Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,
Kính thưa các đại biểu Quốc hội, các vị khách quý và kính thưa toàn thể đồng bào cử tri cả nước.
Chuẩn bị cho phiên chất vấn ngày hôm nay, như đồng chí Chủ tịch Quốc hội đã nêu, chúng tôi có gửi đến các đại biểu Quốc hội hai báo cáo:
Báo cáo thứ nhất về tình hình tiếp nhận, trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội, trả lời chất vấn tại Ủy ban thường vụ Quốc hội và giải trình tại Ủy ban Pháp luật từ đầu nhiệm kỳ đến bây giờ. Chúng tôi xin được báo cáo vắn tắt, từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII đến ngày 8/6, chúng tôi nhận được 13 ý kiến chất vấn của 10 đại biểu Quốc hội chúng tôi đã trả lời đầy đủ 13 ý kiến đó, trong đó chúng tôi có hứa 18 lời hứa, có 4 lời hứa trùng nhau. Báo cáo Quốc hội hôm nay chúng tôi đã thực hiện xong 113/14 lời hứa, còn 1 lời hứa chưa thực hiện xong, đó là vấn đề quy định chi tiết thi hành hướng dẫn nghị định của Chính phủ về tổ chức pháp chế của các bộ, các sở tại ủy ban các tỉnh. Sau khi chúng tôi đã ký văn bản, chúng tôi đã nhận được thêm 2 văn bản chất vấn nữa của đại biểu Huỳnh Thành (Gia Lai) với 1 câu hỏi và đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) với hai câu hỏi. Ngày hôm nay chúng tôi cũng đã có văn bản trả lời cho hai đại biểu nêu 3 vấn đề đó.
Nội dung thứ hai chúng tôi báo cáo ở đây là trả lời chất vấn tại Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng chủ yếu xoay quanh chủ đề thứ hai ngày hôm nay. Tại Ủy ban thường vụ Quốc hội có 19 đại biểu Quốc hội đã đặt ra 39 câu hỏi, tại phiên chất vấn chúng tôi có cơ hội trả lời 35 câu hỏi, 4 câu hỏi còn lại chúng tôi đã trả lời bằng văn bản. Trên cơ sở thông báo kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Bộ Tư pháp đã ban hành kế hoạch thực hiện với 31 đầu việc, bây giờ kiểm điểm lại cơ bản 31 đầu việc đó chúng tôi cũng đã thực hiện xong và cũng đã có những cái trình.
Tại phiên giải trình của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội về vấn đề công chứng, chứng thực. Chúng tôi cũng có dịp trả lời ý kiến của 10 vị đại biểu Quốc hội trên 6 vấn đề, sau đó chúng tôi cũng xây dựng kế hoạch thực hiện với 14 đầu việc. Trên 14 đầu việc này cho đến ngày hôm nay kiểm điểm thì cơ bản chúng tôi cũng đã thực hiện xong.
Báo cáo thứ hai chúng tôi gửi đến đại biểu Quốc hội hôm nay là báo cáo về nội dung chất vấn với 3 chủ đề Chủ tịch Quốc hội có nêu lại. Trên 3 chủ đề này chúng tôi cũng đều kiểm, đếm lại những nhiệm vụ cấp trên và Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp, từ đó xem kết quả thực hiện đến ngày hôm nay là gì, được cái gì, tồn tại hạn chế là cái gì và nguyên nhân ra làm sao, giải pháp tới như thế nào. Có những việc chúng tôi xin phép đưa ra một số trọng tâm từ nay đên cuối năm 2014 cũng như đến cuối nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIII.
Phần cuối cùng chúng tôi có đánh giá chung và đồng thời có những kiến nghị đến Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc các Ủy ban của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội, đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đến các đoàn thể, đến cử tri cả nước và kiến nghị với Tòa án tối cao, Viện kiểm sát tối cao là những cơ quan gắn bó chặt chẽ với nhiều công việc của Bộ Tư pháp, của ngành tư pháp cũng như kiến nghị với các địa phương. Tôi xin phép được trình bày vắn tắt lại hai báo cáo đã gửi cho đại biểu Quốc hội trước phiên chất vấn và bây giờ chúng tôi xin phép được lắng nghe và trả lời chất vấn của Quốc hội. Xin cảm ơn.
Nguyễn Thị Kim Thúy - TP Đà Nẵng
Kính thưa Quốc hội,
Tôi có 2 chất vấn sau:
Thứ nhất, dư luận người dân, báo chí và ngay tại điễn đàn Quốc hội đã có đại biểu nêu hiện tượng cài đặt lợi ích nhóm, lợi ích riêng của bộ, ngành trong một số văn bản quy phạm pháp luật hoặc còn có nhiều quy định theo hướng tạo thuận lợi cho việc quản lý của các cơ quan công quyền đẩy khó khăn về phía người dân. Là người đứng đầu cơ quan được giao thẩm định dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm và hướng khắc phục tình trạng trên trong công tác xây dựng pháp luật.
Thứ hai, có nhận định rằng việc vừa thiết kế vừa thi công trong xây dựng cơ bản là rất ít khi được chấp nhận nhưng việc vừa soạn thảo luật, vừa xử lý chính sách đang là một thực tế khá phổ biến ở nước ta dẫn đến tình trạng chính sách không được làm rõ trong luật nên khi triển khai thực hiện không đạt được kết quả như mong muốn. Bộ Tư pháp là một trong những Bộ được Chính phủ giao soạn thảo tương đối nhiều dự án luật, đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm và giải pháp về vấn đề này. Xin hết, xin cảm ơn Bộ yrưởng , cảm ơn Quốc hội.
Trần Du Lịch - TP Hồ Chí Minh
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng.
Tôi có hai vấn đề muốn đề nghị với Bộ trưởng, gọi là chấp vấn cũng được mà kiến nghị cũng được.
Vấn đề thứ nhất liên quan đến vấn đề thi hành án dân sự, vấn đề phát mãi tài sản thế chấp, toàn bộ mảng này liên quan đến pháp luật của dân sự, pháp luật của hành chính. Qua phản ảnh của cử tri, đặc biệt là giới ngân hàng, có lần tôi cũng báo cáo với Thủ tướng là không có nơi nào thủ tục nhiêu khê, phức tạp để bán một tài sản, lấy một tài sản để thế chấp như ở Việt Nam. Một ngân hàng khi đáo nợ để phát mãi một tài sản nhanh nhất mất 4 năm. Tất cả việc này tắc nghẽn thành ra vấn đề không phải thị trường mà những vấn đề phi thị trường làm tắc nghẽn tất cả. Với tư cách là cơ quan tham mưu Chính phủ một đầu mối về vấn đề pháp luật hành chính nhân sự, Bộ trưởng có nhận thấy thực tế này đang diễn ra và đang cản trở, có giải pháp cách gì rà soát lại toàn bộ vấn đề này để chúng ta xử lý tháo gỡ toàn bộ, hiện nay tôi cho là đang tắc nghẽn.
Vấn đề thứ hai liên quan đến ý kiến đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy cho rằng dư luận, luật chúng ta hiện nay cứ bộ nào quản lý nhà nước cái gì thì xây dựng cái đó, nhưng Bộ Tư pháp đã được Chính phủ giao ngồi chủ trì để rà soát lại, điều phối lại tất cả mọi thứ, dường như có ý kiến cho rằng Bộ Tư pháp nể nang. Tôi không dám gọi là "lợi ích cục bộ của bộ", nhưng bộ nào thì quyền nặng cho mình, nhưng trách nhiệm thì nhẹ đi và thiếu tính hệ thống của pháp luật. Vậy trách nhiệm của Bộ Tư pháp vấn đề này như thế nào. Đó là 2 vấn đề, xin cám ơn Bộ trưởng.
Nguyễn Thái Học - Phú Yên
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Quốc hội của chúng ta đã dành nhiều thời gian để ban hành luật, nhưng khi luật ban hành chậm hoặc không đi vào cuộc sống. Vấn đề này có nhiều nguyên nhân, tôi xin được chất vấn Bộ trưởng để làm rõ 2 vấn đề sau:
Vấn đề thứ nhất là tình trạng nợ đọng văn bản. Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã ban hành nghị quyết yêu cầu Chính phủ phải có biện pháp khắc phục tình trạng nợ đọng văn bản. Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất của Bộ Tư pháp gửi vào ngày hôm nay thì xác định cho đến ngày 05 tháng 06 thì số văn bản còn nợ đọng là 50, tình hình nợ đọng văn bản như thế không những giảm, còn tăng, số lượng là tăng 5 văn bản so với Báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 6. Vấn đề này, đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của các bộ, ngành có văn bản nợ đọng được xác định như thế nào. Trong Báo cáo của Bộ Tư pháp có nêu là trong các hội nghị của Chính phủ thì các Bộ trưởng, trưởng ngành có nghiêm túc rút kinh nghiệm, không xem xét khen, không tặng danh hiệu thi đua, với những biện pháp như thế có chấn chỉnh, khắc phục được tình trạng nợ đọng văn bản hay không.
Vấn đề thứ hai là công tác phổ biến giáo dục pháp luật, luật ban hành nhưng công tác phổ biến, tuyên truyền giáo dục pháp luật không tốt thì luật không đi vào cuộc sống, Quốc hội đã ban hành Luật phổ biến giáo dục pháp luật, luật này đã có hiệu lực, nhưng công tác triển khai còn nhiều bất cập hay nói cụ thể hơn là tình hình không có chuyển biến gì so với trước khi có luật. Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân vì sao như vậy và giải pháp khắc phục ở đây là gì. Tôi xin hết ý kiến, xin cám ơn Bộ trưởng.
Bùi Văn Xuyền - Thái Bình
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Tôi có 3 câu hỏi chuyển đến Bộ trưởng, nhưng có 2 câu về pháp chế và một câu về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân ở cơ sở đã được Bộ trưởng trả lời bằng văn bản. Nên tôi xin gửi tới Bộ trưởng một câu,
Theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, đặt ra một yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp và bổ trợ tư pháp trong sạch, vững mạnh, xây dựng trường Đại học luật Hà Nội và trường Đại học luật Thành phố Hồ Chí Minh thành những trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật, Học viện tư pháp thành trung tâm lớn về đào tạo cán bộ tư pháp. Xin hỏi Bộ trưởng trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc đào tạo cán bộ tư pháp và pháp luật đến nay đã đáp ứng được yêu cầu chưa và các giải pháp của Bộ trưởng trong thời gian tới là gì? Xin hết, xin cảm ơn Bộ trưởng.
Lê Minh Hiền - Khánh Hòa
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Tôi xin được gửi đến Bộ trưởng một câu hỏi. Như Báo cáo số 132 ngày 1/6/2014 của Bộ Tư pháp đã nêu, chúng ta đều thấy rõ công tác xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội cũng như công tác ban hành văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành luật ở các bộ, ngành, địa phương đang rất khẩn trương bề bộn và còn nhiều khó khăn bất cập, một trong các nguyên nhân mà báo cáo đã nêu của những bất cập, đó là do đội ngũ cán bộ công chức làm công tác soạn thảo chính sách pháp luật còn thiếu về số lượng, một bộ phận yếu về trình độ, năng lực, nhất là thực tiễn, trong đó có trách nhiệm của cán bộ pháp chế ở các bộ, ngành, địa phương.
Là một đại biểu Quốc hội công tác tại địa phương và có nhiều năm gắn bó với công tác xây dựng pháp luật. Tôi xin hỏi Bộ trưởng về việc triển khai Nghị định 55 mà Bộ trưởng đã nhắc lúc nãy, ngày 4/7/2011 của Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế, mặc dù đến nay đã có hiệu lực 3 năm nhưng việc củng cố kiện toàn tổ chức, tăng cường đội ngũ cán bộ công chức pháp chế vẫn còn chậm, gặp nhiều khó khăn. Tại tỉnh Khánh Hòa chúng tôi thì bộ phận tổ chức pháp chế ở các sở, ngành đã được triển khai, cũng đã bố trí công chức làm công tác pháp chế này nhưng hoạt động hiện nay còn rất nhiều khó khăn.
Kính thưa Bộ trưởng, xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp gì để đột phá cho vấn đề nêu trên, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang triển khai thi hành Hiến pháp Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xin cảm ơn Quốc hội và xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.
Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp
Xin cảm ơn câu hỏi của các vị đại biểu, 5 vị đại biểu nêu câu hỏi các vấn đề khác nhau nên cũng không tổng hợp được, chúng tôi xin phép lần lượt trả lời từng câu hỏi.
Trước hết là trả lời câu hỏi của đại biểu Kim Thúy, đoàn Đà Nẵng về vấn đề lợi ích nhóm hay lợi ích cục bộ trong các văn bản quy phạm pháp luật, quan điểm của cơ quan thẩm định thấy như thế nào.
Xin thưa đại biểu Quốc hội, vấn đề này tại phiên chất vấn của Ủy ban thường vụ Quốc hội chúng tôi cũng đã được hỏi và chúng tôi cũng đã trả lời. Trước hết phải nói rằng hiện nay theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp được giao thẩm định các loại văn bản quy phạm pháp luật từ quyết định của Thủ tướng Chính phủ trở lên, còn thông tư, thông tư liên tịch của các bộ giao cho pháp chế của các bộ thẩm định. Từ quyết định của Thủ tướng Chính phủ trở lên chúng ta thấy rằng quy trình làm rất chặt chẽ theo đúng Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật là phải thành lập ban soạn thảo, tổ biên tập, không chỉ có cơ quan, ngành đó mà phải gồm các cơ quan khác, ngành khác, phải thẩm định, lấy ý kiến, đăng tải trên cổng thông tin điện tử 60 ngày. Điều đầu tiên chúng tôi muốn nói rằng các văn bản quy phạm pháp luật nhiệm vụ là thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, đường lối, chính sach của Đảng được xây dựng như thế nào thì chúng ta cũng đã biết.
Một trong những nhiệm vụ thẩm định của Bộ Tư pháp là phải phát biểu ý kiến dự thảo đó có phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng hay không. Cho nên câu chuyện cài đặt lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, lợi ích ngành trong các văn bản quy phạm pháp luật từ quyết định của Thủ tướng Chính phủ trở lên chúng tôi thấy chưa phải là vấn đề đặt ra với quy trình như vậy, với kết quả như vậy. Tuy nhiên đứng từ phía nào để nhìn xem lợi ích nhóm như hôm qua đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính có nói câu chuyện giá xăng dầu, tôi nghĩ có thể mỗi cách nhìn khác nhau.
Còn loại văn bản các thông tư và thông tư liên tịch của các bộ hiện nay đang giao cho Vụ pháp chế các bộ thẩm định. Vừa qua một số vấn đề có phát sinh, dư luận quan tâm, cử tri quan tâm chủ yếu xoay quanh các thông tư và thông tư liên tịch này.
Trong nhiệm kỳ này, chúng tôi đã báo cáo và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng đã đồng ý, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phụ trách lĩnh vực cũng đồng ý, chúng tôi cũng phối hợp với các bộ, ngành Văn phòng Chính phủ để xây dựng cả một đề án thí điểm kiểm soát tập trung thông tư và thông tư liên tịch của các bộ trên một số lĩnh vực gắn chặt với lợi ích của người dân. Đề án đã được xây dựng xong và đã trình tại phiên họp Chính phủ.
Tuy nhiên, đề án mang tên thí điểm, tại sao lại thí điểm, bởi vì trái với quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Trong thảo luận tại phiên họp Chính phủ cũng có ý kiến cho rằng như thế là trái luật, Chính phủ thông qua một đề án trái luật như thế là không được. Cuối cùng Thủ tướng Chính phủ kết luận chúng ta chưa thực hiện kiểm soát tập trung đó và để chờ cuối năm 2014 này khi Chính phủ trình Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới thì sẽ có kiến nghị Quốc hội thảo luận cố gắng làm sao có một cơ chế nữa để chúng ta kiểm soát tập trung để chọn gói vấn đề ban hành văn bản quy phạm pháp luật ít ra là của các cơ quan của Trung ương để có thể tránh những vấn đề cài đặt lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ v.v... về cái chung là như vậy.
Với chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tư pháp được giao chúng tôi cũng có trách nhiệm kiểm tra văn bản của các bộ và cơ quan ngang bộ, nói cách khác là hậu kiểm. Trong hậu kiểm đó với kết quả như đồng chí Chủ tịch Quốc hội cũng đã xem qua báo cáo của chúng tôi, thực tế trong nhiệm kỳ này lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, lợi ích cơ quan ở trong các văn bản của các bộ cũng chưa phải là vấn đề gì nổi lên.
Vấn đề thứ hai, đại biểu Kim Thúy nêu ra là vấn đề vừa xây dựng văn bản pháp luật, vừa xây dựng chính sách như thế là có phù hợp không. Đại biểu nêu cũng có lý nhưng mặt khác cũng chưa phải hoàn toàn, vì theo quy trình trước khi xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật phải tiến hành tổng kết thục tiễn, tổng kết việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật đang hoặc đã có hiệu lực pháp luật. Trong tổng kết nếu chúng ta làm nghiêm túc thì xin thưa chúng ta cũng sẽ phát hiện ra những vấn đề mà chúng ta đặt ra mục đích, yêu cầu, quan điểm chỉ đạo xây dựng dự án đó ra sao, cuối cùng là chính sách mới đưa ra như thế nào. Tôi xin nhắc lại là chính sách phần lớn là chính sách của Đảng và quan trọng là phù hợp với chính sách của Đảng. Chưa có sự đánh giá và hình dung được chính sách vừa thi công vừa thiết kế, tôi nghĩ cũng không hoàn toàn hợp lý lắm. Tuy vậy, trên những vấn đề kỹ thuật không phải không có, tôi thừa nhận điều đó.
