Biển đảo Việt Nam trong đó có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là phần lãnh thổ thiêng liêng của dân tộc Việt Nam. Điều này đã được chứng minh bằng nhiều tài liệu khoa học, lịch sử, pháp lý. Các tài liệu được công bố hiện nay đều thể hiện rõ quá trình khai phá, chiếm hữu (bao gồm cả chiếm hữu thực tế và chiếm hữu pháp lý) cũng như các hoạt động thực thi chủ quyền liên tục của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa trong suốt chiều dài lịch sử. Tuy nhiên, tình hình biển Đông hiện nay có nhiều diễn biến phức tạp, đe dọa đến an ninh quốc gia, chủ quyền lãnh thổ của dân tộc. Vì vậy, thanh niên - thế hệ trẻ của đất nước với trái tim nhiệt huyết cần phát huy hơn nữa vai trò của mình trong công tác bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Biển Đông và những “cơn sóng ngầm”!
Thời gian qua, trên Biển Đông đã và đang tồn tại các vấn đề lớn liên quan đến chủ quyền lãnh thổ cần phải giải quyết, đó là: Bảo vệ chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa; bảo vệ chủ quyền và giải quyết hòa bình tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Trường Sa giữa 05 nước 06 bên, gồm Việt Nam, Trung Quốc, Malaysia, Philipines, Brunei, Đài Loan (Trung Quốc); phân định ranh giới các vùng biển theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) và xác định ranh giới ngoài của vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Cùng với đó, những nhân tố gây mất ổn định, xâm phạm chủ quyền, an ninh vùng biển, đảo Việt Nam vẫn đang diễn ra gay gắt; nguy cơ xung đột vũ trang, tranh chấp trên biển, đảo và thềm lục địa của nước ta vẫn chưa được loại trừ do đang tồn tại những nhận thức khác nhau về chủ quyền; có những yêu sách chủ quyền trái với thông lệ và luật pháp quốc tế; áp đặt tư duy chủ quan, nước lớn trong các hoạt động ở Biển Đông, như: Đẩy mạnh việc xây đắp phi pháp các đảo nhân tạo, cải tạo các đảo đã chiếm đóng trái phép, nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng trên Biển Đông; tăng cường các hoạt động chống phá, mở rộng vùng hoạt động kinh tế… Những hoạt động này đã và đang đe dọa, làm ảnh hưởng không chỉ đối với quốc phòng, an ninh của Việt Nam mà cả an ninh, an toàn của nhiều nước trong khu vực
[1].
Nhận định về tình hình biển đông những năm vừa qua, Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, đại sứ Phạm Quang Vinh đã có những chia sẻ: “Hai năm qua, dường như không có sự cố lớn trên biển nhưng tôi cho rằng nó chỉ dịu đi hay là khoảng lặng giữa những “cơn sóng ngầm”. Những đòi hỏi chủ quyền quá mức, hoạt động xâm lấn vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của các quốc gia vẫn diễn ra. Bên cạnh đó, việc ban hành những chính sách, cách nhìn không đúng với tinh thần của luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, gia tăng sự kiểm soát theo lợi ích của riêng mình… là những động thái cần phải tiếp tục theo dõi”
[2].
Như vậy, Biển Đông với vị trí chiến lược ngày càng quan trọng thì đi liền với đó là hòa bình, ổn định, tư do an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông luôn đứng trước những thách thức lớn, tiềm ấn nguy cơ xung đột.
Thanh niên và những đóng góp cho công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương
Những năm vừa qua, thanh niên nói chung và thanh niên ngành Tư pháp nói riêng đã có nhiều đóng góp cho công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương bằng nhiều hành động thiết thực cụ thể
[3]:
Các cấp bộ Đoàn đã tích cực, chủ động tổ chức nhiều hoạt động, hình thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho đoàn viên, thanh niên và các tầng lớp nhân dân về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; vai trò, tầm quan trọng của biên giới, biển, đảo trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; chính sách đối ngoại của ta với các nước láng giềng; những thành quả trong phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh khu vực biển, đảo.
Các cấp bộ Đoàn đã tổ chức nhiều chương trình, hoạt động có ý nghĩa giáo dục lòng yêu nước, tình yêu biển, đảo như: “Chung sức bảo vệ chủ quyền Biển Đông”, “Đồng hành cùng ngư dân trẻ ra khơi”, “Ngày thanh niên vì biên cương Tổ quốc”, Ngày hội “Tuổi trẻ với biển, đảo quê hương”, “Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam”, Chiến dịch “Hãy làm sạch biển”, Hành trình “Tôi yêu Tổ quốc tôi”... Các chương trình đã thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội, góp phần giáo dục sâu sắc về ý thức, trách nhiệm, tinh thần xung kích, tình nguyện của đoàn viên, thanh niên.
Các cuộc thi “Thanh niên, sinh viên Việt Nam ở nước ngoài với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam”; cuộc thi viết, thi vẽ tranh với chủ đề “Xuân về trên biển, đảo”; thi trắc nghiệm tương tác trực tuyến tìm hiểu về “Biển, đảo Việt Nam” trên nền tảng ứng dụng di động Ereka... thu hút sự tham gia của hàng triệu đoàn viên, thanh thiếu niên trên toàn quốc, với rất nhiều bài dự thi có chất lượng cao, được nghiên cứu tìm tòi, khảo cứu sâu sắc, hình thức trình bày công phu.
