I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Thanh niên Online có bài Chính phủ sẽ xem xét, trình Quốc hội sửa đổi luật Đất đai. Bài báo phản ánh: Sáng 16.5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng đại diện Đoàn đại biểu quốc hội Hải Phòng đã có buổi tiếp xúc với cử tri tại H.Thủy Nguyên, Hải Phòng.
Giải đáp thắc mắc của cử tri về những bất cập liên quan đến quản lý đất đai, Thủ tướng nhấn mạnh, cần phải làm rõ quyền của Nhà nước và quyền của dân trong quản lý đất đai. Nhà nước thay mặt người dân làm chủ sở hữu, có quyền quyết định quy hoạch, chuyển đổi, định giá, thu hồi... Người dân được giao quyền sử dụng đất nhưng phải thực hiện nghĩa vụ đúng với từng loại đất. Về thời hạn giao đất, cho thuê đất Chính phủ sẽ bàn tiếp để sửa đổi, sẽ được nới rộng thêm. Vấn đề định giá đất để bồi thường, tái định cư cũng sẽ tính toán để hài hòa giữa Nhà nước, người dân và chủ đầu tư. Chính phủ sẽ xem xét và trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung luật Đất đai cho phù hợp với thực tiễn.
Riêng về vấn đề ô nhiễm môi trường mà cử tri kiến nghị, Thủ tướng yêu cầu chính quyền TP khi thực hiện tiến trình công nghiệp hóa phải chú ý đến môi trường, đặt môi trường lên hàng đầu, phải đánh giá và kiểm soát được ô nhiễm. “Tốt nhất là không để xảy ra hậu quả rồi mới xử lý, bởi sẽ rất tốn kém và ảnh hưởng đến đời sống nhân dân”, Thủ tướng nhấn mạnh.
2. Báo Nhân dân có bài Nghiên cứu xây dựng mô hình chính quyền đô thị. Bài báo phản ánh: Ngày 16-5, tại Trụ sở Chính phủ, Ban Chỉ đạo T.Ư xây dựng Ðề án thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị họp phiên thứ nhất. Ðồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì. Cùng dự, có đồng chí Nguyễn Thái Bình, Ủy viên T.Ư Ðảng, Bộ trưởng Nội vụ, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành T.Ư và lãnh đạo một số địa phương dự kiến thực hiện thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị.
Mục tiêu của đề án nhằm xây dựng bộ máy chính quyền địa phương trong sạch, có đủ năng lực, sử dụng đúng quyền lực và từng bước hiện đại hóa để quản lý có hiệu lực và hiệu quả công việc của chính quyền. Theo chủ trương này, việc nghiên cứu, hoàn thiện tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương, phân biệt rõ mô hình tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn, nằm trong mục tiêu tổng thể cải cách tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
Ban soạn thảo đã đưa ra một số phương án tổ chức chính quyền đô thị theo hướng, chính quyền thành phố trực thuộc T.Ư, thành phố thuộc tỉnh, thị xã gồm có cơ quan dân cử (HÐND) và cơ quan hành chính là Ủy ban hành chính. HÐND do nhân dân trực tiếp bầu ra. Người đứng đầu cơ quan hành chính là Chủ tịch Ủy ban hành chính (hoặc Thị trưởng) do HÐND bầu. Chủ tịch Ủy ban hành chính có quyền bổ nhiệm Phó Chủ tịch ủy ban hành chính. Ðối với quận, huyện, phường: không tổ chức HÐND, chỉ tổ chức cơ quan hành chính. Người đứng đầu cơ quan hành chính quận, huyện, phường do Chủ tịch Ủy ban hành chính thành phố trực thuộc T.Ư bổ nhiệm.
Thảo luận các phương án nói trên, các đại biểu đồng tình với chủ trương tổ chức chính quyền đô thị. Tuy nhiên, đề nghị cần có các biện pháp tăng cường sự giám sát của HÐND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư cũng như tăng cường sự giám sát của các đoàn thể đối với hoạt động của Ủy ban hành chính. Có cơ chế và biện pháp đồng bộ nhằm quản lý thống nhất đối với hệ thống chính quyền đô thị. Các đại biểu cho rằng, xây dựng chính quyền đô thị là việc làm cấp bách đáp ứng yêu cầu phát triển, nhưng đây là vấn đề mới, cần nghiên cứu kỹ và có lộ trình thực hiện cụ thể.
