I. Sự cần thiết quy định Sở Tư pháp có trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm ở địa phương tại Nghị định số 83/2010/NĐ-CP
Việc quy định Sở Tư pháp có trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm ở địa phương xuất phát từ những lý do chủ yếu sau đây:
1. Xuất phát từ bản chất của hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm
Xuất phát từ bản chất của hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm là hoạt động mang tính hành chính - tư pháp, được thiết lập nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch, cũng như quyền lợi của người thứ ba trong sự ổn định và hài hoà các quan hệ dân sự, kinh doanh, thương mại, do đó, việc giao cho cơ quan tư pháp (Sở Tư pháp) giúp Uỷ ban nhân dân kiểm soát về mặt pháp lý việc tổ chức thực hiện công tác đăng ký giao dịch bảo đảm là cần thiết nhằm đảm bảo sự an toàn, minh bạch cho các giao dịch liên quan đến tài sản bảo đảm.
2. Xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương
Qua kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất cho thấy, do Nghị định số 08/2000/NĐ-CP ngày 10/3/2000 của Chính phủ về đăng ký giao dịch bảo đảm chưa quy định rõ cơ quan chuyên môn giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương nên đã dẫn đến sự lúng túng, thiếu hiệu quả trong quá trình tổ chức thực hiện. Điều này đã ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương. Vì vậy, trên cơ sở yêu cầu của thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm pháp luật của một số nước quy định về cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương (ví dụ như Nhật Bản), Nghị định số 83/2010/NĐ-CP đã xác định Sở Tư pháp là cơ quan chuyên môn giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm.
3. Xuất phát từ nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất trong quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm
Để đảm bảo tính thống nhất trong quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm, Nghị định số 83/2010/NĐ-CP đã giao cho Sở Tư pháp chức năng giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước đối với công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương nhằm đảm bảo tính “xuyên suốt” trong chỉ đạo, điều hành (theo ngành dọc) từ Trung ương đến địa phương trong quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm.
II. Vai trò của Sở Tư pháp trong việc giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương
Trên cơ sở những nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại khoản 5 Điều 46 Nghị định số 83/2010/NĐ-CP, vai trò của Sở Tư pháp trong việc giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương thể hiện ở các nhiệm vụ cụ thể sau đây:
1. Tham mưu giúp UBND cấp tỉnh tổ chức thực hiện việc đăng ký và quản lý đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo quy định của Nghị định này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan
1.1 Tham mưu giúp UBND cấp tỉnh tổ chức triển khai, phổ biến, quán triệt nội dung của Nghị định số 83/2010/NĐ-CP
Sở Tư pháp chịu trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm (Bộ Tư pháp) giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức Hội nghị triển khai, phổ biến, quán triệt nội dung của Nghị định số 83/2010/NĐ-CP đến các đối tượng sau đây: cán bộ Sở Tư pháp, cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường, cán bộ tại các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh nhằm triển khai đồng bộ, thống nhất các quy định của Nghị định số 83/2010/NĐ-CP về quản lý nhà nước đối với công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất tại địa phương; nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong việc chỉ đạo, quản lý và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm.
Hàng năm, Sở Tư pháp chủ trì việc kiểm tra, theo dõi, đôn đốc, đánh giá kết quả thực hiện Nghị định số 83/2010/NĐ-CP tại địa phương nhằm kịp thời đề xuất biện pháp, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Nghị định.
1.2. Tham mưu giúp UBND cấp tỉnh tổ chức thực hiện việc đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương
Bên cạnh việc tham mưu giúp UBND cấp tỉnh triển khai, phổ biến, quán triệt nội dung của Nghị định số 83/2010/NĐ-CP khi Nghị định có hiệu lực thi hành, Sở Tư pháp là đơn vị chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn các Văn phòng thực hiện việc đăng ký theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. Ngoài ra, Sở Tư pháp cũng là cơ quan có thẩm quyền thường xuyên tiến hành rà soát các quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm, đối chiếu các quy định do Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành (hoặc ủy quyền cho Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành) về quy trình xử lý hồ sơ đăng ký thế chấp tại địa phương với văn bản pháp luật hiện hành để kịp thời phát hiện những quy định không phù hợp, từ đó có cơ sở kiến nghị sửa đổi, bổ sung.
