Trong buổi sáng ngày 04/01/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Chính phủ đã ban hành nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức ngành của Bộ Công an để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới. Cùng với quá trình hội nhập sâu, hiện đã xuất hiện một số loại tội phạm mới với thủ đoạn tinh vi, sử dụng công nghệ cao, hoạt động xuyên quốc gia…
Theo nghị định mới, Tổng cục An ninh được tách thành hai tổng cục chuyên trách về an ninh đối nội và an ninh đối ngoại. Tổng cục Cảnh sát được tách thành ba tổng cục, trong đó mảng điều tra hình sự sẽ được chuyên môn hóa cao hơn, nâng thành Tổng cục Phòng chống tội phạm. Các mảng cảnh sát giao thông, cảnh sát quản lý hành chính (hộ khẩu), phòng cháy chữa cháy, huấn luyện và khai thác chó nghiệp vụ… sẽ được gom vào một tổ chức mới là Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính. Mảng quản lý nhà nước về thi hành án hình sự, về tạm giam, tạm giữ… sẽ gom vào Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp. Hai tổng cục hậu cần và kỹ thuật cũ được gộp làm một với tên gọi Tổng cục Hậu cần-Kỹ thuật. Ngoài ra, lập thêm một bộ tư lệnh để điều phối hoạt động của các trung đoàn cảnh sát cơ động.
Các đơn vị khác của Bộ Công an vẫn được giữ nguyên, gồm Tổng cục Xây dựng lực lượng, Tổng cục Tình báo, Bộ Tư lệnh cảnh vệ. Như vậy, Bộ Công an có tám tổng cục, hai bộ tư lệnh - một thay đổi lớn so với tổ chức, bộ máy sáu tổng cục và một bộ tư lệnh theo Nghị định 136/2003/NĐ-CP trước đây.
Bộ Công an cũng đang khẩn trương xây dựng các quy chế phối hợp, hạn chế những chồng chéo hoặc vùng trống về quản lý an ninh, trật tự. Ngoài ra, theo Trung tướng Phạm Quý Ngọ, tới đây có thể phải đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho sửa tiếp Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự để giao chức năng điều tra cho Cục Đấu tranh chống tội phạm công nghệ cao.
Báo cũng phản ánh: Hàng hóa qua sàn đã ít càng hiếm hơn vì đâu phải lúc nào cũng có dự án chào bán. Ngày 1-1-2010 này là tròn năm Luật Kinh doanh bất động sản buộc giao dịch nhà đất phải thông qua sàn. Quy định này đã buộc hàng loạt doanh nghiệp bất động sản lớn, nhỏ lập sàn giao dịch theo đúng chuẩn của Bộ Xây dựng. Tuy nhiên, gần như 100% các sàn không khác các trung tâm môi giới bình thường trước đây là mấy. Giám đốc một sàn giao dịch bất động sản ở quận 3, TP.HCM kể đầu năm 2009 việc bận rộn nhất không phải lập kế hoạch bán hàng cho cả năm mà là chạy vắt giò lên cổ để mở sàn giao dịch nhà đất theo đúng quy định của pháp luật.
Để mở sàn, doanh nghiệp phải chạy đôn chạy đáo tìm mặt bằng, cho nhân viên đi học lấy các loại chứng chỉ rồi lập hồ sơ, đề cương, tiêu chí hoạt động sàn báo cáo cơ cho quan quản lý... “Tất cả những công việc chuẩn bị để ra sàn nêu trên đã khiến doanh nghiệp chúng tôi bù đầu” - vị giám đốc nêu trên nói. Cuộc đua lập sàn gấp rút trên diễn ra những tháng đầu năm còn gần về cuối năm việc ra sàn chậm lại và nhiều doanh nghiệp có mở sàn cũng làm đơn giản, thậm chí có sàn mở ra chỉ có vài hoạt động như môi giới, đầu tư còn các mảng miếng, dịch vụ khác như tư vấn, thẩm định giá, quảng cáo... thì bỏ lủi. Bên cạnh sản phẩm ít một vấn đề khác khiến giao dịch bất động sản qua sàn không như mong đợi đó là phương thức kinh doanh cũng không hơn “cò” nhà đất khi xưa là bao. Chỉ có khác là sàn nào cũng quảng bá là sàn giao dịch bất động sản đạt chuẩn Bộ Xây dựng.
Giữa tháng 8-2009, chị Thu Hương ngụ ở quận 7 có nhu cầu tìm mua một nền đất ở khu Thạnh Mỹ Lợi, quận 2. Chị tìm đến một sàn giao dịch bất động sản chuẩn ở đường Phạm Ngọc Thạch, quận 3 và được nhân viên sàn này giới thiệu cho một nền đất như mong muốn. Tuy nhiên, khi đi đến nơi thì dự án đó vẫn là một đồng nước mênh mông. Nghĩa là từ vị trí phân lô các nền đến hạ tầng cơ sở... đều nằm trên giấy. Nhân viên sàn giao dịch này nói đầu năm 2011 chủ đầu tư sẽ san lấp mặt bằng và lúc đó giá cả sẽ tăng gấp nhiều lần so với mức giá 7 triệu đồng/m2 như hiện tại. Nhẩm đếm mốc thời gian để có nền đất phải mất gần một năm nên chị Hương không dám mua. Tuy nhiên, quyết định này khiến chị mất tiền lời vì ba tháng sau nền đất trên tăng giá 14 triệu đồng/m2. “Việc nền đất này tăng giá làm tôi tiếc nhưng tôi băn khoăn là mua đất qua sàn thì cách thức giao dịch cũng không khác “cò” nhà đất môi giới khi xưa là mấy” - chị Hương cho biết.