Triển lãm ảnh “Tuổi trẻ Việt Nam chung tay bảo vệ chủ quyền biển, đảo” đã diễn ra ở nhiều tỉnh trong cả nước. Đây là hoạt động thiết thực thể hiện tình cảm, trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay góp phần gìn giữ chủ quyền biển, đảo Việt Nam. Đồng thời, là sự tri ân với các thế hệ cha anh ngày đêm bảo vệ sự bình yên nơi đầu sóng ngọn gió, trong đó nhiều người đã hy sinh anh dũng vì chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Triển lãm góp phần giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nâng cao nhận thức, hiểu biết, ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ với biển đảo quê hương; cổ vũ, động viên thế hệ trẻ tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; nâng cao ý thức trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân trong khai thác, sử dụng tài nguyên biển một cách hiệu quả, bền vững.
Đặc biệt, vai trò xung kích của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ chủ quyền biển, đảo được phát huy thông qua phong trào “Tuổi trẻ xung kích và bảo vệ Tổ quốc” và Chương trình “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp lập nghiệp” trong nhiệm kỳ Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI (2017-2022).
Các cấp bộ Đoàn và tuổi trẻ cả nước đã hăng hái tham gia phong trào với những việc làm thiết thực, hiệu quả; nhiều công trình, phần việc thanh niên đã được thực hiện, góp phần từng bước khắc phục khó khăn, cải thiện đời sống, nâng cao hiệu quả trong phát triển kinh tế - xã hội khu vực hải đảo.
Hòa chung với các phong trào thanh niên hướng về biển, đảo của cả nước, tuổi trẻ Bộ Tư pháp cũng đã xây dựng và phát động phong trào “Ngành Tư pháp hướng về biển, đảo quê hương” với nhiều hành động ý nghĩa thể hiện vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ ngành Tư pháp. Đặc biệt trong các hoạt động cao điểm như “Tháng Thanh niên”, Chiến dịch “Thanh niên tình nguyện hè”, Chương trình “Tình nguyện mùa Đông”, “Xuân tình nguyện” hàng năm, các đoàn, chi đoàn cơ sở thuộc Bộ Tư pháp đã tổ chức tốt các đội hình thanh niên tình nguyện đến với khu vực hải đảo để hỏi thăm, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý và xây dựng tủ sách pháp luật cho người dân địa phương.
Bên cạnh những kết quả đạt được chúng ta cũng cần nhìn nhận một thực tế là nhận thức về vấn đề chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc ở một bộ phận nhỏ giới trẻ còn khá mơ hồ. Ý thức, trách nhiệm, ý chí, quyết tâm trong việc chung tay, góp sức bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển của thanh niên chưa thực sự được đồng đều. Công tác tuyên truyền giáo dục và phát huy vai trò, trí tuệ, sức mạnh của thanh niên gắn với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo vẫn còn một số hạn chế nhất định. “Với đặc tính trẻ trung, sôi nổi, năng động, sáng tạo, sục sôi nhiệt huyết, thanh niên Việt Nam đã và đang chứng tỏ vai trò là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, do chưa được từng trải, thiếu kinh nghiệm sống, thanh niên cũng là đối tượng thường bị các thế lực xấu, thù địch tiếp cận, lôi kéo, kích động, thực hiện âm mưu “diễn biến hoà bình” nhằm phá hoại sự nghiệp cách mạng của nước ta”. Vì vậy, cần xây dựng chiến lược, chương trình hành động nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức, hành động của thanh niên trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam.
Thanh niên cần phát huy hơn nữa vai trò của mình trong công tác bảo vệ chủ quyền biển, đảo việt nam (Ảnh minh họa)
Làm gì đề phát huy hơn nữa vài trò của thanh niên?