Ðề án này dự kiến sẽ hoàn thiện và trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, cho ý kiến vào tháng 12-2012. Trên cơ sở kết quả xây dựng đề án, Ban chỉ đạo sẽ đề xuất với Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 các quy định cụ thể về chính quyền địa phương trong Hiến pháp (sửa đổi) và mô hình tổ chức, hoạt động của chính quyền đô thị trong Luật Tổ chức HÐND và UBND (sửa đổi).
Phát biểu ý kiến kết luận, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, đây là đề án lớn, quan trọng, liên quan đến nhiều vấn đề mới và là mô hình lần đầu xây dựng chưa có tiền lệ trong khi quá trình đô thị hóa phát triển rất nhanh, khiến chính sách hiện nay không theo kịp với sự phát triển của đô thị. Phó Thủ tướng đề nghị, Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến của các đại biểu, khẩn trương hoàn thiện đề án trình các cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến. Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương cần nghiên cứu, xem xét một cách tổng thể, toàn diện hiệu quả hoạt động của các cấp chính quyền địa phương, từ đó đề xuất mô hình mới về cơ chế hoạt động của mô hình chính quyền đô thị.
3. Trang VTV.VN đưa tin: Bộ Tài chính đã có văn bản Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về vấn đề giá điện tại Dự thảo Luật giá.
Theo văn bản trên, Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đã thống nhất báo cáo Thủ tướng Chính phủ về vấn đề giá điện tại Dự thảo Luật giá với hình thức Nhà nước sẽ định khung giá đối với giá phát điện, giá bán buôn điện và mức giá bán lẻ điện bình quân. Trong cấp độ tiếp theo của thị trường điện (thị trường bán buôn điện cạnh tranh, thị trường bán lẻ điện cạnh tranh), việc bán buôn cũng được thị trường hoá để có nhiều người bán và người mua. Vì vậy, giá phát điện và giá bán buôn điện không cần phải được quy định theo các mức giá cụ thể mà Nhà nước chỉ cần quy định khung giá để các doanh nghiệp thoả thuận với nhau trong khung giá. Cũng theo lý giải tại tờ trình này, việc quy định khung giá phát điện, khung giá bán buôn điện sẽ giúp tránh được hiện tượng các doanh nghiệp có thể liên kết thoả thuận mức giá quá cao, gây ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống.
Riêng kiến nghị về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sẽ thực hiện theo cơ chế thị trường để phản ánh kịp thời biến động của các yếu tố đầu vào hình thành giá (giá nhiên liệu, tỷ giá và cơ cấu sản lượng phát điện).
II-NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo An ninh Thủ đô có bài Kiến nghị giữ pháp y công an. Bài báo phản ánh: Hôm qua, 15-5, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội đã tổ chức lấy ý kiến vào Dự án Luật Giám định tư pháp. Nhiều ý kiến tại cuộc làm việc đề nghị tiếp tục giữ giám định pháp y trực thuộc công an các tỉnh, thành phố để đảm bảo tính ổn định cũng như hiệu quả hoạt động của lực lượng này.
Về việc nên giữ hay bỏ giám định pháp y công an, Đại tá Trần Đức Lĩnh, Phó Trưởng phòng Kỹ thuật hình sự - CATP Hà Nội, người có gần 30 năm kinh nghiệm với nghề cho rằng, nếu chuyển hết về ngành y tế, phải cần thời gian rất dài, có khi 15 - 20 năm nữa, mới có thể đảm đương được công việc. Nêu ra những gian khổ của ngành pháp y, Đại tá Trần Đức Lĩnh cho biết, hơn 10 năm nay, CATP Hà Nội không tuyển được chỉ tiêu nào vào. Bác sỹ cuối cùng tuyển được vào năm 2001, sau khi lập gia đình, cũng đã xin thôi việc, chuyển sang bệnh viện Xanh pôn. Ông phân tích: “Phải làm rõ vì sao pháp y lại trì trệ, không thu hút được cán bộ vào làm việc? Theo tôi, nguyên nhân là do quan niệm chưa đầy đủ của người Việt về nghề pháp y. Có con, cháu làm bác sỹ thì tự hào lắm nhưng đề nghị cho làm nghề pháp y thì tránh ngay. Luật ra đời có khắc phục được tâm lý nặng nề này không?”.