2. Báo Người lao động phản ánh: Dù Luật BHYT đã có hiệu lực nhưng Bộ Y tế và BHXH VN vẫn chưa thống nhất trong việc sử dụng thẻ BHYT khiến người bệnh thiệt thòi.
Hiện cả nước có khoảng 50 triệu người tham gia BHYT, trong đó còn hàng triệu thẻ có giá trị sử dụng sau ngày 1-1. Theo quan điểm của Bộ Y tế, để tiết kiệm chi phí, những người có thẻ BHYT còn giá trị sử dụng sau ngày 1-1 không cần phải đổi thẻ mới. Thẻ BHYT mới và cũ về cơ bản không khác nhau nhiều, in lại thẻ sẽ gây lãng phí. Theo bà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), nội dung này đã được quy định tại Thông tư số 10/2009 hướng dẫn đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu và chuyển tuyến khám bệnh, chữa bệnh BHYT do Bộ Y tế ban hành. Như vậy, dù là thẻ mẫu cũ nhưng người bệnh vẫn được hưởng quyền lợi theo Luật BHYT mới cho đến hết thời hạn sử dụng ghi trên thẻ. Tuy nhiên, phía BHXH VN lại không đồng tình với việc sử dụng thẻ cũ mà lại hưởng quyền lợi mới. Theo BHXH VN, bệnh nhân sử dụng thẻ cũ sẽ khiến cán bộ giám định BHYT rất khó xác định được đối tượng theo quy định mới. Từ đó, sẽ khó thực hiện chính xác các quyền lợi khám chữa bệnh. Vì thế, ông Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Giám định y tế - BHXH, đề nghị những trường hợp chưa được nhận thẻ BHYT mới cần yêu cầu cơ quan, đơn vị sớm lấy thẻ mới hoặc đến BHXH địa phương để tiến hành đổi thẻ.
Không chỉ những người có thẻ BHYT cũ lo lắng về quyền lợi trong thời điểm nhạy cảm này mà cả những đối tượng có thẻ BHYT mới cũng thấy phiền hà, rắc rối. Về vấn đề này, ông Nguyễn Minh Thảo cho rằng theo quy định, việc chuyển BHYT chỉ bắt buộc thực hiện đối với bệnh nhân điều trị ngoại trú. Tuy nhiên, với bệnh nhân điều trị nội trú chỉ cần trình thẻ BHYT mới, sau đó tiếp tục điều trị bình thường. Nhưng theo quy định mới, người bệnh sẽ phải cùng chi trả chi phí khám, chữa bệnh kể từ thời điểm sử dụng thẻ BHYT mới. Do chưa thống nhất từ trên xuống nên khi bệnh nhân thắc mắc, cả phía bệnh viện và cán bộ giám định BHYT đều chưa có giải đáp cụ thể. Mỗi khi gặp những vướng mắc trong quá trình thực hiện, bệnh viện đổ lỗi cho cơ quan bảo hiểm quá phiền hà trong thanh toán BHYT, còn bảo hiểm lại cho rằng bệnh viện đã tự “đẻ” ra những phiền phức. Vì thế, không ít bệnh viện dù muốn “linh hoạt” trong việc thanh toán cho bệnh nhân BHYT cũng ngại những rắc rối về sau khi thanh toán với BHYT. Cuối cùng, người chịu thiệt thòi vẫn là người bệnh.
