Trong buổi sáng ngày 17/3/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Thanh niên phản ánh: Bộ GTVT đã hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Nghị định áp dụng thí điểm mức xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông tại khu vực nội thành của các đô thị đặc biệt.
Theo đó, người điều khiển xe ô tô sẽ bị phạt tiền từ 300 nghìn đến 500 nghìn đồng đối với các hành vi không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường; phạt từ 600 nghìn đến 1 triệu đồng nếu dừng, đỗ, để xe dưới lòng đường, quay đầu xe trái quy định; phạt 1 triệu đến 1,4 triệu đồng nếu không chấp hành hiệu lệnh tín hiệu giao thông. Ô tô đi vào đường cấm, đi ngược chiều, quay xe trái quy định gây ùn tắc giao thông sẽ bị phạt nặng, từ 1,4 triệu đồng đến 2 triệu đồng...
Dự thảo nghị định cũng đưa ra các mức phạt cao hơn so với quy định hiện hành đối với người điều khiển xe máy, nếu vi phạm. Chẳng hạn, phạt tiền từ 300 nghìn đến 500 nghìn đồng trong trường hợp không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, đi vào đường cấm... Người đi bộ cũng sẽ bị xử phạt, nếu không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo, vạch kẻ đường với mức phạt từ 60 nghìn đến 80 nghìn đồng...
Báo cũng có bài “Cơ chế đặc thù”. Bài báo phản ánh: Ở các địa phương hiện nay đang có chuyện là, mỗi khi chủ đầu tư một dự án nào đó gặp khó khăn trong việc thuyết phục một bộ phận dân phục vụ giải phóng mặt bằng, họ thường chọn ngay giải pháp làm tờ trình lên các cơ quan chức năng để "xin một cơ chế đặc biệt" cho riêng mình. Bằng cách này, vô hình trung chủ đầu tư đã tạo ra sức ép, buộc các cơ quan chức năng phải xem xét để phá vỡ chính nguyên tắc do mình xây dựng và phá vỡ các quy định của các văn bản pháp quy.
Về mặt xã hội, mỗi khi xuất hiện thông tin về việc xin cơ chế đặc thù ở dự án này, thì không chỉ người dân ở đó mong ngóng mà dân ở những khu khác cũng chờ đợi, so bì. Điều này khiến cho luật pháp không được tôn trọng đã đành mà còn khiến nảy sinh những bức xúc xã hội phức tạp. Chuyện này rất giống với câu chuyện về "cơ chế đặc thù" mà các đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM đang xin với Chính phủ. Có vẻ do chúng ta đang vận hành kinh tế thị trường theo tư duy của nền kinh tế hàng hóa nên đây đó vẫn còn tâm lý trông chờ vào sự hỗ trợ của cấp trên, của T.Ư trong việc giải quyết "vấn đề" của chính mình.
Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội thì gọi đây là "phát hiện của địa phương" về bất cập của cơ chế chính sách. Tuy nhiên, cũng theo ông Kiên, về mặt vĩ mô, có cho các "cơ chế đặc thù" này hay không thì chính quyền T.Ư phải cân nhắc xem nó có phá vỡ mặt bằng pháp lý và quy định hiện hành hay không? Nếu nó vượt ra ngoài khung khổ luật pháp thì cần phải thay mặt bằng để chính sách không chỉ giải quyết cho từng địa phương cụ thể mà phải tạo động lực cho cả nước. Luật Ngân sách là để tạo công bằng cho cả 63 tỉnh, thành phố, không có lý gì nay lại có biệt lập cho Hà Nội hoặc TP.HCM.
Trên thực tế, trong những giai đoạn cụ thể, điều hành vĩ mô vẫn có thể xác định những trọng điểm kinh tế và phải dành ưu tiên cho nó nhưng để đảm bảo "công bằng" như tiến sĩ Kiên nói thì ưu tiên đó phải được xác định thời hạn và luân phiên. Chẳng hạn, muốn phát triển kinh tế TP.HCM để làm động lực kéo kinh tế Đông Nam Bộ lên thì thậm chí có thể để lại toàn bộ tiền thu thuế cho địa phương, nhưng 3-5 năm sau thì phải chuyển chính sách ấy cho tỉnh khác.