Ở các nước người ta giai đoạn làm chính sách rất kỹ, chính vì vậy cũng xin báo cáo với Chủ tịch Quốc hội lần này Chính phủ cũng đã trình, cũng đã cho quan điểm và chúng tôi cũng sẽ trình cho Chính phủ tại kỳ họp giữa tháng 7 này Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới và đang dự thảo theo hướng tách giai đoạn làm chính sách trước và sau đó mới là giai đoạn viết văn bản. Giai đoạn làm chính sách chủ yếu cũng sẽ là các chuyên gia trong các lĩnh vực, các nhà chính trị, đại biểu Quốc hội chúng ta ở đây. Giai đoạn kỹ thuật chủ yếu các chuyên gia về luật, nếu được Quốc hội chấp nhận như vậy chắc đến khi có luật mới được thông qua tôi nghĩ vấn đề đại biểu Kim Thúy nêu ra có thể được làm tốt hơn khi chúng ta làm chính sách tách biệt hẳn khỏi vấn đề soạn thảo văn bản.
Đại biểu Trần Du Lịch - Thành Phố Hồ Chí Minh có vấn đề phát mãi tài sản trong tình hình rất phức tạp, rất nhiêu khê chúng tôi hoàn toàn đồng tình với nhận định này của đại biểu Trần Du Lịch.
Cũng xin báo cáo Quốc hội là vì liên quan đến tài sản nên rất nhiều vấn đề. Ở đây có thể phụ thuộc vào thị trường, chúng ta biết thị trường ví dụ như bất động sản có lúc nóng lên thế nào, có lúc nguội đi ra làm sao, rồi bản án có thể tuyên cách đây mươi năm rồi, báo cáo đồng chí Trần Du Lịch, khi bản án tuyên thì giá cả của nhà đất đó khác, ngày thi hành án khác, bây giờ giá cả của bất động sản lại rất thấp, cho nên vấn đề đánh giá tài sản này để bán đấu giá như thế nào. Đây cũng là một câu chuyện và hiện nay chúng ta còn đang bao cấp vấn đề đánh giá, chúng ta chưa xã hội hóa hoàn toàn khâu đánh giá giá trị để đấu giá tài sản đó như thế nào.
Thứ hai, Luật thi hành án dân sự của chúng ta vì nó là tài sản có thể của người dân, có thể tổ chức của doanh nghiệp, cho nên thái độ rất thận trọng, Luật thi hành án dân sự quy định rất phức tạp cho người chủ sở hữu có tài sản bị bán đấu giá có quyền yêu cầu đánh giá đi, đánh giá lại v.v... không thừa nhận kết quả đấu giá. Đúng như đại biểu nêu nó rất phức tạp, giải pháp trước mắt là gì, cách đây mấy hôm chúng tôi đã thay mặt Chính phủ trình dự án sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi hành án dân sự và nếu Quốc hội đồng ý thì người chủ sở hữu đó chỉ có quyền yêu cầu bán đấu giá lại một lần và trong câu chuyện định giá đó, chúng ta cố gắng xã hội hóa để các công ty này phải định giá, chúng ta lúc nào cũng Sở tài chính, liên ngành định giá nhiều khi họp hành có sự chậm trễ về thủ tục hành chính ở đây.
Câu hỏi thứ hai của đại biểu Trần Du Lịch tôi cho hết sức vĩ mô, chúng ta phải thừa nhận rằng từ khi bắt tay vào công cuộc đổi mới này, chúng ta mới quan tâm thực sự đến công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật của đất nước. Khi bắt tay vào, chúng ta nhớ có những luật mẹ chưa có thì luật con đã có, tất nhiên không kể Hiến pháp, Hiến pháp là luật gốc, ví dụ thời kỳ đầu chúng ta bắt đầu mở cửa ra thì có Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Tôi nhớ lúc đó Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam điều chỉnh tất cả, kể cả xuất nhập cảnh thế nào, ngân hàng ngoại hối ra sao, khi chúng ta xây dựng pháp luật nhiều lên thì lúc đó dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị có yêu cầu và lúc đó rất hân hạnh, Bộ tư pháp được tham gia vào đó, để giúp Bộ Chính trị xây dựng được chiến lược và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam được Bộ Chính trị chấp nhận và thông qua vào năm 2005 thực hiện đến 2020, phải nói cơ bản chúng ta có đường hướng, chiến lược, cộng với những nghị quyết của Đại hội Đảng, nhất là Đại hội Đảng lần thứ XI vừa rồi thì nhìn chung hệ thống pháp luật của chúng ta đã có đường nét, chiến lược, cái nào cần, cái nào chưa cần, nói về vĩ mô là như vậy.
Tuy nhiên, đứng về vi mô hoàn toàn đồng tình với đại biểu Trần Du Lịch, hiện nay hệ thống pháp luật của chúng ta có lẽ phức tạp nhất thế giới với rất nhiều chủ thể được ban hành văn bản quy phạm pháp luật, thậm chí đến tận chủ tịch xã theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2004, với rất nhiều những loại văn bản của một chủ thể. Năm 2008 Chính phủ đã mạnh dạn đề nghị Quốc hội cho đơn giản hóa, giảm hình thức văn bản và Quốc hội đã đồng tình giảm văn bản của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng. Tuy nhiên, các văn bản khác thì chưa giảm nên rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật với các tên gọi khác nhau, rất nhiều chủ thể ban hành khác nhau, cho nên hệ thống pháp luật của chúng ta rất phức tạp, rất khó tuân thủ và chi phí tuân thủ rất lớn. Đại biểu Quốc hội gợi ý vấn đề tôi cho rất hay, phải chăng chúng tôi cũng sẽ suy nghĩ để cùng các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất với Chính phủ, nhất là sau khi Hiến pháp mới có hiệu lực thì phải sửa đổi, bổ sung chiến lược không, cái gì cần trước, cái gì cần sau, chương trình cũng là thể hiện sự chiến lược thì chúng ta cũng đã thảo luận đi thảo luận lại, tôi xin phép không nhắc lại. Đi vào nội dung cụ thể của từng dự án luật lại càng có vấn đề, phạm vi điều chỉnh chồng chéo hay không, nội dung như thế nào hiện nay chúng ta đang rà soát theo bản Hiến pháp mới.
Về phần cơ quan thẩm định xin báo cáo đại biểu Quốc hội Trần Du Lịch chúng tôi cũng luôn kiểm điểm, ra sức cố gắng nhưng cũng còn rất nhiều khuyết điểm mà chúng tôi cũng xin nhận còn để chỗ này chỗ khác có sự chồng chéo, ngay tại kỳ họp Quốc hội này những dự án luật trình Quốc hội nhìn lại thấy có sự chồng chéo nhất định về phạm vi điều chỉnh cũng như các chính sách.
Tiếp theo, xin trả lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Thái Học, đoàn Phú Yên, đại biểu có hỏi câu thứ nhất là tình trạng nợ đọng văn bản tăng, giải pháp như thế nào và vấn đề thưởng phạt ra làm sao. Tôi cũng xin đính chính lại với đại biểu Nguyễn Thái Học là trong báo cáo mới nhất chúng tôi gửi đại biểu Quốc hội tính cho đến ngày 10/6 kể cả hai luật vừa có hiệu lực, có một luật mới là Luật phòng chống thiên tai có hiệu lực từ 1/5 cách đây hơn 1 tháng, và Luật thi đua khen thưởng có hiệu lực cách đây mấy ngày là 1/6 hai luật này giao cho Chính phủ, giao cho các bộ hướng dẫn thi hành 10 văn bản, cộng cả nợ đó thì tổng số nợ là 50 văn bản chứ không phải 50%. Số nợ là 19,9% trên cái cần phải ban hành từ đầu nhiệm kỳ đến giờ, tất cả từ thông tư của các bộ đến Nghị định của Chính phủ, so với báo cáo tại kỳ họp thứ 6 như thế là tiến bộ.
Tại kỳ họp thứ 6 số nợ là 22,44%, cho nên trong báo cáo chúng tôi cũng rất rè rặt đánh giá và cũng đã trao đổi với đồng chí Nguyễn Văn Nên, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ chỗ đánh giá này và thấy rằng Quốc hội đề ra Nghị quyết 67 yêu cầu phải chuyển biến rõ rệt, nhưng mới có 6 tháng, cũng đã rất cố gắng nên cũng đã có chuyển biến bước đầu tốt.
Về vấn đề chế tài như thế nào, chúng tôi cũng xin nói thật cũng chưa có theo dõi tất cả các bộ, các ngành như thế nào ở chỗ này, nhưng đứng về sự cương quyết, đứng về sự quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phụ trách lĩnh vực này ở tất cả các phiên họp Chính phủ thì chắc là đại biểu Quốc hội cũng rất rõ. Bởi vì nghị quyết nào, kể cả tháng 5 vừa rồi Chính phủ họp 1 ngày vấn đề kinh tế - xã hội, nhất là vấn đề biển Đông gần như chiếm hoàn toàn thời gian họp Chính phủ. Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vẫn nêu và Thủ tướng vẫn dành kết luận, trong nghị quyết của Chính phủ vẫn dành một điểm để chấn chỉnh việc nợ văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, pháp lệnh.
Tôi rất mừng có một số Bộ trưởng tại Chính phủ đã hứa là quyết tâm không để nợ như Bộ Tài nguyên và môi trường với Luật Đất đai khó như vậy, có 5 văn bản của Chính phủ thì 5 văn bản đó đều được ký rồi, 1/7 có hiệu lực, đó là điểm sáng để chúng ta thấy có tiến bộ như vậy và nhiều giải pháp được thực hiện trên cấp độ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ như vậy. Còn riêng vấn đề khen thưởng, thi đua, cái này tôi báo cáo trên kinh nghiệm của Bộ Tư pháp và cũng xin thưa kể cả trường hợp vừa rồi cất nhắc, đề bạt hay không chúng tôi cũng tính đến điểm có thể làm rất tốt lĩnh vực quản lý chỉ đạo nhưng nợ văn bản là chúng tôi trừ điểm. Tới đây cũng xin báo cáo với Thủ tướng nếu được phép chúng tôi sẽ nghiên cứu thêm, cùng với Bộ Nội vụ, Văn phòng Chính phủ có những chế tài cụ thể hơn nữa hướng tới kỷ cương, kỷ luật tốt hơn nữa.
Vấn đề Luật phổ biến giáo dục pháp luật được ban hành mà chưa thấy có chuyển biến gì lớn thì chúng tôi xin phép báo cáo thế này. Đúng là Luật phổ biến giáo dục pháp luật là một điểm sáng trong tổ chức thi hành pháp luật. Vừa rồi chúng ta làm được rất nhiều việc, xin báo cáo với đồng chí Nguyễn Thái Học như vậy, kể cả phối hợp ở trung ương, hội đồng cấp tỉnh, đội ngũ tuyên truyền viên, báo cáo viên pháp luật v.v... thông cáo báo chí hàng tháng về những văn bản từ Chính phủ trở xuống ban hành, chúng ta đã làm được nhiều việc đi theo nề nếp của luật.
Tuy nhiên, điểm chúng tôi còn nợ, rất tiếc phải nói rằng nợ các tỉnh thu ngân sách trên địa bàn chưa đủ chi, báo cáo với Thủ tướng Chính phủ trong luật có một quy định là đối với các tỉnh thu chưa đủ chi thì ngân sách trung ương hỗ trợ một khoản để phổ biến giáo dục pháp luật. Năm 2013, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp cũng có cái chậm nên ban hành thông tư muộn. Thông qua dự toán ngân sách của năm 2014 này chưa có mục đó nhưng chúng tôi đã trao đổi với Bộ trưởng Bộ Tài chính và đồng thời báo cáo với Thủ tướng Chính phủ. Trong hỗ trợ của Trung ương cho địa phương mở ngoặc nói một ý là bao gồm cả kinh phí phổ biến giáo dục pháp luật nhưng qua kiểm tra tại một số địa phương, chúng tôi rất tiếc thấy rằng khi ngân sách Trung ương hỗ trợ vừa rồi thì Hội đồng nhân dân lại quyết không có khoản đó, thành ra nhiều địa phương chưa có đầu tư được như các tỉnh đã tự cân đối được ngân sách và chi cho phổ biến giáo dục pháp luật hiện nay đang rất khác nhau giữa các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Chúng tôi đã trao đổi với đồng chí Đinh Tiến Dũng làm dự toán của 2015 thì dứt khoát phải làm việc này chặt chẽ và cũng xin hứa với cử tri với các tỉnh là 2015 chúng ta sẽ thực hiện luật này để có chuyển biến, vì vấn đề con người là vấn đề quan trọng mà cũng đang còn thiếu, còn yếu để tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật nhưng vấn đề ngân sách đầu tư cho nó cũng là vấn đề không kém phần quan trọng.
Nguyễn Thị Kim Thúy - TP Đà Nẵng
Kính thưa Quốc hội, kính thưa Bộ trưởng.
Nếu như Bộ trưởng nói không có việc cài đặt lợi ích nhóm, lợi ích riêng của các bộ, ngành trong một số văn bản quy phạm pháp luật, vậy thì xin Bộ trưởng cho biết trong việc soạn thảo các văn bản pháp luật thường rất quan tâm đến vấn đề tổ chức bộ máy hay các quỹ hoặc thủ tục hành chính, vậy đó là cái gì?
Thứ hai, vế thứ hai trong câu hỏi thứ nhất Bộ trưởng chưa trả lời đó là còn nhiều quy định theo hướng tạo thuận lợi cho việc quản lý của cơ quan công quyền để đẩy khó khăn về phía người dân.
Chất vấn thứ hai Bộ trưởng trả lời tôi tạm hài lòng. Xin hết.
Trần Du Lịch - TP Hồ Chí Minh
Xin cảm ơn Chủ tịch Quốc hội.
Xin lỗi tôi hỏi lại mất thời giờ nhưng tôi nghĩ đã trao đổi thì phải rõ vấn đề. Trước hết, tôi cảm ơn trả lời của Bộ trưởng Hà Hùng Cường, tuy nhiên tôi muốn làm rõ một vấn đề đó là trách nhiệm và vai trò của Bộ Tư pháp trong vấn đề thẩm định các văn bản, đặc biệt là các luật trình ra Quốc hội. Tôi muốn đặt vấn đề lớn hơn tức là Bộ Tư pháp làm sao nhìn hoàn thiện pháp luật trên quan điểm hệ thống để xử lý từng đạo luật. Bây giờ chúng ta phải nhìn thấy rừng, chứ còn tính từng cây thì gây rối loạn về hệ thống pháp luật. Tôi thấy nhiều luật, Bộ Tư pháp đã thẩm định rồi, bàn cả phạm vi điều chỉnh, vì ở đây thiếu một quan điểm hệ thống nên tôi muốn chất vấn nếu Bộ Tư pháp làm tốt vai trò nhìn vấn đề mang tính hệ thống để xử lý và tham mưu cho Chính phủ thì quy trình làm luật sẽ đơn giản hơn. Tôi cho rằng đây là vấn đề rất lớn liên quan tới quan điểm hệ thống về xây dựng pháp luật. Tôi muốn đề nghị như vậy. Xin cám ơn.
Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp
Xin được trả lời tiếp đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy. Đúng là có những câu chuyện khi xây dựng luật, pháp lệnh một số cơ quan cũng có mong muốn cài tổ chức bộ máy vào đó. Chính phủ đã ra một yêu cầu không phải nhiệm kỳ này mà thậm chí giữa nhiệm kỳ 11 của Quốc hội tất cả những luật, pháp lệnh trình cho Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc không có sự đồng ý của Bộ Chính trị là không có đưa tổ chức bộ máy vào. Ý tôi muốn nói rằng, nếu có thì cũng là được cơ quan có thẩm quyền quyết định. Tôi xin nói thêm là có những luật không phải hoàn toàn vấn đề lobby hay chạy cái này cái khác nhưng cũng có tranh thủ nọ, tranh thủ kia, liên quan đến chỗ này cũng rất chặt chẽ.
Cũng có đại biểu Quốc hội tại Hà Nội rất trách nhiệm, mỗi khi có việc đó đều gọi điện thoại, nhắn tin cho tôi, cũng nghe ngóng dư luận có nhóm nào đó đến tranh thủ đơn vị nào đó của Bộ Tư pháp về câu chuyện thẩm định. Chúng tôi cũng đều cảnh báo việc đó và cũng cố gắng hết sức để tránh những việc như vậy. Về nguyên tắc Chính phủ đã ra nghị quyết và bây giờ vẫn thực hiện, mới đây cũng nhắc lại là trong các luật, pháp lệnh không có cài tổ chức bộ máy vào đó.
Tôi xin lỗi lúc nãy chưa trả lời cho đại biểu Kim Thúy ở chỗ là cũng có xu hướng không quản lý được thì cấm, tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý hơn là tạo thuận lợi cho người dân, vấn đề này cũng có ở một số lĩnh vực, một số văn bản. Cho đến ngày hôm nay vấn đề này đang được xem xét một cách rất thận trọng, nhất là qua kiểm soát thủ tục hành chính từ khi Chính phủ đã giao lại kiểm soát thủ tục hành chính từ Văn phòng Chính phủ về Bộ Tư pháp. Chúng tôi yêu cầu vấn đề kiểm tra, kiểm soát thủ tục hành chính làm sao tạo thuận lợi cho người dân cắt giảm thủ tục hành chính cũng như không để cho thuận lợi cho quản lý, chúng tôi cũng rất chú trọng vấn đề này.
Đại biểu Trần Du Lịch có hỏi thêm và cũng là gợi ý chúng tôi hoàn toàn đồng tình với đại biểu. Trong thẩm định có vấn đề chúng tôi phải thực hiện, đó là sự đồng bộ với cả hệ thống pháp luật như thế nào. Cơ bản xin báo cáo trong thẩm định chúng tôi cũng rút kinh nghiệm nhiệm kỳ này thẩm định đó không phải của Bộ Tư pháp. Những dự án luật và những dự án pháp lệnh quan trọng hoặc những vấn đề phức tạp, chúng tôi đều thành lập hội đồng liên ngành, có cả chuyên gia tham gia, mặc dù ký trên danh nghĩa của Bộ Tư pháp nhưng hội đồng đó là hội đồng mang tính liên ngành để bảo đảm cho khách quan. Tuy nhiên, cũng báo cáo thật với đại biểu Trần Du Lịch trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật chúng ta cũng chưa quy định giá trị pháp lý của văn bản thẩm định đến đâu, tiếp thu giải trình như thế nào. Ở chỗ này cũng còn là một khoảng cách. Rất mừng Luật năm 2008 đã sửa đổi đã đưa vào trong hồ sơ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội có ý kiến, có văn bản thẩm định. Việc này cũng là để Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu Quốc hội tham khảo trong quá trình xem xét dự án luật.
