Hiệp định hợp tác về nuôi con nuôi Việt Nam – Hoa Kỳ được ký chính thức tại Washington ngày 21/6/2005 và có hiệu lực thi hành trong 3 năm bắt đầu từ ngày 1/9/2005. Sau khi hai bên gửi Công hàm về việc quyết định không gia hạn Hiệp định thì ngày 1/9 tới đây, Hiệp định sẽ chấm dứt hiệu lực theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 25 của Hiệp định. Tuy thời gian hợp tác không dài, nhưng việc triển khai thực hiện Hiệp định đã đem đến nhiều tác động tích cực và những bài học bổ ích để Việt Nam có thể phát triển hơn nữa lĩnh vực hợp tác này với Hoa Kỳ cũng như với các nước khác khi nước ta gia nhập Công ước La Hay về bảo vệ trẻ em và hợp tác nuôi con nuôi quốc tế.
Thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam – Hoa Kỳ
Hiệp định hợp tác nuôi con nuôi Việt Nam – Hoa Kỳ là hiệp định song phương duy nhất mà Hoa Kỳ ký với nước ngoài về hợp tác nuôi con nuôi quốc tế. Sau việc ký kết nhiều hiệp định trong lĩnh vực thương mại, văn hoá, khoa học, kỹ thuật…, Hiệp định hợp tác nuôi con nuôi đã tạo hành lang pháp lý quốc tế thúc đẩy mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực hợp tác nhân đạo. Từ khi Hiệp định có hiệu lực đến hết tháng 7/2008 đã có 1700 trẻ em có hoàn cảnh éo le của Việt Nam đã tìm được mái ấm trong các gia đình Hoa Kỳ.
Tại Hội nghị tổng kết 3 năm thực hiện Hiệp định do Bộ Tư pháp Việt Nam tổ chức ngày 22/8, Cục trưởng Cục Con nuôi Vũ Đức Long cho biết: Qua nhiều lần đi công tác kiểm tra tình hình nuôi trẻ em Việt Nam ở Hoa Kỳ và gặp gỡ nhiều gia đình cha mẹ nuôi ở các bang khác nhau của Hoa Kỳ cho thấy trẻ em con nuôi Việt Nam được cha mẹ nuôi chăm sóc rất tốt, chưa phát hiện trường hợp nào bạc đãi hoặc xâm phạm đến quyền của trẻ em con nuôi Việt Nam. Đây là điều đáng mừng trong điều kiện một số trẻ em từ các nước khác đến Hoa Kỳ như Trung Quốc, Nga… bị ngược đãi hay thậm chí bị bạo lực, giết hại đã được đưa trên phương tiện thông tin đại chúng và mạng internet.
Ông Long nhấn mạnh, Hiệp định song phương chính là cơ sở pháp lý rất quan trọng để 2 nước thực hiện các cam kết bảo vệ một cách tốt nhất các quyền và lợi ích của trẻ em. Không những thế, Hiệp định còn mở ra trang mới cho sự hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế mặc dù từ đầu tháng 2 và cuối tháng 4 vừa qua, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam và Bộ Tư pháp Việt Nam đã gửi Công hàm thông báo quyết định không gia hạn Hiệp định. Điều này được thể hiện rõ trong Tuyên bố chung giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày 25/6/2008 nhân dịp chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Sẽ ký thoả thuận mới?
Trước khi Hoa Kỳ quyết định không gia hạn Hiệp định, Cục Con nuôi quốc tế (Bộ Tư pháp) nhận được rất nhiều thư ủng hộ từ các giới chức, các tổ chức và cá nhân Hoa Kỳ như bản chữ ký yêu cầu nối lại chương trình hợp tác nuôi con nuôi Việt - Mỹ của 134 thượng và hạ nghị sỹ Mỹ, 8460 chữ ký của các gia đình cùng hàng trăm bức thư của các gia đình và một số hiệp hội các tổ chức nuôi con nuôi Mỹ đề nghị duy trì chương trình hợp tác trên. Trong các Công hàm gửi cho phía Hoa Kỳ, Việt Nam luôn bày tỏ thiện chí về việc tiếp tục chương trình hợp tác nuôi con nuôi với Mỹ trên cơ sở hợp tác bình đẳng, tôn trọng chủ quyền, vì lợi ích tốt nhất của trẻ em. Tuyên bố chung giữa Việt Nam và Hoa Kỳ nêu trên đã nêu cam kết của Tổng thống Mỹ về việc tiếp tục phát triển quan hệ hợp tác nuôi con nuôi giữa 2 nước.
Tuy nhiên, Tuyên bố chung còn khẳng định, Việt Nam sẽ chuẩn bị sớm tham gia Công ước La Hay về bảo vệ trẻ em và hợp tác nuôi con nuôi quốc tế. Vì vậy, theo ông Long, việc có ký thoả thuận mới với Mỹ hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới, tiến trình đàm phán gia nhập Công ước La Hay của Việt Nam… và nếu 2 bên đồng ý ký một thoả thuận mới thì chắc chắn nó phải phù hợp với các chuẩn mực của Công ước La Hay.
Tham gia Hội nghị tổng kết, đại diện Bộ Ngoại giao đề xuất, Việt Nam nên tập trung thúc đẩy tiến trình La Hay bởi Hoa Kỳ cũng đã trở thành thành viên của Công ước này từ ngày 1/4/2008. Đây sẽ là con đường ngắn nhất để nước ta hợp tác về nuôi con nuôi với Mỹ và với các nước thành viên khác. Đại diện Văn phòng Chính phủ lại băn khoăn, chỉ riêng việc đàm phán thành công Hiệp định hợp tác nuôi con nuôi Việt Nam – Hoa Kỳ đã mất 2 năm trời đàm phán, trong khi đó Công ước La Hay có đến 75 quốc gia thành viên. Đồng tình với lo ngại của đại diện Văn phòng Chính phủ, ông Long lưu ý thêm, vụ vi phạm vừa xảy ra ở Nam Định đã làm “rung chuyển” cả tiến trình gia nhập La Hay lẫn soạn thảo Luật Nuôi con nuôi mà theo Chương trình xây dựng pháp luật sẽ được Quốc hội khoá XII thông qua tại kỳ họp đầu năm 2010.
Hoàng Thư
| TS. Vũ Đức Long - Cục trưởng Cục Con nuôi quốc tế, Bộ Tư pháp: Được ký nhân chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Thủ tướng Phan Văn Khải, Hiệp định hợp tác về nuôi con nuôi Việt Nam – Hoa Kỳ chỉ trong 3 năm triển khai đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, mang lại niềm hạnh phúc cho khoảng 1.700 gia đình người Mỹ; 42 tổ chức con nuôi Hoa Kỳ đã hỗ trợ nhân đạo khoảng 5,5 triệu đô la Mỹ, một số trẻ có bệnh hiểm nghèo được các tổ chức con nuôi chi tiền đi nước ngoài chữa bệnh… Song, quá trình phối hợp giữa 2 bên cũng vấp phải những vướng mắc nhất định như Việt Nam khó quy hoạch được các tổ chức con nuôi Hoa Kỳ, cơ chế tài chính mềm dẻo tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các tổ chức con nuôi Hoa Kỳ và bóp méo tính nhân đạo của việc cho - nhận trẻ làm con nuôi… và gần đây nhất là việc Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam đã tung tin bôi nhọ chúng ta lên mạng. Tuy vấn đề đã được giải quyết nhưng hành động thiếu thiện chí này của phía Mỹ làm ảnh hưởng tới hình ảnh của Việt Nam trên thế giới. |