3. Trang web của Thông tấn xã Việt Nam phản ánh: Thị trường bất động sản luôn đặc biệt nhạy cảm với những cơ chế, chính sách pháp luật của Nhà nước. Thực tế năm 2009 đã chứng minh điều này. Đâu là thách thức cơ bản trong năm 2010? Theo giới kinh doanh bất động sản, phần lớn những “trồi, sụt” của thị trường bất động sản trong năm qua đều bắt nguồn từ quá trình xây dựng, điều chỉnh chính sách của các cơ quan Nhà nước. Cuối tháng 2/2009, giới kinh doanh bất động sản bắt đầu bàn tán về quy định mua bán nhà bắt buộc phải thông qua sàn giao dịch. Thực ra, Luật Kinh doanh bất động sản, có hiệu lực từ 1/1/2007 đã quy định rõ “tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản khi bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua bất động sản phải thông qua sàn giao dịch theo quy định của luật này”. Tuy nhiên, tới đầu năm 2009, thị trường mới thực sự chịu tác động của quy định này, vì khi đó Chính phủ mới ban hành nghị định định rõ các mức phạt hành chính (60-70 triệu đồng) đối với hành vi giao dịch nhà đất không qua sàn. Theo giải thích của Bộ Xây dựng, giao dịch qua sàn sẽ nâng dần tính minh bạch của thị trường, giảm giao dịch ngầm, hướng tới xây dựng chỉ số bất động sản cho từng vùng miền. Trên thực tế, nếu nói bất ngờ thì chỉ là các nhà đầu tư cá nhân nhỏ và vừa, bởi từ năm 2007 các doanh nghiệp lớn đã bắt đầu trào lưu thành lập sàn giao dịch bất động sản để đối phó với chủ trương này. Thế nên, tới tháng 9/2009, toàn quốc đã có tới 226 sàn giao dịch được thành lập. Song tỷ lệ giao dịch bất động sản thông qua hệ thống sàn giao dịch mới chỉ chiếm 15-20% tổng giao dịch của thị trường. Theo Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), hiện vẫn tồn tại những sàn chưa tuân thủ các quy định của pháp luật, vừa kinh doanh dịch vụ bất động sản (môi giới, định giá) vừa kinh doanh bất động sản (mua, bán để ăn chênh lệch giá)... Những ngày cuối năm 2009, công dân ở các khu phố sang trọng như Hưng Vượng, Hưng Gia, Mỹ Phúc, Sky Garden... thuộc khu “đô thị kiểu mẫu” Phú Mỹ Hưng (quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh) vẫn đang nhức đầu vì chuyện đóng tiền sử dụng đất. “Bi kịch” tiền đất thực ra đã bắt đầu từ giữa quý III/2009. Sau một thời gian dài ăn ở ổn định, một số người dân đã “té ngửa” khi đi làm thủ tục hợp thức hóa nhà, đất bị cơ quan chức năng yêu cầu nộp 100% tiền sử dụng đất.
Điều đáng nói là số tiền này là rất lớn do giá đất Nhà nước quy định ở khu vực này đã tăng nhanh qua từng năm. Ở thời điểm quý III/2009, căn hộ chung cư bình thường cũng phải nộp vài trăm triệu đồng, còn nhà riêng lẻ khoảng 100m2 phải nộp lên đến tiền tỷ mới được cấp chủ quyền căn hộ. Nhiều người dân vô cùng bức xúc vì cho rằng, sự mập mờ khi làm hợp đồng và chậm trễ khi làm giấy tờ hợp thức của chủ đầu tư đã khiến người mua “phải đóng tiền mua nhà đất tới hai lần”. Không chịu được những khoản chi khổng lồ, khách hàng Phú Mỹ Hưng kiên quyết không đóng tiền và tổ chức khiếu nại tập thể, thậm chí cho rằng khoản thu 100% tiền sử dụng đất của Chi cục thuế quận 7 là không hợp pháp. Trong những tháng tiếp theo, nhiều vụ mua bán ở khu vực vốn sôi động nhất của thị trường bất động sản của Thành phố Hồ Chí Minh đã đổ bể bởi vụ lùm xùm về tiền sử dụng đất mãi chưa thể giải quyết dứt điểm này. Cũng từ giữa tháng 8/2009 tới nay, báo chí, các cơ quan chức năng của Thành phố Hồ Chí Minh, doanh nghiệp, người dân, luật sư, các chuyên gia... liên tục vào cuộc, tranh luận, tìm hướng giải quyết nhưng bế tắc vẫn chưa được giải quyết. Đề xuất mới nhất “chỉ thu 30% tiền sử dụng đất theo giá quy định tại khu vực này” cũng được cho là “chưa phù hợp” và “không có cơ sở pháp luật”. Cuối quý III/2009, thị trường bất động sản lại một phen “chao đảo” bởi quy định phải đóng thuế thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng nhà đất. Luật Thuế thu nhập cá nhân (có hiệu lực từ 1/1/2009) đã quy định thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhưng cơ quan chức năng chưa triển khai thu thuế. Theo hướng dẫn ban đầu của Bộ Tài chính, có hai mức thuế chuyển nhượng bất động sản: hoặc 25% trên tiền lãi nếu xác định được giá vốn và các chi phí liên quan; hoặc 2% trên giá chuyển nhượng nếu không xác định được giá vốn và các chi phí liên quan. Hướng dẫn tiếp theo của Bộ Tài chính còn “sát ván” hơn khi quy định các trường hợp chuyển nhượng hợp đồng góp vốn mua bất động sản cũng phải nộp thuế như đối với hoạt động chuyển nhượng. Bộ Tài chính khẳng định, việc thu thuế thu nhập cá nhân trong chuyển nhượng bất động sản sẽ giúp thị trường minh bạch hơn và rõ ràng hơn, tạo tính công bằng về mặt nghĩa vụ giữa thu nhập từ đầu tư bất động sản và các ngành nghề khác. Trước mắt, việc thu thuế có thể ảnh hưởng nhất định tới thị trường nhưng về lâu dài đây là một quyết sách đúng đắn và cần thiết. Theo lời khuyên của các luật sư, với quy định của Luật thuế thu nhập cá nhân, từ nay, khi mua bán nhà, hai bên bán/mua nên khai đúng giá bán/mua ghi trên hợp đồng công chứng. Việc ghi đúng giá sẽ có lợi cho bên mua vì sau này khi bên mua bán lại sẽ có cơ sở để chứng minh được giá mua để được hưởng cách tính thuế 25% trên chênh lệch.