Đại tá Trần Đức Lĩnh đề nghị, dù có đặt lực lượng này ở đâu cũng phải theo hướng làm cho nó mạnh hơn lên. Đặc biệt, cần có phương án khuyến khích những cán bộ pháp y yêu nghề hiện có để phục vụ lâu dài cho công việc hết sức đặc thù này. Trước lo lắng của Đại tá Trần Đức Lĩnh, ông Nguyễn Văn Khanh, Trung tâm Giám định pháp y Hà Nội nói: “Có rất nhiều ý kiến xung quanh việc bỏ hay giữ pháp y công an tỉnh. Tôi cho là xu hướng chung nên chuyển pháp y về ngành y tế. Chúng tôi hiện đủ lực lượng để làm tốt nhiệm vụ này”.
Không đồng tình quan điểm trên, Thiếu tướng Ngô Tiến Quý, Viện trưởng Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho rằng, trước mắt, chuyển hết pháp y về cơ quan y tế là chưa phù hợp. Ông nói: “Quan điểm của tôi về giám định pháp y là phải có tính kế thừa, chú ý yếu tố lịch sử, tính ổn định, hiệu quả. Cái gì đang vận hành tốt thì không nên thay đổi nếu chưa lường hết hậu quả của nó. Tôi chưa thấy luận cứ nào nói tổ chức pháp y công an là hạn chế. Đúng là giám định pháp y không phát triển nhưng đó là do văn hóa của người Việt như Đại tá Trần Đức Lĩnh phân tích”. Cũng chọn phương án nên giữ pháp y công an, ông Nguyễn Văn Hòa, Viện trưởng Viện Pháp y quân đội nói: “Tôi cho rằng nên thống nhất một đầu mối về giám định pháp y để tăng cường đầu tư cho lực lượng này. Tuy nhiên, trong giai đoạn quá độ, nên duy trì pháp y công an ở những tỉnh mà pháp y thuộc ngành y tế chưa thể gánh được nhiệm vụ...”.
Thiếu tướng Ngô Tiến Quý cung cấp một thông tin đáng chú ý. Theo đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, công an các tỉnh, thành phố trên cả nước đã làm việc với cơ quan y tế cùng cấp để lấy ý kiến về việc bỏ hay giữ pháp y công an tỉnh. Kết quả tổng hợp từ 63 tỉnh, thành phố được báo cáo về Bộ Công an nêu rõ, chỉ có 2 địa phương đồng ý quan điểm bỏ pháp y công an tỉnh (An Giang và Cao Bằng); 1 địa phương nói nên định hướng thống nhất một đầu mối về giám định pháp y nhưng cần có lộ trình (TP Hồ Chí Minh); 11 địa phương chưa có ý kiến. Còn lại, có tới 49 tỉnh, thành phố đồng tình với việc giữ nguyên mô hình pháp ý công an như hiện tại. Thiếu tướng Ngô Tiến Quý thẳng thắn: “Quan điểm cá nhân của tôi là về lâu dài, trên phương diện lý thuyết, pháp y thuộc ngành y tế là đúng. Song, trong điều kiện hiện nay, vẫn phải giữ pháp ý công an tỉnh để tránh gây ra sự mất ổn định về mặt tổ chức”.
2. Báo PetroTimes có bài Một cựu công chứng viên bị bắt giữ. Bài báo đưa tin: Công an TP Hà Nội vừa bắt giữ ông Hoàng Văn Sự, 55 tuổi, nguyên là Công chứng viên Phòng Công chứng số 5 Hà Nội về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Thời gian qua, Phòng CSĐT tội phạm về kinh tế và quản lý chức vụ, Công an TP Hà Nội đang điều tra mở rộng vụ án Trần Thu Huyền, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sơn châu Á và con trai là Vũ Huy, Phó giám đốc công ty về hành vi lừa đảo; làm giả con dấu tài liệu của cơ quan, tổ chức để lừa đảo một số cơ quan, tổ chức, cá nhân bằng ký hợp đồng, biên bản thỏa thuận góp vốn. Biên bản thể hiện việc Công ty CP Sơn châu Á và cá nhân bà Huyền đang đầu tư vào nhiều dự án bất động sản ở Hà Nội nhằm chiếm đoạt số trên 40 tỷ đồng.
