Nâng cao nhận thức của người dân về Hiến pháp
Năm 2014 là năm Hiến pháp 2013 có hiệu lực thi hành, bởi vậy một trong những nhiệm vụ trọng tâm được ngành Tư pháp địa phương xác định là đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền các quy định của Hiến pháp đến với mọi tầng lớp nhân dân. Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Bộ Tư pháp, tư pháp địa phương đã vào cuộc một cách rốt ráo, quyết liệt. Bên cạnh các hình thức tuyên truyền như tổ chức hội nghị quán triệt, tọa đàm, hội thảo nhiều địa phương căn cứ vào tình hình thực tiễn và điều kiện ở địa phương mình để tổ chức tuyên truyền theo hướng gọn, nhẹ, hiệu quả.
Giám đốc Sở Tư pháp Quảng Ngãi Bùi Thị Lệ Thủy cho biết: nhiều nơi trên địa bàn tỉnh đã thực hiện tuyên truyền bằng xe thông tin lưu động, xây dựng panô, băngrôn, các Đài Truyền thanh cấp huyện cũng dành nhiều thời lượng để tuyên tuyền về Hiến pháp. “Nhờ sự chỉ đạo tập trung thống nhất và đầu tư nhiều nguồn lực mà sau 1 năm Hiến pháp có hiệu lực thi hành, các cơ quan, địa phương đã có sự quan tâm đúng mức, tổ chức kịp thời, đồng bộ trong công tác phổ biến, tuyên truyền Hiến pháp, góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ và nhân dân”. Giám đốc Lệ Thủy đánh giá.
Là một tỉnh miền núi nhiều dân tộc, khó khăn nhưng năm qua Hòa Bình cũng đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền Hiến pháp, trong đó chú trọng đến những người dân vùng sâu, vùng xa. Giám đốc Sở Tư pháp Hòa Bình Quách Đình Minh cho biết: Xác định triển khai thi hành Hiến pháp là một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014 theo Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ, Hòa Bình đã triển khai đồng bộ, thực hiện có hiệu quả Kế hoạch của Chính phủ về triển khai thi hành Hiến pháp.
Một trong những dấu ấn trong việc tuyên truyền về Hiến pháp 2013 là đợt cao điểm nhân triển khai ”Ngày Pháp luật”. Không chỉ trong đợt cao điểm (tháng 11/2014), nhiều địa phương liên tục tổ chức các đợt tuyên truyền lớn với nhiều hình thức sinh động, hấp dẫn. Điển hình là Cần Thơ với ”quán cà phê pháp luật”, TP. Hồ Chí Minh cấp phát tờ gấp song ngữ đến Hoa kiều, ngoại kiều trên địa bàn, Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Ninh tổ chức các hội thi... Đúng như đánh giá của Bộ Tư pháp ”công tác tuyên truyền, phổ biến về Hiến pháp đã được triển khai trên bình diện sâu rộng, tạo ra đợt sinh hoạt chính trị rộng lớn của đất nước; nhận thức của nhân dân về vai trò, ý nghĩa của Hiến pháp, ý thức trách nhiệm trong việc chấp hành và bảo vệ Hiến pháp, pháp luật được nâng lên”.
Giải quyết tốt hơn các việc của dân
Cải cách thủ tục hành chính trên tất cả các lĩnh vực luôn là nhiệm vụ được ngành Tư pháp đặt lên hàng đầu. Nhận thức được điều này, các địa phương đã chủ động tìm tòi, mạnh dạn áp dụng những mô hình mới để thuận lợi hơn trong giải quyết công việc của người dân.
Năm 2014 là năm thứ hai Tư pháp Hà Nội triển khai cung cấp dịch vụ chuyển phát kết quả thủ tục hành chính qua mạng lưới bưu điện. Thay vì phải chịu chi phí khi nhận kết quả trực tiếp từ cơ quan tư pháp, khi thủ tục tư pháp được nhận qua đường chuyển phát nhanh, người dân chỉ phải trả 30 ngàn/bộ hồ sơ cho khu vực nội thành và 40 ngàn/bộ hồ sơ cho khu vực ngoại thành với thời gian tương ứng một ngày trong nội thành và 2 ngày cho các huyện ngoại thành. Đây là lần đầu tiên một cơ quan của thành phố Hà Nội thực hiện trả kết quả thủ tục hành chính qua dịch vụ chuyển phát nhanh, được xem như một bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính được người dân đón nhận và đánh giá cao. Trong lĩnh vực hộ tịch, Sở Tư pháp Hà Nội cho biết, việc tiếp nhận và giải quyết hầu hết các loại việc đăng ký hộ tịch được thực hiện kịp thời, đúng thẩm quyền. UBND thành phố cũng đã chỉ đạo Sở Tư pháp thực hiện rà soát công tác Hộ tịch có liên quan đến trẻ em tại các cơ sở tôn giáo có tổ chức nuôi dưỡng trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em mồ côi. Đến nay với 104 tổ chức hành nghề, công chứng đã phủ khắp trên địa bàn để phục vụ người dân một cách tốt nhất.
Cùng thời điểm, Tư pháp TP Hồ Chí Minh cũng triển khai dịch vụ chuyển phát trả kết quả phiếu lý lịch tư pháp đến tận nhà người dân qua bưu điện. Đến nay, hàng chục ngàn phiếu lý lịch tư pháp đã được cấp cho người dân theo con đường này. Các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Hà Nội, Quảng Bình, Sóc Trăng,...cũng đã triển khai dịch vụ chuyển phát kết quả giải quyết hồ sơ lý lịch tư pháp đến người dân qua bưu điện. Đặc biệt, Hà Nam đã triển khai cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua bưu điện cho học sinh, sinh viên đang du học ở nước ngoài, người Việt Nam đang cư trú tại nước ngoài; công khai kết quả cấp phiếu lý lịch tư pháp trên cổng thông tin điện tử của tỉnh.
Còn trong lĩnh vực đăng ký khai sinh, xuất phát từ Long An, việc thí điểm có hiệu quả liên thông nhóm thủ tục đăng ký khai sinh, hộ khẩu, BHYT cho trẻ dưới sáu tuổi, hàng loạt địa phương khác như TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Đồng Tháp, Bến Tre...) đã tổ chức mô hình thí điểm “một cửa liên thông” trong các lĩnh vực nói trên giúp người dân thực hiện các thủ tục hành chính được nhanh, gọn, hiệu quả, tiết kiệm. Tháng 8/2014 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định phê duyệt đề án liên thông này, áp dụng trong cả nước.
Nhìn lại năm 2014, một năm tư pháp tiếp tục hướng về cơ sở cho thấy, từ công tác xây dựng văn bản, tuyên truyền pháp luật, công tác chỉ đạo điều hành đến việc giải quyết các công việc cụ thể của dân như hộ tịch, quốc tịch, lý lịch tư pháp, công chứng, chứng thực… đều đã có những sự chuyển biến tích cực. Mặc dù nơi này, nơi khác còn những khó khăn, hạn chế nhất định nhưng về cơ bản người dân đã được tạo điều kiện tối đa khi có công việc tại cơ quan tư pháp. Năm 2015, với rất nhiều đạo luật mới liên quan trực tiếp đến đời sống hàng ngày của dân có hiệu lực (Luật Hôn nhân gia đình, Luật Công chứng, Luật Thi hành án dân sự…) sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để ngành Tư pháp tiếp tục đổi mới theo hướng ngày càng phục vụ dân tốt hơn.
Bình An