Báo cáo của VKSNDTC cho thấy, số vụ bị oan trong 3 năm gần đây có xu hướng giảm dần, chỉ chiếm 0,02% trong tổng số vụ đã giải quyết. Đáng chú ý, thời gian qua ngành Kiểm sát đã phát hiện nhiều bản án có dấu hiệu oan, sai và kịp thời kháng nghị khắc phục, được dư luận xã hội đồng tình, như: Vụ ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) bị kết án oan chung thân về tội “giết người”; vụ Vũ Ngọc Dương (Hà Nội) bị kết án về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản …
Tuy nhiên, vì nhiều lý do chủ quan và khách quan, oan, sai trong giải quyết án hình sự vẫn còn xảy ra ở một số địa phương, thậm chí có một số trường hợp xâm phạm nghiêm trọng quyền con người, quyền công dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội, làm suy giảm uy tín của các cơ quan tư pháp…
Với vai trò rất lớn trong bảo vệ quyền con người nhất là trong tố tụng hình sự của VKSND nhưng qua kiểm tra, một số VKS còn “lười” kháng nghị nên ông Nguyễn Đình Quyền đề nghị VKSND phải “đặt mình vào vị trí của người oan sai và gia đình họ để ý thức được trách nhiệm của mình” và “tăng cường bản lĩnh trong kháng nghị đối với sai sót của các cơ quan tố tụng sẽ góp phần hạn chế soan sai”. Đồng thời, tăng cường thanh tra kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh trách nhiệm của cá nhân, tập thể trong những trường hợp để xảy ra oan, sai...
Theo Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Doãn Khánh, “Oan sai trong tố tụng hình sự để lại hậu quả nghiêm trọng, có nhiều trường hợp không khắc phục được. Vì vậy, cần những giải pháp mang tính dài hạn, xử lý các biện pháp cụ thể; tăng cường phối hợp trong kiểm soát quyền lực để hạn chế và tiến tới hủy bỏ án oan sai”. Do vậy, VKSND cần chú trọng tham gia đổi mới mô hình tố tụng, lấy tranh tụng làm căn cứ để tòa án làm căn cứ tuyên án. Nâng cao hiệu quả của Viện kiểm sát với 3 chức năng: Công tố, kiểm sát và chức năng trực tiếp điều tra xử lý các vụ án, đặc biệt án tham nhũng và án do các cơ quan tư pháp thực hiện./.
H.Giang