Trong quá trình điều tra vụ án trên, cơ quan công an đã phát hiện ông Hoàng Văn Sự, 55 tuổi, tạm trú tại tổ 7, thị trấn Sóc Sơn, huyện Sóc Sơn, Hà Nội khi đang công tác ở Phòng công chứng số 5 đã công chứng 5 hợp đồng góp vốn giữa bà Trần Thu Huyền với hai bà Nguyễn Thị Thành và Lưu Thị Thanh Huyền để giao dịch 8 căn nhà vườn.
Do những giấy giả mạo đã được công chứng nên Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sơn châu Á – Trần Thu Huyền có cơ hội chiếm đoạt của bà Lưu Thị Thanh Huyền khoảng 7, 8 tỷ đồng (tiền góp vốn). Sau đó, bà Lưu Thị Thanh Huyền đã dùng các giấy tờ nhà đất đó đem bán lại cho 3 người khác có nhu cầu mua nhà với số tiền trên 12 tỷ đồng để hưởng chênh lệch hơn 4 tỷ đồng.
Tại cơ quan điều tra, Hoàng Văn Sự thừa nhận việc công chứng hợp đồng góp vốn, giao dịch vượt quá 3 căn nhà vườn là vi phạm Luật Công chứng. Ông Sự khai không biết biên bản thỏa thuận góp vốn do Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sơn châu Á – Trần Thu Huyền xuất trình là giả…
Hiện, cơ quan công an đang tiếp tục điều tra làm rõ hành vi phạm tội của ông Hoàng Văn Sự, cựu Công chứng viên Phòng Công chứng số 5 Hà Nội .
III. THÔNG TIN KHÁC:
Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Chấm mút, cắt xén quyền lợi của dân, dân ắt phẫn uất! Bài báo đưa tin bài phỏng vấn ông Nguyễn Đình Lộc - Nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp.
. Ông có nhận xét gì về các vụ việc cưỡng chế thu hồi đất mà người dân phản ứng rất mạnh xảy ra liên tục gần đây?
+ Điều này cho thấy tâm lý của người nông dân muốn được sở hữu ruộng đất mình sử dụng. Một khi Nhà nước còn làm chủ sở hữu thì nếu Nhà nước cần, Nhà nước sẽ thu hồi một cách dễ dàng và người dân cũng chỉ được nhận bồi thường theo ấn định của Nhà nước.
Tuy nhiên, vấn đề đất đai phức tạp ngoài khó khăn chung liên quan đến quyền sở hữu trước đây để lại một phần nhưng cũng với chính sách ấy, nếu thực hiện nghiêm, thực hiện đúng thì cũng không gây bức xúc nhiều cho người dân như vậy.
. Nghĩa là ở đây có cả việc lợi ích nhóm chen vào trong quá trình thực thi chính sách?
+ Rõ ràng đất đai đang là mảnh đất màu mỡ cho nhiều cá nhân, tổ chức chấm mút trong quá trình thực hiện các chủ trương, chính sách của Nhà nước. Hiện nay người có quyền ra quyết định thu hồi đất là ông ủy ban. Ông ủy ban thu hồi đất nông dân đang sử dụng đi cấp cho DN. Nông dân chịu mất mát, không còn đất để làm ăn và chỉ nhận về một khoản bồi thường nào đó, còn DN thì lại sinh lợi rất nhiều từ đất đai này.
Có một thực tế khi chính quyền vận động người dân để thu hồi đất thì hứa hẹn rất nhiều nhưng đến lúc triển khai thực hiện thì tìm cách bớt đi các quyền lợi của người dân. Vì vậy mà người dân tìm mọi cách để đòi hỏi những quyền lợi chính đáng của mình, không chỉ một người mà hàng trăm, hàng ngàn người cùng đòi. Lúc bấy giờ trở thành vấn đề phức tạp.
Theo ông, cần sửa đổi chính sách đất đai như thế nào để tháo gỡ tình hình phức tạp hiện nay?
