũng kiến nghị nhập vụ án vì theo VKS việc các cơ quan tố tụng hai quận 7 và 8 không phối hợp kịp thời để nhập vụ án là gây bất lợi cho các bị cáo.
Trong các vụ việc kể trên, nhiều ý kiến cho rằng, “lỗi” là do cơ quan điều tra đã không phối hợp kịp thời để tiến hành nhập vụ án. Trên thực tế, có hai tình huống dễ xảy ra. Thứ nhất, đó là khi nhận yêu cầu nhập vụ án hình sự nhưng cơ quan điều tra vì lý do nào đó không nhập mà tự mình khởi tố vụ án để điều tra riêng. Trường hợp thứ hai là nhận yêu cầu nhưng chậm trễ trong việc trả lời, phối hợp, dẫn đến “đối tác” vì đảm bảo thời hạn tố tụng luật định không thể chờ đợi được, đành phải tự mình xử lý riêng rẽ.
Tuy nhiên, tách nhập vụ án hình sự không hoàn toàn là vấn đề về “kỹ thuật” mà nó còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc bảo đảm tính khách quan trong giải quyết vụ án. Bởi nếu cùng phạm một tội, lại được nhiều cơ quan cùng thụ lý, giải quyết rất dễ dẫn đến bất lợi cho bị cáo.
Thay vì phải chịu nhiều bản án khác nhau, nhiều mức án khác nhau, thì nếu nhập vụ án, tòa án hoàn toàn có cơ sở áp dụng tình tiết phạm tội nhiều lần, có thể xem xét tổng thể các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ mức án vì thế có thể sẽ được tuyên nhẹ hơn. Bên cạnh đó, việc tách vụ án để xử thành nhiều phiên tòa khác nhau, sau đó cơ quan tố tụng còn phải mất công trong việc tổng hợp các bản án. Chưa kể, để xử lý một vụ việc kéo theo cả một quy trình tố tụng rất chặt chẽ sẽ dẫn đến việc gây lãng phí cho ngân sách Nhà nước. Vì thế, nhiều ý kiến cho rằng nên có một hướng dẫn cụ thể về vấn đề này để việc thực hiện phối hợp có hiệu quả hơn, tránh tình trạng đùn đẩy hoặc “ôm việc” để “thiệt cả đôi đường”.