Ngày 24/6/2013, Đoàn đã đến thăm và làm việc tại Bộ Tư pháp và Bình đẳng Ailen. Ông Doncha O’ Sullivan, Vụ trưởng Vụ Chính sách hình sự, Bộ Tư pháp và Bình đẳng Ailen cùng lãnh đạo các đơn vị phụ trách về trợ giúp pháp lý và tư pháp vị thành niên đã nồng nhiệt đón tiếp Đoàn. Ông Doncha O’ Sullivan thay mặt cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Bình đẳng Ailen giới thiệu chung về cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tư pháp. Các chức năng chính bao gồm: hoạch định chính sách và xây dựng pháp luật chủ yếu trong hai lĩnh vực pháp luật hình sự, dân sự và về các vấn đề bình đẳng, đánh giá, kiểm tra hệ thống pháp luật tư pháp để đảm bảo sự đồng bộ và hoạt động hiệu quả; cung cấp các dịch vụ công liên quan đến tư pháp, trong đó có các dịch vụ liên quan đến trợ giúp pháp lý và hình phạt tù. Ở Ailen, trợ giúp pháp lý bao gồm hai hệ thống: trợ giúp pháp lý hình sự và trợ giúp pháp lý dân sự do Bộ Tư pháp quản lý.
Trợ giúp pháp lý hình sự được thực hiện trên cơ sở Luật Trợ giúp pháp lý hình sự năm 1962 thông qua các chương trình cụ thể với 800 luật sư tư vấn và 800 luật sư tranh tụng tham gia. Bộ Tư pháp là cơ quan có trách nhiệm cử luật sư tham gia vào vụ việc trợ giúp pháp lý và thanh toán tiền cho các luật sư. Năm 2012, ngân sách chi cho trợ giúp pháp lý hình sự là 47 triệu EUR.
Trợ giúp pháp lý dân sự do Đạo luật về trợ giúp pháp lý dân sự năm 1995 điều chỉnh, được thực hiện thông qua Hội đồng trợ giúp pháp lý và 29 Trung tâm trợ giúp pháp lý ở các địa phương. Hội đồng trợ giúp pháp lý là cơ quan độc lập, các thành viên do Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm với nhiệm kỳ 5 năm, bao gồm: đại diện Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Lao động, một số giáo sư, luật sư. Dịch vụ trợ giúp pháp lý dân sự do các luật sư được trả lương của Hội đồng trợ giúp pháp lý và các luật sư tư thực hiện (tổng số hiện có 110 luật sư). Người được trợ giúp pháp lý về hình sự và dân sự có thu nhập trên 18.000 EUR/năm phải chi trả một phần phí tùy thuộc vào mức thu nhập bình quân hàng năm của họ sau khi trừ đi các chi phí thiết yếu. Năm 2012, đã thực hiện được 17.500 vụ việc, trong đó các vụ việc chủ yếu do luật sư được trả lương thực hiện (12.500 vụ việc, chiếm 71,4%). Ngân sách chi cho trợ giúp pháp lý dân sự mỗi năm khoảng 30 triệu EUR. Ước tính hiện nay Ailen có khoảng 58% dân số có mức thu nhập thuộc diện được trợ giúp pháp lý.
Trong các ngày tiếp theo, Đoàn công tác đã đến thăm và làm việc tại Tòa án vị thành niên, Trung tâm trợ giúp pháp lý tại Dublin, Trung tâm giáo dưỡng trẻ em để tìm hiểu về hoạt động trợ giúp pháp lý cho trẻ em. Ở Ailen, trẻ em được đặc biệt quan tâm và là đối tượng được ưu tiên trợ giúp pháp lý, tất cả trẻ em dưới 18 tuổi đều được trợ giúp pháp lý. Theo thống kê, chỉ có 15% trẻ em phạm tội bị xét xử, phần lớn được áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng hoặc giám sát tại cộng đồng. Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ, giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, tái hòa nhập gia đình và xã hội, đã có sự phối hợp rất chặt chẽ giữa tòa án vị thành niên, cơ quan trợ giúp pháp lý, bố mẹ của trẻ và cơ sở giáo dưỡng.
Những thông tin về trợ giúp pháp lý tại Ailen sẽ là kinh nghiệm thực tiễn cần thiết để Việt Nam tham khảo trong quá trình nghiên cứu đổi mới công tác trợ giúp pháp lý, bảo đảm huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội cũng như nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý, đáp ứng tốt nhất nhu cầu trợ giúp pháp lý của người dân.
hoabt - Bùi Thị Hòa