Cuối năm, thị trường văn phòng cho thuê lại “dậy sóng” khi Bộ Xây dựng khuyến cáo các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh nên hạn chế chuyển căn hộ chung cư thành văn phòng cho thuê. Dù đây mới chỉ là động thái có tính chất “rung chuông” cảnh báo của Bộ Xây dựng, chưa phải là một mệnh lệnh hành chính, song một số phương tiện truyền thông đã “hiểu lầm”, đưa tin Bộ đặt lệnh cấm chuyển căn hộ chung cư thành văn phòng cho thuê. Kết quả, giá căn hộ, nhất là ở những khu vực thịnh hành “mốt” chuyển công năng sang cho thuê đã giảm nhẹ. Cũng trong chuỗi phản ứng dây chuyền, giá thuê văn phòng cũng nhích nhẹ sau gần 1 năm trời rơi vào cảnh ốm o vì suy thoái kinh tế. Chưa rõ bao giờ “dự lệnh” của Bộ Xây dựng mới thực sự trở thành “nghiêm lệnh”, tuy nhiên, cũng như nhiều chính sách khác, tác động tới thị trường của nó là rõ ràng và không thể trì hoãn. Cũng là một dạng “dự lệnh” bởi dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2011, song dự Luật Thuế nhà đất đã bắt đầu ít nhiều ảnh hưởng tới thị trường. Được cho là “sẽ tác động tới đại bộ phận người dân”, dự Luật này đề ra các mức thuế suất đối với việc sử dụng nhà và đất của mọi đối tượng trong đời sống xã hội. Đáng chú ý, dự luật được kỳ vọng sẽ “đánh” mạnh, “đánh” đau vào giới đầu cơ nhà đất, những đối tượng đang hoạt động mạnh và nắm quyền chi phối trên thị trường bất động sản hiện nay. Đang tiếp tục được bàn thảo trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7, “dự lệnh” thuế nhà đất sẽ tiếp tục là mối quan tâm của giới kinh doanh bất động sản trong năm 2010.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tiền phong phản ánh: Từ ngày 1-1-2010, Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước có hiệu lực. Trong đó quy định, người thi hành công vụ có lỗi gây ra thiệt hại, phải bỏ tiền túi bồi thường. Đồng thời, công chức vi phạm trong quá trình soạn thảo, thông qua văn bản trái pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị khởi tố. Tùy tính chất, mức độ vi phạm, công chức có thể bị xử lý một trong những tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn, cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng…
Vấn đề văn bản pháp luật nhưng trái luật đã và đang nhức nhối xã hội. Cuối năm 2008, Bộ Tư pháp cho biết, kiểm tra văn bản pháp luật trong 5 năm (2003-2008), phát hiện 12% có dấu hiệu trái luật. Cụ thể, phát hiện gần 9.600 văn bản trái luật. Những nơi ban hành nhiều văn bản trái luật là tỉnh Nghệ An 66% tổng số văn bản kiểm tra, Cao Bằng 50%, Bộ NN-PTNT và Bộ GT&VT đều 20%. Ngày 23-7-2009, lần đầu tiên, Bộ Tư pháp tổ chức hội nghị giao ban trực tuyến tại 7 điểm trong cả nước, tình trạng văn bản trái luật vẫn chưa có dấu hiệu khắc phục. Tính từ đầu năm 2009 đến ngày 22-7, Bộ Tư pháp tiếp nhận 2.180 văn bản do các bộ, ngành, địa phương gửi để kiểm tra theo thẩm quyền, phát hiện 292 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật (13%). Các địa phương kiểm tra 174.659 văn bản, phát hiện 2.061 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật. Một nghiên cứu cũng của Bộ Tư pháp cho biết, việc ban hành văn bản trái luật có thể gây thiệt hại khoảng 15% GDP. Vấn đề sản phẩm tốt trong việc ban hành văn bản pháp luật đã được đặt ra rất bức thiết.
Cũng từ ngày 1-1-2010, các mặt hàng thủy sản nước ta, muốn vào thị trường EU phải chứng minh được đánh bắt hợp pháp. Với ngư dân Việt Nam, quy định này có vẻ làm khó dễ, song về sâu xa là hết sức cần thiết, không thể không tuân theo để bảo vệ nguồn lợi thiên nhiên. Chuẩn mực đạo đức của người lao động thời toàn cầu hóa, không thể kiếm lợi nhuận cho mình mà đẩy cái giá phải trả cho người khác, thậm chí cho thế hệ tương lai. Một sản phẩm tốt phải đáp ứng các yêu cầu về chất lượng kỹ thuật, hiệu quả sử dụng, còn phải mang trong nó giá trị đạo đức, giá trị nhân văn, nhìn ở phạm vi toàn cầu.
