Trong đời sống tinh thần của mỗi người, mỗi quốc gia, dân tộc, sách là sản phẩm văn hóa tinh thần, là kho tàng tri thức đóng vai trò quan trọng, là “người thầy” vĩ đại thắp sáng trong mỗi chúng ta nguồn tri thức vô tận. Sách dạy cho chúng ta cách sống, cách làm người, hướng tới những giá trị nhân văn cao cả. Cũng có thể nói, sách là “người bạn” gần gũi chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn của mỗi người. Đọc sách, đã, đang và sẽ là nhu cầu thiết yếu không thể thiếu đối với mỗi chúng ta. Ở thời đại nào, kể từ khi biết đến chữ viết, con người luôn coi việc đọc sách là một trong những phương cách để hoàn thiện nhân cách của mình, để tiến bộ trong cuộc sống cá nhân và đóng góp cho sự phát triển chung của nhân loại. Văn hóa đọc là một trong những nguồn năng lượng, là cơ sở quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.
“Ngày hội đọc sách” được ra đời từ hơn 80 năm trước ở Tây Ban Nha, vào ngày lễ Thánh Giooc-giơ 23/4, người ta yêu mến tặng nhau những cuốn sách kèm theo những đóa hoa hồng và bất cứ ai mua sách sẽ được tặng kèm theo một bông hồng đẹp. Từ đó hàng năm, truyền thống tốt đẹp này được người Tây Ban Nha phát triển thành “Ngày hội đọc sách” trên các đường phố. Sau đó hoạt động văn hóa này lan rộng ra nhiều nước ở châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, châu Á dưới nhiều hình thức như: Tuần lễ đọc sách, Ngày sách…
Đánh giá cao tầm quan trọng của sách và việc đọc sách, trong kỳ họp lần thứ 28 của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại Paris (từ ngày 25/10 - 16/11/1995), Tổ chức văn hóa, giáo dục, khoa học Liên hợp quốc (UNESCO) đã quyết định chọn ngày 23/4 hàng năm là “Ngày sách và bản quyền thế giới” (World Book and Copyright Day). Kể từ đó đến nay, ngày hội đọc sách đã và đang mang lại những giá trị đích thực và hiệu quả to lớn. Hàng năm, hoạt động này đã thu hút sự chú ý quan tâm của hàng triệu người đọc. Hiện nay, trên thế giới đã có trên 150 quốc gia tổ chức kỷ niệm: “Ngày sách và bản quyền thế giới” với nhiều hoạt động thiết thực và chủ đề phong phú khác nhau, thu hút sự quan tâm ngày càng lớn của toàn xã hội.
Tại châu Phi, nhiều bạn trẻ tham gia ngày hội sách, tình nguyện đem sách tới tận nơi người bệnh, người cao tuổi, cả những người mù lòa, người không biết chữ, đọc thành tiếng cho họ nghe. Tại châu Âu và Bắc Mỹ, trong ngày này, logo của ngày hội đọc sách được dán trên các phương tiện vận chuyển công cộng và người dân có thể gửi đi những bức thư dán những con tem mang biểu tượng ngày đọc sách. Tại Trung Quốc, nước này đã quyết định thực hiện chương trình thúc đẩy đọc sách, trong đó tiêu biểu là ngày “Ngày đọc sách cùng con trẻ”, dành cho các bậc phụ huynh khắp cả nước. Đồng thời Trung Quốc cũng tiến hành một chiến dịch triển khai sâu rộng trong giới trẻ, phụ nữ và nông dân. Chương trình gồm việc giảm giá bán sách, tổ chức các cuộc thi viết về sách, khai trương thư viện mới ở nông thôn, quyên tặng sách cho vùng sâu, vùng xa. Ở Nhật Bản và một số nước, chính phủ đã ban hành nhiều chương trình nhằm khuyến khích và nâng cao văn hóa đọc trong nhân dân, nhiều nước đã ban hành cả Luật khuyến đọc.
Tại Việt Nam, “Ngày sách và bản quyền thế giới” được tổ chức hằng năm bắt đầu từ năm 1996. Việt Nam đã tích cực hưởng ứng và hiện thực hóa ngày này thông qua nhiều hoạt động ý nghĩa như: Triển lãm, trưng bày sách, hội thảo, giao lưu tọa đàm giữa tác giả - bạn đọc, quyên góp sách ủng hộ vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn. Nhận thấy ý nghĩa và tầm quan trọng ngày càng lớn của sách, của việc nâng cao văn hóa đọc trong nhân dân, đặc biệt là giới trẻ trong điều kiện bùng nổ công nghệ thông tin, ngày 21/4/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hàng năm là “Ngày sách Việt Nam”. Nhằm khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của nhân dân về ý nghĩa to lớn và tầm quan trọng của việc đọc sách đối với sự phát triển kiến thức, kỹ năng và phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nâng cáo nhân cách con người, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Việc lấy ngày 21/4 là “Ngày sách Việt Nam” có ý nghĩa rất quan trọng bởi đây là thời điểm ra đời cuốn sách đầu tiên của Việt Nam, cuốn “Đường Kách mệnh” của Chủ tịch Hồ Chí Minh - tác phẩm đầu tiên bằng tiếng Việt, được in bởi người thợ in Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tác giả lớn, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới, các tác phẩm của Người có giá trị không chỉ với người dân Việt Nam mà còn được đông đảo bạn bè quốc tế đón nhận. Việc chọn “Ngày sách Việt Nam” gắn với một tác phẩm nổi tiếng của Người sẽ có ý nghĩa lịch sử - văn hóa sâu sắc. Chắc chắn, “Ngày sách Việt Nam” đã, đang và sẽ là một trong những sự kiện văn hóa lớn của đất nước trong mỗi dịp tháng 4 về!
Vũ Hoài Nam - Bộ Tư pháp