Thứ nhất, thanh niên với sức mạnh là tri thức nên cần dùng tri thức như là vũ khí để bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương. Vì vậy, trước khi hành động cần nâng cao nhận thức. Mỗi thanh niên cần nghiên cứu và nhận thức sâu sắc về ý nghĩa thiêng liêng của chủ quyền biển, đảo và giá trị to lớn của chủ quyền mà ông cha ta đã đổ xương máu để xây dựng. Thế hệ thanh niên cũng cần tìm hiểu về lịch sử Việt Nam, lịch sử liên quan đến chủ quyền biển đảo và đặc biệt là lịch sử hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam… đồng thời tìm hiểu các chứng cứ khoa học, pháp lý cũng như các chính sách ngoại giao nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề Biển Đông. Để làm được điều này, chúng ta cần thường xuyên giao dục nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò, trách nhiệm đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo bằng nhiều hình thức khác nhau như: Tổ chức giảng dạy trong các trường học, lồng ghép vào các chương trình ngoại khóa tại các cơ sở giáo dục, những tiết học về lịch sử, địa lý; tổ chức các cuộc hội thảo thanh niên; khuyến khích thanh niên tham gia vào các chương trình tuyên truyền trong cộng đồng…Đồng thời, cần tổ chức cho thanh niên tham gia tìm hiểu về pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế để các thế hệ thanh niên hiểu và nắm vững các vùng, khu vực thuộc chủ quyền có lịch sử lâu đời của Việt Nam cũng như chủ quyền và quyền chủ quyền đối với biển, đảo Việt Nam được xác lập trên cơ sở các điều khoản quy định trong Công ước quốc tế về Luật Biển năm 1982; khẳng định, củng cố niềm tin cho nhân dân cả nước và cộng đồng quốc tế nói chung cũng như đối với thanh niên về chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Thứ hai, cần tiếp tục củng cố niềm tin, thái độ, động cơ và ý chí bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong thanh niên, để từ đó biến ý chí thành hành động thiết thực. Đây cũng là một công việc quan trọng nó góp phần vào thực hiện thắng lợi vai trò của thanh niên với các nhiệm vụ được giao. Để củng cố niềm tin, thái độ, động cơ và ý chí cho thanh niên, phải tăng cường công tác tuyên truyền để thanh niên thấy rõ thực lực, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc của ta; nắm vững tư tưởng, phương châm chỉ đạo giải quyết các vấn đề về biển đảo của Đảng. Qua đó, giúp cho thanh niên có được những nhận thức đúng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng trong giải quyết các vấn đề liên quan đến chủ quyền quốc gia, nhất là vấn đề biển, đảo.
Công tác tuyên truyền về chủ quyền quốc gia trên biển cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và địa phương trong việc phát huy các tổ chức, đoàn thể, nhất là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp trong công tác tuyên truyền và gắn kết chặt chẽ với việc học tập và làm theo tấm gương, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống, các bài học kinh nghiệm và gương các anh hùng trong kháng chiến chống xâm lược trong thanh niên.
Thông qua các cuộc vận động và chương trình hành động của thanh niên với cách làm thiết thực, như: “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, “Tuổi trẻ giữ nước”, “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Doanh nhân trẻ khởi nghiệp”, “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”, “Vì Trường Sa thân yêu”, “Góp đá xây Trường Sa”, “Đồng hành cùng ngư dân trẻ ra khơi”, “Tuổi trẻ hướng về biển, đảo của Tổ quốc”… Phối hợp giữa các cấp, ngành, tổ chức đoàn thể, gia đình, nhà trường, xã hội (nhất là Đoàn Thanh niên) và các hoạt động văn hoá, các phương tiện thông tin đại chúng tạo sức mạnh tổng hợp, hướng thanh niên chung sức bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Thứ ba, cần xây dựng quyết tâm và định hướng hành động cho thế hệ thanh niên nhằm phát huy tối đa vai trò của thế hệ thanh niên đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Để xây dựng quyết tâm cho thanh niên, cần làm cho thanh niên thấy được sự khó khăn, gian khổ ở cả mặt trận pháp lý và ngoại giao trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương (đặc biệt là ở một số đảo có vị trí quan trọng về quốc phòng - an ninh như: quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa…), đòi hỏi thanh niên phải dũng cảm, mưu trí, chủ động, sáng tạo, tự lực tự cường, sẵn sàng hy sinh xương máu, kiên quyết đứng lên bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Đặc biệt là đối với thế hệ trẻ cần xây dựng một đội ngũ chuyên gia, khoa học trẻ hội tụ đủ phẩm chất đạo đức và tài năng thực hiện công tác nghiên cứu khoa học (lịch sử, pháp lý) về biển, đảo để sẵn sàng đấu tranh trên cả mặt trận pháp lý, ngoại giao.
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong một lần về thăm Bộ đội Hải quân vào năm 1961 đã từng nói: “Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”. Thật vậy, mỗi một vùng trời, vùng biển đều là lãnh thổ thiêng liêng không thể tách rời của quốc gia, dân tộc Việt Nam. Thanh niên - đại diện cho sức mạnh của dân tộc cần phấn đấu, rèn luyện, học tập không ngừng nghỉ để thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm của mình đó là: Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo quê hương bằng một trí tuệ anh minh và một trái tim đầy nhiệt huyết./.
[1] Tiếp tục giữ vững chủ quyền biển, đảo theo quan điểm, chủ trương của Đảng cộng sản Việt Nam, đăng tải trên trang web http://dhannd.edu.vn/tiep-tuc-giu-vung-chu-quyen-bien-dao-theo-quan-diem-chu-truong-cua-dang-cong-san-viet-nam-a-1501.
[2] Biển Đông: Bên trong những “cơn sóng ngầm”, đăng tải trên trang web http:// https://ngoaivu.nghean.gov.vn/tin-trong-nuoc/bien-dong-ben-trong-nhung-con-song-ngam-546407.
[3] Phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ hướng về biên giới hải đảo, đăng tải trên trang web http:// https://www.bienphong.com.vn/phat-huy-vai-tro-xung-kich-cua-tuoi-tre-huong-ve-bien-gioi-bien-dao-post437567.html