Từ ngày 29 đến ngày 31/8/2019, tại thành phố Đà Nẵng, Bộ Tư pháp (Vụ Pháp luật quốc tế) đã tổ chức lớp tập huấn Chuyên sâu về phòng ngừa và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế cho công chức, viên chức các cơ quan nhà nước ở các tỉnh miền Trung. Tham dự lớp tập huấn có hơn 80 cán bộ, công chức đến từ Sở Tư pháp, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài Nguyên Môi trường, Sở Tài chính, Sở Giao thông vận tải, Sở Xây dựng, Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân từ 15 tỉnh miền Trung. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc tới dự và chủ trì lớp tập huấn.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc nêu rõ đất nước ta đang hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới và khu vực với rất nhiều cơ hội và thách thức. Chúng ta đã ký 66 hiệp định bảo hộ đầu tư song phương và nhiều các hiệp định thương mại tự do đa phương, trong đó có các tiêu chuẩn quốc tế cao về bảo hộ đầu tư. Là một địa điểm hấp dẫn các nhà đầu tư ở khu vực Châu Á, Việt Nam không tránh khỏi các khiếu kiện đầu tư. Theo đánh giá, phần lớn các khiếu kiện đầu tư của Việt Nam ra trọng tài quốc tế đều xuất phát từ việc thực hiện cam kết bảo hộ đầu tư tại cấp địa hương. Do vậy, việc thực thi các cam kết về bảo hộ đầu tư cần phải được thực hiện nghiêm túc và thận trọng, minh bạch và hiệu quả.
Trong ba ngày tập huấn, các học viên đã nghe chuyên gia đến từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Vụ Pháp luật quốc tế, Bộ Tư pháp trình bày 03 chuyên đề.
Chuyên đề thứ nhất, “
Giới thiệu tổng quan về tranh chấp đầu tư quốc tế” do ông Nguyễn Đức Kiên - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật quốc tế, Bộ Tư pháp trình bày. Chuyên đề cập nhật diễn biến mới nhất của tình hình tranh chấp đầu tư quốc tế và Việt Nam, số lượng vụ việc và xu hướng, một số vấn đề đáng lưu ý như: quốc tịch của nhà đầu tư (cá nhân pháp nhân), khoản đầu tư và cơ cở pháp lý, diễn đàn giải quyết tranh chấp, cũng như nêu lên các khuyến nghị dành cho Việt Nam.
Chuyên đề thứ hai, “
Phòng ngừa tranh chấp đầu tư quốc tế của Cơ quan nhà nước ở địa phương trong bối cảnh thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) thế hệ mới” do ông Đỗ Văn Sử, chuyên gia từ Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch Đầu tư trình bày. Trong đó tập trung vào các vấn đề vướng mắc giữa nhà đầu tư và Chính phủ, nguyên nhân các vướng mắc; nghĩa vụ bảo hộ đầu tư theo các FTAs; các quy định pháp luật Việt Nam về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế; một số nét đặc thù trong giải quyết tranh chấp, vướng mắc với nhà đầu tư nước ngoài; một số cách thức thông dụng mà nhà đầu tư nước ngoài sử dụng để khiếu nại tranh chấp với cơ quan nhà nước; thực trạng xử lý, giải quyết của các cơ quan nhà nước đối với tranh chấp, khiếu nại của nhà đầu tư nước ngoài; Chuyên gia cũng khuyến nghị cách xử lý khi có vướng mắc, bất đồng với nhà đầu tư nước ngoài, cơ quan đầu mối tiếp nhận, xử lý vướng mắc của nhà đầu tư nước ngoài.
Chuyên đề thứ ba do TS. Trần Anh Tuấn, chuyên gia đến từ Vụ Pháp luật quốc tế Bộ Tư pháp trình bày về “
Một số căn cứ pháp lý phổ biến dẫn đến khởi kiện tranh chấp đầu tư quốc tế và cách thức ứng phó của cơ quan nhà nước ở địa phương”. Chuyên đề trình bày về căn cứ khởi kiện tranh chấp đầu tư quốc tế theo quy định của pháp luật Việt Nam; các loại tranh chấp; các lưu ý đối với phòng ngừa tranh chấp phát sinh từ hợp đồng đầu tư quốc tế hoặc phát sinh từ các hiệp định đầu tư song phương (BITs), FTAs có quy định về đầu tư; các nguyên tắc và tiêu chuẩn bảo hộ đầu tư; các phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong phòng ngừa và giải quyết tranh chấp theo các bước của quy trình tố tụng.
Trong phần thứ 2 của lớp tập huấn, các đại biểu tham gia 02 bài tập tình huống thực tiễn về giải quyết tranh chấp đầu tư dựa trên các vụ việc điển hình đã diễn ra tại một số địa phương trong cả nước. Các đại biểu chia nhóm với dự hướng dẫn của các chuyên gia, theo hình thức đóng vai, đại biểu chia nhóm làm đại diện cho nhà đầu tư và cho Chính phủ để thảo luận, tìm phương án giải quyết cho các tình huống nêu trên. Lớp tập huấn diễn ra trong không khí sôi nổi và tích cực, phần thảo luận thu hút sự tham gia nhiệt tình của các đại biểu. Bên cạnh đó, một số đại biểu cập nhật tình hình quản lý đầu tư tại địa phương và các vướng mắc phát sinh để lớp tập huấn cùng tham gia thảo luận, tìm phương án xử lý.
Phát biểu bế mạc lớp tập huấn, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức của các cán bộ trực tiếp tham mưu, xử lý các vấn đề quản lý nhà nước tại địa phương về đầu tư về các tiêu chuẩn bảo hộ đầu tư mà Việt Nam đã cam kết, cũng như mức độ nghiêm trọng của các tranh chấp đầu tư quốc tế đối với hình ảnh, môi trường đầu tư của đất nước và gánh nặng lên nguồn nhân lực và ngân sách Trung ương và địa phương cho công tác xử lý khi có tranh chấp xảy ra.
Vụ Pháp luật quốc tế