Những yêu cầu ấy đòi hỏi càng cao hơn đối với loại sản phẩm đặc biệt, tác động rộng lớn đến xã hội: Văn bản pháp luật. Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước chưa đặt ra vấn đề bồi thường đối với những công chức ban hành văn bản sai luật. Tuy nhiên, với những ràng buộc trách nhiệm mạnh mẽ như đã quy định, phần nào đã đáp ứng mong đợi của người dân. Các nguồn lợi thiên nhiên là tài nguyên của quốc gia. Thương mại và quản trị hành chính cũng là tài nguyên. Tất cả cần được bảo vệ, khai thác có lợi nhất cho trước mắt lẫn lâu dài, chống lại sự thôn tính của các tập đoàn hay nhóm lợi ích. Hệ thống văn bản pháp luật phải có vai trò bảo vệ ấy.
2. Báo Lao động có bài Phải có chứng lý để giải quyết theo pháp luật. Bài báo phản ánh: Bài báo phản ánh: Bà Trần Thị Tịnh ở tổ 16, phường Hai Bà Trưng, TP.Phủ Lý, Hà Nam có đơn tố cáo Chủ tịch UBND xã Châu Giang, huyện Duy Tiên đã cấp đăng ký kết hôn trái phép cho chồng bà là ông Lê Văn Trung ở xóm Đông, thôn Duyên Giang, trong khi vợ chồng bà đăng ký kết hôn năm 1980 tại thị xã Phủ Lý và chưa ly hôn.
Phòng Tư pháp, UBND huyện Duy Tiên đã có văn bản số 32/PTP gửi Báo Lao Động cho biết: Ngày 7.10.2009, Phòng Tư pháp huyện đã kiểm tra hồ sơ đăng ký kết hôn tại UBND xã Châu Giang về tình trạng hôn nhân của ông Lê Văn Trung ở thôn Duyên Giang, kết quả như sau: Ông Lê Văn Trung đăng ký kết hôn (ĐKKH) với bà Đỗ Thị Thanh năm 1976; năm 1985 bà Thanh ốm chết, ngày 17.10.1997 UBND xã Châu Giang đã ĐKKH cho ông Lê Văn Trung với bà Trịnh Thị Liễu; năm 1980, ông Trung không có hộ khẩu tại quê nên UBND xã Châu Giang lúc đó không cấp giấy giới thiệu để ông đi đăng kết hôn.
Phòng Tư pháp đã báo bà Trần Thị Tịnh mang theo các giấy tờ pháp lý về việc bà đã được cấp giấy ĐKKH năm 1980 với ông Trung tại Phủ Lý. Bà Tịnh đã xuất trình đơn đề nghị của bà viết năm 1998 và có xác nhận của cán bộ trình ký và người đã cấp giấy ĐKKH cho ông Trung, bà Tịnh thời đó. Phòng Tư pháp đã yêu cầu bà Tịnh đến nơi bà đã ĐKKH với ông Trung để xin cấp bản sao kết hôn từ sổ gốc. Đến nay, bà Tịnh cho biết sổ lưu ĐKKH của nơi bà đăng ký không còn.
Từ những nội dung trên, Phòng Tư pháp huyện Duy Tiên nhận thấy: Ông Trung và bà Tịnh đã chung sống với nhau và đã có 2 con chung là có thật. Việc xác định bà Tịnh và ông Trung đã có ĐKKH năm 1980 tại Phủ Lý và UBND xã Châu Giang đã cấp ĐKKH trái luật và việc buộc ông Trung phải có trách nhiệm với các con chung của ông Trung, bà Tịnh thì phải có các chứng lý để cơ quan thẩm quyền xác minh, giải quyết theo quy định của pháp luật.
3. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh online có bài LIÊN QUAN ĐẾN VỤ “MÓN NỢ OAN GIỮA THỜI VÀNG LEO THANG”: Khi chấp hành viên quá sốt sắng. Bài báo phản ánh: Chưa hết bàng hoàng vì món nợ “oan” từ việc quy tiền thành vàng, vợ chồng cụ Đoàn Văn Ký (89 tuổi) và Nguyễn Thị Kiệu (87 tuổi, ngụ ấp 4, xã Đa Phước, huyện Bình Chánh, TPHCM) bị bồi thêm đòn “nock-out” của chấp hành viên Thi hành án Lê Thị Mai Hồng! Đang chờ TANDTP giải thích bản án do tuyên không rõ ràng thì chấp hành viên sốt sắng ký quyết định kê biên tài sản, kéo đoàn cưỡng chế hàng chục người đến nhà cụ Ký.
Như báo CATP đã có bài phản ánh (Món nợ “oan” giữa thời vàng leo thang đăng ngày 27-11-2009), cụ Đoàn Văn Ký và ông Đặng Văn Ba (SN 1943, ngụ P15Q8) ký giấy tay sang nhượng phần đất ruộng tại xã Đa Phước từ năm 2000. Ông Ba đặt cọc hai lượng vàng bốn số 9, còn lại 6 lượng. Chưa trả vàng nhưng ông Ba tự ý xây dựng nhiều công trình không phép trên đất của cụ Ký, bị xử phạt hành chính. Cụ Ký khởi kiện ông Ba ra tòa vào ngày 3-9-2003.
TAND huyện Bình Chánh đưa vụ án ra xét xử ngày 4-6-2006, tuyên hủy giấy sang nhượng đất, ông Ba trả đất, cụ Ký hoàn lại hai lượng vàng và bồi thường 43,915 triệu đồng. Do vi phạm tố tụng nên TANDTP tuyên hủy bản án. Ngày 26-8-2008, TAND Bình Chánh đưa vụ án ra xét xử lần 2 do thẩm phán Trương Văn Hải làm chủ tọa, tuyên buộc cụ Ký trả lại cho ông Ba hai lượng vàng và bồi thường thiệt hại 633,5 triệu đồng quy thành 36,15 lượng vàng (17,52 triệu đồng/lượng). Tại phiên phúc thẩm ngày 22-4-2009, TAND TPHCM do thẩm phán Nguyễn Bá Thịnh ngồi ghế chủ tọa tuyên: buộc cụ Ký trả cho ông Ba hai lượng vàng và bồi thường thiệt hại 398,17 triệu đồng, quy thành 22,72 lượng vàng.
Có mặt tại tòa soạn Báo CATP, cụ Ký nói trong nước mắt: “Qua (tôi) bán đất, ông Ba lấy đất cất nhà, xây hồ nuôi cá bán... nhưng không chịu trả 6 cây vàng, Lỗi do ông Ba gây ra, qua kiện nhờ tòa phân xử. Qua nhận có hai lượng vàng, vậy mà tòa lại buộc qua lúc thì 633,5 triệu đồng, lúc thì hạ xuống 398,17 triệu. Đã xử ép, mấy ông quan tòa còn quy tiền thành vàng đang trong cơn sốt tăng giá vùn vụt! Tòa chỉ làm ông Ba sướng còn vợ chồng qua thì dở khóc dở cười!”. Ngày 13-7-2009, Trưởng THA huyện Bình Chánh Nguyễn Xuân Ngữ ký văn bản số 447/QĐ-THA đề nghị TANDTP giải thích “ông Ký phải bồi thường cho ông Ba bằng tiền hay vàng?”. Không thấy phúc đáp nên ngày 31-8-2009, ông Ngữ tiếp tục ký văn bản gửi TANDTP đề nghị giải thích nội dung bản án.
Thay vì hoãn thi hành án, chờ văn bản giải thích của TANDTP, chấp hành viên thi hành án huyện Bình Chánh Lê Thị Mai Hồng tỏa ra sốt sắng trong việc thi hành án. Cụ Ký trình bày: “Ngày 13-11-2009, trong khi nhà chỉ có hai vợ chồng già thì bà Mai Hồng bất ngờ xuất hiện cùng một số người đi theo. Bà Hồng yêu cầu qua giao nộp vàng để thi hành bản án và ký vào tờ giấy do bà đưa. Lúc đó, con gái qua là Đoàn Thị Phượng đi chợ yêu cầu xin biên bản thì bà Hồng bỏ về. Ngày 30-11-2009, qua làm đơn tố cáo chấp hành viên Lê Thị Mai Hồng lợi dụng chức quyền, thi hành án trái pháp luật”.
Ngày 17-12-2009, Cục thi hành án dân sự TPHCM có văn bản yêu cầu Thi hành án huyện Bình Chánh kiểm tra, xem xét, giải quyết nội dung tố cáo của cụ Ký, báo cáo kết quả. Trao đổi với báo chí, Trưởng thi hành án huyện Bình Chánh Nguyễn Xuân Ngữ, cho biết: đang thụ đơn tố cáo của cụ Ký và sẽ giải quyết theo quy định pháp luật. Chi cục đã chỉ đạo bà Hồng làm bản tường trình vụ việc. Bà Hồng có tờ tường trình đề ngày 4-12-2009 cho rằng ông Ký tố cáo sai sự thật.
Trong khi TANDTP chưa có văn bản giải thích bản án, đơn tố cáo của cụ Ký vẫn chưa được làm rõ, xử lý thì ngày 8-12-2009 bà Hồng ký quyết định kê biên quyền sử dụng lô đất 936,5m2 của gia đình cụ Ký tại xã Đa Phước đồng thời ấn định ngày cưỡng chế 18-12-2009. Kèm theo quyết định này là dự trù chi phí cưỡng chế với số tiền 35.100.000 đồng. Bà Hồng còn “thòng” thêm: “Người phải trả chi phí cưỡng chế là ông Ký. Nếu có phát sinh chi phí sẽ thông báo sau!”. Bảng dự trù kinh phí này đã được ông Nguyễn Văn Ngữ ký duyệt!
Sáng 18-12-2009, chấp hành viên Lê Thị Mai Hồng dẫn đầu một đoàn hàng chục người kéo đến nhà cụ Ký để cưỡng chế, kê biên khu đất. Quá bức xúc, ngày 21-12-2009 cụ Ký làm đơn tố cáo bà Mai Hồng cưỡng chế trái pháp luật. Cụ Ký nghẹn giọng: “Ông Ba bỏ ra hai cây vàng, sử dụng khu đất của qua suốt gần 10 năm qua. Nay lại được tòa “thương”, không chỉ nhận lại hai cây vàng mà còn được “thưởng” thêm gần 400.000.000 đồng, quy ra 22,72 cây vàng ròng (bốn số 9). Qua đã làm đơn kêu oan đang chờ giải quyết. Sao lại THA lúc này khi nhiều việc chưa được làm sang tỏ? Không thương thì thôi, nỡ lòng nào bà Mai Hồng lại triệt đường sống của vợ chồng già qua đang trong cảnh đèn treo trước gió?”. Việc cưỡng chế thi hành án trong khi chưa có văn bản giải thích của TANDTP (do chính thi hành án Bình Chánh yêu cầu) là trái pháp luật. Đề nghị TAND tối cao, Bộ Tư pháp khẩn trương chỉ đạo làm rõ, đừng để vợ chồng cụ Ký phải ôm nỗi oan xuống mồ...
4. Báo điện tử Vietnamnet có bài Phó Chủ tịch Hà Nội 'đề nghị xử lý' một luật sư?. Bài báo phản ánh: Tháng 6/2009, UBND TP. Hà Nội ban hành văn bản số 5500 do Phó Chủ tịch thành phố Vũ Hồng Khanh ký, trong đó có nội dung “có biện pháp xử lý nghiêm đối với Văn phòng luật sư (LS) Tạ Định”. Văn bản này cho rằng ông Định đã “gây cản trở việc tổ chức thực hiện công tác bồi thường GPMB" dự án Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm.
Sự việc bắt đầu từ việc LS Tạ Định (Trưởng Văn phòng LS Tạ Định, thuộc Đoàn LS Hà Nội) nhận trợ giúp pháp lý cho hơn 200 hộ dân ở cụm dân cư Bằng A, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, TP.Hà Nội. Những hộ dân này chịu ảnh hưởng của dự án Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm. Dự án này đã được UBND TP. Hà Nội ra quyết định thu hồi đất từ năm 2007 với một diện tích đất nông nghiệp khá lớn. Tuy vậy, đã 2 năm qua, công việc bồi thường giải phóng mặt bằng mới chỉ có 1/3 số hộ dân đồng ý nhận tiền đền bù. Số còn lại, hơn 200 hộ dân thôn Bằng A, phường Hoàng Liệt, đã khiếu nại lên chính quyền các cấp trong mấy năm nay. Trong lúc đang tiến hành công việc trợ giúp pháp lý cho hơn 200 hộ dân thì LS Tạ Định nhận được công văn của UBND TP. Hà Nội đề nghị xử lý nghiêm văn phòng của ông.
Công văn số 5500 ngày 19/6/2009 của UBND TP. Hà Nội do Phó Chủ tịch thành phố, ông Vũ Hồng Khanh, ký có yêu cầu: “Có biện pháp xử lý nghiêm đối với Văn phòng LS Tạ Định theo các quy định của pháp luật”. Văn bản này đưa ra nhận định “do nhận thức không đầy đủ và không nắm chắc những quy định của pháp luật về đất đai, giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân, LS Tạ Định đã có những văn bản không chính xác, không phù hợp với các quy định của pháp luật, gây cản trở trong việc tổ chức thực hiện công tác bồi thường GPMB..., làm ảnh hưởng tới lòng tin của một số người dân…”.
Ngay sau khi nhận được công văn trên, LS Tạ Định đã có đơn khiếu nại gửi lãnh đạo UBND TP. Hà Nội, Thành uỷ về công văn số 5500 nói trên. Luật sư Định cho rằng, văn bản này chỉ căn cứ vào các báo cáo của chủ đầu tư là Tổng Công ty đầu tư phát triển nhà và đô thị (HDD), UBND quận Hoàng Mai và báo cáo số 176 của Sở Tư pháp Hà Nội là không thoả đáng. “Nhận xét tôi như thế là chưa đúng, tôi không có hành vi như nội dung này đã nhận định… Tôi chỉ trình bày về quan điểm về thu hồi đất và GPMB”. LS Định chỉ ra rằng, không những ông không phải là người gây cản trở GPMB cho dự án mà ông thực hiện được việc ổn định trong nhân dân đi khiếu nại. “Trong quá trình tư vấn cho bà con, tôi đã nhiều lần khuyên nhủ, nhắc nhở bà con không nên đi khiếu kiện đông người, không có hành vi quá khích… Và kể từ khi có LS tư vấn thì không còn tình trạng khiếu kiện tập trung như trước nữa”, ông Định cho biết thêm.
Đối với việc UBND TP. Hà Nội đề nghị xử lý nghiêm, ông Tạ Định cho biết thêm: "Sở Tư pháp có báo cáo 176 với những nhận xét kết luận liên quan đến bản thân tôi về hoạt động nghề nghiệp, đã ảnh hưởng đến uy tín , danh dự của tôi. Tôi xem đó là một hành vi xúc phạm đến LS của cơ quan quản lý Nhà nước về luật sư Hà Nội". Trở lại với dự án Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm, ngày 25/9/2007, UBND TP. Hà Nội có quyết định số 3789 “thu hồi 492.841m2 đất tại cụm Bằng A, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai và thôn Văn, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, giao cho Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị để đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm”.
Trong đó, cụm Bằng A bị thu hồi nhiều nhất với 440.854m2, bao gồm tất cả 100% đất nông nghiệp. Ngay từ đầu, dự án này đã vấp phải sự không thuận quyết liệt của nhân dân cụm Bằng A. Người dân không đồng ý giao đất cho dự án vì cho rằng giá đất đền bù quá thấp, mà trong nội dung dự án có cả việc xây nhà cao tầng, biệt thự để bán theo giá kinh doanh. Hơn nữa, việc thu hồi toàn bộ số đất nông nghiệp nhưng chủ đầu tư và chính quyền địa phương không có phương án chuyển đổi nghề nghiệp…
Nhận trợ giúp pháp lý cho người dân, sau khi nghiên cứu các quy định của luật pháp có liên quan đến việc thu hồi đất, LS Tạ Định đã có văn bản phân tích gửi UBND quận Hoàng Mai. Ông Định cho rằng, đây là dự án phát triển kinh tế của một doanh nghiệp. Việc thành phố Hà Nội ra quyết định thu hồi 100% đất nông nghiệp là chưa phù hợp với quy định của pháp luật. Luật sư Định viện dẫn khoản 2, điều 40 của Luật Đất đai: “Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế”. Đối với loại dự án này thì nhà đầu tư được nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất của tổ chức kinh tế, hộ gia đình cá nhân mà không thực hiện thủ tục thu hồi đất. Trong lúc đó, dự án này lại có quyết định thu hồi đất, từ đó dẫn đến việc người dân chỉ được nhận tiền đền bù theo mức giá nhà nước quy định chứ không được thỏa thuận.
Tại quyết định thu hồi đất có đoạn: Dành 111.598,9m2 đất để xây dựng nhà ở, giao đất có thu tiền sử dụng đất, thời hạn sử dụng lâu dài. Trong đó, có hơn 60 nghìn m2 đất để xây dựng nhà ở thấp tầng, biệt thự; hơn 50 nghìn m2 đất để xây dựng nhà ở cao tầng. Chủ đầu tư dành 30% quỹ nhà chung cư còn lại để bán cho cán bộ công nhân viên các cơ quan theo danh sách giới thiệu của UBND thành phố theo giá kinh doanh. Vấn đề nữa mà LS Định nói đến là việc giá đền bù quá thấp. Riêng giá đất nông nghiệp chỉ có 252.000/m2. Do nhận định việc thu hồi đất nông nghiệp của bà con phục vụ dự án ”sản xuất kinh doanh” là chưa đúng nên theo quy định chủ đầu tư muốn được bàn giao đất thì phải có sự thoả thuận với người dân về giá… Cuối cùng là vấn đề người nông dân bị thu hồi 100% đất nông nghiệp phải được giải quyết đất dịch vụ để họ có thể “kiếm kế sinh nhai” sau khi mất đất. Sau những thông tin, căn cứ mà ông Định đưa ra về dự án Tây Nam hồ Linh Đàm, UBND quận Hoàng Mai cũng đã có văn bản trả lời luật sư, khẳng định những gì dự án đang tiến hành là đúng quy trình, quy định của pháp luật. "Khẳng định của ông Giám đốc Sở Tư pháp Phan Hồng Sơn cho rằng quyết định số 3789/QĐ-UB thu hồi 492.841m2 đất giao cho Tổng HUD để đầu tư xây dựng... "là hoàn toàn phù hợp với quy định tại Điều 40 Luật Đất đai". Khẳng định như vậy là không chính xác. Nhận thức pháp luật của ông Giám đốc Sở Tư pháp mới không đầy đủ", LS Định nói trong đơn khiếu nại gửi lãnh đạo Hà Nội.
Cả hai bên, một bên là luật sư trợ giúp pháp lý cho người dân, một bên là chính quyền địa phương đều căn cứ vào quy định của pháp luật để bảo vệ quan điểm của mình. UBND TP. Hà Nội đã có văn bản đề nghị Sở Tư pháp cùng một số ban ngành vào cuộc để kiểm tra lại thông tin. Sau khi nhận được báo cáo của các cơ quan cấp dưới, thành phố đã ban hành công văn số 5500, đề nghị xử lý LS Tạ Định. Tuy vậy, đang còn có nhiều ý kiến tranh luận trái chiều về dự án này cũng như việc UBND TP. Hà Nội đề nghị xử lý LS Tạ Định.