Tới đây trong luật sửa đổi chúng tôi cũng có nghiên cứu và cũng đang có hướng đề nghị với Chính phủ để báo cáo với Quốc hội, nếu được chấp nhận và có giải trình như thế nào đó rất đầy đủ ý kiến thẩm định của hội đồng thẩm định. Những gì tiếp thu, không tiếp thu thì lúc đó sẽ rõ hơn khi Quốc hội xem xét để đánh giá và thông qua dự án luật và pháp lệnh nào đó. Xin được báo cáo thêm với hai đại biểu như vậy.
Đại biểu Bùi Văn Xuyền - Thái Bình có quan tâm vấn đề đào tạo luật. Cũng báo cáo Chủ tịch Quốc hội có lẽ tôi cũng muốn nói ngắn nhưng có lẽ không thể ngắn được hơn nữa. Chúng ta có một việc suốt từ năm 1954 giải phóng miền Bắc, năm 1975, 1976 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, xin thưa với Quốc hội chúng ta không có đào tạo cử nhân luật trong nước. Mãi đến sau này năm 1986 chúng ta mới bắt đầu đào tạo cử nhân luật. Bước vào công cuộc đổi mới, bước vào sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền chúng ta hẫng hụt một cách ghê gớm đội ngũ chuyên gia có kiến thức pháp luật.
Với trách nhiệm của Bộ Tư pháp một phần nào đó thôi, trách nhiệm chính của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chúng tôi rất quan tâm đến công tác đào tạo nguồn nhân lực để làm sao cố gắng bù đắp lại để chúng ta có được đội ngũ ngày hôm nay thực thi những chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước. Riêng hai đề án đại biểu quan tâm và việc này cũng hoàn toàn phù hợp với Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp. Vui mừng báo cáo với đại biểu Bùi Văn Xuyền là năm 2013 vừa rồi Thủ tướng Chính phủ thông qua cả hai đề án.
Một là đề án xây dựng hai trường Đại học luật lớn của đất nước, một phía Bắc ở Hà Nội, một ở phía Nam ở Thành phố Hồ Chí Minh, thành hai trường trọng điểm đào tạo cán bộ pháp luật có trình độ từ cử nhân trở lên. Hiện nay theo chỉ đạo Thủ tướng thành lập một ban chỉ đạo liên ngành để tổ chức triển khai thực hiện hai đề án này để cố gắng làm sao đó hai trường đại học luật lớn của đất nước chúng ta đến 2020 có thể xếp hạng gì đó ở trong khu vực này.
Còn đối với Học viện tư pháp, đây là trường đào tạo rất đặc biệt, đào tạo nghề cho các chức danh tư pháp thì cũng năm 2013 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành phê duyệt đề án xây dựng Học viện tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp và đề án này cũng giao cho liên ngành trong đó có cả Tòa án tối cao, Viện kiểm sát tối cao và Liên đoàn luật sư Việt Nam cùng với Bộ Tư pháp để có tổ chức thực hiện và hôm nay chúng tôi cũng đã bắt tay vào tổ chức thực hiện đề án này.
Còn ý kiến của đại biểu nguồn nhân lực về pháp luật chúng ta có thể nói là đáp ứng chưa, tôi xin thẳng thắn báo cáo với đại biểu là chưa và chính chưa như vậy cho nên trong xây dựng pháp luật chúng ta cũng đang còn những hạn chế bất cập và đặc biệt trong tổ chức thi hành pháp luật còn nhiều vấn đề, làm sao ta giải quyết việc của người dân thực thi công vụ đúng luật pháp. Về bộ máy tham mưu thì lát nữa tôi sẽ trả lời ý kiến của đại biểu Lê Minh Hiền ở chỗ này tôi thấy rất rõ. Cho nên đúng đất nước đang đòi hỏi về đào tạo này, không những phải là đào tạo về số lượng, đặc biệt phải chất lượng, mà tinh thần của hai trường đai học luật này mà Thủ tướng phê duyệt đề án phải có mũi nhọn, phải có những đào tạo ở chất lượng cao để làm sao không những đáp ứng được yêu cầu trong nước, kể cả đáp ứng yêu cầu về hội nhập và quốc tế ngày hôm nay.
Xin chuyển sang trả lời đại biểu Lê Minh Hiền, đoàn Khánh Hòa, tôi xin báo cáo cách đây 3 năm Chính phủ đã ban hành nghị định mới số 55 về tổ chức pháp chế của các bộ, của các sở thuộc các tỉnh. Thực ra tổ chức pháp chế này hình thành từ thời kỳ bắt đầu đổi mới, cách đây khoảng 1/4 thế kỷ, nhưng tổ chức thực hiện cũng không được chặt chẽ cho lắm, nhưng bước vào nhiệm kỳ này, sau Đại hội lần thứ XI của Đảng trong đó nhấn mạnh đẩy tới sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền và đồng thời nhấn mạnh câu chuyện bảo đảm tính pháp quyền, tính thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trong điều hành, quản lý của nền hành chính quốc gia thì Chính phủ đã tổng kết, lúc đó tôi nhớ Phó Thủ tướng Trương Mỹ Trọng đã dự trực tiếp chỉ đạo tổng kết này, từ tổng kết đó đã xây dựng và thông qua nghị định về tổ chức pháp chế.
Xin báo cáo với đại biểu, ở Trung ương mọi việc tương đối rồi, có nghĩa là các bộ, cơ quan ngang bộ đều có vụ pháp chế, thậm chí có nơi đề nghị thành cục pháp chế và có những đơn vị pháp chế rất mạnh, ví dụ như tài chính, công an, nhiều đơn vị khác nữa. Ở cấp tổng cục và tương đương thậm chí một số cục cũng có tổ chức pháp chế theo đúng quy định của Chính phủ. Ở địa phương bức tranh cũng không được đồng bộ, 11/63 tỉnh, thành phố đã thành lập đủ 14 tổ chức pháp chế, phòng pháp chế tại các sở theo quy định của Chính phủ. Nhưng ngược lại 25 tỉnh chưa thành lập được phòng nào. Còn lại có nơi thành lập được vài ba phòng, ví dụ tôi vừa rồi đi Lai Châu thì thành lập được 1 phòng.
Cũng xin thưa chỗ này có nhiều nguyên nhân, nguyên nhân thứ nhất là nguồn nhân lực ở nơi đó, báo cáo với Quốc hội trong nghị định của Chính phủ và cái này cũng rất cần thiết là yêu cầu cán bộ pháp chế tham mưu cho giám đốc sở trong việc xây dựng trình chính sách cho Ủy ban, cho Hội đồng, cũng như trong việc tham mưu giải quyết những vấn đề của dân, thực hiện thực thi công vụ đúng luật pháp, cho nên tiêu chuẩn cũng hơi cao. Về vấn đề này chúng tôi cũng đã tiếp thu được nhiều ý kiến, tới đây cũng sẽ có nghiên cứu cùng với Bộ Nội vụ để trình có thể sửa đổi hạ thấp một mức nào đó, nhất là đối với nơi khó khăn. Có những nơi thiếu nguồn nhân lực mà chưa tổ chức được.
Thứ hai, tôi cũng rất ngoan cố chỗ này, mấy lần báo cáo trước Chính phủ đề nghị Chính phủ cho phụ cấp ưu đãi nghề nhưng vì Nghị định Chính phủ quy định rồi, sau đó Nghị quyết của Trung ương ra có yêu cầu là bao giờ sắp xếp chung thì mới có ưu đãi nghề thành ra Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định yêu cầu Bộ Tài chính phải tăng cường về vấn đề trong thông tư liên tịch hướng dẫn chi ngân sách, chi kinh phí cho công tác xây dựng pháp luật làm sao tăng lên cho phù hợp với thị trường hiện nay. Chúng tôi đang làm và tháng 6 này sẽ ban hành, phụ cấp nghề chưa có nên thu hút đang là vấn đề khó. Một cử nhân kỹ thuật, kinh tế, ngân hàng người ta chọn làm kỹ thuật, làm ngân hàng, làm kinh tế hơn là người ta làm pháp chế, có thể người ta có bằng luật nhưng người ta không làm pháp chế. Thành ra chỗ này cũng phải có chính sách thu hút.
Một vấn đề rất quan trọng xin báo cáo với Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình là nhiều nơi chờ đợi Nghị định 55 của Chính phủ, chờ biên chế được bổ sung. Tôi cũng đã đi các tỉnh và cũng báo cáo với Chủ tịch tỉnh, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh rằng biên chế Chính phủ đã giao từ cách đây 1/4 thế kỷ rồi, các đồng chí phải tự điều chỉnh. Các đồng chí rất muốn có một thông tư liên tịch Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp để nói là việc đó giao cho Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân điều chỉnh từ chỗ này sang chỗ khác, phù hợp với điều kiện chúng ta xây dựng nhà nước pháp quyền cũng như thể chế kinh tế thị trường, tăng cường pháp chế thay vì tăng cường lĩnh vực tự làm kinh tế, tự phân phối kinh tế v.v... xin báo cáo với đại biểu Lê Minh Hiền như vậy. Chúng tôi sẽ hứa là sẽ cùng với Bộ Nội vụ tiếp tới để bàn và làm sao đó để có hướng dẫn, tạo đồng bộ vấn đề này ở trong các tỉnh, thành phố. Cũng sẽ có nghiên cứu, nếu cần thiết thì có thể sẽ giảm tiêu chuẩn của cán bộ pháp chế ở một số các khu vực chúng ta đang khó khăn nguồn nhân lực, báo cáo với Chính phủ xem xét quyết định.
Trần Ngọc Vinh - TP Hải Phòng
Kính thưa Quốc hội, kính thưa Bộ trưởng.
Đề nghị Bộ trưởng làm rõ hai vấn đề sau:
Thứ nhất, trong năm 2013 thi hành án dân sự chưa đạt chỉ tiêu thi hành án do Quốc hội giao. Tình trạng án vụ việc tồn đọng chuyển sang kỳ sau còn nhiều, lên tới 239.144 vụ việc và trên 41.579 tỷ đồng. Việc thực hiện một số chỉ tiêu khác theo nghị quyết của Quốc hội như phân loại án, bảo đảm ra quyết định thi hành đúng thời hạn vẫn chưa đạt yêu cầu. Việc chấp hành kỷ cương, kỷ luật của một bộ phận cán bộ, công chức làm công tác thi hành án dân sự còn chưa nghiêm. Vẫn còn tình trạng chấp hành viên, cán bộ làm công tác thi hành án vi phạm trình tự, thủ tục thi hành án. Một số trường hợp có biểu hiện tiêu cực, gây phiền hà, nhũng nhiễu với đương sự, bị xử lý kỷ luật 58 trường hợp, trong đó 10 cán bộ lãnh đạo cục và một số trường hợp xử lý hình sự. Với trách nhiệm Bộ trưởng Bộ Tư pháp, đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp nào để khắc phục tình trạng trên?
Vấn đề thứ hai, theo nhận định của nhiều chuyên gia cũng như theo dõi thực tế cho thấy, nhiều trường hợp vấn đề không phải pháp luật của chúng ta chưa đầy đủ, đồng bộ, thống nhất mà do những hạn chế, yếu kém,thậm chí tiêu cực ở khâu thực thi pháp luật. là người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước về tư pháp, Bộ trưởng có quan điểm như thế nào về nhận định này. Nếu đồng quan điểm thì Bộ trưởng có giải pháp gì để tham mưu cho Chính phủ trong việc khắc phục những hạn chế của công tác thực thi pháp luật ở nước ta. Tôi xin hết ý kiến. Xin cám ơn Quốc hội.
Ngô Đức Mạnh - Bình Thuận
Kính thưa Quốc hội, kính thưa Bộ trưởng.
Tôi xin chất vấn Bộ trưởng về tình hình, thực trạng đội ngũ cán bộ tư pháp thời kỳ hội nhập quốc tế gồm có 3 nội dung như sau.
Thứ nhất, xin cho biết ý kiến, đánh giá của Bộ trưởng về trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ tư pháp luật gia, luật sư trong việc tư vấn pháp lý, nhất là tham gia tố tụng tại các cơ quan tài phán quốc tế để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam.
Thứ hai, Bộ trưởng và Bộ Tư pháp có kế hoạch gì, biện pháp như thế nào để tăng cường năng lực của đội ngũ cán bộ tư pháp thời kỳ hội nhập quốc tế.
Thứ ba, trách nhiệm của Bộ trưởng trong vấn đề này, xin hết, xin cảm ơn.
Nguyễn Mạnh Cường - Quảng Bình
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Do đã có một câu hỏi trùng với đại biểu khác, tôi xin được chuyển tới Bộ trưởng một câu hỏi. Tại kỳ họp này của Quốc hội đã thấy có tình trạng một số dự án luật, pháp lệnh trình Quốc hội cho ý kiến nhưng các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội thấy băn khoăn về tính hợp hiến về việc chưa bảm đảm tính thống nhất, đồng bộ, phù hợp giữa các dự án luật với tinh thần nội dung của Hiến pháp năm 2013.
Qua theo dõi, tôi được biết Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Hội đồng tư vấn thẩm định các dự án luật, pháp lệnh, trực tiếp triển khai thi hành Hiến pháp. Xin Bộ trưởng cho biết việc thành lập hội đồng này có phù hợp với Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật hay không? Chức năng của hội đồng có chồng chéo và có làm thay nhiệm vụ của cơ quan thẩm định các dự án luật, pháp lệnh hay không? Số lượng các dự án luật, pháp lệnh lớn như vậy về thời gian thì thúc ép như vậy, liệu có khả thi hay không? Xin cảm ơn Quốc hội, cảm ơn Bộ trưởng.
Trương Trọng Nghĩa - TP Hồ Chí Minh
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Tôi xin chất vấn Bộ trưởng một vấn đề có thể coi là mọt vấn nạn đang gây tác hại và rất bức xúc trong nhân dân và doanh nghiệp trong nước và nước ngoài về các văn bản hướng dẫn dưới hình thức là các nghị định, quyết định, thông tư. Hiện nay ngoài tình trạng nợ đọng thì có việc thế này: Hiến pháp thì cho, luật thì tạo ra hành lang nhưng văn bản hướng dẫn lại đặt ra các thủ tục, các điều kiện, thậm chí các mẫu đơn và các giấy phép con. Những việc này thực chất là các rào chắn và thậm chí đôi khi các bẫy đối với doanh nghiệp, đối với người dân. Để vượt các rào chắn, các bẫy này thì phải chung chi, phải bôi trơn, phải xin cho và trong khi Luật hình sự Việt Nam có tội gọi là cố ý làm trái. Đôi khi người dân không trái Hiến pháp, không trái luật mà chỉ sai các quy định hướng dẫn thì rơi vào tội cố ý làm trái và có thể bị xử lý bằng pháp luật hình sự. Như vậy các văn bản hướng dẫn này không làm tròn trách nhiệm là hướng dẫn mà lại hạn chế trên hành lang pháp lý mà luật đã cho phép.
Vừa rồi Thủ tướng có gặp các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong một diễn đàn cách đây mấy ngày. Ở các nước người ta chỉ cần 3 ngày là thành lập được công ty, ở Việt Nam có khi phải 3 tháng, thậm chí lâu hơn. Có người nói rằng nếu mà Bill Gate xin lao động ở Việt Nam thì theo điều kiện ở Việt Nam cũng không được cấp giấy phép lao động ở Việt Nam. Ví dụ phải có bằng đại học, phải có 5 năm đi ra làm việc. Như vậy tình trạng các văn bản hướng dẫn tạo ra những rào chắn, tạo ra những cái bẫy, gây ra sự nhũng nhiễu, tiêu cực và vô hiệu hóa các hành lang pháp lý, các quyền luật định là một vấn nạn và tôi xin Bộ trưởng cho biết tình trạng này phải được khắc phục xử lý như thế nào ngoài tình trạng nợ đọng, nợ đọng cũng là một vấn đề làm cho doanh nghiệp phải sốt ruột và đôi khi người ta phải vi phạm.
Vấn đề thứ hai, nhiều cử tri rất bức xúc là tình trạng ra các văn bản hướng dẫn sai, chúng ta phải rút lại, phải thu hồi, phải sửa chữa như là nhiều ví dụ báo chí cũng đã đăng dẫn đến chuyện đôi khi chúng ta phải tốn kém hàng trăm tỷ hoặc hàng ngàn tỷ. Làm sao để tránh tình trạng ban hành các văn bản hướng dẫn sai, phải sửa chữa và xử lý ra sao, làm cách nào để hạn chế tối đa tình trạng này. Xin cảm ơn Quốc hội.
Bùi Mạnh Hùng - Bình Phước
Kính thưa Quốc hội,
Theo Báo cáo số 126 ngày 12/5/2014 của Chính phủ cho thấy tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn thi hành luật và pháp lệnh của Quốc hội tuy đã có những chuyển biến nhưng chưa đủ mạnh. Mặt khác, trong số các văn bản lưu hành chỉ một số rất ít các văn bản quy định đảm bảo được quy định là có hiệu lực cùng với thời điểm có hiệu lực của luật và nghị định. Đặc biệt còn không ít văn bản, theo Báo cáo của Chính phủ có 312/1574 văn bản được khảo sát là chưa đảm bảo về chất lượng, thiếu tính khả thi, không đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, thậm chí có dấu hiệu không hợp hiến, hợp pháp.
Trước tình hình trên đại biểu Quốc hội không thể yên tâm nhưng trong Báo cáo của Chính phủ mới chỉ kiểm điểm chung, nhắc nhở chung, chưa làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, cá nhân, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu theo như đúng yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 67 ngày 29/11/2013. Hướng tháo gỡ theo tôi cũng chưa tích cực, chưa cụ thể và chưa có tính đột phá. Tôi xin được hỏi Bộ trưởng 3 câu:
Thứ nhất, theo bộ trưởng sự chậm trễ, sai sót trên đã và sẽ có ảnh hưởng đến mức độ nào đối với kinh tế - xã hội của đất nước và ảnh hưởng như thế nào đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động trong hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội cũng như tinh thần thượng tôn pháp luật.
