I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Người lao động phản ánh: Trong tờ trình về việc chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2, QH khóa XIII gửi các ĐBQH ngày 16-11, Ủy ban Thường vụ QH đề xuất Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và 5 bộ trưởng trả lời chất vấn trực tiếp tại hội trường dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 23 đến 25-11 tới.
Năm bộ trưởng, theo đề xuất gồm Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng, Bộ trưởng NN-PTNT Cao Đức Phát, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ, Thống đốc NH Nhà nước Nguyễn Văn Bình và Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận.
Báo cũng có bài “Minh bạch”. Bài báo phản ánh: Công khai tình hình tài chính và hoạt động của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước; công khai giá xăng dầu, giá điện; công khai nợ xấu của ngân hàng... hàng loạt yêu cầu mà Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành dồn dập đưa ra trong thời gian ngắn vừa qua. Những động thái trên cho thấy rõ quyết tâm làm minh bạch hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là các tập đoàn và tổng công ty lớn đang giữ vai trò chi phối trong nền kinh tế.
Có thể nói một trong những vấn đề được quan tâm nhiều nhất, đồng thời cũng gây ra nhiều bức xúc nhất là sự công khai, minh bạch trong hoạt động của các “ông lớn” liên quan mật thiết tới đời sống của mỗi người dân và cả nền kinh tế như xăng dầu, điện, than... Việc giá lên, giá xuống đánh vào túi tiền vốn eo hẹp của người dân là một chuyện, song gây bức xúc nhất không phải giá lên hay xuống mà là sự minh bạch. Người dân không có sự kiểm chứng độc lập để thấy tính hợp lý của giá cả cũng như giá thành. Việc Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ “bóc mẽ” doanh nghiệp lãi tới 780 đồng/lít xăng song vẫn than lỗ là một minh chứng cho thấy sự bức xức của người dân về tính minh bạch của các “ông lớn” xăng dầu hoàn toàn có cơ sở. Kết quả thanh tra công bố mới đây về giá và thuế tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng phần nào cho thấy tính xác thực của những nghi vấn về đầu tư dàn trải, tăng giá điện cao... EVN không chỉ “qua mặt” Chính phủ trong việc đầu tư vào ngân hàng, chứng khoán mà còn “dám” tăng giá điện quá mức cho phép.
Từ lâu, công khai và minh bạch hoạt động của “ông lớn” đã là một yêu cầu chính đáng của người dân. Thế nhưng, những yêu cầu mỗi khi cất lên đều như chìm trong “khoảng mờ” của lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm. Thiếu công khai và minh bạch là môi trường thuận lợi cho những lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ nảy sinh và phát triển. Ngược lại, lợi ích của số đông sẽ bị xem nhẹ, thậm chí bị tổn hại. Hay nói cách khác, công khai và minh bạch là một phương thuốc đặc trị hiệu quả “căn bệnh” lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ. Việc công khai, minh bạch tình hình tài chính, hoạt động của các tập đoàn và tổng công ty Nhà nước không chỉ giúp giải tỏa bức xúc mà còn phát hiện và ngăn ngừa sớm, không để xảy ra đổ vỡ kiểu Vinashin. Sự kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước là tất yếu, song sự giám sát của cả xã hội cũng tạo áp lực rất lớn với các “ông lớn”. Công khai sẽ giúp tạo ra sức mạnh, sức mạnh từ việc làm ăn đúng đắn, hiệu quả và sức mạnh từ sự đồng thuận của cả xã hội.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Doanh nghiệp (DN) được đặt tên có chữ “tập đoàn” nhưng phải có vốn điều lệ trên 1.000 tỉ đồng và sở hữu trên 50% vốn điều lệ của ít nhất năm công ty khác. Đặc biệt, phải được Thủ tướng Chính phủ cho phép. Đây là quy định mới mà Bộ KH&ĐT vừa công bố ngày 15-11, trong dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí đặt tên tập đoàn, tổng công ty. Cũng theo dự thảo này, DN được đặt tên có chữ “tổng công ty” nếu có vốn điều lệ trên 500 tỉ đồng và góp vốn ở ít nhất ba công ty khác với tỉ lệ vốn góp trên 50%, không cần Thủ tướng cho phép. DN có thể đặt tên theo cách thông thường, ví dụ Công ty Cổ phần Tập đoàn ABCD nhưng dự thảo này cũng cho phép đặt tên “ngược”, ví dụ Tập đoàn ABCD công ty cổ phần.
3. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phản ánh: Chiều 16/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam đã tới Bali (Indonesia), tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 19 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, theo lời mời của Thủ tướng Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono- Chủ tịch ASEAN 2011. Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp Thủ tướng Campuchia Hun Xen.
Sáng 17/11, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 19 sẽ chính thức khai mạc tại Bali (Indonesia). Các Hội nghị cấp cao liên quan lần này gồm: Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN – Trung Quốc; Hội nghị Cấp cao ASEAN+1 với Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ; Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 14; Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN và Hoa Kỳ lần thứ 3; Hội nghị Cấp cao ASEAN – Liên hiệp quốc lần 4; Hội nghị Cấp cao Đông Á lần 6; Hội nghị Cấp cao Mê Công – Nhật Bản. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 19 và các Hội nghị Cấp cao liên quan là hoạt động trọng điểm cuối cùng trong năm chủ tịch ASEAN của Indonesia. Lần đầu tiên, lãnh đạo Nga và Mỹ sẽ dự Cấp cao Đông Á (EAS) với tư cách là thành viên chính thức.
Tiếp tục chủ đề “Cộng đồng ASEAN trong một cộng đồng các quốc gia toàn cầu”, các Hội nghị lần này sẽ kiểm điểm việc triển khai các kết quả đạt được kể từ sau Hội nghị Cấp cao ASEAN 18; bàn các biện pháp đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN, phát huy hơn nữa vai trò quốc tế của ASEAN, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực và duy trì môi trường hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực. Nhân dịp này, các nhà lãnh đạo ASEAN và các đối tác cũng sẽ thảo luận phương hướng nhằm tăng cường hơn nữa hợp tác giữa ASEAN và các đối tác cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
4. Báo Giadinh.net phản ánh: Ngày 15/11, Ban Chỉ đạo TƯ về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản đã có quyết định thành lập đoàn công tác để kiểm tra tình hình sử dụng quỹ đất dành xây dựng nhà ở xã hội tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Đoàn có trách nhiệm phối hợp với UBND và Ban Chỉ đạo về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản Hà Nội và TP Hồ Chí Minh triển khai việc kiểm tra. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam làm trưởng đoàn công tác. Tham gia đoàn công tác còn có đại diện Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, các Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Tài chính, Công an, Tài nguyên - Môi trường.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo điện tử Giadinh.net có bài Kiến nghị phạt tù khi uống rượu, bia gây tai nạn. Bài báo phản ánh: Đây là ý kiến của đại diện Bộ Tư pháp trong Hội thảo phòng chống và kiểm soát người điều khiển phương tiện cơ giới uống rượu, bia sáng 15/11 tại Hà Nội.
Cùng đó, là đề xuất tăng mức phạt như tước giấy phép lái xe hoặc giữ phương tiện khi phát hiện lái xe có nồng độ cồn cao. Đồng quan điểm, đại diện Cục CSGT đường bộ, đường sắt (Bộ Công an) kiến nghị nâng mức phạt tăng từ 2-2,5 lần mức hiện hành đối với lái xe ô tô và mô tô. Như vậy, với mức tăng phạt kiến nghị này thì lái xe ô tô uống rượu, bia có thể bị phạt tới 12 triệu đồng. Trong 6 tháng đầu năm, CSGT toàn quốc đã xử lý hơn 24.000 trường hợp lái xe có nồng độ cồn vượt mức quy định.
2. Báo Đại đoàn kết có bài “Ngập đầu” án tồn đọng, vì sao?. Bài báo phản ánh: Tại Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện Luật thi hành án dân sự (THADS) tại TP. Hồ Chí Minh sáng 14-11, bà Phạm Thị Thanh Loan - Phó Cục trưởng Cục THADS TP. Hồ Chí Minh cho biết, qua quá trình áp dụng, Luật THADS đã có một số tác động tích cực và rõ rệt nhất trong công tác THADS. Một trong số những điểm tích cực là những quy định mới về bộ máy, hệ thống tổ chức và công chức làm công tác THADS. Cụ thể, Quốc hội đã quy định rõ hơn về bộ máy tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ Trung ương xuống địa phương; đồng thời phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của các cấp ở Trung ương và địa phương trong tổ chức và hoạt động thi hành án.
Về án tồn đọng, bà Phạm Thị Thanh Loan thừa nhận dù Cục THADS TP. Hồ Chí Minh đã áp dụng nhiều giải pháp để giảm án tồn đọng, tuy nhiên số việc, tiền chuyển sang kỳ sau vẫn còn nhiều; số không có điều kiện thi hành, nhất là về tiền vẫn chiếm tỷ lệ cao so với tổng số việc phải thi hành án. Cá biệt, còn một số trường hợp có điều kiện thi hành án nhưng vẫn để tồn đọng kéo dài, không có lý do chính đáng. Một trong những nguyên nhân được bà Loan đưa ra cho thực trạng trên là trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức (kể cả cán bộ lãnh đạo, quản lý) còn hạn chế dẫn tới những biểu hiện tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp. Đáng lưu ý, trong 2 năm TP. Hồ Chí Minh cũng đã phải ban hành trên 2.300 quyết định cưỡng chế thi hành án, trong đó có gần 300 quyết định có huy động lực lượng.
Từ năm 2009 tới nay cũng là thời điểm TP. Hồ Chí Minh thí điểm thành lập 5 văn phòng Thừa phát lại nhằm giải quyết khối lượng hồ sơ thi hành án tồn đọng lớn qua các năm. Trên lý thuyết, các Văn phòng Thừa phát lại giúp người dân TP. Hồ Chí Minh có quyền lựa chọn thêm dịch vụ để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trước pháp luật. Tuy nhiên trên thực tế người dân chưa có thông tin về chức năng của các Văn phòng Thừa phát lại dẫn tới số vụ đang thụ lý thi hành án của các Văn phòng Thừa phát lại còn rất ít so với tiềm năng.
Thạc sĩ Nguyễn Tiến Pháp, Phó Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận Bình Thạnh cho biết, việc xác minh điều kiện thi hành án hiện cũng gặp nhiều khó khăn do Thừa phát lại mới chỉ đặt ra được những nghi vấn về tài sản mà chưa cụ thể hóa bằng một văn bản có giá trị pháp lý. "Khi chúng tôi liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền như Sở KH-ĐT, cơ quan Thuế, UBND... nhưng các cơ quan này cũng rất dè dặt khi cung cấp kết quả xác minh cho Thừa phát lại”. Theo phản ánh của Văn phòng Thừa phát lại quận Bình Thạnh, đầu năm 2011 khi cơ quan này tới xác minh tài khoản của đương sự tại Ngân hàng Vietcombank thì ngân hàng này từ chối cung cấp thông tin. Đáng ngạc nhiên hơn khi sau đó Ngân hàng Nhà nước có văn bản cho rằng Văn phòng Thừa phát lại không có cơ sở pháp lý xác minh thông tin tại ngân hàng Vietcom bank. "Đây là biểu hiện cho thấy ngay cả trong cơ quan Nhà nước ở cấp Trung ương về mặt nhận thức, thực hiện chủ trương của Đảng cũng như quy định của pháp luật liên quan đến Thừa phát lại cũng còn nhiều thiếu sót” - Thạc sĩ Nguyễn Tiến Pháp cho biết nghịch lý chồng chéo về luật giữa các ngành.
Như vậy, có lợi thế khi thí điểm 5 văn phòng Thừa phát lại, cộng với quá trình áp dụng Luật THADS mới do Quốc hội ban hành nhưng thực tế quá trình triển khai tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy nhiều hạn chế, tồn tại cần phải được Quốc hội sửa đổi, bổ sung trong quá trình sửa đổi Luật THADS.
3. Báo Tuổi trẻ online có bài Chấp hành viên dọa người thi hành án. Bài báo phản ánh: Trả lời Tuổi Trẻ ngày 14-11, ông Lê Hùng Cường, chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự TP Huế (Thừa Thiên - Huế), thừa nhận chấp hành viên Trần Ái Hữu đã sai trong việc thi hành một vụ án dân sự. Đó là vụ đòi nợ giữa bà Nguyễn Thị Thu Thủy (trú ở phường An Đông, TP Huế) với ông Hồ Công Minh (trú tại đường Chi Lăng, TP Huế). Tòa án nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế đã ra bản án phúc thẩm buộc ông Minh phải trả nợ cho bà Thủy hơn 115 triệu đồng. Ông Minh đã thanh toán được 90 triệu đồng nhưng lại nhận được thông báo của chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự TP Huế về việc nhà và đất của ông đã được bán đấu giá để trả nợ cho bà Thủy.
Ông Cường nói thông báo này sai cả về nội dung lẫn thủ tục thi hành án. Thực tế, cơ quan thi hành án chỉ mới kê biên, thẩm định giá tài sản chứ chưa tổ chức bán đấu giá tài sản của ông Minh, do đó chưa có ai mua đấu giá tài sản này. “Việc chấp hành viên ra thông báo này là chỉ để dọa ông Minh thực hiện nhanh nghĩa vụ trả nợ. Hiện chúng tôi đã giao vụ việc cho chấp hành viên khác thụ lý, đồng thời xem xét hình thức kỷ luật đối với ông Hữu” - ông Cường nói.