Việc ban hành một chính sách thuế, phí riêng cho bất cứ địa phương nào cũng vậy, nó sẽ cần thiết với những đô thị đặc biệt như Hà Nội, TP.HCM nhưng cũng phải tuân thủ quy trình lập pháp nghiêm ngặt.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài 90% danh hiệu thi đua dành cho… lãnh đạo. Bài báo phản ánh:“Có những công nhân có sáng kiến đem lại lợi ích nhiều cho xã hội lại không được khen thưởng, còn cán bộ lãnh đạo thường được khen thưởng dẫn đến nghịch lý “chiến sĩ thi đua” thì ít, lãnh đạo thi đua thì nhiều.
Điều này kìm hãm, không khuyến khích tính sáng tạo của người lao động”. Đó là ý kiến của bà Phạm Phương Thảo, Chủ tịch HĐND TP.HCM, tại buổi tọa đàm về công tác thi đua khen thưởng (TĐKT) do Ban TĐKT TP.HCM phối hợp báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức chiều 16-3.
Nhận định trên được chứng minh bằng số liệu của Ban TĐKT: Trong năm 2009, TP.HCM có 11.001 cá nhân được khen thưởng thì trong đó có đến 90% là cán bộ lãnh đạo! “Khen quá nhiều cho lãnh đạo mà lại khen người lao động ít đang là hiện tượng chung không chỉ ở TP.HCM mà còn trên cả nước. Đơn cử, trong đợt trao bằng khen của Thủ tướng vừa qua chỉ toàn thấy lãnh đạo, ít nhất cũng là trưởng phòng cấp sở mà không hề thấy bóng dáng “lính” nào cả…” - bà Trần Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Nội vụ kiêm Trưởng ban TĐKT Trung ương, cho biết.
Báo cũng phản ánh: Ngày 16-3, đại diện Công ty Vedan cho biết Vedan đã đưa ra mức độ thiệt hại trên lưu vực sông Thị Vải do Vedan gây ra là 65%. Trước đó, Viện Môi trường và Tài nguyên (Đại học Quốc gia TP.HCM) đã đưa ra con số thiệt hại do Vedan gây ra là 89%. Theo đại diện Vedan, Viện Môi trường và Tài nguyên đã không công nhận con số do Vedan đưa ra. Sau đó, Vedan đề nghị lấy con số trung bình cộng của hai con số trên (65% + 89% : 2 = 77%) nhưng viện cũng không đồng ý.
Ông Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên, xác nhận viện đã báo cáo vấn đề này lên Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) để Tổng cục xem xét và quyết định. Cùng ngày, ông Bùi Cách Tuyến, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, cho biết tuần tới Tổng cục sẽ nghe hai bên đưa ra các chứng cứ khoa học để chứng minh mức độ ô nhiễm, sau đó Tổng cục sẽ quyết định cuối cùng.
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: Dự kiến, đồ án quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và dự án xây dựng đường cao tốc Hà Nội - TP Hồ Chí Minh sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ bảy, khai mạc vào ngày 20-5 tới. Đây cũng là một trong các nội dung mới bổ sung vào chương trình kỳ họp được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UB TVQH) thảo luận ngày 16-3.
Theo Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên, vấn đề trên rất quan trọng, cần báo cáo trực tiếp QH thay vì gửi tài liệu đến đại biểu. Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH đã được giao nêu quan điểm về 2 vấn đề trên trước khi QH thảo luận, quyết định.
