Được sự đồng ý của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, ngày 15/11/2018 tại TP. Hồ Chí Minh, Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế và Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp giai đoạn 2015-2020 (viết tắt là Chương trình 585) đồng tổ chức 02 Hội nghị đối thoại với gần 180 đại biểu là các chuyên gia, cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh về: (I) Đối thoại vướng mắc, bất cập của quy định pháp luật về hợp đồng, giải quyết tranh chấp hợp đồng và hướng hoàn thiện; (II) Đối thoại vướng mắc, bất cập trong quản lý tiền ảo và kiến nghị, hoàn thiện khung pháp lý quản lý tiền ảo. Ông Nguyễn Thanh Tú - Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp - Phó Trưởng Ban Quản lý Chương trình 585 chủ trì 02 Hội nghị đối thoại trên.
Pháp luật về hợp đồng: “Luật riêng “um tùm” che mất “Luật gốc”
Tại Hội,
PGS-TS. Phạm Duy Nghĩa – Trường Đại học Fulbright Việt Nam cho rằng, pháp luật về hợp đồng dựa trên trụ cột là Bộ luật dân sự năm 2015 (Phần về pháp luật hợp đồng) và Luật Thương mại 2005, tuy nhiên, các Luật chuyên ngành ngày càng nhiều, đôi khi che lấp và xa dần các đạo luật gốc (Bộ luật dân sự, Luật Thương mại). Cụ thể: Pháp luật kinh doanh bất động sản (Luật Kinh doanh bất động sản năm), xây dựng (Luật Xây dựng), đất đai (Luật đất đai), chứng khoán (Luật chứng khoản)... trên thực tế là Luật riêng, điều chỉnh trực tiếp các quan hệ hợp đồng. Về nguyên tắc, chỉ khi luật riêng không quy định, người ta mới thường quay lại tìm các quy định nền tảng có trong Bộ luật dân sự, Luật Thương mại kể trên, và thực tế, các Luật riêng được ban hành và áp dụng nhiều trên thực tiễn pháp luật hợp đồng trong thời gian qua.
Theo
Ông Nguyễn Công Phú – Phó Chánh Tòa Kinh tế, Tòa án nhân dân TP. Hồ Chí Minh, pháp luật hợp đồng là một chế định pháp luật có ý nghĩa quan trọng trong đời sống xã hội cũng như trong quá trình giải quyết các tranh chấp phát sinh tại Tòa án, Trọng tài. Mặc dù, công cuộc lập pháp đã đạt được những kết quả nhất định như minh bạch và hợp lý hơn nhưng nhìn chung không tránh khỏi những bất cập, mẫu thuẫn còn tồn tại trong các văn bản pháp luật về hợp đồng chuyên ngành mà Quốc hội đã thông qua trong thời gian qua như hình thức hợp đồng, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng và trách nhiệm dân sự do vi phạm hợp đồng.
Đề cập đến vấn đề có sửa Bộ luật dân sự năm 2015 (phần về pháp luật hợp đồng) hay không,
PGS. TS. Đỗ Văn Đại – Trưởng Khoa Luật dân sự, Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh cho rằng vẫn còn là quá sớm và không hợp lý, bởi vì Bộ luật mới triển khai trên thực tế được 02 năm. Kinh nghiệm của các nước thì hạn chế sửa Bộ luật mà tập trung vào thi hành Bộ luật cho hiệu quả. Nhà nước cần nghiên cứu nguồn bổ sung và triển khai mạnh “
Án lệ” và áp dụng “
Lẽ công bằng” làm cơ chế bổ sung trong việc áp dụng thực thi phần hợp đồng trong Bộ luật dân sự năm 2015.
Bàn về hợp đồng thuê đất của doanh nghiệp với cơ quan nhà nước, bản chất có phải là hợp đồng không như tên gọi của nó? Theo
Bà Trang - Trưởng ban Ban Pháp chế Tập đoàn điện máy Nguyễn Kim, cần phải xem xét vì về nguyên tắc hợp đồng bản chất phải là thỏa thuận của các bên, vì vậy, hợp đồng thuê đất bản chất không phải là hợp đồng, đó là quyết định hành chính của Nhà nước cho thuê đất, vì vậy, Bộ Tư pháp và Bộ Tài nguyên và môi trường cần nghiên cứu để sửa đổi Luật đất đai cho phì hợp với Bộ luật dân sự năm 2015, đúng với bản chất quy định về hợp đồng được quy định trong Bộ luật.