Thứ hai, Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của mình với vai trò là người đứng đầu Bộ Tư pháp một bộ có trách nhiệm chính trong việc tham mưu cho Chính phủ ở lĩnh vực.
Câu hỏi thứ ba, theo Bộ trưởng ngoài các giải pháp đã nêu trong báo cáo của Chính phủ Bộ trưởng có giải pháp nào tích cực hơn, có tính chất đột phá để khắc phục tình trạng trên, ví dụ như chúng tôi thấy có những Bộ trưởng như Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải chẳng hạn, các bộ nào không làm được làm sai chúng ta sẵn sàng có thể thay thế. Theo Bộ trưởng tình hình trên đến bao giờ khắc phục được. Xin cảm ơn
Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp
Kính thưa Quốc hội,
Trước hết tôi xin trả lời hai câu hỏi của đại biểu Trần Ngọc Vinh, đoàn Hải Phòng. Những nhận định đánh giá của đại biểu về thi hành án dân sự năm 2013 chúng tôi hoàn toàn đồng tình và việc này cũng phù hợp với báo cáo của Chính phủ từ cuối năm 2013 để báo cáo Quốc hội cũng như báo cáo ngày hôm nay, chúng tôi trình cho các đại biểu Quốc hội để trả lời chấp vấn.
Xin báo cáo cuối năm 2012 Quốc hội lần đầu tiên ra nghị quyết về công tác tư pháp, vì lần đầu tiên ra nghị quyết về công tác tư pháp, trong đó có thi hành án, cho nên chúng ta lấy chỉ tiêu nhiệm vụ thực hiện được trong năm 2012 cộng vào để đưa ra chỉ tiêu của năm 2013. Lần đầu tiên cũng chưa có kinh nghiệm để có giải trình thêm về chỉ tiêu, thậm chí có những chỉ tiêu rất khắc nghiệt, yêu cầu phải ra quyết định thi hành án đảm bảo thời gian 100% ví dụ vậy. Chúng tôi đã ra sức và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành cả một kế hoạch để thực hiện các chỉ tiêu nhiệm vụ này về thi hành án của năm 2013. Tuy nhiên, năm 2013 chưa đạt được chỉ tiêu Quốc hội giao, kể cả về việc và kể cả về tiền.
Trong báo cáo đã nêu con số tuyệt đối chúng tôi xin phép không nhắc lại, tuy nhiên cũng báo cáo với đại biểu Trần Ngọc Vinh đứng về con số tuyệt đối thì năm 2013 rất cao, ở đây có hai việc, một là 2013 số lượng việc phải thi hành tăng cao, đặc biệt là tiền tăng đột biến, tôi nhớ số tiền thi hành cao hơn 2012 đến 58%, con số tuyệt đối tăng cao nhưng chỉ tiêu lại không đạt. Hai là Quốc hội giao chỉ tiêu phân loại án phải bảo đảm chính xác, có điều kiện thi hành và không có điều kiện thi hành. Đại biểu Quốc hội tại thành phố Hải Phòng chắc biết rất rõ câu chuyện của thành phố Hải Phòng và chúng tôi đã về trực tiếp làm việc với lãnh đạo thành phố về câu chuyện thi hành án về phân loại án trong thời kỳ trước đây, rõ ràng năm 2013 phân loại án toàn quốc tiến bộ hơn và Hải Phòng nói riêng cũng rất tiến bộ, nên phân loại án có điều kiện cao thì tỷ lệ thi hành so với chỉ tiêu Quốc hội giao bị giảm.
Thứ hai là vấn đề chuyển án từ kỳ này sang kỳ khác cao hơn năm 2012, chúng tôi hoàn toàn đồng tình nhận định đó của đại biểu, nhưng cũng xin thưa, án nôm na gọi là tồn đọng này hay án chuyển kỳ sau là vấn đề dai dẳng của thi hành án dân sự. Tôi nhớ khi chúng tôi nhận nhiệm vụ ở Quốc hội khóa XII cuối năm 2007, đầu năm 2008, năm 2007 chuyển sang năm 2008 đến trên 350.000 việc, ngày hôm nay số chuyển từ năm 2013 sang 2014 là khoảng gần 240.000 việc, như vậy đã giảm được hơn 100.000 việc. Đó là một sự cố gắng xin được Quốc hội ghi nhận cho. Chúng tôi đang phấn đấu làm sao chuyển kỳ sau càng ít càng tốt nhưng cũng phải có lộ trình. Còn anh em thi hành án ở các đoàn đại biểu địa phương đều biết công việc rất áp lực.
Về vấn đề kỷ luật cán bộ, công chức, kể cả lãnh đạo cấp cục và cấp chi cục của thi hành án đúng như chúng tôi báo cáo, đại biểu đã nêu. Năm 2013 nhiều hơn là 2012, 6 tháng đầu năm 2014 cũng nhiều hơn năm 2013. Điều đó cũng thể hiện một quyết tâm của chúng tôi là làm sao xây dựng đội ngũ trong sạch, xử lý những vấn đề có sai phạm trong thi hành án, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp trong thi hành án.
Những vấn đề mới phát sinh, nhất là trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIII này không phải là nhiều, phần lớn là những án từ những nhiệm kỳ trước quay trở lại xem xét sai sót và qua tố cáo của người dân, qua giải quyết của Tòa án tối cao, của Viện kiểm sát tối cao. Chúng tôi quay trở lại kiểm điểm và xử lý kỷ luật. Có một vài việc mới, ví dụ ở đây có Đoàn đại biểu Quốc hội Lai Châu, riêng Lai Châu vừa rồi xử lý kỷ luật 14 người kể cả Cục trưởng, giáng chức Cục trưởng. Từ những lý do trong công tác thi hành án cũng rất nhạy cảm, rất dễ tiêu cực, cho nên chúng tôi quyết tâm làm chỗ này cho thật tốt.
Những giải pháp tới đây như thế nào, xin báo cáo với đại biểu, một là chúng tôi sẽ cố gắng hết sức trong 6 tháng đầu năm 2014 này, qua sơ kết thấy rằng nhiều chỉ tiêu Quốc hội đã thông qua cuối năm 2013 cho năm 2014 này cơ bản cũng có triển vọng để thực hiện được. Hai là chuyển án cao, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chúng tôi đã xây dựng đề án với các ngành và đã báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thông qua đề án đó để báo cáo Quốc hội vào năm ngoái để làm sao giảm 50.000 vụ việc từ rất lâu, từ 20-30 năm, thậm chí có những việc chúng ta biết luật nội dung quy định buộc tòa án phải tuyên nhưng không khả thi. Ví dụ, người nghiện hút trước đây chúng ta truy tố, xử lý hình sự, nhưng đồng thời phải phạt người ta 20 triệu. Đã nghiện hút rồi mà còn phạt 20 triệu, phải đi tù thì rất không khả thi. Chúng tôi đã báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng nó cũng chưa có cơ sở pháp lý để báo cáo với Quốc hội và đồng ý lần này cho sửa ở trong Luật thi hành án dân sự hôm trước chúng tôi báo cáo và nếu được Quốc hội chấp nhận thì đó là hướng để giảm tải tồn đọng án.
Còn về kỷ cương, kỷ luật chúng tôi báo cáo lúc nãy là rất nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp rất lớn là phối hợp với ban thường vụ các tỉnh thành phố lần lượt các đơn vị sắp xếp yếu kém như thế nào, kéo dài tiêu cực ra sao. Ngày hôm nay rất mừng báo cáo với Quốc hội cơ bản giải quyết xong những nơi yếu kém, chỉ còn một vài ba tỉnh nữa thì chúng tôi đang phối hợp tiếp.
Thứ hai, không biết có trúng câu hỏi của đại biểu Trần Ngọc Vinh không, đó là công tác thực thi pháp luật của chúng ta đang rất yếu kém thì giải pháp như thế nào lúc nãy chúng tôi cũng đã báo cáo. Chúng tôi chỉ xin báo cáo vắn tắt là thực thi pháp luật, bắt đầu từ câu chuyện phổ biến giáo dục pháp luật, vấn đề tổ chức thi hành pháp luật, gương mẫu của cán bộ, công chức, đảng viên, vấn đề xử lý nghiêm minh, thậm chí vấn đề cán cân công lý của tòa án. Chúng tôi thấy rằng sứ mệnh của Quốc hội khóa XIII như đặt ra đầu nhiệm kỳ là với Hiến pháp sửa đổi cơ bản chúng ta phải xây dựng xong hệ thống pháp luật và chúng tôi đang nghiên cứu. Vừa rồi cũng giúp cho Ban cán sự Đảng, Chính phủ trình Bộ Chính trị cố gắng nếu được đưa ra Đại hội lần thứ 12 sắp tới sau khi hoàn thiện hệ thống pháp luật cơ bản rồi thì phải đầu tư vào việc tổ chức thi hành pháp luật. Các nước tổ chức thi hành pháp luật rất tốn kém. Tôi lấy ví dụ đối với người tàn tật, luật pháp quy định phải có chỗ riêng cho họ, kể cả nơi đi vệ sinh, đường đi lối lại, kể cả trên các phương tiện giao thông thì phải có lộ trình thực hiện, hay thậm chí giao thông đường bộ, xe đạp phải có lối riêng. Luật pháp quy định rồi nhưng phải làm sao trên đường phố có lối đi riêng cho xe đạp thì tôi thấy thi hành pháp luật là vấn đề rất lớn, phải có sự tham mưu để nếu được Đảng, Nhà nước quyết định chuyển hướng chiến lược thì đó là điều rất quan trọng. Đất nước ta luật pháp không thiếu nhưng thi hành pháp luật còn là khâu yếu kém.
Chuyển sang trả lời đại biểu Quốc hội Ngô Đức Mạnh ở Bình Thuận. Ba câu hỏi của đại biểu tôi hiểu rằng chắc là cũng lồng ghép vào một câu và lúc nãy tôi cũng đụng chạm đến rồi.
Báo cáo Quốc hội, nếu nói là trình độ luật gia, luật sư của chúng ta để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế hiện nay, nhất là tham gia vào những tổ chức tài phán quốc tế gì đó thì là một bức tranh đang rất buồn. Chúng tôi không dám đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức nhưng riêng giới luật sư mà đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng là đại diện ở đây và vừa rồi cũng chất vấn tôi thì chúng tôi quản lý nhà nước trong lĩnh vực này cũng thấy trong 10 - 15 năm trở lại đây một số luật sư của chúng ta đã có trưởng thành. Những công ty luật trong vài năm liền gần đây nhận được những đánh giá cao, thậm chí giải thưởng ở khu vực về thương hiệu để tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Đấy là điều rất mừng và những luật sư đó đã trưởng thành, đang dẫn dắt để cho những luật sư trẻ trưởng thành.
Rất mừng trong nhiệm kỳ này Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ đã giao nhiều nhiệm vụ cho Bộ Tư pháp liên quan đến công tác đào tạo đội ngũ luật sư, luật gia hội nhập. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án. Chúng tôi đã quyết định thành lập một trung tâm đào tạo luật sư hội nhập ở tại Học viện tư pháp với một chương trình mang chất lượng cao, với sự liên kết đào tạo với các tổ chức, các hiệp hội luật sư của quốc tế để chúng ta cố gắng làm sao để có đội ngũ ngày càng đông hơn. Còn đánh giá vừa rồi của Liên đoàn luật sư Việt Nam cũng chỉ có 0,03% luật sư có trình độ tư vấn bằng tiếng Anh cho các nhà đầu tư nước ngoài, chứ tôi chưa thể nói là đạt được trình độ ngang ngửa với các luật sư thế giới và lại tham gia vào các cơ quan tài phán quốc tế nữa thì mục tiêu đã đề ra, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Đề án này Bộ Ngoại giao chủ trì, chúng tôi có tham gia nhưng cũng làm câu chuyện chúng ta đang ra sức phải cố gắng trong thời gian tới để có thể như vậy. Rất mừng khi chúng ta đã tham gia vào trọng tài thường trực quốc tế ở La Hay. Theo yêu cầu các nước thành viên phải cử 5 trọng tài viên, chúng ta đã cử được 5 trọng tài viên nhưng 5 trọng tài viên đó lại là công chức của các cơ quan nhà nước đang có danh sách trong trung tâm trọng tài thường trực quốc tế ở La Hay. Đấy cũng là điều đáng mừng. Nhưng thực tế chưa có vụ nào xử người ta mời trọng tài viên Việt Nam. Đấy là điều chúng ta còn đang phải nhìn để có thể hiện thời gian tới.
Qua đó thấy rằng giải pháp cũng đã có, vấn đề tổ chức thực hiện như thế nào. Một đại biểu có hỏi trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ra sao, chúng tôi xin thưa là cũng liên đới chịu trách nhiệm với tư cách là Bộ Tư pháp, còn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng phải có trách nhiệm trong vấn đề đào tạo đội ngũ luật sư, luật gia cho đất nước.
Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường có câu hỏi rất cụ thể trong báo cáo về triển khai thi hành Hiến pháp theo chức trách của Chính phủ chúng tôi cũng đã báo cáo tương đối rõ vấn đề này. Tôi nhớ khi ban hành ra thì Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu có nói với tôi là bên Chính phủ ra một kế hoạch thi hành Hiến pháp tương đối bài bản, có thành lập ra một Hội đồng tư vấn thẩm định đối với các dự án luật, pháp lệnh trực tiếp triển khai thi hành Hiến pháp.
Qua thực tiễn 6 tháng, trong Báo cáo của Chính phủ cũng nêu, trong Báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội về thi hành Hiến pháp cũng nêu là cũng có sự chúng ta nhận thức khác nhau về điều khoản cụ thể, nội dung cụ thể của Hiến pháp mà Quốc hội đã thông qua. Nếu hiểu khác nhau như vậy thì chắc chắn tới đây chúng ta ban hành các luật sẽ khác nhau, thậm chí nó không phù hợp với tinh thần và nội dung của Hiến pháp thì rất nguy hiểm. Vì thế cho nên Thủ tướng Chính phủ đã ra một quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thẩm định về vấn đề này. Thành viên của Hội đồng tư vấn thẩm định là có đại diện của 14 cơ quan. Ngoài ra, có 16 các chuyên gia toàn là những người ở các cơ quan nghiên cứu khoa học thực tiễn, luật gia, luật sư, các nhà kinh tế v.v...Đã tham gia vào quá trình tổng kết, nghiên cứu đề suất Ban biên tập của Hiến pháp này, tôi cũng xin trả lời đại biểu tinh thần nói gọn thôi, chúng tôi nghĩ hoàn toàn phù hợp với quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai, không làm thay, hội đồng không làm thay cho cơ quan thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật, cụ thể là Bộ Tư pháp và các hội đồng thẩm định mà chỉ giúp Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến về quan điểm, mục tiêu, đường lối, định hướng có phù hợp với Hiến pháp hay không, kể cả đối với những luật không phải do Chính phủ trình, như vừa qua đối với Luật tổ chức tòa án, đối với Luật tổ chức viện kiểm sát và kể cả Luật tổ chức Quốc hội. Còn khả thi hay không khả thi cũng xin thưa khối lượng công việc quá lớn rồi. Chúng tôi đã họp phiên đầu tiên thấy rằng cũng có cách để chúng ta có thể bao quát được tất cả các luật. Có thể hội đồng toàn thể, có thể theo bốn nhóm như chúng tôi đã phân công. Nhưng dứt khoát phải là tiếng nói của hội đồng để tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ những vấn đề này. Xin được báo cáo đại biểu Ngô Mạnh Cường như vậy
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa có nêu hai vấn đề nhưng về giải pháp thì chắc cũng là một vấn đề, ra văn bản sai, ra văn bản trái, ra rào cản, bẫy v.v... có thể bị xử lý về hình sự hoặc rào cản về giấy phép lao động v.v...
Tôi xin nói ngắn gọn như thế này, về nguyên tắc văn bản các bộ, kể cả mẫu mã đính kèm các văn bản không được trái với luật, pháp lệnh, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và lại càng không được trái Hiến pháp. Đại biểu đã nêu vấn đề này chúng tôi rất cảm ơn và chúng tôi sẽ xin phép sẽ kiểm tra cụ thể vào lĩnh vực đại biểu nêu này, nếu có tôi xin được gửi kết quả kiểm tra để báo cáo với đại biểu.
Văn bản ra sai vừa rồi có nhiều dư luận cũng xin đại biểu thông cảm cho có những việc ra văn bản rồi nhưng có những việc mới là dự thảo để lấy ý kiến, khi dự thảo lấy ý kiến đã có phản ứng của dư luận rồi, các bộ, ngành đều có tiếp thu và chỉnh lý ngay. Rất mừng kể cả những cái ra rồi nhưng sau khi có ý kiến của dư luận, có kiểm tra của Bộ Tư pháp, có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cũng đã có sửa chữa, còn cụ thể có những dự án nào gây tốn kém kinh phí ngân sách thì tôi nghĩ rằng có lẽ phải đi sâu vào cụ thể vụ việc nếu được đại biểu Quốc hội cho biết để có kiểm tra cụ thể và cũng sẽ báo cáo vì liên quan đến trách nhiệm về ngân sách, về kinh phí tốn kém.
Đại biểu Bùi Mạnh Hùng, Bình Phước có nêu vấn đề là nhiều văn bản sai phạm trách nhiệm như thế nào. Chúng tôi xin báo cáo mấy ý:
Một là văn bản ra chậm thì cũng có thể ảnh hưởng đến quyền lợi ích cụ thể của người dân, nếu thuộc về chính sách. Ở đây chúng tôi đã trả lời 1 lần trước Ủy ban thường vụ Quốc hội là những cái gì cụ thể về chế độ chính sách đối với người dân đặc biệt trong lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội, lĩnh vực người có công, lĩnh vực người nghèo thì văn bản kể cả ra chậm thì Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ đều quy định hồi tố theo đúng quy định của pháp lệnh đó hoặc luật đó để không ảnh hưởng, có thể chậm một chút nhưng hồi tố để bảo đảm quyền lợi từ ngày luật và pháp lệnh có hiệu lực.
Đương nhiên cũng có những cái ra chậm lại lợi cho người dân, lợi cho doanh nghiệp. Ví dụ vấn đề khoáng sản có ra chậm và hiện nay cũng đang lúng túng, Thủ tướng Chính phủ quyết định sẽ báo cáo với Thường vụ Quốc hội cho phép để thi hành điều khoản này như thế nào trong vấn đề nộp phí tài nguyên. Theo tinh thần thượng tôn pháp luật, rõ ràng ban hành văn bản chậm làm vô hiệu hóa điều khoản cụ thể của luật, pháp lệnh và có liên quan thì đây là trách nhiệm lớn. Tới đây cũng phải kiểm điểm rõ hơn nữa vấn đề này, đi vào vụ việc cụ thể hơn nữa.
Trách nhiệm của Bộ Tư pháp cũng không dám có ý gì mạnh mẽ như đại biểu nêu, cũng là một thành viên của Chính phủ nhưng kiểm tra, đôn đốc, cảnh báo chúng tôi làm thường xuyên. Không có phiên họp Chính phủ nào không có báo cáo vấn đề này. Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm vấn đề này và điểm danh từng bộ một, nợ cái gì tại phiên họp của Chính phủ như tôi báo cáo vừa nãy.
Còn bao giờ khắc phục vấn đề này thì trước quốc dân đồng bào và Quốc hội có lẽ tôi không dám hứa một cách vững chắc. Ở đây trong báo cáo ngày hôm nay chúng tôi cũng báo cáo là 2 luật vừa có hiệu lực, 10 văn bản và tới đây 8 luật sẽ có hiệu lực từ 1/7 và tại kỳ này Quốc hội sẽ thông qua 11 luật và nghị quyết, có nghĩa là từ nay đến cuối năm một khối lượng khổng lồ những văn bản quy định chi tiết thi hành phải thực hiện, với quyết tâm cao nhất làm sao cuối năm có thể báo cáo Quốc hội có sự tiến bộ nữa thì chúng tôi hứa.
Tôi cũng có lần phát biểu và hôm nay có đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ở đây cũng rất ủng hộ, kể cả ý kiến của luật sư Trương Trọng Nghĩa là không có nước nào luật ban hành ra phải chờ nghị định, nghị định phải chờ thông tư. Ý kiến của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị cho hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao được phát triển án lệ. Tôi cho là một sáng kiến rất tốt để hạn chế một cách căn cơ vấn đề phải ban hành các thông tư và thông tư liên tịch, nhất là những thông tư, thông tư liên tịch quy định chi tiết thi hành Bộ luật Hình sự. Đó là điều có thể trái với quy định hiện nay của Hiến pháp là những vấn đề đó chỉ có luật quy định. Như Luật sư Trương Trọng Nghĩa nói những bẫy nọ, bẫy kia có thể sai phạm, có thể bị truy tố, nếu Quốc hội giao hội đồng toàn thể của Tòa án nhân dân tối cao có thể ra án lệ thì một án lệ đó có thể giải thích được rất nhiều vấn đề thay cho việc ban hành thông tư, đó mới là cái căn cơ.
Nguyễn Sinh Hùng - Chủ tịch Quốc hội
Xin cám ơn đồng chí Bộ trưởng. Tôi thấy hai câu hỏi cuối cùng đồng chí đại biểu Trương Trọng Nghĩa lại muốn đặt lại câu hỏi, hai câu hỏi cuối cùng tuy hai nhưng là một nói chuyện chậm, ban hành sai, gây hậu họa. Mai Bộ trưởng nói rõ thêm chỗ này, 312 văn bản mà Bộ Tư pháp báo cáo là sai hiện nay cũng cần phải đi tìm văn bản ở đâu khác nữa cả, nó gây hậu họa gì chưa. Nếu người ta căn cứ vào 312 văn bản này để tổ chức thực hiện thì gay go rồi.
Thứ hai nữa nếu người ta không tổ chức thực hiện 312 văn bản này thì lại vi phạm pháp luật rồi. Tức là có thể kỷ luật từ khiển trách đến cảnh cáo, cách chức, đến đuổi việc và vi phạm pháp luật có thể xử lý hình sự, chỗ này tôi thấy rất nghiêm trọng, rất nghiêm túc. Ngày mai đồng chí Bộ trưởng giải thích thêm, ta cứ bình chỗ này cho rõ rồi thì tìm trách nhiệm, tìm cách giải quyết. Tôi muốn nói đề nghị đồng chí giải thích 312 văn bản này, trong này có nói có những văn bản vi phạm Hiến pháp và pháp luật. Bây giờ hướng dẫn như thế, đem ra áp dụng, nếu không áp dụng, không thi hành thì không được, người cán bộ đó hay người dân đó mà không thi hành thì không được. Nếu thi hành lại vi phạm Hiến pháp và pháp luật, mà không thi hành thì cơ quan cán bộ chúng ta có thể xử lý kỷ luật, cấp trên có thể xử lý kỷ luật. Cơ quan tư pháp của chúng ta có thể xử tội vi phạm pháp luật. Chỗ này tôi thấy Bộ trưởng trả lời chưa kỹ, để mai đồng chí suy nghĩ kỹ trả lời chỗ này thì hai nhưng mà là một đấy, đồng chí Nghĩa, đồng chí Hùng hỏi thì đều quanh quẩn chỗ này.
Còn về nợ thì đồng chí nói là nợ văn bản thì mấy phần trăm, 17%, 18% nhưng tôi nói nợ chỗ nào thì chỗ đấy là 100%, bởi vì 100% không thi hành được luật về việc ấy chứ đâu phải 5%, 10%, 20%. Đây cũng là vấn đề rất nghiêm trọng, quan trọng thì Bộ trưởng tính thêm xem chúng ta có đột phá gì, có cách gì. Một mặt văn bản của chúng ta quy định thủ tục này, hành chính kia phức tạp ra. Bây giờ cải cách hành chính thì đồng chí Nguyễn Xuân Phúc đang được Thủ tướng giao làm cho mấy trăm văn bản phải sửa, phải bỏ, như vừa rồi phải đi sửa luật.
Thưa Quốc hội, đồng chí Bùi Quang Vinh đang sửa Luật doanh nghiệp. Hơn 300 luật pháp của chúng ta quy định những điều kiện này, điều kiện này vô cùng phức tạp, chứ đâu phải một giấy phép để nói là công tác xây dựng pháp luật của chúng ta vô cùng có vấn đề. Mai đồng chí nói thế nào cho Quốc hội nghe phấn khởi, hướng ra thoát một chút, Bộ Tư pháp là bộ quan trọng nhất về vấn đề đổi mới thể chế, tất nhiên không phải tất cả luật pháp là đồng chí làm cả, nhưng không có bản nào không qua đồng chí, xây dựng chương trình pháp luật qua Bộ trưởng Bộ Tư pháp, thay mặt Thủ tướng Chính phủ thẩm định ở Chính phủ qua Bộ trưởng Bộ Tư pháp, trình bày với Quốc hội về chương trình xây dựng, nội dung xây dựng v.v... qua Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Nếu Quốc hội có trách nhiệm gì, cần thiết gì tôi cũng đề nghị đồng chí kiến nghị để chúng ta làm việc này.
Bây giờ xin kính mời đại biểu Quốc hội hỏi thêm để sáng mai Bộ trưởng còn 40 phút Bộ trưởng sẽ trả lời.
Trương Trọng Nghĩa - TP Hồ Chí Minh
Kính thưa Quốc hội,
Trước hết tôi phải xác định vừa rồi Bộ Tư pháp cũng làm rất tốt chức năng thổi còi. Ở đây Bộ trưởng nói rằng những văn bản, nghị định, thậm chí là thông tư, chỉ thị trái với luật, trái với nghị định các đồng chí thổi. Vấn đề tôi muốn nói là nó không trái, hành lang pháp lý người ta cho 3 mét, anh hướng dẫn cuối cùng còn lại 1 mét, vấn đề hành lang pháp lý là đi thẳng thì anh hướng dẫn vòng vèo đi cong, hành lang pháp lý đi đường bằng thì anh hướng dẫn phải lên dốc, cái đó nó không trái, vẫn đi được từ a đến b nhưng chậm và dễ bị trơn trượt, dễ bị rơi vào bẫy cuối cùng phải tốn kém thời gian và phải chung chi. Nhiều khi Bộ Tư pháp không thổi được, nhìn ra thì nó không sai, không trái mà đây là một lực cản rất lớn.
Tôi xin nói thêm rằng các nhà đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp mỗi lần gặp Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch nước, Thủ tướng họ về họ rất phấn khởi. Nhưng khi quay trở về cuộc sống hàng ngày thì họ đụng vào rừng những văn bản hướng dẫn này thì họ lại buồn, chán và họ rất nản lòng. Chỗ đó là chỗ chúng ta rất khó và chúng tôi mong rằng Bộ Tư pháp sắp tới lưu ý quan tâm hơn tình trạng đó. Xin cảm ơn.
Huỳnh Văn Tiếp - TP Cần Thơ
Kính thưa Quốc hội,
Tôi có câu hỏi đặt ra nó cũng trùng, nhưng tôi xin phát biểu cũng rõ hơn vấn đề của tôi cũng như cử tri đặt ra.
Thứ nhất, cử tri rất bức xúc luật được Quốc hội quan tâm thảo luận và biểu quyết ban hành nhiều ở khóa XIII nhưng chậm đi vào cuộc sống, lý do là luật phải chờ nghị định, chờ thông tư hướng dẫn, việc triển khai chậm. Gắn liền với quá trình thực hiện thì việc ban hành thông tư vừa qua như Chủ tịch Quốc hội vừa nêu là sai quy định của Hiến pháp và pháp luật, Bộ trưởng sẽ làm gì để luật sớm đi vào cuộc sống như cử tri mong muốn và những văn bản ban hành sai thì Bộ trưởng sẽ kiến nghị xử lý như thế nào đối với người ban hành cũng như cơ quan ban hành?
Thứ hai, về công tác thi hành án cũng được Bộ trưởng trả lời, đưa ra các giải pháp, tôi cơ bản thống nhất. Nhưng tôi thấy Bộ trưởng chưa nêu cụ thể quyết tâm của Bộ trưởng theo nội dung Nghị quyết 37. Tôi đề nghị Bộ trưởng nói rõ thêm và quyết tâm thực hiện cụ thể hơn Nghị quyết 37 của Quốc hội. Xin hết.
Phạm Tất Thắng - Vĩnh Long
Kính thưa các đồng chí Chủ trì phiên họp, kính thưa Bộ trưởng.
Qua nghiên cứu báo cáo số 126 ngày 12/5/2014 của Chính phủ do Bộ trưởng thừa ủy quyền ký về tình hình ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, tôi xin được gửi tới Bộ trưởng hai câu hỏi.
Thứ nhất, theo kết quả kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Tư pháp từ tháng 10/2013 đến 30/4/2014 cho thấy số văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh chỉ chiếm chưa đến 10%, 23/368 thông tư và thông tư liên tịch tổng số văn bản do các bộ, cơ quan ngang bộ ban hành theo thẩm quyền. Như vậy trong một năm các bộ sẽ ban hành khoảng gần 700 văn bản quản lý, cùng với các nghị định và thông tư hướng dẫn luật, pháp lệnh. Với số lượng văn bản quy phạm pháp luật lớn như vậy, không chỉ người dân mà cán bộ, công chức cơ sở khi thực hiện nhiệm vụ cũng như đi lạc vào rừng luật. Xin Bộ trưởng cho biết tại sao chúng ta đã thực hiện việc cải cách hành chính, Quốc hội cũng đã cố gắng xây dựng và ban hành nhiều luật mà các bộ vẫn ban hành quá nhiều văn bản quản lý cụ thể như vậy, giải pháp nào để hạn chế bớt hiện tượng này.
Câu hỏi thứ hai, cũng theo kết quả kiểm tra nêu trên của bộ, trong số 23 văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh thì có 13,04% số văn bản có dấu hiệu sai về nội dung, nhưng có tới 43,48% số văn bản không phù hợp về tính hợp hiến, hợp pháp, đây là một việc rất đặc biệt mà Chủ tịch Quốc hội cũng vừa nêu, cộng dồn cả hai loại sai phạm này thì có tới 56,52% số văn bản có sai sót. Điều này có thể hiểu là văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh có nhiều nội dung, hướng dẫn không đúng tinh thần của luật, pháp lệnh.
Với tư cách là người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước về công tác này, xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của hiện tượng trên, sai sót quá nhiều, giải thích không đúng tinh thần của luật, pháp lệnh, giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Xin cảm ơn Bộ trưởng.
Đỗ Văn Đương - TP Hồ Chí Minh
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng,
Vừa qua cử tri rất hoan nghênh đã đưa ra truy tố xét xử rất nhiều đại án về kinh tế tham nhũng, gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng cho đất nước và cho nhân dân. Riêng vụ Huyền Như đã tới 4000 tỷ nhưng cử tri cũng rất buồn vì thu hồi tài sản trong các vụ án này tỷ lệ rất thấp, chỉ chiếm phần nhỏ, theo tổng kết chúng tôi theo dõi chỉ khoảng dưới 10%, còn phần lớn kia đi đâu? có phải chăng cứ đi tù rồi xong. Vậy xin hỏi Bộ trưởng dưới góc độ là thi hành án dân sự trong vụ án hình sự này thì Bộ trưởng có giải pháp gì để kết nối giữa công tác điều tra, truy tố xét xử với công tác thu hồi tài sản cho nhà nước và cho công dân.
Ở góc độ thứ hai, với tư cách là Trưởng ban soạn thảo Bộ luật hình sự (sửa đổi) thì quan điểm của Bộ trưởng về chính sách hình sự đối với loại tội này như thế nào cho nghiêm minh, chẳng hạn như bổ sung vào hình phạt tù suốt đời để sống mà còn phải trả tiền, chứ không phải chỉ tử hình là xong hoặc đi tù là xong và phạt tiền phạt nặng. Xin cảm ơn Quốc hội, xin cảm ơn Bộ trưởng.
Chu Sơn Hà - TP Hà Nội
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa đồng chí Bộ trưởng,
Câu hỏi của tôi chuẩn bị cũng có một số ý trùng với các đại biểu khác, tôi hỏi một số nội dung như sau.
Thứ nhất, trong báo cáo của Bộ trưởng thì báo cáo về việc đánh giá kết quả ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết thi hành luật và pháp lệnh. Tuy nhiên trong kiểm điểm của Quốc hội thì kiểm điểm về chương trình làm luật hơn 90% các dự thảo luật đều do các cơ quan của Chính phủ làm ban soạn thảo. Việc này đã được Chính phủ kiểm điểm thường xuyên hay chưa, Bộ được giao trách nhiệm như thế nào trong quá trình đôn đốc các cơ quan soạn thảo thuộc các bộ ngành của trung ương để góp phần vào tồn tại luật đưa vào rất dễ và rút ra cũng rất dễ.
Việc thứ hai tôi vừa nghe đồng chí Bộ trưởng nhắc đến lời hứa của Bộ Tài nguyên và Môi trường là Bộ chuẩn bị dự thảo 10 loại văn bản liên quan đến dự án luật đất đai. Tuy nhiên đồng chí cho biết rõ xem Bộ nào yếu kém nhất trước đồng bào cử tri để các đồng chí Bộ trưởng phấn đấu trong thời gian tới.
Vấn đề thứ hai là đề nghị đồng chí cho biết quan điểm cá nhân và giải pháp khắc phục trong thời gian tới đối với việc kiểm tra đánh giá hiệu quả của các văn bản điều hành. Tôi lấy ví dụ Bộ Tư pháp có nhiệm vụ kiểm tra các văn bản thuộc thẩm quyền của các bộ mà không được quy định trong luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên trong Nghị định 24 năm 2010 được ban hành vào ngày 15 tháng 3 năm 2010 trái với Khoản 2, Điều 37 của Luật cán bộ công chức về mặt tuyển dụng. Trong Khoản 2, Điều 37 ghi có 5 đối tượng khi tình nguyện được công tác ở các vùng sau thì được tuyển dụng không qua thi tuyển, đó là miền núi, biên giới hải đảo, vùng xâu, vùng sa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn thì được tuyển dụng không qua thi tuyển. Nhưng Điều 19, Nghị định 24 lại quy định các trường hợp khác sẽ được tuyển dụng không qua thi tuyển đó là người tốt nghiệp thủ khoa ở các cơ sở đào tạo có trình độ đại học trong nước, các người tốt nghiệp đại học, sau đại học loại giỏi xuất sắc ở nước ngoài v.v... Tôi chỉ xin trích vì thời gian rất ngắn.
Vậy Bộ Tư pháp với trách nhiệm thẩm tra các nghị định trình Chính phủ có phát hiện được không và quan điểm của các đồng chí, đến bây giờ những văn bản sai về nội dung, sai về thẩm quyền, sai về hình thức như đã thống kê trong báo cáo đã sửa đến đâu, xin đề nghị đồng chí cho biết.
Cũng báo cáo với Chủ tịch Quốc hội sáng nay Chủ tịch Quốc hội có nói các đại biểu gửi đến chấp vấn đều đã được trả lời bằng văn bản, thưa Chủ tịch Quốc hội tôi đã gửi chất vấn đến Bộ trưởng Bộ Nội vụ cách đây hơn 10 ngày nhưng đến nay vẫn chưa nhận được văn bản.
Nguyễn Bá Thuyền - Lâm Đồng
Kính thưa Quốc hội, thưa Bộ trưởng.
Tôi là người hỏi sau nên có ba câu hỏi thì cũng đã được Bộ trưởng trả lời tương đối đầy đủ, ví dụ như câu hỏi đại biểu Thúy, đại biểu Trần Du Lịch và đại biểu Học tôi cho là rất đồng tình.