Để tổ chức thực hiện việc đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương một cách thống nhất và đạt hiệu quả cao, Sở Tư pháp đóng vai trò phối hợp tích cực cùng Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng Chương trình phối hợp hàng năm giữa Sở Tư pháp và Sở Tài nguyên và Môi trường để triển khai công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương; tham mưu giúp UBND cấp tỉnh thực hiện sơ kết (6 tháng) và tổng kết hàng năm về kết quả triển khai kế hoạch, rút kinh nghiệm và đề xuất hướng giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tế trong quá trình triển khai công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương.
Hàng năm, theo cơ chế phối hợp, Sở Tư pháp và Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện rà soát, báo cáo Uỷ ban nhân dân tỉnh về tổ chức và hoạt động đăng ký thế chấp bằng quyền sử dụng đất của các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, Sở Tư pháp và Sở Tài nguyên & Môi trường phối hợp cùng Sở Tài chính tham mưu với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc bố trí nguồn kinh phí cần thiết để phục vụ hoạt động quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương; trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, điều kiện làm việc cho các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong quá trình phục vụ người dân, doanh nghiệp.
1.3. Chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu giúp UBND cấp tỉnh xây dựng văn bản quy định về mối quan hệ phối hợp giữa Sở Tư pháp và Sở Tài nguyên & Môi trường và các đơn vị có liên quan trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm
Để đạt được hiệu quả của chức năng quản lý nhà nước đối với công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất tại địa phương, Sở Tư pháp đóng vai trò tích cực trong việc tham mưu giúp Uỷ ban nhân dân tỉnh xây dựng cơ chế phối hợp phối hợp giữa Sở Tư pháp và Sở Tài nguyên và môi trường. Việc xây dựng một cơ chế phối hợp khoa học, hợp lý không những giúp tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước mà còn tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức trong quá trình đăng ký, tìm hiểu thông tin về giao dịch bảo đảm, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Bên cạnh đó, Sở Tư pháp tham mưu giúp Uỷ ban nhân dân tỉnh xác định cơ chế phối hợp giữa Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, tổ chức hành nghề công chứng, cơ quan thi hành án dân sự và cơ quan đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền lưu hành tài sản tại địa phương nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi, cung cấp thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm.
1.4. Phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương tham mưu giúp UBND cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét, thông qua Nghị quyết quy định mức thu lệ phí đăng ký giao dịch bảo đảm, tỷ lệ phần trăm trích lại phù hợp với địa phương.
Đối với công tác này, vai trò của Sở Tư pháp thể hiện trong việc chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên môi trường, Sở Tài chính và các đơn vị chức năng có liên quan tham mưu giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét, thông qua Nghị quyết quy định mức thu lệ phí đăng ký, tỷ lệ phần trăm trích lại phù hợp. Trên cơ sở Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra Quyết định ban hành quy định về mức thu lệ phí đăng ký bảo đảm và tỷ lệ phần trăm trích lại áp dụng tại địa phương. Công tác tham mưu của Sở Tư pháp đối với vấn đề này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đảm bảo sự phù hợp về mức thu lệ phí, tỉ lệ phần trăm trích lại theo đúng quy định của pháp luật hiện hành, mặt khác đảm bảo sự phù hợp với hoạt động thực tế của các Văn phòng đăng ký tại địa phương.
