Ngày 4/6, tại Hà Nội, Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS), Bộ Tư pháp và Cơ quan Phát triển quốc tế Hòa Kỳ (USAID) đã tổ chức hội thảo “Thực tiễn và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động THADS tại Việt Nam”. Hội thảo do Phó tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Sơn chủ trì và có sự tham gia đông đảo của đại diện đến từ các cơ quan, Ban, ngành liên quan và các Cục, Chi cục THADS địa phương.
Phát biểu khai mạc, Phó tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Sơn nêu rõ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan THADS trong việc tổ chức thi hành án, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nghiệp vụ THADS, ngày 22/2/2017, Tổng cục trưởng Tổng cục THADS đã ký Quyết định số 273/QĐ-TCTHADS ban hành Quy trình tổ chức thi hành án trong nội bộ cơ quan THADS. Bên cạnh những mặt đã đạt được, quy trình cũng bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc nhất định như quy định về thông báo nghĩa vụ phải thi hành án còn rườm rà; quy trình, thủ tục bán đấu giá tài sản để thi hành án vẫn còn không ít bất cập...
Bên cạnh đó, quy trình tổ chức thi hành án thuận lợi hay khó khăn phụ thuộc phần lớn vào việc triển khai các thủ tục hành chính (TTHC) trong quy trình tổ chức THADS. Trong khi đó, hiệu quả của việc triển khai các TTHC nói chung và TTHC trong lĩnh vực THADS nói riêng lại phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng của quy định về TTHC, năng lực, trình độ của đội ngũ công chức trực tiếp thực hiện TTHC.
Hiện nay có 67 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Hệ thống THADS được công bố, trong số đó, 19 TTHC nằm trong quy trình tổ chức THADS. Tuy nhiên, nhiều TTHC còn chưa được quy định rõ hoặc chưa hợp lý gây khó khăn cho quá trình tác nghiệp của cơ quan THADS, ảnh hưởng tới thời gian tổ chức thi hành án. Do vậy, Hội thảo là cơ hội để các đại biểu trao đổi, thảo luận về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện quy trình tổ chức thi hành án và TTHC trong THADS từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động THADS tại Việt Nam.
Tại Hội thảo, ông David Anderson, Giám đốc đối ngoại Dự án ASAID GIG đã khẳng định về cam kết của Hoa Kỳ trong việc hỗ trợ Việt Nam trong hoạt động THADS, thông qua hoàn thiện khuôn khổ pháp lý. Ông nhận định môi trường đầu tư kinh doanh ở Việt Nam những năm qua đã có sự cải thiện đáng kể nhưng vẫn còn nhiều công việc phải làm để tăng cường giải quyết hiệu quả giải quyết tranh chấp hợp đồng, trong đó cần đẩy mạnh cải cách trong lĩnh vực tư pháp, tòa án và THADS. Thông qua đó, góp phần tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, giải quyết hiệu quả các tranh chấp thương mại, thúc đẩy nền kinh tế xã hội phát triển.
Chia sẻ kết quả khảo sát “Đánh giá thực hiện Quy trình tổ chức THADS và tổ chức triển khai các TTHC trong lĩnh vực THADS” tại 4 địa phương là TP Đà Nẵng, TP Cần Thơ, tỉnh Quảng Ninh và Đồng Nai, bà Lê Thị Kim Dung, Vụ trưởng Vụ Nghiệp vụ 1, Tổng cục THADS cho rằng dù quy trình tổ chức THADS đã thống nhất nhưng chưa được phổ biến rộng rãi tới đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân. Nhiều trường hợp đương sự chưa nắm được cách thức áp dụng quy trình hoặc vẫn còn tâm lý yêu cầu Chấp hành viên hướng dẫn; trong trường hợp có phát sinh vướng mắc thì chưa mô tả, chưa có chỉ dẫn áp dụng. Đặc biệt, quy trình tổ chức THADS đối với doanh nghiệp cũng gặp rất nhiều khó khăn như xác minh điều kiện thi hành án, chưa có cơ chế tiếp cận, cung cấp thông tin…
Nêu lên những hạn chế, tồn tại trong công tác THADS đối với doanh nghiệp, ông Phan Huy Hiếu, Phó Vụ trưởng Vụ Nghiệp vụ 1, Tổng cục THADS cũng đã đề xuất một số kiến nghị và giải pháp. Cụ thể, cần sửa đổi một số quy định pháp luật THADS liên quan đến doanh nghiệp như quy định về chuyển giao quyền, nghĩa vụ thi hành án, nghiên cứu sửa đổi quy định không giới hạn việc kê biên tài sản của doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời bổ sung cơ chế, chế tài đủ mạnh để xử lý các trường hợp ngân hàng, tổ chức tín dụng nói riêng, các cơ quan tổ chức liên quan nói chung không thực hiện các quyết định, yêu cầu hợp pháp của Chấp hành viên theo quy định.
Theo ông Phạm Quang Dũng, Chi cục trưởng Chi cục THADS Bắc Từ Liêm, Hà Nội, quy trình thi hành án hiện nay khá đầy đủ nhưng còn thiếu 2 biện pháp quan trọng là tự nguyện thi hành án và thỏa thuận thi hành án, trong khi đó 2 biện pháp này lại chiếm tỷ lệ lớn trong thực tiễn. Ông Dũng cho rằng quy trình tổ chức thi hành án vẫn còn phức tạp, đặc biệt là khâu tống đạt và xác minh điều kiện thi hành án nên cần chú trọng hơn tới việc niêm yết. Ngoài ra, ông Dũng kiến nghị Tổng cục và Cục THADS cần tăng cường phổ biến rộng rãi các chỉ đạo đối với từng vụ việc cụ thể để chấp hành viên có cơ hội tiếp cận và vận dụng; nghiên cứu xem xét xây dựng lại cơ chế trả lại đơn yêu cầu thi hành án…
Còn đại diện đến từ Trung tâm xử lý nợ xấu, Ngân hàng BIDV tỏ ra băn khoăn bởi thực tế hiện nay ngân hàng chỉ được nhận gán nợ tài sản bán đấu giá sau 2 lần bán không thành. Do đó, đề xuất nếu bán đấu giá lần đầu không thành công và người bán muốn gán nợ thì cho phép ngân hàng nhận tài sản để giá trị tài sản không bị giảm. Liên quan tới việc chuyển tiền bán đấu giá, ông Hiếu cho rằng quá trình này phụ thuộc rất nhiều vào công tác bàn giao tài sản cho người trúng đấu giá. Thực tế có nhiều vụ đã bán tài sản thành công, người mua đã nộp tiền nhưng thời gian rất lâu sau Ngân hàng vẫn chưa nhận được tiền vì cơ quan THADS không tiến hành cưỡng chế để bàn giao tài sản cho người trúng đấu giá.
Ngoài ra, Hội thảo còn nhận được nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận sôi nổi về thực tiễn công tác bán đấu giá tài sản thi hành án, hiệu quả thi hành án kinh doanh thương mại trong xu thế hội nhập, việc triển khai các TTHC trong THADS…
K.Quy