Theo báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội thì tại kỳ họp thứ 8 (tháng 11/2014), Quốc hội đã thông qua 18 luật và cho ý kiến 11 dự án luật khác, trong đó, có nhiều dự án luật quan trọng về tổ chức bộ máy nhà nước, về tái cơ cấu nền kinh tế, về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thông qua 01 pháp lệnh và cho ý kiến 01 dự án pháp lệnh khác. Tại kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2015), Quốc hội dự kiến sẽ xem xét, thông qua 11 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8, Nghị quyết về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII, năm 2015 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 và cho ý kiến về 15 dự án luật khác. Đến nay, các dự án luật trình Quốc hội thông qua và cho ý kiến đã được chuẩn bị bảo đảm điều kiện trình Quốc hội. Thời gian qua, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức hữu quan đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng luật, pháp lệnh, góp phần nâng cao chất lượng cũng như tiến độ chuẩn bị các dự án. Công tác xây dựng pháp luật đã có những chuyển biến tích cực, cơ bản đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh đã có chuyển biến tích cực hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc lập, triển khai thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội vẫn còn những hạn chế kéo dài, chậm được khắc phục như: số lượng các dự án đề nghị điều chỉnh, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh còn nhiều; chất lượng của một số dự án luật còn hạn chế như: tình trạng “tồn đọng” văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh vẫn còn nhiều. Việc gửi tài liệu của nhiều dự án cho cơ quan thẩm tra, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội không đúng thời gian Luật định nên ảnh hưởng đến Chương trình làm việc của các cơ quan này và chất lượng văn bản.
Về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2015, Chính phủ đề nghị lùi thời hạn trình dự án Luật biểu tình và Luật về hội sang cuối năm 2016. Tuy nhiên, Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng đây là những dự án quan trọng cần được sớm ban hành nhằm cụ thể hóa Điều 25 của Hiến pháp và tạo hành lang pháp lý để Nhà nước quản lý các hoạt động này. Tuy nhiên, căn cứ vào tình hình chuẩn bị, đề nghị Quốc hội cho lùi thời gian trình dự án Luật biểu tình từ kỳ họp thứ 9 sang kỳ họp thứ 11, còn dự án Luật về hội thì giữ thời hạn trình tại kỳ họp thứ 10 theo đúng Nghị quyết của Quốc hội. Đề nghị Chính phủ tập trung nguồn lực nghiên cứu, hoàn thiện dự án Luật biểu tình, dự án Luật về hội trình Quốc hội theo tiến độ.
Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị không bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức, Luật viên chức, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân và Luật nhà ở và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2015. Lý do là vì dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức, Luật viên chức, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân và Luật nhà ở sửa đổi, bổ sung 5 luật thì trong đó Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân và Luật nhà ở vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8 (tháng 11/2014) đến nay còn chưa có hiệu lực thi hành; hơn nữa, với các quy định của pháp luật hiện hành vẫn bảo đảm thực hiện được Kết luận số 86/KL-TW. Do đó, đề nghị không bổ sung các dự án Luật này vào Chương trình. Còn đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, Ủy ban thường vụ Quốc hội tán thành với sự cần thiết trình Quốc hội ban hành văn bản pháp luật để thực hiện Điều 53 của Luật phòng, chống tham nhũng năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2012): “Chính phủ trình Quốc hội ban hành văn bản quy phạm pháp luật về kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn”. Tuy nhiên, hiện nay Đề án cơ chế kiểm soát thu nhập đối với người có chức vụ, quyền hạn đang trong giai đoạn xây dựng, hoàn chỉnh. Do vậy, đề nghị xem xét việc ban hành văn bản quy định về vấn đề này khi xem xét việc sửa đổi Luật phòng, chống tham nhũng hoặc đưa nội dung này vào dự thảo Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).
Năm 2016 là năm cuối của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII và năm đầu của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV nên Quốc hội sẽ tổ chức 03 kỳ họp, trong đó Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIII và Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XIV, Quốc hội sẽ không dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng luật, pháp lệnh mà tập trung vào công tác tổng kết nhiệm kỳ và tổ chức nhân sự cho Quốc hội nhiệm kỳ mới. Với đặc thù này, Ủy ban thường vụ Quốc hội đưa ra một số quan điểm, căn cứ lập Đề nghị, chẳng hạn như ưu tiên các dự án nhằm tiếp tục thể chế hóa kịp thời các văn kiện của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng; các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị; các dự án tiếp tục triển khai thi hành Hiến pháp, trong đó tiếp tục khẩn trương sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các dự án về kinh tế, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; dự án còn lại thuộc Chương trình nhiệm kỳ Quốc hội khoá XIII mà thấy cần thiết phải ban hành và đã được chuẩn bị kỹ. Đồng thời, chỉ đưa vào Chương trình năm 2016 những dự án có thuyết minh rõ ràng về sự cần thiết ban hành, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, các nội dung cơ bản; kiên quyết không đưa vào Chương trình những dự án chưa đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định; phải tính đến đặc thù của năm 2016, quỹ thời gian, khả năng thực tế của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và thời gian Quốc hội xem xét, thông qua; tránh dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan nhằm bảo đảm chất lượng và tiến độ chuẩn bị, thẩm tra, chỉnh lý dự án; bảo đảm có sự chuyển tiếp giữa nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII và khóa XIV, sự kết nối giữa Chương trình năm 2016 và Chương trình năm 2017.
Trên cơ sở đánh giá việc thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, cân nhắc thứ tự ưu tiên, việc chuẩn bị các dự án, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và điều kiện thực tế, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị đưa 31 dự án luật, 02 dự án pháp lệnh, 01 dự án nghị quyết vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016. Trong đó, tại Kỳ họp thứ 11, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho kéo dài thời gian kỳ họp này để thông qua 7 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 10; tại Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XIV sẽ cho ý kiến 03 dự án luật; tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa XIV sẽ xem xét, thông qua 10 dự án và cho ý kiến 15 dự án. Trong năm 2016, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến 02 dự án Pháp lệnh là Pháp lệnh giống vật nuôi (sửa đổi) và Pháp lệnh giống cây trồng (sửa đổi).
Ngày mai, 22/5/2015, Quốc hội sẽ thảo luận tại Tổ về dự kiến điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII, năm 2015 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016.
Phương Liên