Đặc biệt tôi quan tâm là ý của Bộ trưởng nói rất mạnh về nhà nước pháp quyền, nhà nước pháp quyền, tức là nhà nước phải tôn trọng được luật mà nhân dân cũng phải tôn trọng luật. Nhưng nhân dân không chấp hành luật thì chúng ta phạt hết sức ghê gớm, còn các cơ quan nhà nước đến 312 văn bản vi phạm pháp luật, chúng ta xử lý rất chậm thì có phải là nhà nước pháp quyền không. Vậy Bộ trưởng Bộ Tư pháp có nghĩ đến việc trong thời gian nhất định nào đó chúng ta đề xuất với Chính phủ, với Quốc hội mở rộng quyền làm chủ của người dân để người dân được khởi kiện các văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước để bảo vệ quyền lợi của mình. Bởi vì nhà nước ủy quyền cho anh bảo vệ, anh bảo vệ không được thì bây giờ phải giao cho tôi quyền đó, bây giờ thông tư trái nghị định tôi có quyền khởi kiện, nghị định sai tôi có quyền khởi kiện, tòa phải xử để cho nó công bằng.
Thứ hai, Nghị định 107 của Chính phủ có quy định Ủy ban chỉ có 3 Phó chủ tịch, nhưng vừa chủ trương chúng ta luân chuyển cán bộ bằng một công văn của Văn phòng Chính phủ cho bầu thêm phó chủ tịch, rất nhiều người điện hỏi tôi là anh ra anh hỏi thử xem như vậy văn bản Công văn của Chính phủ có cao hơn Nghị định của Chính phủ không. Tôi đề nghị trả lời có cao hay không, mình phải trả lời cho dân rõ.
Vấn đề thứ ba, hiện nay có một số tờ báo họ đăng rất nhiều về vấn đề bán nhà rất kỳ cục của Chi cục thi hành án Đà Lạt. Đây là việc rất lớn, chắc Bộ trưởng cũng biết. Công ty Phương Trang mua đấu giá tài sản này trị giá 37,2 tỷ đồng và nộp đầy đủ tiền cho cơ quan bán đấu giá, đã có công chứng chứng nhận nhưng 5 năm nay không nhận được nhà, nguyên tiền lãi vay ngân hàng để trả cho 37 tỷ lên đến 38 tỷ, tức là tiền lãi của tiền mua nhà còn đắt hơn tiền mua nhà, vậy Bộ trưởng có biết việc này không, hướng giải quyết việc này ra sao và thời gian bao lâu thì giải quyết được việc này. Xin hết. Xin cảm ơn bộ trưởng.
Buổi sáng ngày 12/06/2014
Quốc hội tiếp tục chất vấn và trả lời chất vấn
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì điều khiển nội dung
Nguyễn Sinh Hùng - Chủ tịch Quốc hội
Xin phép Quốc hội chúng ta tiếp tục chương trình chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường. Còn 4 đại biểu đăng ký và hôm qua Bộ trưởng còn đọng lại 7-8 đại biểu chưa trả lời. Tôi đề nghị chương trình làm việc rất khẩn trương thế này, trong vòng 40 phút, xin mời 4 đại biểu đăng ký đặt câu hỏi, cũng xin các đại biểu thông cảm, lựa chọn mỗi đại biểu đặt 1 câu hỏi, sau đó Bộ trưởng sẽ trả lời tất cả các câu hỏi còn lại chiều hôm qua và sáng nay trong vòng 30 phút, dành lại cho tôi 5-10 phút để kết thúc phần này. Bây giờ xin mời đại biểu Nguyễn Văn Phúc.
Nguyễn Văn Phúc - Hà Tĩnh
Kính thưa Quốc hội, kính thưa Bộ trưởng.
Tôi xin gửi đến Bộ trưởng một câu hỏi với tư cách là tổng công trình sư và kiến trúc sư trưởng của hệ thống pháp luật quốc gia về triển khai thi hành Hiến pháp mới. Điều 33 Hiến pháp quy định mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề pháp luật không cấm. Đồng thời Điều 14 Hiến pháp cũng quy định quyền con người, quyền công dân, trong đó có quyền tự do kinh doanh chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết, vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Theo nội dung và tinh thần đó của Hiến pháp, đề nghị Bộ trưởng cho biết Điều 159 của Bộ luật Hình sự về tội kinh doanh trái phép có còn phù hợp với Hiến pháp nữa hay không? Nếu không phù hợp thì cần bãi bỏ hoặc nên được giải thích và áp dụng như thế nào trong khi Bộ luật Hình sự chưa được sửa đổi. Có cần trình Ủy ban thường vụ Quốc hội ra nghị quyết giải thích vấn đề này hay không? Xin trân trọng cảm ơn.
Hồ Trọng Ngũ - Vĩnh Long
Kính thưa Quốc hội, kính thưa Bộ trưởng.
Tôi có 3 câu hỏi gửi Bộ trưởng nhưng xin phép chọn 1 theo chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội. Tôi xin Bộ trưởng vui lòng cho biết có phải chăng những năm gần đây hoạt động xây dựng pháp luật của chúng ta đã có chuyển hướng rõ nét theo xu thế là thoát ly cách thức và nguyên tắc truyền thống. Các dự án luật, pháp lệnh được xây dựng theo khung pháp lý từng ngành, lĩnh vực để hình thành hệ thống pháp luật. Nếu đó là một xu hướng xin Bộ trưởng cho biết quan điểm của mình, đó là một chuyển hướng đúng đắn cần thiết có cơ sở nhất định hay đó là một hiện tượng cần được uốn nắn. Vai trò tham mưu của Bộ Tư pháp trong vấn đề này như thế nào? Bộ trưởng có kiến nghị gì với Chính phủ với Quốc hội trong thời gian tới? Xin hết.
Trần Văn Độ - An Giang
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng.
Bảo vệ quyền con người, quyền công dân được Đảng và Nhà nước ta cũng như nhân dân ta rất quan tâm, phát triển con người được đặt vào vị trí trung tâm của mọi chính sách kinh tế, xã hội. Theo Hiến pháp mới năm 2013 quy định về quyền con người và nghĩa vụ cơ bản công dân được đưa ra tại Chương II, Khoản 2, Điều 14 Hiến pháp có quy định: "Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật". Là cơ quan có trách nhiệm thẩm định, rà soát kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật xin Bộ trưởng cho biết:
Thứ nhất, trong hệ thống pháp luật hiện nay còn có tình trạng quyền con người, quyền công dân bị hạn chế trong các văn bản dưới luật hay không. Nếu có thì công dân có nghĩa vụ chấp hành các văn bản vi hiến đó hay không?
Hai, quý bộ có đề suất giải pháp gì để xử lý tình trạng trên và nhanh chóng đưa quy định của Khoản 2, Điều 14 Hiến pháp vào thi hành triệt để trên thực tế. Xin cảm ơn
Nguyễn Hữu Hùng - Tiền Giang
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa Bộ trưởng.
Tôi xin gửi đến Bộ trưởng một câu hỏi: Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 đã quy định cơ quan được luật, pháp lệnh giao quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh không được ủy quyền tiếp nhưng trên thực tế vẫn xảy ra. Nhiều văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ vẫn quy định ủy quyền cho Bộ trưởng quy định tiếp. Xin Bộ trưởng cho biết giá trị pháp lý của các văn bản đã ban hành theo sự ủy quyền đó. Bộ Tư pháp đã xử lý các tình huống trên như thế nào để thực hiện nguyên tắc pháp chế. Xin cảm ơn Bộ trưởng.
Phương Hữu Việt - Bình Dương
Kính thưa Bộ trưởng,
Kính thưa Quốc hội,
Trong buổi trả lời chất vấn hôm qua, Bộ trưởng có nói hệ thống pháp luật Việt Nam là hệ thống phức tạp nhất thế giới. Xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục? Xin chân thành cảm ơn.
Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp
Kính thưa Chủ tọa phiên họp,
Kính thưa Quốc hội,
Chúng tôi xin phép được trả lời lần lượt những vấn đề từ hôm trước, những vấn đề sáng ngày hôm nay xin trả lời sau.
Hôm qua theo gợi ý của Chủ tịch Quốc hội, tôi xin phép được trình bày rõ thêm vấn đề ban hành văn bản pháp luật có dấu hiệu trái pháp luật mà nhiều đại biểu hôm qua đã có quan tâm như đại biểu Trương Trọng Nghĩa, đại biểu Bùi Mạnh Hùng, đại biểu Huỳnh Văn Tiếp, đại biểu Phạm Tất Thắng và cũng để cho đồng bào cử tri cả nước có hiểu rõ thêm vấn đề này, không có trong tay báo cáo mà chúng tôi gửi cho đại biểu Quốc hội. Chúng tôi xin trình bày như sau:
Thứ nhất, trước tiên về số liệu kết quả kiểm tra văn bản, có đại biểu lấy từ số liệu trong Báo cáo của Chính phủ số 126 ngày 12/5/2014. Theo đó từ đầu nhiệm kỳ khóa XIII đến hết ngày 30/4/2014 trong tổng số 1574 văn bản đã kiểm tra, Bộ Tư pháp đã phát hiện ra 312 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật, tức chiếm khoảng độ năm phần nghìn, trong đó có 54 văn bản sai về nội dung là điều chúng ta rất quan tâm.
Có đại biểu lấy số liệu từ Báo cáo số 132 ngày hôm qua của Bộ Tư pháp. Theo đó tính từ tháng 10/2013, tức là kết thúc kỳ họp Quốc hội thứ 6 đến 30/4 trong tổng số 368 văn bản đã kiểm tra, Bộ Tư pháp phát hiện 79 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật, trong đó có 21 văn bản sai về nội dung. Số liệu thì thống nhất nhưng kỳ báo cáo có khác nhau nên hôm qua các đại biểu viện dẫn ở các báo cáo khác nhau nên khác nhau.
Thứ hai, về loại sai phạm, trong số 312 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật theo báo cáo của Chính phủ, 186 văn bản sai căn cứ và hình thức, 64 văn bản sai về hiệu lực, 11 văn bản sai thẩm quyền và 54 văn bản sai về nội dung, chiếm khoảng 0,17% so với số văn bản đã kiểm tra. Với 54 văn bản có dấu hiệu sai về nội dung, không có văn bản nào vi hiến, có 4 văn bản có dấu hiệu chưa phù hợp với luật và pháp lệnh, còn lại là văn bản có dấu hiệu chưa phù hợp với nghị định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, Bộ Tư pháp cũng phát hiện thêm những quy định không phù hợp với thực tiễn và không khả thi. Trong 79 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật theo báo cáo số 132 của Bộ Tư pháp thì có 51 văn bản sai về thể thức, căn cứ ban hành; 7 văn bản sai về thẩm quyền; 5 văn bản sai về hiệu lực và 21 văn bản sai về nội dung. Chúng tôi đã có phục lục kèm theo báo cáo này ghi rất rõ các vấn đề sai là gì. Cũng xin báo cáo với Quốc hội, trong báo cáo số 132 qua rà soát lại những văn bản sai về nội dung cũng không có sai phạm nào trái với Hiến pháp hoặc luật, pháp lệnh của Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội, chỉ trái và chưa phù hợp với nghị định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Thứ ba, về tình hình xử lý, trong số 54 văn bản sai về nội dung, theo báo cáo số 126 của Chính phủ, sau khi Bộ Tư pháp trao đổi với các cơ quan ban hành văn bản thì có 19 văn bản được các cơ quan soạn thảo sửa ngay nội dung trái pháp luật, không phù hợp và không khả thi như Thông tư số 24/2013 của Bộ Giáo dục và đào tạo quy định thêm một số đối tượng được ưu tiên cộng điểm so với quy định của Pháp lệnh Người có công, ngoài ra quy định cộng điểm cho bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng tiền khởi nghĩa là không phù hợp với thực tiễn. Có 35 văn bản Bộ Tư pháp thông báo về nội dung có dấu hiệu trái pháp luật thì đến nay 20 văn bản đã xử lý xong như Thông tư 55/2011 về kiểm tra chứng nhận an toàn thực phẩm thủy sản quy định tạm ngừng xuất khẩu vào các nước nhập khẩu trái với Luật An toàn thực phẩm và hiện nay đã được thay thế bằng Thông tư 48 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phù hợp với các quy định của luật. Còn 15 văn bản đang trong quá trình xử lý, ví dụ Thông tư 05/2013 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội quy định thêm các loại giấy tờ phải cung cấp để được hưởng chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sỹ, so với quy định tại Nghị định 31 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành pháp lệnh này.
Xin báo cáo Quốc hội, đối với 21 văn bản có dấu hiệu sai về nội dung, theo báo cáo 132 của Bộ Tư pháp như chúng tôi báo cáo lúc nãy, phụ lục cũng nêu rõ tình hình xử lý như thế nào, chúng tôi xin phép không đi vào cụ thể, mất thời gian của Quốc hội. Tuy nhiên, tôi cũng báo cáo thêm là việc tiếp tục ban hành văn bản của các bộ, cơ quan ngang bộ sai về nội dung, sau khi Hiến pháp mới có hiệu lực, đất nước ta có thể nói chuển sang giai đoạn mới về xây dựng nhà nước pháp quyền thì chúng tôi nghĩ không thể chấp nhận được, mặc dù số lượng không cao. Cần phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm theo nghị quyết của Quốc hội và nghị quyết của Chính phủ. Xin phép Thủ tướng Chính phủ, tới đây chúng tôi sẽ hàng tháng báo cáo ra phiên họp Chính phủ tình hình kiểm tra văn bản để Chính phủ xem xét, cho ý kiến về vấn đề này.
Vấn đề tiếp theo, chúng tôi xin trả lời đại biểu Huỳnh Văn Tiếp, đoàn Cần Thơ, hôm qua đại biểu yêu cầu làm rõ thêm kết quả thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ Quốc hội giao về thi hành án dân sự theo Nghị quyết 37 và dường như đại biểu chưa yên tâm lắm với quyết tâm của Bộ Tư pháp trong việc phấn đấu để đạt chỉ tiêu trong năm 2014 này. Chúng tôi xin được báo cáo với đại biểu như sau:
Có hai chỉ tiêu chủ yếu Quốc hội giao theo Nghị quyết 37 cho công tác thi hành án dân dự:
Một là bảo đảm chính xác, đúng pháp luật trong việc xác minh, phân loại việc và tiền có điều kiện thi hành và chưa có điều kiện thi hành.
Hai là trên phân loại án đó, chỉ tiêu là phải thi hành xong 88% về việc và 77% về tiền, kết quả thực hiện năm 2013 và 6 tháng 2014 như sau:
Năm 2013, kết quả phân loại án đã báo cáo Quốc hội cuối năm 2013, án có điều kiện thi hành về việc đạt 77,81%, tăng 8,4% so với năm 2012, về tiền có điều kiện thi hành đạt tỷ lệ 56,1%, tăng 25,02% so với năm 2012. Tuy nhiên kết quả thi hành, đã thi hành xong 492.975 việc tăng so với 2012 về con số tuyệt đối nhưng chỉ đạt tỷ lệ 86,53% tức là giảm so với năm 2012 và không đạt được chỉ tiêu mà Quốc hội giao cho 88%. Về tiền thi hành xong được 28.965 tỷ cũng tăng cao so với 2012 nhưng cũng chỉ đạt tỷ lệ 73,17%, giảm 3,8% so với năm 2012 và không đạt được chỉ tiêu Quốc hội nêu ra.
Như tôi báo cáo hôm qua do phân loại án tốt hơn, bảo đảm chặt chẽ hơn thì ngược lại tỷ lệ kết quả đạt được thi hành xong có thấp hơn. 6 tháng đầu năm nay theo thống kê của chúng tôi, kể từ 1/10 năm ngoái về phân loại án có điều kiện thi hành về việc đạt 74,89%, tăng 1,9% so với cùng kỳ của năm 2013. Về tiền có điều kiện thi hành thì 71,1% tăng 9,66% so với cùng kỳ năm 2013. Trên cơ sở đó đã thi hành xong 204.640 việc, đạt tỷ lệ 53,19% tăng 2,34% so với cùng kỳ năm 2013. Về tiền thi hành xong trên 13.000 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 25,76%, tăng 0,61% so với cùng kỳ năm 2013.
Căn cứ vào kết quả 6 tháng đầu năm 2014 cộng với sự phục hồi dần của nền kinh tế, trong đó đặc biệt sự ấm lại của thị trường bất động sản, hôm qua chúng tôi đã bày tỏ tin tưởng năm 2014 cố gắng đạt chỉ tiêu Quốc hội giao cho.
Về quyết tâm thì Báo cáo trả lời chất vấn của chúng tôi ngày hôm qua cũng đã nêu 4 nhóm giải pháp chính, với một quyết tâm cao để phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu theo Nghị quyết 37 của Quốc hội. Hôm nay chúng tôi xin được nhấn mạnh 3 ý cụ thể hơn.
Một là tập trung chỉ đạo quyết liệt đối với các địa phương có lượng án nhiều, lượng án lớn hoặc có án lớn phức tạp. Ví dụ như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Tiền Giang, Hải Phòng. Tổ chức các đợt cao điểm về thi hành án đã tổ chức mấy lượt rồi tiếp tục nữa, cần thiết thì tăng cường và điều động chấp hành viên từ địa phương này sang địa phương khác giống như đã làm với Tây Ninh năm 2013 và tiếp tục ở lại.
Hai là phối hợp tích cực với ban thường vụ các tỉnh, thành ủy để kiện toàn cán bộ lãnh đạo thi hành án một số địa phương chúng tôi có nhận định còn yếu kém hoặc có vi phạm như vừa qua đối với Cần Thơ. Chúng tôi đã kiện toàn đối với Kiên Giang, Hải Phòng, đồng chí Trần Ngọc Vinh cũng biết rõ. Năm 2013 và 6 tháng 2014 đã giải quyết cơ bản được 7/10 tỉnh nằm trong diện chúng tôi xếp là yếu kém kéo dài. Còn lại 3 tỉnh nữa, chúng tôi xin hứa sẽ giải quyết nốt từ nay đến hết năm 2014.
Ba là triển khai thực hiện tốt quy chế phối hợp công tác thi hành án đã ký kết giữa Bộ Tư pháp với Bộ Công an, Tòa án tối cao, Viện kiểm sát tối cao vào cuối năm 2013 để giải quyết những vấn đề vướng mắc phát sinh, kể cả trong công tác cưỡng chế thi hành án, phối hợp tốt với Ban chỉ đạo thi hành án các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để chỉ đạo quyết liệt thi hành án các vụ án lớn, bức xúc, kéo dài như trường hợp của Đà Lạt mà hôm qua đại biểu Nguyễn Bá Thuyền đã nêu.
Xin được trả lời đại biểu Đỗ Văn Đương về vấn đề thu hồi tài sản trong vụ đại án tham nhũng được rất ít và đại biểu gợi ý phải chăng giữa thi hành án dân sự phải có kết nối với các cơ quan tố tụng. Chúng tôi rất cảm ơn đại biểu về câu hỏi cũng như gợi ý về giải pháp. Mỗi khi tòa án xét xử các đại án tham nhũng thì người dân phấn khởi nhưng anh em thi hành án rất lo. Nguyên nhân chủ yếu là ở nước ta chưa có hệ thống đăng ký tài sản một cách tập trung, thống nhất, bài bản và minh bạch, bất động sản cũng vậy và động sản cũng như vậy. Việc mua bán trả tiền qua thẻ tín dụng thực hiện chưa nghiêm, mặc dù có luật pháp. Có sự cắt khúc rất nghiêm trọng trong tố tụng hình sự hiện nay, điều tra một khúc, truy tố một khúc, xong rồi đưa ra tòa án một khúc, đặc biệt thi hành án dân sự bị tách rời khỏi quyền lực của cơ quan tư pháp hiện nay là tòa án như đã báo cáo hôm trước. Cũng có lý do thuộc về trách nhiệm của chấp hành viên chưa làm hết trách nhiệm xác minh tài sản thi hành án và cũng có lý do thi hành án theo quy định của luật trong nhiều trường hợp phải theo đơn yêu cầu thì mới thi hành. Như vụ Vinashin, tất cả những gì thuộc về án chủ động đã thi hành xong, còn những cái bồi thường cho các doanh nghiệp con cháu của Vinashin thì phải có yêu cầu của con cháu Vinashin. Việc này Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã vào cuộc nhưng cho đến hôm nay con cháu không buộc ông phải trả số tiền đó. Số tiền báo cáo Quốc hội không phải là ít. Tất cả những điều đó đang được nghiên cứu đề suất để lần này cùng với Hiến pháp mới chúng ta hoàn thiện thể chế như đại biểu đã gợi ý. Trong đó có việc làm sao để kết nối liên thông giữa hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự với từ đầu, điều tra, truy tố, xét xử, nhất là áp dụng các biện pháp khẩn cấp, kê biên tài sản, phong tỏa tài sản, tài khoản v.v... Trong đó có việc Chính phủ đã báo cáo để kết nối hoạt động của tòa án với hoạt động thi hành án dân sự.
Đại biểu Đỗ Văn Đương có hỏi về chính sách hình sự, tôi hiểu không biết có đúng không, sẽ cần đổi mới như thế nào đối với tội tham nhũng ở trong Bộ Luật hình sự sửa đổi sắp tới. Định hướng lớn để sửa đổi Bộ luật hình sự sắp tới Ban soạn thảo và Bộ Tư pháp đã báo cáo Chính phủ và Chính phủ cũng đã thống nhất và ra nghị quyết về những định hướng lớn này rồi. Trong đó vấn đề liên quan đến tội tham nhũng Ban soạn thảo Bộ Luật hình sự sửa đổi cũng đã cho ý kiến và Ban nội chính Trung ương cũng đã làm việc trực tiếp với chúng tôi về vấn đề này theo hướng bổ sung một số tội phạm tham nhũng, nội luật hóa một số quy định của công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Chẳng hạn có thể bổ sung tội làm giầu bất hợp pháp, không chứng minh được bằng nguồn nào mà có tài sản đó cũng bị truy tố.
Vấn đề kê khai tài sản rắc rối, vấn đề tham nhũng trong khu vực tư nhân, hiện nay chúng ta đang khoanh vùng tham nhũng trong lĩnh vực công thôi, báo cáo với Tổng Bí thư như vậy.
Đồng thời chúng tôi cũng đã trình Chính phủ và Chính phủ cũng đã đồng tình trong nghiên cứu để quay trở lại có thể bổ sung vào Bộ luật hình sự sắp tới vấn đề truy tố pháp nhân. Cụ thể ở đây là các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, nhất là trong việc rửa tiền. Xin báo cáo định hướng như vậy.
Tiếp theo chúng tôi xin trả lời đại biểu Quốc hội Chu Sơn Hà về chương trình xây dựng luật, tình trạng xin lùi, xin rút khỏi chương trình các dự án luật, pháp lệnh, trách nhiệm của Bộ trưởng đến đâu, giải pháp như thế nào. Chúng tôi xin trả lời như sau: Từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIII đến nay việc thực hiện chương trình xây dựng luật, pháp lệnh từ phía Chính phủ đã có nhiều chuyển biến. Chuyển biến này đều được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận trong các báo cáo trước Quốc hội về chương trình xây dựng pháp luật hàng năm.
Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn tình trạng xin lùi, xin rút khỏi chương trình. Theo thống kê tính từ đầu nhiệm kỳ đến nay Chính phủ đề nghị lùi hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định lùi là 13 văn bản, rút khỏi chương trình là 2 văn bản, như vậy là ít hơn rất nhiều so với nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XII. Về nguyên nhân khách quan cũng có, chủ quan cũng có. Về khách quan, có một số dự án luật Chính phủ phải đề nghị xin lùi để chờ tổng kết, chờ báo cáo và có Kết luận của Hội nghị Trung ương. Ví dụ như Luật đất đai, Luật hợp tác xã, Luật tổ chức chính quyền địa phương tháng 9 vừa rồi mới kết luận, hoặc chờ để thực hiện thí điểm hoặc chờ đang đàm phán những hiệp định quan trọng ví dụ như trong lĩnh vực hải quan.
Một số dự án luật Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định lùi thời gian trình hoặc rút khỏi chương trình để xem xét đồng bộ với các dự án luật khác. Ví dụ Luật ngân sách (sửa đổi) vừa rồi để chờ cùng với Luật chính quyền địa phương, Luật hộ tịch chờ Luật căn cước công dân, hoặc để ưu tiên cho các dự án luật để triển khai trực tiếp thi hành Hiến pháp như vừa rồi chúng ta đã biểu quyết, lùi lại Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự mặc dù bây giờ Chính phủ đang xem xét, Luật thống kê (sửa đổi) Chính phủ đang xem xét, Quốc hội đã yêu cầu lùi. Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo xin rút ra khỏi chương trình, bởi vì Chính phủ đề nghị xây dựng luật và Quốc hội đã chấp nhận xây dựng luật, xây dựng luật mới phù hợp với Hiến pháp năm 2013.
Về chủ quan, đúng là cũng có những dự án chuẩn bị chưa kỹ, hoặc chưa xác định rõ được phạm vi điều chỉnh cũng như chính sách nên phải xin lùi, ví dụ Luật Đô thị hoặc Luật Quy hoạch mà nhiều đại biểu hôm trước cũng muốn có sớm.
Về trách nhiệm của Bộ Tư pháp là cơ quan giúp Chính phủ trong việc lập và gác gôn thì chúng tôi thấy có trách nhiệm và cũng xin nhận trách nhiệm trước Quốc hội về vấn đề xin lùi, xin rút.
Về giải pháp chúng tôi cũng đã báo cáo nhiều lần, Quốc hội cũng đã có nghị quyết thì chúng tôi cơ bản đồng tình. Nhân đây cũng đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội cũng đồng tình khi Chính phủ không đề nghị thì cơ bản đồng thuận cho là nhiều việc Chính phủ không đề nghị nhưng sang Quốc hội lại đề nghị, yêu cầu, thực tế có như vậy. Còn để triệt để hơn, như hôm qua tôi báo cáo về chất vấn của đại biểu Kim Thúy, chúng ta tách bạch giai đoạn làm chính sách với giai đoạn xây dựng luật thì lúc đó các chương trình xây dựng luật hàng năm có thể sẽ khả thi hơn.
Về câu hỏi thứ hai của đại biểu Chu Sơn Hà, bộ nào yếu kém nhất trong quy định chi tiết thi hành. Chúng tôi xin báo cáo với đại biểu là trong báo cáo của Bộ Tư pháp kể cả báo cáo của Chính phủ gửi cho Quốc hội cũng đã thống kê một danh mục các văn bản và tình hình nợ đọng. Tuy nhiên chúng tôi cho rằng việc xác định và xử lý trách nhiệm đối với cơ quan chậm ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành cần phải cân nhắc rất nhiều yếu tố. Ví dụ số lượng văn bản quy định chi tiết mà các bộ, cơ quan ngang bộ được giao soạn thảo trong cùng một thời gian rất khác nhau, có bộ, cơ quan ngang bộ phải xây dựng, ban hành rất nhiều văn bản như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Bộ Quốc phòng, trong khi đó có bộ chỉ được giao một văn bản như Bộ Ngoại giao, hoặc có bộ không có văn bản nào như Ủy ban Dân tộc.
Thứ hai, có những văn bản nội dung rất khó và phức tạp, nhậy cảm cũng phải xin lên, xin xuống ý kiến của cơ quan có thẩm quyền. Ví dụ nếu trách chị Chuyền ban hành muộn Nghị định về tuổi nghỉ hưu thì đúng là cũng oan chị Chuyền, đã đưa ra nhiều lần Chính phủ thảo luận nhưng trình ra vẫn chưa được chấp nhận. Chúng tôi xin phép được báo cáo ngắn gọn về trách nhiệm như các đồng chí nói.
Đại biểu Chu Sơn Hà có nêu cụ thể về Nghị định của Chính phủ, Nghị định 24 năm 2014 của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng quản lý công chức có trái với Luật cán bộ công chức không trong việc quy định trường hợp xét tuyển công chức. Khi Bộ Tư pháp thẩm định có phát hiện ra vấn đề này không. Chúng tôi xin trả lời đại biểu Chu Sơn Hà là theo Bộ Tư pháp thì quy định ở trong Nghị định 24 này không trái với Luật cán bộ, công chức năm 2010, bởi các lý do như sau:
Thứ nhất, Điều 37 của Luật cán bộ công chức quy định các trường hợp xét tuyển đối với người cam kết tình nguyện làm việc từ 5 năm trở lên ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Bên cạnh đó Điều 6 của luật quy định về chính sách đối với người có tài năng, nội dung là Nhà nước có chính sách để phát hiện thu hút, bồi dưỡng, trọng dụng, đãi ngộ xứng đáng đối với những người có tài năng và giao cho Chính phủ quy định cụ thể chính sách này. Vì vậy Nghị định 24 để cụ thể hóa cả 2 điều luật đó của Luật cán bộ, công chức chứ không riêng gì Điều 37. Nội dung điều luật quy định như thế nào hôm qua đại biểu nói rồi, chúng tôi xin khẳng định lại là trong quá trình thẩm định chúng tôi thấy rằng không trái và hôm nay chúng tôi xem lại cũng thấy rằng không trái với Luật cán bộ, công chức.
Xin trả lời đại biểu Nguyễn Bá Thuyền về vấn đề quyền khởi kiện của người dân, đại biểu đã nêu vấn đề này tại chất vấn chúng tôi tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tôi đồng tình với đại biểu sòng phẳng ra trong một nhà nước pháp quyền thì cũng cần nghiên cứu để bổ sung quy định người dân và doanh nghiệp được khởi kiện cơ quan nhà nước. Trước mắt có thể từ cấp bộ trở xuống cho đến cấp địa phương khi mà ban hành văn bản pháp luật sai hoặc chậm, trực tiếp gây ra thiệt hại về vật chất cho họ, như thế đương nhiên có trách nhiệm bồi thường.
Để tiếp tục cụ thể hóa cơ chế kiểm soát quyền lực, theo tinh thần của cương lĩnh và tinh thần của Hiến pháp 2013, chúng tôi cũng suy nghĩ đã đến lúc cần phải nghiên cứu để giao cho Tòa án tối cao khi xét xử các vụ án cụ thể mà phát hiện ra văn bản của các bộ hoặc các địa phương trái với Hiến pháp, trong Hiến pháp có quy định về cơ chế bảo hiến thì có quyền đình chỉ việc thi hành văn bản đó. Hai vấn đề này cần được nghiên cứu, tôi nghĩ sẽ có thể sẽ đề xuất trong sửa luật tố tụng hành chính tới đây mà Quốc hội đã thông qua chương trình năm 2015 sẽ có xem xét.
Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền có nêu một vấn đề cụ thể là văn bản của Văn phòng Chính phủ thông báo về việc tăng phó chủ tịch ủy ban có vi phạm nghị định của Chính phủ hay không?
Tôi xin thưa, đúng là Nghị định 107 của Chính phủ có quy định về số lượng các phó chủ tịch ủy ban nhân dân các cấp, theo nghị định khi mà có nhu cầu bổ sung phó chủ tịch thì ủy ban tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xin chủ trương của Thủ tướng Chính phủ là người mà theo quy định của pháp luật phê chuẩn chức danh sau khi bầu. Từ trước tới nay, sau khi có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc đồng ý chủ trương thì Văn phòng Chính phủ ký thông báo chủ trương đó thành thông lệ rồi. Vừa rồi trường hợp đại biểu Quốc hội hỏi, chúng tôi thấy thông báo cũng là thông lệ rồi để thông báo ý kiến của Thủ tướng.
Thứ hai, đại biểu Quốc hội hỏi, tôi hiểu rằng rơi vào trường hợp luân chuyển cán bộ từ Trung ương về địa phương. Đây là một chủ trương rất lớn của Đảng, Nhà nước ta để đào tạo, nhất là đội ngũ cán bộ chiến lược. Chúng ta biết rồi. Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết định những người lần này đi luân chuyển thì không tính vào chỉ tiêu số phó chủ tịch cũng như phó bí thư của các tỉnh, thành phố. Trong trường hợp này cũng xin thưa, đây là quy định của Đảng và thông báo đó chúng tôi nghĩ không phải là vấn đề gì chúng ta đáng phải quan tâm, xem rằng có trái với nghị định hay không.
Xin được báo cáo tiếp đại biểu về vấn đề đại biểu có câu hỏi rất cụ thể của một vụ việc thi hành án ở Đà Lạt. Tôi xin phép báo cáo đại biểu Nguyễn Bá Thuyền vụ việc ở Đà Lạt thi hành chậm, bởi vì nó có yếu tố và tố cáo về vấn đề có dấu hiệu phạm tội hình sự. Chính có khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với chấp hành viên về việc bán đấu giá tài sản đó, cho nên việc thi hành án đã được dừng lại, rất chia sẻ với Công ty trách nhiệm Phương Trang. Mới đây giữa Bộ Tư pháp cùng với Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã có trao đổi thảo luận và đi đến một kết luận tách riêng việc mua bán đấu giá đó ra, vì việc mua bán đấu giá là ngay tình và được trả tiền rồi cho nên chúng tôi đã chỉ đạo và tới đây sẽ phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh Lâm Đồng, chúng tôi đã trực tiếp trao đổi với đồng chí Bí thư tỉnh ủy, đồng chí Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh và dự kiến sẽ xem xét để quyết định dứt điểm vào thời gian sớm nhất vấn đề trả tài sản mua được qua đấu giá cho Công ty trách nhiệm hữu hạn này.
Đại biểu Nguyễn Văn Phúc có hỏi và tôi hiểu ý kiến này cũng trùng hợp với đại biểu Trần Văn Độ, đoàn An Giang, có lẽ xin phép được trả lời vắn tắt như sau: Riêng về rà soát những quy định của pháp luật, những văn bản pháp luật liên quan đến quyền con người, quyền công dân Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ, chúng tôi có chủ trì. Qua kết quả rà soát xin thưa sơ bộ trong số 155 luật, pháp lệnh cho thấy có 29 luật, pháp lệnh cần được sửa đổi bổ sung, ban hành thay thế để phù hợp với quy định của Hiến pháp. Trong đó có 12 đến 29 luật, pháp lệnh có quy định trái với Khoản 2, Điều 14 quy định 4 điều kiện, 4 trường hợp quyền con người bị hạn chế bởi luật. Trong số 29 luật, pháp lệnh này có 7 luật, pháp lệnh chưa được đưa vào chương trình của năm 2015, tới đây chúng tôi sẽ nghiên cứu để báo cáo với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu được thì bổ sung thêm để phù hợp, trong đó có vấn đề như đại biểu Nguyễn Văn Phúc nêu về quyền tự do kinh doanh trong lĩnh vực pháp luật không cấm. Hiện nay ta đang xây dựng Luật Doanh nghiệp cũng như Luật Đầu tư theo hướng đó. Chúng tôi xin phép báo cáo ngắn gọn đại biểu Nguyễn Văn Phúc và đại biểu Trần Văn Độ như vậy.
Đại biểu Hồ Trọng Ngũ nêu vấn đề rất vĩ mô là hệ thống pháp luật chúng ta phát triển có đúng hướng không. Chúng tôi cũng báo cáo rồi là Bộ Chính trị có một nghị quyết về định hướng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2020 và hiện nay đang thực hiện rất tích cực nghị quyết đó. Tôi cho chúng ta đang làm đúng hướng. Tuy nhiên đi vào chi tiết, cũng xin báo cáo Quốc hội, nhất là sau khi có Hiến pháp mới, đại biểu Quốc hội cũng đã thảo luận, cho ý kiến, báo cáo Chủ tịch Quốc hội nhiều khi chúng ta làm luật con trước, làm luật mẹ sau, đó là điều có lẽ cần nghiên cứu. Ví dụ lẽ ra Bộ luật dân sự phải đưa ra trình làng trước, sau đó đến các luật chuyên ngành, nhưng Bộ luật dân sự rất đồ sộ, to lớn, đòi hỏi thời gian nên chưa làm được. Tôi nghĩ rằng tới đây có thể đề xuất bổ sung nghị quyết về chiến lược để làm sao chúng ta sắp xếp cho phù hợp hơn.