1.5. Chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan trình UBND cấp tỉnh ban hành kế hoạch tuyên truyền, phố biến pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm
Hoạt động tuyên truyền, phố biến pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm có ý nghĩa quan trọng, góp phần đưa những quy định trong lĩnh vực này phát huy vai trò trong thực tiễn. Do đó, trong công tác này Sở Tư pháp đóng vai trò chủ trì, phối hợp với Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm (Bộ Tư pháp), Sở Tài nguyên và Môi trường, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các tổ chức tín dụng trên địa bàn xây dựng, trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh Chương trình, Kế hoạch tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giao dịch bảo đảm, đăng ký giao dịch bảo đảm cho các tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm nâng cao sự hiểu biết, kiến thức pháp lý của người dân, doanh nghiệp về ý nghĩa, lợi ích của đăng ký giao dịch bảo đảm và các quy định hiện hành về trình tự, thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm.
Để đạt được hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm, Sở Tư pháp cần xây dựng kế hoạch, chương trình bao gồm những nội dung thiết yếu tập trung vào các quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm, trong đó đặc biệt là đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất. Cán bộ tư pháp được giao phụ trách mảng công tác đăng ký giao dịch bảo đảm phải nghiên cứu, nắm vững các quy định của pháp luật để có thể tư vấn, hướng dẫn, giải đáp những vướng mắc mà các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp gặp phải trong quá trình áp dụng các quy định pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm.
1.6. Lựa chọn, phân công, bố trí cán bộ chuyên trách làm công tác quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại Sở Tư pháp
Trước đây Nghị định số 08/2000/NĐ-CP ngày 10/3/2000 của Chính phủ về đăng ký giao dịch bảo đảm quy định Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, bất động sản gắn liền với đất tại địa phương. Tuy nhiên trên thực tế, rất ít địa phương mà Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh có văn bản chính thức giao trách nhiệm cho cơ quan chuyên môn nào giúp Uỷ ban thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực nói trên. Điều này trong chừng mực nhất định đã ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác đăng ký thế chấp bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương.
Do đó, để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác này, Nghị định 83/2010/NĐ-CP quy định rõ Sở Tư pháp là cơ quan chuyên môn giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương. Theo đó, để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được quy định, Sở Tư pháp đóng vai trò chủ động trong việc lựa chọn, phân công và bố trí cán bộ của Sở Tư pháp thực hiện chuyên trách đối với công tác quản lý đăng ký giao dịch bảo đảm. Việc bố trí cán bộ chuyên trách có năng lực chuyên môn phù hợp, được đào tạo, tập huấn đầy đủ về nghiệp vụ đăng ký giao dịch bảo đảm sẽ góp phần đóng góp hiệu quả tích cực trong công tác tham mưu của Sở Tư pháp giúp UBND cấp tỉnh tổ chức thực hiện việc đăng ký và quản lý đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương.
1.7. Chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng, trình Uỷ ban nhân dân tỉnh kế hoạch kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương; triển khai hoạt động kiểm tra định kỳ đối với các Văn phòng đăng ký trên địa bàn tỉnh.
Nhằm nâng cao hơn nữa ý nghĩa, hiệu quả của việc quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm cũng như việc tổ chức thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại mỗi địa phương; với mục tiêu đưa công tác đăng ký giao dịch bảo đảm phát huy vai trò, phục vụ tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, Sở Tư pháp tại mỗi địa phương cần tích cực, chủ động trong việc phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng, trình Uỷ ban nhân dân tỉnh kế hoạch kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương; triển khai hoạt động kiểm tra định kỳ đối với các Văn phòng đăng ký trên địa bàn tỉnh.
Hoạt động kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm của Sở Tư pháp chủ yếu tập trung vào các nội dung sau đây
a) Kiểm tra việc thành lập và hoạt động của các Văn phòng (cán bộ đăng ký; cơ sở vật chất, mức độ áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của Văn phòng);
b) Kiểm tra việc tổ chức hoạt động đăng ký của các Văn phòng (kiểm tra thẩm quyền đăng ký, quy trình đăng ký (thời hạn giải quyết, việc sử dụng mẫu đơn, việc kê khai thông tin trên đơn của người yêu cầu đăng ký, việc chứng nhận trên đơn yêu cầu đăng ký của các văn phòng), hồ sơ đăng ký, việc chỉnh lý biến động, lưu trữ và cung cấp thông tin về thế chấp quyền sử dụng đất, việc uỷ quyền đăng ký thế chấp);
c) Công tác thu lệ phí đăng ký, phí cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm (mức thu, các trường hợp miễn giảm lệ phí đăng ký, phí cung cấp thông tin theo quy định của pháp luật);
d) Kiểm tra, đánh giá sự phù hợp giữa quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm với thực tiễn áp dụng tại địa phương.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở Tư pháp báo cáo Uỷ ban nhân dân tỉnh để kịp thời có hướng xử lý đối với những vướng mắc phát sinh trong thực tiễn áp dụng pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương, đưa công tác này dần đi vào nề nếp.
2. Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn cho cán bộ làm công tác đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất
Công tác bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn cho cán bộ làm công tác đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã được quy định tại Nghị định 83/2010/NĐ-CP. Có thể nói, việc tổ chức, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về đăng ký giao dịch bảo đảm có ý nghĩa quan trọng và thiết thực đối với việc triển khai, tổ chức thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại mỗi địa phương.
Do đó, để giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện tốt nhiệm vụ này, Sở Tư pháp phát huy vai trò là đơn vị đầu mối chịu trách nhiệm phối hợp với Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm (Bộ Tư pháp), Sở Tài nguyên và Môi trường, Chi nhánh Ngân hàng nhà nước Việt Nam tại địa phương xây dựng kế hoạch, chương trình và hàng năm đối với hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn cho các tổ chức, cá nhân thực hiện công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương. Theo đó, hàng năm Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm triển khai tổ chức đào tạo, cấp Chứng chỉ đào tạo nghiệp vụ đăng ký giao dịch bảo đảm cho cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm.
Cùng với hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, Sở Tư pháp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp chặt chẽ với Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện hướng dẫn nghiệp vụ cho các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thực hiện đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất khi có yêu cầu. Thông qua những hoạt động này, những hiểu biết, kiến thức pháp lý, kinh nghiệm và kỹ năng tổ chức thực hiện công tác đăng ký của các cán bộ làm công tác đăng ký không ngừng được tăng lên.
3. Phối hợp với Bộ Tư pháp thực hiện kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và kiểm tra việc triển khai thực hiện Nghị định số 83/2010/NĐ-CP tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất theo kế hoạch hàng năm của Bộ Tư pháp
Thực hiện chức năng giúp Chính phủ quản lý thống nhất về công tác đăng ký giao dịch bảo đảm trong phạm vi cả nước, hàng năm Bộ Tư pháp đã thành lập các Đoàn kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại các địa phương trong cả nước. Trong thời gian qua, trên cơ sở kiểm tra Bộ Tư pháp đã phát hiện những thiếu sót, vi phạm cũng như những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện đăng ký, từ đó kịp thời đề xuất các kiến nghị, biện pháp khắc phục nhằm nhanh chóng tháo gỡ tình trạng nêu trên; đồng thời phối hợp với các cơ quan hữu quan trong lĩnh vực này nhằm điều chỉnh các quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm, đưa công tác này dần đi vào nề nếp.
Nhằm nâng cao hơn nữa ý nghĩa, hiệu quả của việc quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại mỗi địa phương, bên cạnh việc chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường trong việc chủ động triển khai hoạt động kiểm tra định kỳ hàng quý, hàng năm đối với các Văn phòng đăng ký trên địa bàn tỉnh; vai trò của Sở Tư pháp còn được thể hiện trong việc phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp (Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm) tổ chức kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và kiểm tra việc triển khai thực hiện Nghị định số 83/2010/NĐ-CP tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất theo kế hoạch hàng năm của Bộ Tư pháp.
Kết quả của công tác phối hợp cũng như việc chủ động triển khai, thực hiện tốt những hoạt động này của Sở Tư pháp góp phần có được sự đánh giá một cách toàn diện tình hình quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm cũng như việc tổ chức thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất tại địa phương.