Hôm qua, các ủy viên UB TVQH cũng đi đến thống nhất, nếu không có gì thay đổi, kỳ họp thứ bảy, QH khóa XII sẽ kết thúc vào ngày 25-6. Trong khoảng 30 ngày làm việc, ngoài việc cho ý kiến về quy hoạch Hà Nội, các đại biểu sẽ xem xét thông qua Luật Thủ đô, Luật Biển Việt Nam; thảo luận 10 dự án luật; quyết định các vấn đề kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát chuyên đề, chất vấn và trả lời chất vấn và một số vấn đề quan trọng khác.
4. Báo Đất Việt phản ánh: Ngày 16/3, ông David L.Goldwyn, Cố vấn cho ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề an ninh năng lượng quốc tế, khẳng định, các công ty Mỹ quan tâm đến việc đấu thầu tham gia xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Việt Nam.
Gặp gỡ báo chí trong chuyến làm việc tại Việt Nam, ông David L.Goldwyn cho biết, ưu tiên hàng đầu của Mỹ là giúp Việt Nam xây dựng khuôn khổ chính sách đảm bảo an toàn của nhà máy điện hạt nhân. Tuần trước, Trợ lý Bộ trưởng Thương mại Mỹ đã đến Việt Nam để thảo luận về vấn đề này. Ông David khẳng định, các công ty Mỹ cũng quan tâm đến việc tham gia đấu thầu và mong muốn có cơ hội công bằng cho các bên tham gia. Mục đích chuyến thăm làm việc lần này của ông David L.Goldwyn cùng các đồng sự là tìm hiểu tình hình về quản lý khai thác khí gas và sản xuất điện của Việt Na, từ đó tìm ra các phương thức giúp Chính phủ Việt Nam phát huy tối đa hiệu quả việc quản lý khí gas tự nhiên và sản xuất điện.
Trong hai ngày 14 - 15/3, ông David L.Goldwyn đã gặp gỡ và trao đổi với Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Petro Vietnam cùng các công ty Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam. Qua thảo luận về tình hình khai thác và sản xuất khí gas, điện, cùng các chính sách liên quan, ông David nhận định, tiềm năng hợp tác giữa hai nước rất tích cực. Phía Mỹ đã đề xuất việc Việt Nam có thể phát triển khả năng sản xuất điện chạy bằng khí gas, một hình thức sản xuất năng lượng sạch. Đồng thời, sẵn sàng tổ chức các hội thảo trao đổi kinh nghiệm, hợp tác về đào tạo trong ngành năng lượng… Đây là một phần trong Sáng kiến tăng cường năng lực quản lý năng lượng của Mỹ, đối với an ninh năng lượng quốc tế. Chương trình này thực hiện đối với 10 nước trên thế giới có tiềm năng đáng kể về gas, dầu khí và tài nguyên. Cùng với Việt Nam, 9 nước còn lại là Đông Timo, Papua New Guinea, Liberia, Sierra Leone, Guyana, Uganda, Mozmbic và Seychelles. Qua chương trình này, Mỹ sẽ giúp các nước đưa ra phương thức quản lý hiệu quả tài nguyên và quản lý nguồn thu từ nguồn tài nguyên đó.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Lao động phản ánh: Chiều 15.3, Báo Pháp Luật Việt Nam đã có thông báo gửi đến các cơ quan báo chí về chương trình bình chọn hãng luật và luật sư của năm. Đây là chương trình do Báo Pháp Luật Việt Nam và Vụ Bổ trợ tư pháp, Vụ Thi đua khen thưởng, Bộ Tư pháp tổ chức nhằm tôn vinh các tổ chức hành nghề luật sư, luật sư có hoạt động hiệu quả trong năm.
Đối tượng được bình chọn là tất cả các tổ chức hành nghề luật sư và cá nhân luật sư hành nghề tại Việt Nam, bao gồm cả các luật sư, tổ chức luật nước ngoài hành nghề tại Việt Nam đồng ý với quy chế và tự nguyện tham gia chương trình bình chọn. Căn cứ vào các tiêu chí như: Kết quả hoạt động, năng lực, kỹ năng, kiến thức, đạo đức nghề nghiệp, vai trò xã hội của luật sư và tổ chức hành nghề luật sư, hội đồng bình chọn là đại diện các cơ quan tư pháp và một số luật sư có uy tín sẽ bình chọn ra 20 luật sư và 20 hãng luật để trao giải “Hãng luật và luật sư của năm” dự kiến được tổ chức vào ngày 28.4 tới.
Ban tổ chức cũng cho biết, đây là danh hiệu cao quý lần đầu tiên được trao cho các luật sư, hãng luật để ghi nhận những đóng góp của họ cho xã hội trong năm qua và tất cả các luật sư, hãng luật đều có thể gửi hồ sơ về Ban tổ chức để tham gia bình chọn, lệ phí cho mỗi hồ sơ là 3 triệu đồng.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Tòa chậm giải thích bản án, thi hành án rối. Bài báo phản ánh: Mới đây, Chi cục Thi hành án (THA) huyện Bình Chánh đã phải hoãn thi hành một bản án do tòa tuyên chưa rõ ràng dù nó đã có hiệu lực gần một năm nay. Chi cục THA huyện đã tiếp tục nhờ tòa giải thích bản án này (lần thứ ba) để có cơ sở thi hành.
Trước đó, trong tranh chấp về đất đai giữa ông Ký với ông B., tháng 4-2009, TAND TP.HCM xử phúc thẩm đã ghi nhận sự tự nguyện giữa hai bên, chấp nhận việc ông Ký trả lại hai lượng vàng nhận cọc và bồi thường thiệt hại 398 triệu đồng (tương đương với 22,72 lượng vàng), tổng cộng hai khoản ông Ký phải thi hành là 24,72 lượng vàng. Sau đó, THA huyện Bình Chánh ra quyết định buộc ông Ký phải THA bằng vàng thì ông đã phản ứng. Theo ông, hai lượng vàng phía ông B. đã đặt cọc trước đó thì ông sẽ trả bằng vàng, còn 398 triệu đồng tòa tuyên thì ông sẽ trả bằng đúng số tiền đó chứ không lý nào bắt ông trả 22,72 lượng vàng được. Nếu phải trả bằng vàng thì ông sẽ rất thiệt thòi so với số tiền thực mà ông phải chịu vì nó “nhảy múa” lên xuống thất thường.
Tháng 7-2009, THA huyện Bình Chánh đã tạm hoãn THA và có văn bản gửi TAND TP.HCM đề nghị giải thích chi tiết: 398 triệu đồng (tương đương với 22,72 lượng vàng) trong bản án cụ thể là ra sao. Do phía TAND TP không có phúc đáp nên một tháng sau, Chi cục THA huyện Bình Chánh lại gửi tiếp văn bản thứ hai yêu cầu tòa giải thích bản án. Tuy nhiên, cả hai lần đều không thấy công văn phúc đáp của tòa trong khi các đương sự vẫn chưa thể thống nhất với nhau. Sự việc đang còn rắc rối thì giữa tháng 11-2009, một chấp hành viên của THA huyện Bình Chánh bất ngờ lập đoàn cưỡng chế đến nhà ông Ký kê biên tài sản để xác minh điều kiện THA. Lập tức phía ông Ký không đồng ý vì khi đang chờ tòa án giải thích bản án thì THA phải tạm hoãn thi hành.
Cuối cùng, THA huyện Bình Chánh đã phải ra quyết định hoãn để tiếp tục làm văn bản lần thứ ba hỏi TAND TP về chuyện trên.
3. Báo Công an nhân dân có bài Vụ in sách lậu tại TP HCM: Chủ mưu là một luật sư. Bài báo phản ánh: Ngày 5/3 vừa qua, Cơ quan CSĐT Công an quận Bình Thạnh, TP HCM đã tống đạt quyết định khởi tố vụ án in lậu về "Vi phạm các quy định về xuất bản, phát hành sách" do ông Lương Vĩnh Kim, sinh năm 1951, ngụ phường Bến Nghé, quận 1, TP HCM làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị. Đây cũng là một trong những đơn vị in ấn và phát hành sách nổi tiếng bậc nhất TP về sách giá rẻ.
Ngay khi lực lượng cơ quan chức năng có mặt tại hiện trường để tống đạt quyết định khởi tố và đọc lệnh khám xét, đã gặp phải sự bất hợp tác từ nhà in. Dưới sự chỉ đạo của ông Lương Vĩnh Kim, những người có mặt trong Công ty Cổ phần In Hoa Mai tỏ rõ thái độ chống đối của mình bằng cách khóa chặt cánh cổng sắt và không chịu mở cửa. Phải sau 3 lần dùng loa kêu gọi và thuyết phục, cánh cửa của nhà in mới được hé mở. Khá vất vả, cơ quan chức năng mới có thể tiếp cận hiện trường, đọc lệnh khởi tố và khám xét. Ngay chiều ngày hôm sau (8/12), Thanh tra Sở Thông tin - Truyền thông TP HCM phối hợp với các cơ quan công an thực hiện lệnh khám xét trụ sở Công ty Cổ phần In Hoa Mai ở số 217/4 Nơ Trang Long. Tại địa điểm kho hàng chỉ có diện tích khoảng 300m2, thế nhưng cơ quan chức năng phát hiện 3.729 thùng sách sai phạm trong lĩnh vực xuất bản.
Trong chuỗi hệ thống in ấn và phát hành sách của Công ty Hoa Mai, ngoài việc giữ chức vụ là Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Công ty TNHH Phát hành sách Sài Gòn (Nhà sách Quỳnh Mai) thì bản thân ông Lương Vĩnh Kim còn mở cả văn phòng Luật sư Lương Vĩnh Kim ngay tại xưởng in ấn của mình. Rõ ràng, vụ việc này cho thấy ông Kim rất hiểu luật nhưng vẫn cố tình vi phạm luật (!?). Chưa hết, Trung tâm Biên soạn và Dịch thuật sách Sài Gòn cũng do ông Kim làm chủ sỡ hữu.
Suy cho cùng, một thực tế là khi sách đến với người đọc giá còn khá cao. Đối với cơ quan chức năng, chỉ mới có những bộ phận để thanh tra và kiểm tra việc in ấn sách lậu. Người dân luôn mong mỏi, cần phải kiểm soát chặt chẽ giá sách nhằm chống nạn độc quyền trong in ấn và phát hành xuất bản phẩm. Đây mới thực sự là một sân chơi công bằng cho độc giả khi tiếp cận ánh sáng văn hóa của nhân loại.
4. Báo Hà Nội mới có bài Dự thảo Luật Thủ đô đã được thẩm định. Bài báo phản ánh: Tin từ Bộ Tư pháp, dự thảo Luật Thủ đô (LTĐ) đã được đưa ra trước Hội đồng thẩm định gồm 17 thành viên xem xét.
Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) Nguyễn Hữu Đức nhận xét: "Trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh Thủ đô, dự Luật Thủ đô có nhiều quan điểm tiến bộ". Cùng chung quan điểm này, đa số các đại biểu đều nêu quan điểm, mặc dù xây dựng Luật Thủ đô thời gian ngắn, khối lượng công việc lớn nhưng Ban soạn thảo đã thể hiện được mục tiêu cần thiết phải xây dựng dự thảo luật, các nội dung cơ bản của từng chương đã tạo được không gian pháp lý thoáng đãng cho Hà Nội phát huy hết tiềm năng, để đi đầu trong mọi lĩnh vực... Tuy nhiên, nhiều vấn đề của Thủ đô, chính quyền Hà Nội không thể tự quyết định mà phải chịu những quy định khắt khe hơn như an ninh quốc phòng, tôn giáo....
Sau khi tiếp thu ý kiến của Hội đồng thẩm định, dự thảo Luật Thủ đô sẽ tiếp tục được chỉnh lý, hoàn thiện để trình Chính phủ cho ý kiến trong phiên họp thường kỳ tháng 3 này.