Đại biểu Nguyễn Hữu Hùng nêu vấn đề ủy quyền tiếp, chúng tôi xin thưa trong nhiệm kỳ này, chỗ này báo cáo với Thủ tướng là Bộ Tư pháp canh gác rất kỹ, trước đây có câu chuyện ủy quyền tiếp nhưng lần này có thể nói gần 3 năm trở lại đây, vấn đề ủy quyền tiếp Bộ Tư pháp canh gác rất kỹ và bao giờ cũng báo cáo với Chính phủ không được ủy quyền tiếp.
Đại biểu Phương Hữu Việt nêu vấn đề hệ thống pháp luật của chúng ta phức tạp, như hôm qua chúng tôi đã trình bày đúng là như vậy. Tôi chỉ nói nôm na lại là cuối năm sẽ trình Quốc hội dự án Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật hợp nhất, sửa đổi một cách căn cơ mà Chính phủ đã cho định hướng lớn, đại biểu cũng sẽ rõ thêm nguyên nhân làm sao trong tờ trình sắp tới và định hướng của chúng ta phát quang hệ thống pháp luật như thế nào. Xin cảm ơn đại biểu.
Nguyễn Sinh Hùng - Chủ tịch Quốc hội
Xin Quốc hội cho dừng phần chất vấn ở đây. Tôi xin phép được tóm lại một số vấn đề để chúng ta chuyển sang chương trình chất vấn Tổng thanh tra Nhà nước.
Kính thưa Quốc hội,
Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước rất quan tâm tới vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách hành chính, xây dựng bộ máy nhà nước của chúng ta hiệu lực, hiệu quả, thông suốt. Nếu cải cách được thủ tục hành chính, xây dựng được bộ máy trong sạch, vững mạnh thì chính là mục tiêu phục vụ nhân dân tốt nhất.
Qua chất vấn Bộ trưởng Hà Hùng Cường với chức năng, nhiệm vụ của mình Bộ trưởng vừa là trả lời trách nhiệm của mình, nhưng đồng thời vừa thay mặt Chính phủ trả lời trách nhiệm của tập thể Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan tư pháp khác như Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan. Đồng thời cũng chừng mực nào đó đã nói tới trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội và Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban liên quan.
Bởi vì công tác xây dựng Hiến pháp, pháp luật để tạo ra một hệ thống thể chế của chúng ta không chỉ là trách nhiệm của Bộ Tư pháp. Vì vậy, Bộ trưởng đã trả lời rất đầy đủ, cũng khá rõ ràng nhưng về trách nhiệm có phần nào còn lúng túng, bởi vì nói cho người khác cũng còn chưa thật sự dám thẳng thắn. Nhưng qua chất vấn của các đại biểu Quốc hội thì chúng ta một lần nữa nhận thức sâu sắc hơn vai trò của Hiến pháp, pháp luật, đề cao sống và làm việc theo pháp luật thì phải có Hiến pháp và pháp luật tốt. Chúng ta muốn thực hiện chủ trương, đường lối, cương lĩnh của Đảng để đưa vào cuộc sống thì Đảng và Nhà nước cũng phải lãnh đạo thông qua việc xây dựng và ban hành tổ chức thực hiện hệ thống pháp luật, nhân dân ta cũng sống theo Hiến pháp và pháp luật.
Trong thời gian qua, nhiều nhiệm kỳ qua, Quốc hội, Chính phủ, các ngành đã nỗ lực rất cao dưới sự lãnh đạo của Đảng về công tác xây dựng Hiến pháp, pháp luật, các văn bản pháp quy khác để tạo ra hàng lang pháp lý cho việc phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước, nói chung là tốt. Tuy rằng anh Cường có nói một cách rất văn học là hệ thống pháp luật của chúng ta hiện nay vẫn phức tạp nhất thế giới, phức tạp là đúng rồi, mình đang trong quá trình xây dựng, chưa thật hoàn thiện, có tình hình ấy nhưng càng ngày càng được khắc phục, đó là tiến bộ của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Chúng ta xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, có quyền lập pháp, có quyền hành pháp, có quyền tư pháp và 3 quyền ấy kiểm soát lẫn nhau, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng như Hiến pháp đã quy định. Tôi cho đó là chuyển biến rất tốt, rất tích cực.
Nhưng tại phiên họp này chúng ta chất vấn và trả lời chất vấn, Quốc hội càng thấy rằng, càng lo lắng rằng hệ thống pháp luật còn nhiều vấn đề, tồn tại. Công tác xây dựng chương trình làm luật, công tác tổ chức thực hiện xây dựng pháp luật và công tác triển khai thực hiện pháp luật từ các cơ quan nhà nước đến toàn bộ hệ thống chính trị, tới người dân còn nhiều tồn tại, khiếm khuyết. Quốc hội đã đặt ra rất nhiều vấn đề. Một là chương trình đưa vào, lùi lại, chậm ban hành văn bản, chậm hướng dẫn triển khai, chậm phổ biến để nhân dân đồng tình ủng hộ, hiểu biết được pháp luật, tổ chức thi hành, ban hành các văn bản hướng dẫn. Ngay trong luật, nghị định, thông tư của chúng ta cũng còn nhiều sai sót. Chỉ kiểm tra văn bản chậm thì thấy rất xót ruột, rất đáng lo lắng, có luật mà không có nghị định, có nghị định mà chưa có thông tư, đối với những điều luật giao làm sao thi hành. Anh Cường nói tỷ lệ phần trăm nhưng đấy là nói chung, nói riêng thì tôi nói là 100%. Điều đó, khoản đó, việc đó đụng chạm tới doanh nghiệp, dân cư, các cơ quan nhà nước trong toàn bộ hệ thống của chúng ta thì không thi hành được.
Có tình hình hướng dẫn chưa phù hợp, quy định chưa phù hợp, thông tư không phù hợp với nghị định thì là sai, không chờ Hiến pháp với luật, bởi nghị định cũng là hướng dẫn luật, Hiến pháp. Thông tư lại không phù hợp với nghị định thì tức là không phù hợp với Hiến pháp và luật, nói một cách logic nhất thì nó là thế. Vừa chậm, vừa sai mà nếu sai, rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người dân và của doanh nghiệp. Đây là một thiếu sót, một yếu kém, chậm đã là một yếu kém, sai lại càng yếu kém, 312 văn bản/1500 văn bản là tỷ lệ khá cao. Đây chỉ mới xem cấp bộ, chưa xem hết đến xã, huyện, tỉnh, tôi cho là cũng khá nghiêm trọng, khá nguy hiểm.
Công tác phổ biến, tuyên truyền tổ chức thực hiện pháp luật, chúng ta cũng còn nhiều khó khăn. Không biết thì không có tội, tôi là người dân tôi nói với các đồng chí là nhà nước thế thôi, tôi không biết, cứ bảo tôi là không thi hành. Bây giờ phải tuyên truyền, phổ biến yêu cầu thế nào đó để tôi phải biết, chỗ này trách nhiệm của phía nhà nước. Chúng ta có Luật tuyên truyền phổ biến hướng dẫn thi hành pháp luật, phải bố trí kinh phí cho nữa. Đây là công việc chúng ta phải làm, nhà nước phải làm, vừa là dân phải làm nhưng vừa nhà nước phải làm. Có thể nói chung lại, công tác xây dựng pháp luật ban hành văn bản pháp luật, hướng dẫn thi hành pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật đáng lo lắng, còn nhiều yếu kém Quốc hội lo lắng, nhân dân lo lắng, Đảng, Nhà nước lo lắng, làm cho hiệu lực, hiệu quả để quản lý bộ máy nhà nước hạn chế. Trách nhiệm này thuộc ai?
Tôi xin nói rõ thế này, trước hết Quốc hội cũng có trách nhiệm. Thứ hai là các cơ quan, nhất là các cơ quan của Quốc hội mà người chịu trận lớn nhất ở đây là Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội có trách nhiệm. Đại biểu mình giữ quyền ban hành luật nhưng quá trình xây dựng, ban hành luật qua các khóa vừa qua và đến cả khóa này, chúng ta đã kịp thời phát hiện kịp thời chặn lại, kịp thời sửa đổi, bổ sung những vấn đề mà trình ra. Vấn đề này tôi cho Quốc hội có trách nhiệm, các cơ quan từ Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban, nhưng Ủy ban Pháp luật chịu trách nhiệm lớn nhất, đấy là một chỗ trách nhiệm.
Tập thể Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Tư pháp là tổng tham mưu, người gác cửa việc này, từ chương trình cho đên kiểm soát, có đình chỉ văn bản nào, có hủy bỏ văn bản nào trình Thủ tướng cũng do Bộ Tư pháp, có trình Quốc hội hay trình Ủy ban thường vụ Quốc hội dừng lại hay hủy bỏ văn bản nào sai trái cũng do Chính phủ, mà Chính phủ cũng do Bộ Tư pháp. Cho nên có thể nói tập thể Chính phủ, các thành viên của Chính phủ, đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tư pháp có trách nhiệm chỗ này. Đi theo đó là các cấp ở địa phương cho đến xã cũng đều có trách nhiệm về chuyện này. Ngành tư pháp của chúng ta, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cũng có trách nhiệm liên quan đến công tác này. Nói rộng ra công tác chỉ đạo của Đảng ta cũng chưa thật làm cho công tác xây dựng pháp luật thực thi một cách nghiêm túc. Bộ Chính trị kịp thời, từ lúc hội nhập có ngay một chỉ thị, kế hoạch, nghị quyết nhưng kiểm tra đôn đốc và uốn nắn, bây giờ có Hiến pháp mới chúng ta cũng phải chỉnh, Ban cán sự Đảng, Chính phủ, Đảng đoàn, Quốc hội cũng phải chỉnh để chúng ta kịp thời bổ sung câu chuyện này. Sở dĩ tôi muốn nói chuyện này là tinh thần toát lên từ chất vấn của đại biểu Quốc hội, từ vị trí, vai trò tác động ảnh hưởng của công tác xây dựng pháp luật đối với toàn bộ sự nghiệp đổi mới của đất nước ta trong thời gian tới. Chúng ta phải nhận rõ trách nhiệm đó trước đồng bào cử tri.
Nếu chúng ta làm không tốt, làm không nghiêm sẽ có loại biết mà không thi hành pháp luật, làm trái pháp luật, không xử lý kịp thời cũng rất nguy hiểm. Chúng ta cũng phải làm tốt công việc này. Đó là nhận định đánh giá tình hình, mặc dù tôi thấy đồng chí Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng khó nói, cho nên tôi xin nói thẳng như thế để giúp Bộ Trưởng. Không biết Bộ trưởng có đồng tình không, đồng tình thì chúng ta đưa vào nghị quyết.
Để thực hiện tốt công việc này tôi xin đề nghị mấy điểm như thế này:
Một, chúng ta đã có được một luật mẹ mới, đạo luật cơ bản, đạo luật gốc, đấy là chính là Hiến pháp, mất bao công sức của toàn dân, toàn Đảng và các đại biểu Quốc hội, chúng ta làm được Hiến pháp chúng ta gọi hợp được ý Đảng lòng dân. Có được bản Hiến pháp đại đoàn kết toàn dân tộc như vậy bây giờ chúng ta phải tổ chức thi hành. Tôi đề nghị căn cứ vào kế hoạch nghị quyết của Quốc hội, nghị quyết của Chính phủ thì Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội giúp Quốc hội, giúp Ủy ban thường vụ Quốc hội, giúp Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kiểm tra, đôn đốc tổ chức thực hiện tốt nghị quyết này, Nghị quyết tổ chức thi hành Hiến pháp, khẩn trương đưa nó vào. Đó là tinh thần mới nhất để chúng ta tiếp tục xây dựng pháp luật tốt hơn. Như anh Cường vừa nói, nếu soát lại là quyền cơ bản của con người, quyền công dân đã có hơn 20 văn bản pháp luật có vấn đề. Nói như vậy để chúng ta rà soát lại, chúng ta tiếp tục thực hiện nó, kế hoạch này phải định kỳ họp Quốc hội, các đồng chí phải báo cáo xem tình hình thực hiện như thế nào. Nếu bây giờ có nghị quyết, có kế hoạch, có chương trình rồi nhưng không tổ chức thực hiện riết thì hiệu quả cũng thấp.
Điểm thứ hai, về cụ thể vào kiểm soát văn bản pháp luật này, tôi xin báo cáo lại với đồng chí Bộ trưởng và Quốc hội là chúng ta ngay từ tháng 11/2011 bàn về chương trình xây dựng pháp luật Quốc hội đã lo lắng về vấn đề triển khai và hướng dẫn thi hành pháp luật, chúng ta đã có Nghị quyết 20 để thực hiện chương trình pháp luật và thực hiện các biện pháp để bảo đảm chương trình xây dựng pháp luật và tổ chức hướng dẫn thi hành pháp luật được tốt.
Năm 2012 Quốc hội có Nghị quyết 37 về xử lý các việc vi phạm pháp luật, trong đó trực tiếp có công việc liên quan tới Bộ Tư pháp là thi hành án, cũng là thực hiện pháp luật.
Cuối năm ngoái chúng ta có một Nghị quyết 67 của Quốc hội là tăng cường công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ban hành văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành. Như vậy có thể nói nhiệm kỳ này chúng ta vừa làm một Hiến pháp để mở ra một chương mới trong công tác xây dựng pháp luật, vừa ban hành liên tục 3 năm 3 nghị quyết đòi hỏi công tác xây dựng pháp luật là một chức năng cực kỳ quan trọng của nhà nước. Không có hệ thống pháp luật thì nghị quyết của Đảng không tổ chức thi hành được, nền dân chủ của nhân dân cũng không thể nào mở ra được, nhà nước pháp quyền cũng không thể nào làm được. Chúng ta 3 lần có nghị quyết như vậy, đánh giá chung là tổ chức triển khai thực hiện 3 nghị quyết này đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và đã có chuyển biến tích cực nhưng chưa đạt yêu cầu. Đề nghị cuối năm nay Bộ trưởng Bộ Tư pháp thay mặt Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội thay mặt Ủy ban thường vụ Quốc hội báo cáo với Quốc hội về việc thực hiện 3 nghị quyết này. Báo cáo của Bộ Tư pháp, của Chính phủ tổng hợp luôn ý kiến của báo cáo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, báo cáo với Quốc hội về việc nghiêm túc thực hiện nghị quyết của Quốc hội. Đây cũng là việc nghiêm túc thực hiện pháp luật. Trong này nói rất rõ, các đồng chí đọc lại Nghị quyết 37, Nghị quyết 20 nói rất rõ, rất cụ thể nhưng các đồng chí báo cáo đơn giản, không đi vào yêu cầu của nghị quyết thì không được. Tôi đề nghị chúng ta thực hiện nghiêm túc việc này. Việc này chúng ta sẽ kiểm lại một lần nữa vào cuối năm sau, hết nhiệm kỳ kiểm lại một lần nữa để phục vụ cho đánh giá, tổng kết nhiệm kỳ này. Chúng ta phải tổng kết, phải nghiêm túc đánh giá chính mình để phục vụ cho nhiệm kỳ sau tiến bộ hơn nhiệm kỳ này của chúng ta. Đây là trọng tâm cốt lõi của nhà nước pháp quyền. Tôi xin nhắc lại rất hệ trọng, phải đánh giá rất nghiêm túc để rút ra được những kết quả và những việc chưa tốt. Sang năm ta lại đánh giá lại một lần nữa, cuối năm nay một lần, sang năm một lần, chúng ta sẽ xây dựng báo cáo của Quốc hội tổng kết nhiệm kỳ.
Việc thứ ba là đồng chí Bộ trưởng đã trả lời chương trình kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện pháp luật. Bây giờ có 2 trọng tâm: Một, triển khai thực hiện Hiến pháp; Hai, từng trọng tâm một chính là từng luật. Đây cũng là trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong Luật tổ chức Quốc hội ghi rất rõ đại biểu Quốc hội có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến pháp luật đối với đồng bào và cử tri. Chúng ta phải làm tốt việc này, tiếp tục xây dựng và kiểm lại để làm việc đó.
Vấn đề thứ tư, tôi đề nghị khẩn trương nghiên cứu để sửa đổi Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo tinh thần xử lý trách nhiệm nghiêm túc đối với những khuyết điểm yếu kém trong tổ chức hướng dẫn và triển khai thi hành pháp luật. Bây giờ chúng ta rút kinh nghiệm gì, định hướng này, định hướng khác v.v... Quốc hội sẽ đóng góp ý kiến nhưng đầu tiên vẫn là Bộ trưởng Bộ Tư pháp, các đồng chí quan tâm cho vấn đề này, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật hợp nhất cuối năm nay trình Quốc hội, sang năm thông qua. Như vậy, cũng phục vụ cho hoạt động của công tác xây dựng pháp luật của năm sau theo tinh thần của Hiến pháp mới.
Liên quan tới việc thi hành án dân sự là vấn đề thứ năm, tôi đề nghị Bộ trưởng tích cực tiếp thu ý kiến của Quốc hội để sửa đổi Luật thi hành án dân sự, trong đó có những vấn đề liên quan đến các hệ thống pháp luật khác, văn bản pháp luật khác, chúng ta đặc biệt quan tâm, làm sao đó để cho công tác thi hành án dân sự thật sự khả thi, liên quan tới công tác điều tra, truy tố, xét xử, liên quan tới công tác xét xử của tòa án và kết án để có thể khả thi thì mới thi hành được. Như vậy chúng ta phải sửa luật này tạo ra một sự chuyển biến tích cực hơn trong công tác thi hành án dân sự.
Chúng tôi xin đề nghị 5 điểm như vậy cũng là một tinh thần chung trong phiên chất vấn này đối với công tác ban hành tổ chức thực hiện xây dựng pháp luật, trực tiếp thay mặt trả lời ở đây là Bộ trưởng Bộ Tư pháp, trong đó có trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Xin Quốc hội cho dừng chất vấn ở đây. Đến giờ này có thể nói tất cả các câu hỏi của đại biểu Quốc hội, tất cả chất vấn của đại biểu Quốc hội đều đã được Bộ trưởng Bộ Tư pháp trả lời. Tôi rất hoan nghênh Bộ trưởng.
Theo baodientu.chinhphu.vn