4. Xây dựng hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương
Tổ chức, hoạt động của các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cũng như việc xây dựng hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất là một trong những nội dung quan trọng mang tính chất quyết định phản ánh hiệu quả của quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Do đó, để thực hiện tốt các hoạt động nêu trên, trong trường hợp cần thiết, Sở Tư pháp phối hợp với Sở Tài nguyên môi trường tham mưu với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về Đề án tổ chức, bộ máy, số lượng và trình độ năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương, xây dựng hệ thống Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, bố trí các điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo cho công tác đăng ký giao dịch bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tương xứng với mục tiêu và nhiệm vụ; phối hợp đề xuất về việc bố trí, sắp xếp cán bộ tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đăng ký đảm bảo đúng thời hạn theo quy định của pháp luật; bố trí cán bộ chuyên trách có trình độ chuyên môn phù hợp giải quyết hồ sơ đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả của công tác đăng ký, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi thực hiện đăng ký.
5. Báo cáo định kỳ sáu tháng, hàng năm cho Bộ Tư pháp về việc đăng ký giao dịch bảo đảm đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương
Sở Tư pháp phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện tốt chế độ tổng hợp, báo cáo 6 tháng và hàng năm về kết quả đăng ký giao dịch bảo đảm của địa phương.
Báo cáo về kết quả đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất của mỗi địa phương phải thể hiện cụ thể những nội dung sau:
a) Số liệu cụ thể về kết quả đăng ký lần đầu, đăng ký thay đổi, xóa đăng ký đối với các loại tài sản;
b) Những thuận lợi, khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm; tổ chức thực hiện công tác đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương;
c) Đánh giá vai trò của Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường; Chi nhánh Ngân hàng nhà nước; các Văn phòng đăng ký, các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trong việc triển khai công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương;
d) Đánh giá kết quả kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương;
đ) Đề xuất giải pháp và bài học kinh nghiệm.
Trên cơ sở Báo cáo 6 tháng và hàng năm về kết quả đăng ký giao dịch bảo đảm của địa phương, theo chức năng, nhiệm vụ Bộ Tư pháp thực hiện tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
III. Một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của Sở Tư pháp trong việc giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương
Để pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm quy định tại Nghị định 83/2010/NĐ-CP thực sự phát huy trong thực tiễn và nâng cao vai trò của Sở Tư pháp trong việc giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương, theo chúng tôi, các địa phương cần thực hiện tốt một số giải pháp sau đây:
1. Xây dựng văn bản, cơ chế phối hợp công tác giữa Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở, ngành có liên quan;
2. Bố trí cán bộ có chuyên môn phù hợp, có năng lực để tham mưu, giúp Giám đốc Sở Tư pháp thực hiện tốt nhiệm vụ giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực nêu trên;
3. Bố trí đủ kinh phí cho các hoạt động quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại địa phương, cũng như hoạt động tác nghiệp về đăng ký giao dịch bảo đảm (ví dụ: kinh phí phục vụ hoạt động rà soát, hệ thống hóa văn bản, phục vụ hoạt động kiểm tra công tác đăng ký giao dịch bảo đảm; bổ sung kinh phí để đầu tư cơ sở vật chất cho các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất…);
4. Định kỳ sơ kết, tổng kết, đánh giá công tác đăng ký giao dịch bảo đảm nhằm rút kinh nghiệm về những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm, tăng cường tính hiệu quả trong hoạt động của cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm;
5. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, đa dạng hoá phương thức, biện pháp tuyên truyền pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm;
6. Tăng cường hoạt động kiểm tra của Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước trong việc thực thi các quy định về đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại địa phương;
7. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm.
Từ những phân tích nêu trên cho thấy, quy định “Sở Tư pháp chịu trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm ở địa phương” là cơ sở pháp lý cần thiết, quan trọng giúp Sở Tư pháp phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình, cũng như giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả áp dụng các quy định về đăng ký giao dịch bảo đảm trong thực tế.
Phòng Quản lý đăng ký giao dich, tài sản - Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm