Những kết quả bước đầu
Trong thời gian qua, việc triển khai thực hiện chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Đề án của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại (TPL) đã được các cấp, các ngành của tỉnh Nghệ An thực hiện nghiêm túc. Ban Chỉ đạo Ban Chỉ đạo Đề án tỉnh đã tham mưu tích cực triển khai các nội dung, nhiệm vụ trong Đề án và Kế hoạch của UBND tỉnh, đảm bảo đúng thời gian, tiến độ; Công tác tuyên truyền bước đầu đạt được một số kết quả tích cực; Các ngành đã ban hành một số văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời trong tổ chức thực hiện chế định; Việc thành lập và đăng ký hoạt động cho 2 Văn phòng Thừa phát lại đúng lộ trình theo Đề án và Kế hoạch đã đề ra, các Văn phòng đã bước đầu ổn định về tổ chức và hoạt động… Trong 2 năm, các Văn phòng TPL trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã thực hiện tống đạt 11.796 văn bản, thu được 768.212.000 đồng; Lập 42 vi bằng, thu được: 57.300.000 đồng; Xác minh điều kiện thi hành án 16 vụ việc, thu được 89.000.000 đồng; Tổ chức thi hành án 11 vụ việc, thu được 360.293.000 đồng.
Việc thực hiện thí điểm chế định TPL đã góp phần nâng cao nhận thức không những đối với cơ quan nhà nước mà còn đối với người dân về một chủ trương mới của Đảng, Nhà nước. Hoạt động TPL đã tạo cơ chế để người dân tăng cường tính chủ động, tích cực trong các quan hệ dân sự, tố tụng dân sự, hành chính. Trong đó, việc lập vi bằng của TPL đã được người dân đón nhận hết sức tích cực vì đã tạo thêm một công cụ pháp lý để người dân tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trong thực hiện các giao dịch dân sự và trong các quá trình tố tụng tư pháp. Bên cạnh đó, sự hiện diện của các Văn phòng TPL bên cạnh các cơ quan Thi hành án của Nhà nước đã tạo điều kiện để người dân có thêm sự lựa chọn phù hợp với năng lực, điều kiện của cá nhân khi yêu cầu thi hành án dân sự.
Vẫn còn những tồn tại, hạn chế
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện thí điểm chế định TPL trong thời gian qua vẫn còn những tồn tại, hạn chế và những khó khăn, vướng mắc: Các Thành viên Ban Chỉ đạo hoạt động kiêm nhiệm, chưa dành nhiều thời gian thực hiện triển khai Đề án. Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo – Sở Tư pháp trong tham mưu có lúc còn chưa chủ động và kịp thời. Một số cấp ủy, chính quyền, các ngành, cán bộ và nhân dân chưa nhận thức đúng vai trò trách nhiệm của mình nên còn nhiều hạn chế trong phối hợp, tổ chức thực hiện.
Đội ngũ TPL và nhân viên Văn phòng Thừa phát lại còn mỏng, năng lực, trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng nghề nghiệp còn hạn chế; còn thiếu nguồn TPL để thành lập thêm Văn phòng Thừa phát lại theo Kế hoạch đã đề ra.
Do chế định TPL đang trong thời gian thí điểm, nên còn nhiều mới mẻ từ cơ chế lãnh đạo của Đảng, công tác quản lý nhà nước đến mô hình tổ chức, hoạt động, phạm vi công việc của Thừa phát lại, chưa được quy định cụ thể trong các văn bản có giá trị pháp lý cao. Thời gian thực hiện thí điểm lại quá ngắn, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, các quy định của pháp luật chưa hoàn thiện, đồng bộ, nên ảnh hưởng đến quá trình triển khai, tổ chức thực hiện…
Một số nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới
Trong thời gian chờ Quốc hội ban hành Luật TPL, Ban chỉ đạo Đề án của tỉnh tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị thực hiện các quy định của pháp luật về chế định Thừa phát lại trên địa bàn tỉnh Nghệ An: Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền đối với hoạt động TPL trên địa bàn, nhất là các địa phương có Văn phòng TPL; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến về chế định TPL nhằm nâng cao nhận thức hiểu biết của cán bộ và người dân; Nâng cao chất lượng phối hợp quản lý nhà nước giữa các cơ quan trực tiếp triển khai, tổ chức thực hiện chế định TPL, tạo mọi điều kiện thuận lợi để TPL hoạt động có hiệu quả.
Các Thành viên Ban Chỉ đạo tiếp tục thực hiện nghiêm túc các nhiệm vụ đã được phân công tại Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo và các quy định pháp luật có liên quan. Trong đó Sở Tư pháp với vai trò cơ quan thường trực tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng tăng cường công tác tuyên truyền chế định TPL; Tham mưu đào tạo nguồn bổ nhiệm TPL để thành lập các Văn phòng Thừa phát lại tiếp theo. Tổ chức kiểm tra các Văn phòng TPL để kịp thời phát hiện và chấn chỉnh các tồn tại, sai sót nhằm nâng cao kết quả hoạt động…
Nguyễn Quế Anh - PGĐ Sở Tư pháp Nghệ An