Cũng liên quan đến vấn đề hợp đồng,
Ông Thái Văn Hòe – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần BDS và
Ông Nguyễn Thành Dũng – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty quản lý đào tạo lãnh đạo cho rằng, cần cân nhắc kỹ sự tồn tại Luật Thương mại năm 2005 để tránh có những tác động tiêu cực đối với doanh nghiệp, nhất là phần về hợp đồng. Ví dụ: Luật Thương mại quy định mức phạt tối đa không quá 8%, nhưng quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 quy định cơ chế tự thỏa thuận của các bên, như vậy mới đúng với thực tiễn của doanh nghiệp và góp phần hỗ trợ phát triển và hạn chế sự vi phạm về pháp luật hợp đồng của các doanh nghiệp khi làm ăn với nhau. Theo ông Dũng, Luật Thương mại có thể thành 01 Chương trong Bộ luật dân sự năm 2015 là hợp lý nhất.
Tiền ảo: có lợi hay không đến sự phát triển kinh tế và không thể cưỡng lại cách mạng 4.0 về vấn đề này
Hội nghị đối thoại vướng mắc, bất cập trong quản lý tiền ảo và kiến nghị, hoàn thiện khung pháp lý quản lý tiền ảo tiếp tục diễn ra trong buổi chiều ngày cùng ngày với nhiều ý kiến đa chiều về tiền ảo.
Theo
bà Nguyễn Trần Bảo Phương – Đồng sáng lập và Khởi nghiệp Bitcoin Vietnam cho rằng Việt Nam được đánh giá là giao dịch tiền ảo đứng thứ 4 trên thế giới (sau trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản), tuy nhiên, đáng buồn và người Việt Nam hiện đang sử dụng các dịch vụ mua bán tiền ảo qua trung gian là các công ty nước ngoài hoặc sử dụng các dịch vụ đáng nghi ngờ, không chất lượng, không được quản lý và bị lựa đảo lớn (Ví dụ: vụ việc lừa đảo hơn 15 ngàn tỷ đồng ở TP. Hồ Chí Minh trong thời gian qua).
Luật sư Nguyễn Huỳnh Phương Thảo, Luật sư Trưởng, Công ty TNHH IBL cho rằng, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý về tiền mã hóa, kinh nghiệm cho thấy, các nước trong đó có Thái Lan hiện nay đang có kế hoạch sử dụng công nghệ Blockchain như là biện pháp nhằm ngăn chặn hành vi trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế về vấn đề này.
Theo
ông Nguyễn Thanh Cường – Nhà đầu tư tiền ảo TP. Hồ Chí Minh cho rằng, hiện nay, việc có hay không khung pháp luật thì thị trường tiền ảo vẫn hoạt động. Các công ty, nhà đầu tư và người dân không có sự quản lý bằng pháp luật thì vẫn bị ảnh hưởng do khung pháp lý chưa được hoàn thiện hoặc chưa được công nhận. Do vậy cần sớm hoàn thiện gấp khung pháp lý về tiền ảo tại Việt Nam.
Trên cơ sở ý kiến các chuyên gia, các nhà đầu tư và doanh nghiêp tham dự 02 Hội nghị đối thoại tại TP. Hồ Chí Minh về 02 chủ đề liên quan đến doanh nghiệp là về pháp luật hợp đồng và tiền ảo, Ông Nguyễn Thanh Tú - Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp - Phó Trưởng Ban Quản lý Chương trình 585 cho rằng, các Hội nghị đối thoại đã thu được rất nhiều ý kiến góp ý của các chuyên gia về các vướng mắc, bất cập về vấn đề này, Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp và Ban Quản lý Chương trình 585 sẽ tổng hợp và báo cáo Bộ trưởng Bộ Tư pháp các kiến nghị, đề xuất để tiếp tục hoàn thiện và thực thi các quy định pháp luật này trong thời gian tới./.
Trần Minh Sơn
Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp
Ảnh: Trần Thanh Tùng – Chương trình 585