Ngày 21/11/2007, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ban hành Thông tư Liên tịch 26/2007/TTLT-BLĐTBXH-TƯĐTNCSHCM (gọi chung là Thông tư liên tịch số 26) sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Thông tư liên tịch số 17/2003/TTLT-BLĐTBXH-TƯĐTNCSHCM (gọi chung là Thông tư liên tịch số 17) ngày 09/6/2003 của Liên Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hướng dẫn thực hiện chính sách đối với thanh niên xung phong (TNXP) hoàn thành nhiệm vụ.
1. Về đối tượng
Tại khoản 1.1 mục 1 Phần I của Thông tư liên tịch số 17 quy định 4 trường hợp thuộc diện đối tượng là TNXP tập trung kháng chiến từ ngày 15/7/1950 đến ngày 30/4/1997, bao gồm:
- Được hưởng theo chế độ cung cấp của thanh niên xung phong hoặc được hưởng theo chế độ như đối với quân nhân.
- Được tổ chức theo đội hình đại đội, đội, tổng đội hoặc phân đội, tiểu đội; do Trung ương Đoàn, Bộ Giao thông vận tải trực tiếp quản lý hoặc do Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố thành lập và quản lý.
- Có quy định thời gian tham gia thanh niên xung phong từ 01 năm trở lên.
- Có một trong các giấy tờ cũ chứng minh là thanh niên xung phong: thẻ đội viên; giấy chứng nhận hoàn thành nhiệm vụ ở thanh niên xung phong; giấy khen; lý lịch cán bộ, đảng viên có ghi là thanh niên xung phong.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy một số đối tượng là TNXP thuộc diện được hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng hoặc trợ cấp một lần theo Quyết định số 104/1999/QĐ-TTg ngày 14/04/1999 của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách đối với TNXP đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến nhưng không có một trong các giấy tờ cũ chứng minh là TNXP như: thẻ đội viên; giấy chứng nhận hoàn thành nhiệm vụ ở thanh niên xung phong; giấy khen; lý lịch cán bộ, đảng viên có ghi là thanh niên xung phong. Thông tư liên tịch số 26 đã bổ sung quy định để hoàn thiện thủ tục xác nhận đối với những đối tượng này. Theo đó, nếu đối tượng không có một trong các giấy tờ cũ chứng minh là TNXP thì phải bổ sung đủ những giấy tờ sau:
- Đơn đề nghị chứng nhận là thanh niên xung phong hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến có xác nhận của Ban Liên lạc truyền thống (Đại đội, Đội, Liên đội, Liên Phân đội).
- Giấy chứng nhận là thanh niên xung phong hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến của Hội Cựu thanh niên xung phong cấp tỉnh (nơi chưa lập Hội Cựu thanh niên xung phong thì Ban Thường vụ tỉnh đoàn, thành đoàn có trách nhiệm phối hợp với Ban Liên lạc cựu thanh niên xung phong cấp tỉnh tiến hành thẩm tra, chứng nhận).
- Xác nhận của Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi thường trú về hoàn cảnh gia đình tại bản khai đề nghị trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần của thanh niên xung phong.
2. Về điều kiện hưởng chế độ
Theo quy định tại điểm a tiểu mục 2.2 mục 2 Phần I của Thông tư liên tịch số 17 thì TNXP thuộc diện người không còn khả năng lao động, hiện sống cô đơn không nơi nương tựa, không có người thân đảm bảo việc nuôi dưỡng hoặc có người thân nhưng họ cũng thực sự gặp hoàn cảnh khó khăn ngoài việc được Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh xét hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định; đồng thời được xét hưởng trợ cấp một lần bằng 1.500.000 đồng/người (một triệu năm trăm ngàn đồng) do Ngân sách Trung ương bảo đảm.
Đến nay Thông tư liên tịch số 26 đã sửa đổi quy định này như sau: Thanh niên xung phong là người không còn khả năng lao động, hiện sống cô đơn, không nơi nương tựa được Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xét hưởng trợ cấp hàng tháng bằng mức chuẩn nghèo tại nơi thường trú do ngân sách địa phương đảm bảo; đồng thời được xét hưởng trợ cấp một lần bằng 1.500.000 đồng/người (một triệu năm trăm ngàn đồng) do ngân sách Trung ương đảm bảo.
Theo quy định này thì trường hợp là TNXP không có người thân đảm bảo việc nuôi dưỡng hoặc có người thân nhưng họ cũng thực sự khó khăn thì không thuộc đối tượng được hưởng trợ cấp. Mức trợ cấp hàng tháng bằng mức chuẩn nghèo của địa phương nhưng không thấp hơn mức chuẩn nghèo chung tại Quyết định số 170/2005/QĐ-TTg ngày 8/7/2005 của Thủ tướng Chính phủ (Khu vực nông thôn, những hộ có mức thu nhập bình quân từ 200.000 đồng/người/tháng (2.400.000 đồng/người/năm) trở xuống là hộ nghèo; khu vực thành thị: những hộ có mức thu nhập bình quân từ 260.000 đồng/người/tháng (dưới 3.120.000 đồng/người/năm) trở xuống là hộ nghèo. Giữ nguyên mức trợ cấp 1 lần là 1.500.000 đồng/người.
Thanh niên xung phong đã hưởng trợ cấp thương tật, trợ cấp hàng tháng hoặc trợ cấp một lần theo Quyết định số 104/1999/QĐ-TTg thì không thuộc diện đối tượng áp dụng quy định tại Thông tư liên tịch số 26; TNXP đang hưởng trợ cấp hàng tháng với mức tương đương 12 kg gạo theo Quyết định số 104/1999/QĐ-TTg được chuyển hưởng theo mức trợ cấp mới kể từ ngày Thông tư liên tịch số 26 có hiệu lực thi hành.
Hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ trợ cấp khó khăn hàng tháng và một lần áp dụng đối với thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến được xác lập và hoàn thiện cho đến hết năm 2008.
Chí Linh