+ Sửa đổi chính sách về đất đai là vấn đề rất khó. Có một số người bảo thôi quốc hữu hóa, thôi sở hữu toàn dân về đất đai. Nhưng như vậy thì ai được sở hữu đất đai, người đang có quyền sử dụng đất đai được làm chủ sở hữu có được không? Thực tế hiện nay có những người đang sử dụng hàng chục hecta, thậm chí nhiều hơn, vậy cho họ làm chủ sở hữu luôn hay sao? Họ có phải mất tiền để làm chủ không? Còn nông dân, người bức xúc nhất bây giờ, thì được gì? Được một ít ruộng đất đang cày cấy hay sao?
Một số ý kiến cho rằng để hạn chế tình trạng bất cân xứng này thì dùng chính sách hạn điền quy định tối đa mỗi người có quyền làm chủ sở hữu bao nhiêu đất. Nếu quá mức quy định thì phải mua hoặc Nhà nước phải thu hồi lại cho người khác. Cũng có ý kiến cho rằng chủ yếu vẫn sở hữu toàn dân nhưng một số ít thì sở hữu tư nhân. Nhưng vấn đề số ít đấy là ai trong toàn dân hơn 80 triệu người? Chẳng hạn như đất ở, ai đang có nhà thì được sở hữu đất ấy nhưng bây giờ có những người có cả chục cái nhà thì giải quyết sao… Đấy là cái lúng túng của chúng ta hiện nay.
. Hội nghị Trung ương 5 đã tái khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân. Ông nhận xét gì về quyết định này?
+ Chính vì có quá nhiều ý kiến lo ngại như vậy và hậu họa thì rất khó lường nên việc Hội nghị Trung ương 5 khẳng định đất đai sở hữu toàn dân là một định hướng dứt khoát, rõ ràng để thoát khỏi tình trạng lúng túng hiện nay. Điều này cũng thể hiện tính ổn định trong chính sách đất đai của Nhà nước hơn 20 năm qua, tránh những xáo trộn, bất ổn mà đáng lo ngại nhất là những tranh chấp, xung đột trong nhân dân. Khi đã có định hướng rõ ràng rồi thì người dân sẽ có kế hoạch làm ăn ổn định trên mảnh đất mình đang sử dụng.
Tuy tái khẳng định đất đai sở hữu toàn dân nhưng không phải giữ nguyên hiện trạng như hiện nay mà sẽ có những điều chỉnh cho phù hợp để khắc phục những tồn tại vừa qua. Điều này còn phải trông chờ vào QH sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai trong thời gian tới.
. Như ông nói gốc rễ của vấn đề đất đai là câu chuyện sở hữu và người dân đang muốn được sở hữu đất đai mình sử dụng. Tiếp tục khẳng định sở hữu toàn dân về đất đai thì liệu lòng dân có yên được không, thưa ông?
+ Rõ ràng chúng ta thấy cứ để như hiện nay thì sẽ làm khổ nhau, nông dân cũng khổ, anh quản lý cũng khổ. Chỉ có một số kẻ tìm sơ hở của chính sách để lách luật hoặc lạm dụng luật để tư lợi về mình thì thích thú. Qua đó cũng cho thấy trong quá trình thực hiện thu hồi đất, chính quyền ít quan tâm đến dân mà cứ thực hiện thu hồi cho được việc.
CNH, HĐH để đất nước phát triển là một chủ trương đúng nhưng quá trình thực hiện thu hồi đất để CNH, HĐH lại động chạm nhiều đến lợi ích và đời sống của người dân. Nếu thực hiện có tính toán thỏa đáng giữa lợi ích chung và lợi ích riêng của người dân thì sẽ không có vấn đề gì. Còn một khi người quản lý và người thực hiện, kể cả DN, cứ tìm cách né tránh lợi ích của người dân, bớt được chừng nào hay chừng đấy, cứ chấm mút vào đấy thì nhân dân phẫn uất nhất là chuyện này.
Trong một số trường hợp cụ thể, hành xử của chính quyền nhiều khi không trọng người dân lắm. Vì vậy, với chính sách đất đai vẫn là sở hữu toàn dân như hiện nay đòi hỏi chính quyền phải biết trọng dân hơn, biết gạt bỏ lợi ích nhóm qua một bên, đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người dân, thực hiện những gì đã hứa với dân đến nơi đến chốn. Có làm được như vậy thì người dân sẽ không bức xúc nhiều như hiện nay.